Η μαιευτήρας γυναικολόγος Βασιλική Σκαλαφούρη εξηγεί: «Η vegan εγκυμοσύνη είναι ασφαλής και η γυναίκα έχει δικαίωμα στην αυτοδιάθεση»
Τι συμβαίνει όταν μια γυναίκα ακολουθεί vegan διατροφή και μείνει έγκυος; Είναι ασφαλής η διατροφή της για την ίδια και για το παιδί; Έχει η γυναίκα την κατάλληλη υποστήριξη για να κάνει την επιλογή της στην Ελλάδα του 2025;
Η Βασιλική Σκαλαφούρη, μαιευτήρας και χειρουργός γυναικολόγος, μιλά στο Bovary και καταρρίπτει προκαταλήψεις σχετικά με την φυτική διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μοιράζεται εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την συμβολή της vegan διατροφής στην υγεία της γυναίκας κατά την εμμηνόπαυση.
«Η vegan προσέγγιση στη γυναικολογία και την μαιευτική έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά: Τη φυτική διατροφή, τις φυσικές θεραπείες και την ηθική και περιβαλλοντική διάσταση», εξηγεί η κ. Σκαλαφούρη.
Η φυτική διατροφή αφορά σε τρόφιμα φυτικά και μη επεξεργασμένα (whole food plant-based diet), ενώ η χρήση φυτικών ή φυσικών μεθόδων στοχεύει στην επίτευξη φυσιολογικών τοκετών και στη μείωση των καισαρικών τομών μόνο στις άκρως απαραίτητες, καθώς και στην υποστήριξη του θηλασμού.
«Το τρίτο καίριο σημείο έχει να κάνει με την μη άσκηση βίας σε κανένα έμβιο ον, την προώθηση της ενσυναίσθησης και της συμπερίληψης αλλά και ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης μέσω της επιλογής του vegan τρόπου ζωής».
Η vegan εγκυμοσύνη είναι ασφαλής για τη γυναίκα και το παιδί
Πόσο εφικτό είναι για μια γυναίκα σήμερα στην Ελλάδα να φέρει εις πέρας μια vegan εγκυμοσύνη; Τι έχει να αντιμετωπίσει; Αρχικά, το μη καταρτισμένο ιατρικό προσωπικό.
«Ορισμένοι επαγγελματίες υγείας έχουν προκαταλήψεις ή έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τη φυτική διατροφή, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε λάθος συμβουλές ή ανησυχίες για την υγεία της μητέρας και του μωρού, στη δε χείριστη περίπτωση να έχουμε μέχρι και ιατρικό bulling», επισημαίνει η κ. Σκαλαφούρη.
«Μπορεί, επίσης, να έρθει αντιμέτωπη με κριτική ή πίεση από την οικογένεια, τους φίλους ή την ευρύτερη κοινωνία για τις επιλογές της, γεγονός που μπορεί να είναι ψυχολογικά επιβαρυντικό», συμπληρώνει.
Ζητάμε από την κ. Σκαλαφούρη να μας απαντήσει στην πιο «καυτή», ίσως, ερώτηση που έρχεται στο μυαλό όλων όσοι σκεφτούν μια εγκυμοσύνη με vegan διατροφή: Είναι ασφαλής για την έγκυο και για το παιδί;
«Οι καλά σχεδιασμένες φυτοφαγικές διατροφές είναι κατάλληλες, δηλαδή και ασφαλείς και ευεργετικές, για όλα τα στάδια της ζωής ενός ανθρώπου συμπεριλαμβάνοντας την κύηση, τον θηλασμό, την νεογνική, παιδική και εφηβική ηλικία. Για τις εγκύους, η κατανάλωση φυτικών και μη επεξεργασμένων τροφών σε ποικιλία και ικανοποιητικό αριθμό θερμίδων, λαμβάνοντας υπόψη την ισορροπία που απαιτείται σε μικροθρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, είναι η ιδανική διατροφή».
Οι vegan έγκυες διατρέχουν μάλιστα μειωμένους κινδύνους υγείας σε σχέση με τις υπόλοιπες, χάρη ακριβώς στην διατροφή που ακολουθούν. «Η εμφάνιση διαβήτη κύησης μειώνεται κατά 26%, ενώ πέφτει το ποσοστό της προεκλαμψίας, η οποία είναι ευθέως ανάλογη με υψηλή κατανάλωση λίπους και ζάχαρης και χαμηλής κατανάλωσης φυτικών ινών, αντίστοιχα», επισημαίνει.
«Παρατηρούνται επίσης λιγότεροι πρόωροι τοκετοί, μικρότερες πιθανότητες επιλόχειας κατάθλιψης και μικρότερη αύξηση σωματικού βάρους.
Μια ακόμα αγωνία της μέλλουσας μητέρας, η διατροφή της και η αντιμετώπισή της μέσα στο μαιευτήριο όπου θα γεννήσει, έχει λάβει τέλος χάρη στη συμβολή της κ. Σκαλαφούρη. Πρόσφατα, μεγάλο ιδιωτικό νοσοκομείο σύστησε Τμήμα Vegan Maternity Care, στο οποίο είναι υπεύθυνη η ίδια. Περί τίνος πρόκειται;
«Το Τμήμα “Vegan Maternity Care”, παρέχει ολοκληρωμένη ενημέρωση, υποστήριξη και παρακολούθηση χορτοφάγων και vegan εγκύων. Απαρτίζεται από όλες τις απαραίτητες ειδικότητες ώστε να στηρίξουν, να ενδυναμώσουν και να εμψυχώσουν τις γυναίκες που θα απευθυνθούν σε εμάς», λέει και συμπληρώνει: «Κατά την εισαγωγή στο μαιευτήριο δηλώνεται η επιλογή vegan ώστε να ενημερωθούν τα τμήματα του νοσοκομείου, να δοθεί το κατάλληλο διαιτολόγιο, που είναι πολύ υψηλής ποιότητας, να δοθούν τα ανάλογα προϊόντα φροντίδας, και φυσικά το προσωπικό να ανταποκριθεί στις αντίστοιχες ανάγκες. Να σημειωθεί πως δεν υπάρχει καμία επιπλέον χρέωση ως προς την επιλογή του συγκεκριμένου τμήματος».
Πώς χαρακτηρίζει η γιατρός αυτό το, ομολογουμένως, τεράστιο βήμα για τα εγχώρια δεδομένα; «Η ίδρυση ενός vegan τμήματος σε νοσοκομείο φέρνει σεβασμό στις επιλογές επιτόκων και ασθενών, βελτιώνει την εμπειρία τους, καθώς δεν χρειάζεται πλέον ανησυχούν για τις τροφές που καταναλώνουν», τονίζει η κ. Σκαλαφούρη.
Επιπλέον, ένα τμήμα όπως αυτό, μπορεί σε συνολική βάση να «σηματοδοτήσει μια αλλαγή προς τη σωστή κατεύθυνση, προωθώντας τον σεβασμό της αυτοδιάθεσης και τις επιλογές των γυναικών, και προσφέροντας μια πιο συμπεριληπτική προσέγγιση στη φροντίδα υγείας».
Αναλογιζόμενη την δική της προσωπική πορεία στο βιγκανισμό, σε συνδυασμό με το επάγγελμα της γυναικολόγου, μάς λέει: «Αντιμετώπισα στην αρχή τις δικές μου δυσκολίες. Έπρεπε να ενημερωθώ, να κάνω τη δική μου έρευνα, εν τω βάθει, λόγω και του επαγγέλματός μου αλλά και ως μητέρα δύο εφήβων, 13 και 15 ετών, που με ακολούθησαν σε αυτό τον τρόπο διαβίωσης- και λέω διαβίωσης και όχι διατροφής, γιατί ο βιγκανισμός είναι φιλοσοφία και στάση ζωής».
«Είχα να αντιμετωπίσω και τους φόβους και την αντίθεση ενός συζύγου παμφάγου και όλου του περίγυρου, αλλά και τις δικές μου, στην αρχή, ανασφάλειες. Όταν πάτησα πια γερά στα πόδια μου, έδωσα σε όλους να καταλάβουν ότι είχα χαράξει αλλαγή πορείας στη ζωή μου και αυτό ήταν πλέον οριστικό, δεν υπήρχε πια καμία πιθανότητα επιστροφής στο χθες, ήμουν σαν τον τυφλό που είδε φως. Είμαι vegan τα τελευταία 9 χρόνια και έχω άριστη κατάσταση υγείας, για την ώρα τουλάχιστον, με μια πολύ απαιτητική καθημερινότητα».
Η vegan διατροφή ισχυρός σύμμαχος υγείας κατά την εμμηνόπαυση
Μια άλλη ιδιαίτερα σημαντική περίοδος στην ζωή της γυναίκας, αυτή της εμμηνόπαυσης και της προεμμηνόπαυσης, έχει - αναπάντεχα, ίσως, για το ευρύ κοινό- οφέλη από τη vegan διατροφή.
«Η πρώτη μεγάλη συμβολή της φυτικής διατροφής είναι η ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδης δράση της, πράγμα εξαιρετικά σημαντικό κατά την εμμηνόπαυση, καθώς το σώμα μας αντιμετωπίζει αυξημένο φλεγμονώδες φορτίο, που μπορεί να επιδεινώσει συμπτώματα όπως οι εξάψεις, οι πόνοι στις αρθρώσεις και οι διαταραχές ύπνου», σημειώνει η γιατρός.
«Επιπλέον, με την πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων λόγω της εμμηνόπαυσης, αλλάζει το λιπιδαιμικό προφίλ. Η φυτική διατροφή που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, συμβάλλει στη μείωση της LDL χοληστερόλης και στη βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας. Ενώ, οι φυτικές τροφές βοηθούν στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους και στην ενίσχυση του μεταβολισμού».
Εστιάζοντας και στην υγεία των οστών, μέρος του σώματος που συχνά πλήττεται κατά την εμμηνόπαυση, η κ. Σκαλαφούρη ξεδιαλύνει το τοπίο αναφορικά με την σχέση γαλακτοκομικών προϊόντων και πρόσληψης ασβεστίου.
«Η φυτική διατροφή είναι που συμβάλλει στην διατήρηση υγιών και δυνατών οστών. Πολλοί εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν ότι καμία μελέτη δεν έχει συσχετίσει την κατανάλωση γάλακτος με μικρότερη πιθανότητα οστεοπόρωσης. Στις ΗΠΑ, τόσο η κατανάλωση γάλακτος όσο και η συχνότητα καταγμάτων ισχίου είναι από τις υψηλότερες στον κόσμο. Υπάρχουν μάλιστα δεδομένα που συνδέουν την κατανάλωση γάλακτος με αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων», τονίζει.
«Τα γαλακτοκομικά εκτός από το ασβέστιο περιέχουν πολλά αντιβιοτικά, πύον, οιστρογόνα και κορεσμένα λίπη που συμβάλλουν στην παχυσαρκία και την εντερική δυσλειτουργία». Ποιες είναι οι πηγές ασβεστίου που μας κάνουν καλό;
«Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το μπρόκολο και η λαχανίδα, τα όσπρια, το εμπλουτισμένο τόφου, τα αμύγδαλα, το ταχίνι, τα αποξηραμένα σύκα. Η βιταμίνη D από την άλλη πλευρά, έρχεται να συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου και στην γενικότερη διατήρηση της οστικής υγείας. Η ικανότητα παραγωγής της από το σώμα μας μειώνεται με την ηλικία, για αυτό και οι γυναίκες 50 ετών και άνω θα πρέπει να λαμβάνουν τα ανάλογα σκευάσματα».
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η τοποθέτησή της σε σχέση με τις εξάψεις, πιθανόν το πιο κοινό σύμπτωμα της εμμηνόπαυσης.
«Οι εξάψεις είναι συχνότερες στη Δύση, όπου η διατροφή είναι πλούσια σε ζωικά λίπη και φτωχή σε φυτικές ίνες, ενώ οι γυναίκες σε ασιατικές κοινωνίες, όπου ακολουθούν μια κατά βάση φυτική διατροφή, αντιμετωπίζουν λιγότερα συμπτώματα. Δίαιτες πλούσιες σε λαχανικά, φυτικές πρωτεΐνες και χαμηλές σε επεξεργασμένα τρόφιμα φαίνεται να σχετίζονται με λιγότερο σοβαρές εξάψεις μέχρι και 78%!».
Κλείνοντας, της ζητάμε να μας πει τι θα έλεγε σε μια vegan έγκυο που βιώνει ανασφάλεια σχετικά με την επιλογή της.
«Πρώτα από όλα να ενημερωθεί, η γνώση είναι δύναμη. Μπορεί να βρει πληροφορίες σε έγκυρα site,να επισκεφτεί την\τον κατάλληλη-ο διατροφολόγο, έχουμε αρκετές και αρκετούς πολύ αξιόλογους και άκρως ενημερωμένες-ους, επίσης να βρει τους κατάλληλους για αυτήν επαγγελματίες υγείας. Τέλος, να υποστηρίξει με αποφασιστικότητα τις συνειδητές επιλογές της ώστε να αντιληφθεί ο περίγυρος της ότι “Ο κύβος ερρίφθη”», σημειώνει.
