Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την ψυχική μας ευημερία, σύμφωνα με την Δρ. Χριστίνα Λαμπροπούλου
Την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στην ψυχική υγεία στους χώρους εργασίας τονίζει η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας που εορτάζεται στις 10 Οκτωβρίου.
«Καθώς οι εργαζόμενοι ενήλικες περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στην εργασία, αυτή μπορεί να αποτελέσει, πέραν της κύριας πηγής βιοπορισμού, πεδίο δημιουργικότητας, κοινωνικοποίησης και ευχαρίστησης. Δυστυχώς, για πάρα πολλούς, η εργασία τους δεν ανταποκρίνεται στις προαναφερθείσες δυνατότητες, οδηγώντας τους τελικά σε προβλήματα ψυχικής υγείας», αναφέρουν τα μέλη της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, με ανακοίνωσή τους.
Περίπου οι μισοί εργαζόμενοι στην Ευρώπη αναφέρουν ότι στον εργασιακό χώρο αντιμετωπίζουν καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική τους υγεία και ευεξία, όπως είναι ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, οι αντικρουόμενες απαιτήσεις, η έλλειψη σαφήνειας στα καθήκοντα που τους ανατίθενται, η έλλειψη συμμετοχής στις αποφάσεις που τους αφορούν, η εργασιακή ανασφάλεια, η έλλειψη υποστήριξης από προϊσταμένους ή συναδέλφους και η παρενόχληση στον εργασιακό χώρο.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας το Bovary. gr συνομίλησε με την Ιατρό - Βιολόγο και Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας, Χριστίνα Λαμπροπούλου η οποία αναφέρθηκε αναλυτικά στα οφέλη της ψυχοθεραπείας αλλά και στους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να ενισχύσουμε την ψυχική μας ευημερία, πράγμα πολύ σημαντικό αν αναλογιστούμε ότι σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, το 27% των εργαζομένων υποφέρει από στρες, άγχος και κατάθλιψη που οφείλονται στο εργασιακό περιβάλλον ή επιδεινώνονται από αυτό.
Η κ. Λαμπροπούλου εξήγησε ότι ο κλάδος της ψυχικής υγείας ανοίγει ενσωματώνοντας πολλούς τομείς της ζωής μας, όπως είναι και η εργασία. «Ο κλάδος της ψυχικής υγείας όντως διευρύνεται συμπεριλαμβάνοντας πάρα πολλά κομμάτια της ζωής μας και καλώς γίνεται αυτό γιατί όλα είναι αλληλένδετα μεταξύ τους, και δεν είναι μεμονωμένα όπως πιστεύαμε παλαιότερα».
Η ψυχική μας υγεία χρειάζεται φροντίδα ανεξάρτητα από τον τρόπο που σχετιζόμαστε στο επαγγελματικό μας περιβάλλον και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ψυχοθεραπείας. Ωστόσο, όπως εξηγεί η κ. Λαμπροπούλου η θεραπευτική συμμαχία, δηλαδή η σχέση μεταξύ θεραπευτή - θεραπευόμενου είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας στην διαδικασία αυτή.
«Σε όλες τις ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις αν δεν γίνει σωστά η θεραπευτική συμμαχία όσο καλοί επιστήμονες και να είμαστε, όσα πτυχία και να έχουμε, ή όσο και αν θέλει ο άνθρωπος απέναντί μας να βοηθηθεί δεν πρόκειται να γίνει καλή δουλειά. Γιατί όπως είπαμε πρόκειται για μία πολύ σημαντική σχέση η οποία πρέπει να βασίζεται σε αντίστοιχα θεμέλια για να λειτουργήσει. Ο ψυχοθεραπευτής είναι ένας άνθρωπος που θα πρέπει να του εμπιστευτούμε τα πάντα, να νιώθουμε ασφάλεια, να νιώθουμε ότι δεν μας κρίνει, ότι δεν θα μας κατακρίνει, ότι θέλει το καλό μας. Αν αυτό δεν δημιουργηθεί στα πλαίσια της θεραπευτικής συμμαχίας εμείς θα προβάλουμε αντίσταση».
Σχετικά με την φράση που ενδεχομένως να έχουμε ακόυσει πολλές φορές: «δεν έχω ανάγκη να επισκεφθώ ψυχολόγο, εγώ τα λέω στους φίλους μου» ή «η παρέα μου, είναι ο καλύτερος ψυχολόγος» η οποία εκφράζεται με ευκολία η ίδια εξηγεί: «Σίγουρα ο ψυχοθεραπευτής δεν είναι φίλος και ο φίλος δεν μπορεί να γίνει ψυχοθεραπευτής. Όσο και να νοιάζεται είναι τελείως διαφορετικές σχέσεις αλλά είναι και οι δύο εξίσου σημαντικές, γιατί από εκεί που έχουμε συνηθίσει να έχουμε την οικογένειά μας, τον σύντροφό μας, τους φίλους μας πάμε να προσθέσουμε και μία ακόμη σχέση, που είναι ο ψυχοθεραπευτής. Δεν σχετίζεται με τις υπόλοιπες σχέσης μας, αλλά μπορεί να γίνει σχέση ζωής».
Η κ. Λαμπροπούλου προσθέτει πως παρόλο που πρόκειται ουσιαστικά και στις δύο περιπτώσεις για «κουβέντα» με λεκτικά και ακουστικά ερεθίσματα, η ψυχοθεραπεία διαφέρει σε πολλά σημεία.
«Ο ψυχοθεραπευτής ναι μεν θα σε ακούσει, θα προσπαθήσει να σε καταλάβει αλλά ταυτόχρονα διαθέτει τις γνώσεις για να σου δώσει κάποιες προσλαμβάνουσες που μπορούν να σε καθοδηγήσουν σε πολύ βοηθητικά μονοπάτια -αυτό βέβαια εξαρτάται από το είδος της ψυχοθεραπείας. Με την ψυχοθεραπεία ξεκλειδώνουμε μονοπάτια στο μυαλό μας που υπό άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσαμε. Επειδή στην ουσία μιλάμε για ακουστικό ερέθισμα, τα λόγια αυτά μπαίνουν στον ακουστικό πόρο, οι λέξεις μετασχηματίζονται στον εγκέφαλο, γίνονται νευρικά σήματα και αυτό πυροδοτεί αλλαγές στους νευρώνες».
Υπάρχουν άλλοι τρόποι για να ενισχύσουμε την ψυχική μας ευημερία; Η κ. Λαμπροπούλου, απαντά «Αρχικά σίγουρα με την ψυχοθεραπεία, πέραν αυτού, μπορούμε να βελτιώσουμε την ψυχική μας υγεία βάζοντας στη ζωή μας την άσκηση, την διατροφή, τον επαρκή ύπνο αλλά και την οριοθέτηση σε συμπεριφορές εντός της οικογένειας αλλά και εντός του επαγγελματικού μας περιβάλλοντος».
Η ίδια αναφέρθηκε αναλυτικότερα στο κομμάτι της άσκησης, λέγοντας πως «πολλές μορφές άσκησης όπως το κολύμπι, το περπάτημα, το πιλάτες, η γιόγκα κ.α θρέφουν τον εγκέφαλο και τους νευρώνες. Βελτιώνεται ο μεταβολισμός μας, γίνεται κίνηση της λέμφου, φεύγουν οι τοξίνες και επομένως όλα αυτά βελτιώνουν την ψυχική μας υγεία και την ορμονική όταν μιλάμε για ορμόνες μιλάμε για σεροτονίνη, ντοπαμίνη. Επομένως όλο το σώμα ‘’λαδώνεται’’».
Η κ. Λαμπροπούλου, ως ένα «extra tip» ενίσχυσης της ευημερίας μας προτείνει να μην παραμελούμε τους στόχους μας και να προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε στη ζωή μας ασχολίες οι οποίες ως παιδιά μας ήταν ευχάριστες.
«Να ακολουθούμε πολύ τα όνειρά μας, ακούγεται λίγο mainstream αλλά θα έλεγα ότι επειδή έχουμε συνηθίσει να είμαστε σε πολύ αυστηρά επαγγελματικά πλαίσια ή στόχων ζωής και ξεχνάμε πράγματα που θέλουμε ή που θέλαμε ως μικρά παιδιά και τότε δεν μπορούσαμε να τα πραγματοποιήσουμε, αν μπορούμε να τα ξαναθυμηθούμε και να τα ενσωματώσουμε στην ζωή μας, ακόμα και αν νομίζουμε ότι είναι ‘’ασήμαντα’’ θα βοηθούσε πάρα πολύ».
Η ίδια, τέλος, αναφέρει πως σιγά σιγά στην Ελλάδα γίνονται βήματα, πράγμα που όπως τονίζει την χαροποιεί ιδιαίτερα, ωστόσο πιστεύει πως έχουμε ακόμη δρόμο ώστε να εξαλειφθεί το στίγμα σε θεραπευόμενους και θεραπευτές -κυρίως ψυχιάτρους.
«Χαίρομαι πάρα πολύ που σιγά σιγά στην Ελλάδα αρχίζουμε να μαθαίνουμε περισσότερα για τον κλάδο της ψυχικής υγείας, καταρρίπτοντας τα ταμπού και το κοινωνικό στίγμα για τους θεραπευόμενους. Ελπίζω να συνεχίσουμε γιατί έχουμε δρόμο ακόμα, αλλά πιστεύω ότι προχωράμε καλά. Θα ζητούσα επίσης λίγο πολύ ευγενικά να μειώσουμε το στίγμα για τους ψυχιάτρους».
