Πώς η ιστορία ενός 9χρονου στον μεγάλο λιμό της Ολλανδίας μπορεί να αλλάξει την ιδέα που έχουμε για την «κανονικότητα»

H λέξη κανονικότητα είναι μία εκνευριστική λέξη. Για την ακρίβεια, στα αυτιά μου ηχεί ως μία θρασύτατη, απαράδεκτη λέξη που αντί να κάτσει στα αυγά και στη λερωμένη της φωλιά, αποφάσισε τελευταίως και με περίσσια αυτοπεποίθηση, να σουλατσάρει ανερυθρίαστα σε στόματα ενός τεράστιου συνόλου διαφόρων αδιαφόρων, αποτελούμενο από περιπτεράδες και επαίτες μέχρι πολιτικούς και δημοσιογράφους πρώτης γραμμής, γεγονός που υποδεικνύει μια κάποια θετική συσχέτιση μεταξύ αυτών των -φαινομενικά- διαφορετικών ομάδων.

Η αποκαλούμενη κανονικότητα στην οποία επιστρέφουμε σιγά-σιγά, μου θυμίζει εκείνον τον οδηγό αγώνων που έχοντας μείνει τόσο πίσω κοιτάει τον καθρέφτη του ο δύστυχος, βλέπει τους άλλους οδηγούς να κοντεύουν να του “ρίξουν γύρο” και έχοντας χάσει τόσο πολύ την επαφή με την πραγματικότητα, νομίζει ότι είναι πρώτος. Αν τολμάμε να λέμε -και ακόμα χειρότερα να νοιώθουμε- κανονικότητα το γεγονός ότι μπορούμε να βγάζουμε βόλτα το σκυλί μας χωρίς αποστολή sms, είμαστε αυτός ο οδηγός. Και όταν το σκέφτομαι, στο μυαλό μου ηχεί ο Krishnamurti με εκείνη την ιδιαίτερη φωνή να λέει πως “δεν είναι μέτρο υγείας, η σύγκριση με μία βαθιά άρρωστη κοινωνία”.

Σε κάθε περίπτωση και επειδή δε θέλω να γκρινιάζω, για αυτήν την εβδομάδα αποφάσισα να μοιραστώ μία ιστορία αληθινής επιστροφής σε μία κανονικότητα που δεν έπρεπε πότε να πάψει ισχύει. Διαβάζοντας αυτή την ιστορία, η κουβέντα θα οδηγηθεί στο άγχος και κατόπιν στο τι μπορούμε να κάνουμε για να το διαχειριστούμε καλύτερα, δεξιότητα διόλου αμελητέα τώρα που όλα γίνονται “κανονικά” όπως πριν.

Η ιστορία

Ο εννιάχρονος Henkie Holvast όταν έβγαινε από το σπίτι δεν ξεχνούσε ποτέ να πάρει μαζί του ένα κουτάλι. Το ίδιο έκαναν και οι φίλοι του. Δεν ήταν ότι ήλπιζαν σε πολλά, αλλά από την άλλη, δεν ξέρεις ποτέ τι σου επιφυλάσσει η τύχη. Για ποδόσφαιρο εξάλλου δεν είχε όρεξη. Και να είχε όρεξη δηλαδή, δεν είχε δυνάμεις αφού ο Henkie Holvast βρέθηκε εννιά χρονών παιδί, να περνά ένα χειμώνα εκτός κανονικότητας που η ιστορία με εύλογο και ωμό τρόπο ονόμασε ως “ο ολλανδικός χειμώνας της πείνας” ή πιο ξερά “ο ολλανδικός λιμός”.

Βρισκόμαστε στα τέλη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι συμμαχικές δυνάμεις έχουν διώξει τους Ναζί από τη νότια Ολλανδία και εκείνοι καθώς υποχωρούν, καταστρέφουν ό,τι μπορούν να καταστρέψουν, προκειμένου να κόψουν τις δυνατότητες τροφοδοσίας. Αυτό σημαίνει ότι τα λιγοστά τρόφιμα που είχαν απομείνει στις αποθήκες είναι αδύνατο να μεταφερθούν και σε αυτό προστίθεται ένας βιαστικός χειμώνας, ο οποίος έχει ήδη παγώσει κανάλια και πλωτές οδούς. Αν οι παραπάνω λέξεις αδυνατούν να περιγράψουν την τραγικότητα της κατάστασης -πράγμα το οποίο είμαι βέβαιος πως ισχύει- φανταστείτε τον εαυτό σας να βρίσκεται σε συνθήκες τόσο εκτός κανονικότητας, όπου αναγκάζεστε να βάλετε φωτιά στο τραπέζι της κουζίνας για να ζεσταθούν τα παιδιά σας. Επίσης φανταστείτε ότι ζείτε με ένα καρβέλι ψωμί και πέντε πατάτες την εβδομάδα (τόσο αναλογούσε σε κάθε άτομο) και αν είστε εξαιρετικά τυχερή και έχετε κουπόνι φαγητού, στα προαναφερθέντα προσθέστε εκατό γραμμάρια τυριού κάθε δύο εβδομάδες! Έχετε ακούσει τις φημισμένες τουλίπες της Ολλανδίας; Ε, λοιπόν εκείνη την περίοδο έτρωγαν βολβούς από τουλίπες για να ξεγελάσουν την πείνα τους.

Ο Henkie Holvast λοιπόν, κάθε που έβγαινε από το σπίτι έπαιρνε μαζί του και ένα κουτάλι, γιατί η τύχη με τα σάπια δόντια της μπορεί και να του χαμογελούσε. Και επειδή μιλάμε για μη κανονικότητα, ρίξτε μία ματιά στη φωτογραφία του Martinus Meijboom που τράβηξε τον Henkie εκείνον το χειμώνα. Καθώς την κοιτάτε, έχετε κατά νου ότι δύο από τα παιδιά που φαίνονται στο φόντο, αδέρφια του Henkie, πέθαναν από την πείνα.

Ο λιμός διήρκεσε περίπου πέντε μήνες, από το Νοέμβριο μέχρι τα τέλη Απριλίου, όπου αεροσκάφη της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας σε μία αποστολή που ονομάστηκε “Αποστολή Μάννα”, έριξαν χιλιάδες τόνους φαγητού για τους πεινασμένους Ολλανδούς και εκείνοι απάντησαν όσο καλύτερα μπορούσαν γράφοντας με τουλίπες το συγκινητικό “MANY THANKS” (πολλά ευχαριστώ). Είχαν πλέον αρχίσει να επιστρέφουν και εκείνοι σε μία δική τους κανονικότητα…

Η Tessa J. Roseboom από το τμήμα Κλινικής Επιδημιολογίας του Ακαδημαϊκού Ιατρικού Κέντρου στο Άμστερνταμ, δημοσίευσε το 2001 μαζί με κάποιους άλλους συναδέλφους της, μία έρευνα για την επίδραση που είχε ο ολλανδικός λιμός στα παιδιά που είχαν συλληφθεί, κυοφορούνταν και γεννήθηκαν εκείνη την περίοδο. Χάρη στη σχολαστικότητα των Ολλανδών, είχε τη δυνατότητα να μελετήσει τις ζωές χιλιάδων παιδιών και έφτασε σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα βάσει των οποίων τα παιδιά αυτά είχαν:

• Yψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας

• Αυξημένο κίνδυνο αρτηριακής πίεσης

• Υψηλότερα ποσοστά νοσηλείας (αρρώσταιναν πιο συχνά)

• Υψηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών νόσων

Αξίζει να αναφερθεί και μία άλλη έρευνα του 2012, με επικεφαλής τον Robert S. Scholte, η οποία δείχνει ότι τα παιδιά εκείνης της περιόδου είχαν χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής τους! Με άλλα λόγια δηλαδή, τα παιδιά που έζησαν αυτόν τον “εκτός κανονικότητας” χειμώνα μέσα από τη μήτρα της μητέρας τους, είχαν χειρότερη υγεία δεκαετίες αργότερα! Μοιάζει απίστευτο αλλά οι συγκεκριμένες έρευνες δείχνουν τη βαθιά επίδραση του άγχους και ποσό επιβλαβές μπορεί να είναι αυτό, για πολλά χρόνια μετά από το γεγονός που συνέβαλε στη δημιουργία του.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για εμάς; Πρώτον, πως είναι χρήσιμο να διαβάζουμε ιστορία. Δεύτερον, πως θα πρέπει να ξέρουμε τι λέμε όταν μιλάμε για κανονικότητα. Τρίτον πως μιας και δεν μπορούμε να γλιτώσουμε εντελώς από το άγχος -εντός ή εκτός κανονικότητας- θα ήταν καλό να μάθουμε κάποιες τεχνικές για να το διαχειριζόμαστε. Κλείνω το άρθρο με πέντε σχετικές ιδέες, επιστημονικά τεκμηριωμένες:

Ύπνος & Γέλιο

Μία ιρλανδική παροιμία λέει πως οι δύο καλύτερες θεραπείες στην εργαλειοθήκη ενός γιατρού είναι το γέλιο και ο ύπνος. Ο καλός ύπνος είναι ένα από τα βασικότερα κουμπιά που μπορούμε -και πρέπει- να πατήσουμε για να κάνουμε καλύτερη τη ζωή μας και με λιγότερο άγχος. Εκατοντάδες επίσημες έρευνες δείχνουν πως η στέρηση ύπνου έχει τρομακτικά αποτελέσματα τόσο στην ψυχολογία όσο και στην υγεία μας. Θέλετε να μειώσετε το άγχος σας; Οργανώστε τον ύπνο σας και κλείστε την τηλεόραση τουλάχιστον μία ώρα πριν ξαπλώσετε.

Όσον αφορά στο γέλιο τι να πρωτοπώ; Κρατήστε αυτό: Το περισσότερο γέλιο κάνει καλό στα πάντα! Αν γελάτε περισσότερο ή δημιουργείτε τις συνθήκες για περισσότερο γέλιο, το αναπόφευκτο άγχος της καθημερινότητας θα σας βρίσκει περισσότερο θωρακισμένες.

Η Στάση του Σώματος

Προς έκπληξη των επιστημόνων που έκαναν τις έρευνες, η στάση του σώματος επηρεάζει τα επίπεδα τεστοστερόνης και κορτιζόλης στο αίμα. Για να δείτε πόσο μεγάλη επίδραση έχει στη ζωή μας, αναζητήστε τη δουλειά της Amy Cuddy από το Harvard. Η γρήγορη συμβουλή; Ισιώστε τη σπονδυλική στήλη, ανοίξτε τους ώμους και κρατήστε το κεφάλι στη ευθεία. Όχι πάνω, όχι κάτω.

Γυμναστική

Το ξέρετε αλλά δε γινόταν να μην το επαναλάβω. Ο εγκέφαλός μας εξελίχθηκε σε συνθήκες διαρκούς κίνησης. Για να λειτουργεί βέλτιστα και για να αντιμετωπίζει τις επιδρομές του άγχους, χρειάζεται κίνηση. Πρώτον, κινηθείτε όσο περισσότερο μπορείτε μέσα στη μέρα και δεύτερον γυμναστείτε συχνά.

Μουσική

Ακούστε μουσική που σας αρέσει, που σας ανεβάζει και που σας κάνει να θέλετε να κινήσετε το σώμα σας ή έστω να παίξετε ντραμς με τα δάχτυλά σας. Οι έρευνες δείχνουν πως η μουσική τραβά τη σκανδάλη για την έκκριση φυσικών αγχολυτικών στον εγκέφαλο.

Αναπνοή και Διαλογισμός

Το ότι ο διαλογισμός βοηθά στην καταπολέμηση του άγχους, δεν είναι έκπληξη. Έκπληξη είναι ότι παρά τα αμέτρητα σχετικά δεδομένα, οι άνθρωποι συνεχίζουν να διαπραγματεύονται για το αν θα τον κάνουν. Να δώσω μία συμβουλή; Ξεκινήστε ταπεινά και ανεβάστε το χρόνο σιγά - σιγά. Εκείνο στο οποίο θα ήταν καλό να στοχεύσετε, είναι η συνέπεια. Αυτή θα φέρει καρπούς. Αρχίστε με εκείνην τη διάρκεια διαλογισμού την οποία θα είναι αδύνατο να μην κάνετε κάθε μέρα και μη βιάζεστε. Τρία λεπτά πρακτικής είναι προτιμότερα από καθόλου πρακτική.

Η αναπνοή είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική στη διαχείριση του άγχους και πάει χέρι- χέρι με το διαλογισμό. Τρεις βασικοί κανόνες: Πρώτον εισπνοή και εκπνοή από τη μύτη, δεύτερον ο αέρας να πηγαίνει όσο πιο χαμηλά γίνεται στην κοιλιά και τρίτον η εκπνοή να έχει μεγαλύτερη διάρκεια από την εισπνοή.

Εις το επανιδείν,
Κωνσταντίνος

Ο Κωνσταντίνος Καρυπίδης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων, life coach και επαγγελματίας Optimizer.

Για περισσότερα επισκεφθείτε το www.theoptimizer.gr