Νικόλαος Γερμανός: Ο καλλιτέχνης των παπουτσιών της Καλλιδρομίου
Σ’ ένα παράλληλο σύμπαν μαγεμένων παπουτσιών δούκισσες του ροκοκό με μυστικές υπερδυνάμεις θα χόρευαν με τα παπούτσια-φετίχ τους από τον Νικόλαο Γερμανό!
Κι αυτό που σε κάνει να τα επιθυμείς ακόμα περισσότερο είναι ότι κάθε σχέδιο είναι one of a kind και μπορεί να μην επαναληφθεί, αφού οι ιδιαίτερες πρώτες ύλες από την Ιταλία είναι περιορισμένης έκδοσης…
Αν και, όπως μου εξηγεί ο ίδιος θέλει να σχεδιάζει παπούτσια όχι για εκκεντρικές φυσιογνωμίες της μόδας αλλά για όλες τις γυναίκες, που στην καθημερινή τους ζωή αναζητούν το ωραίο. Το μαγαζί του Νικόλαου Γερμανού από το 2018 αποτελεί μικρό οχυρό της αυθεντικότητας και του στιλ στο κέντρο της πόλης, ένας χώρος για να μοιραστείς την τέχνη της αιώνιας γυναικείας αδυναμίας!
Νικόλαος Γερμανός
Το ιδιαίτερο background του δεν κρύβεται…
Οι σπουδές του στην Καλών Τεχνών με κατεύθυνση στη γλυπτική τον έκαναν να αναζητά πάντα την ουσία της φόρμας, πέρα από τα καλλωπιστικά στοιχεία. Ρωτώντας τον για προσωπικά σημεία αναφοράς, μου αναφέρει μεταξύ άλλων τους κλασικούς όπως τον Ρέμπραντ και τον Πικάσο, μιλώντας με ενθουσιασμό για τον Henry Moore και τις αφαιρετικές γεωμετρικές του φόρμες. Για τα γλυπτά του που μπορούσες να συναντήσεις «ζωντανά» περιδιαβαίνοντας τα πάρκα του Λονδίνου και για τις θραυσματικές του μορφές που θυμίζουν σκηνές από τις ζωφόρους του Παρθενώνα. Και βέβαια τον Lucien Freud για τη χειμαρρώδη ρευστότητά του και τον Francis Bacon για τον τρόπο που «ψηλαφίζει τις επιφάνειες, καταδύοντας σε μια υπερανάλυση της υφής, σε μια δική του λεπτομερή ανάλυση, «σαν να ντύνει ένα σώμα από την αρχή».
Κάπως έτσι αντιλαμβάνομαι ότι θέλει να ντύνει και τα άκρα των πιστών πελατισσών του ο σχεδιαστής. Παρατηρώντας το γυναικείο σώμα και δημιουργώντας κάτι με ακρίβεια και σεβασμό. Και φυσικά με το touch του καλλιτέχνη. Γιατί όλα έχουν τη σημασία τους…
Απρόβλεπτα υλικά, όπως μεταλλικά στοιχεία που τυπικά μπορεί να χρησίμευαν συνήθως, ως μια, λειτουργικής φύσης, τεχνική λεπτομέρεια, όπως για παράδειγμα ένας κρίκος για λαβή τσάντας, εδώ, πάνω σε ένα πέδιλο, μεταμορφώνεται σε μία σειρά από σπειρωτά δαχτυλίδια, συνθέτοντας ένα δυναμικό και λαμπερό τακούνι που προσομοιάζει σε…στύλο pole dancing!
Καθώς περιηγούμαι στον χώρο την προσοχή μου τραβά ένα μποτίνι που θυμίζει μια συνάντηση στον χωροχρόνο…κάτι μεταξύ ενός space cowboy girl ή του Ziggy Stardust στην Belle Époque με ένα out of the box κυβιστικό τακούνι… Άραγε η La Golue του Τουλούζ Λωτρέκ θα μπορούσε να χορέψει υπό τους ρυθμούς του Major Tom; Κι ύστερα το μεγάλο κολάζ-spin που είχε φτιάξει για την πτυχιακή του εργασία στην Καλών Τεχνών το 2007 τη χρονιά που όλοι οι σχεδιαστές μόδας είχαν ως κοινή αναφορά στις spring/summer συλλογές τους την έμφαση στην ομορφιά των prints.
Ένας τροχός του fashion textile που αν τον περιεργαστείς μικροσκοπικά, απαρτίζεται από προσεκτικά επιλεγμένες λεπτομέρειες από περιοδικά μόδας, δημιουργώντας ένα πραγματικό fashion habitat!
Η δίνη στον κόσμο της μόδας, κάπως μοιραία, είχε ήδη τεθεί σε τροχιά για τον Νικόλαο Γερμανό. Το εκπαιδευτικό ταξίδι με τη σχολή του στη Νέα Υόρκη τον έκανε να την ερωτευτεί αστραπιαία μένοντας εκεί για δύο μήνες αντί για δύο εβδομάδες!
Αργότερα οι σπουδές του στο Central St.Martins και το London College of Fashion πάνω στο fashion design ισχυροποίησαν τον διάλογο με τη μόδα.
Η πρώτη του συνεργασία με τον σχεδιαστή μόδας Emilio de la Morrena τον μύησε στη λογική του κατεπείγοντος και στις ανάγκες υλοποίησης απαιτητικών projects σε διάστημα λίγων ωρών, ξεπερνώντας τα όριά σου. Η αναζήτηση της φόρμας για να βρει ένα σχέδιο την τελική του μορφή, ήταν πάντα το ζητούμενο. «Το να σκαρφιστείς κάτι και να βγάλεις αποτέλεσμα με ένα ανάλογο υπόβαθρο». Όπως η ιδέα του να γεμίσει λευκούς γιακάδες με τυπώματα από περίτεχνα τελειώματα από φανοστάτες στις αλέες του Λονδίνου ή χρυσές σκαλιστές κορνίζες τις οποίες φωτογράφισε στο V&A Museum. «Ένα τεράστιο αποθετήριο ιδεών, ένα ψηφιδωτό έρευνας για κάθε σχεδιαστή», όπως μου περιέγραψε.
Η αναζήτηση αυτής της δημιουργικής θρυαλλίδας συνεχίστηκε και στη μετέπειτα συνεργασία του με την Kate Burton στο τμήμα του textile design για τον οίκο του Alexander McQueen. Ο Νικόλαος Γερμανός σχεδίαζε μοτίβα υφασμάτων για το αλλόκοτο, ονειρικό σύμπαν του Οίκου. Οι επισκέψεις στο Μουσείο ήταν μια σταθερή τελετουργία…Καθετί λειτουργούσε ως ένα ερέθισμα έμπνευσης... Ένα νόμισμα, ένα πολύτιμο κηροπήγιο, περίτεχνα κοχύλια που λειτουργούσαν ως μελανοδοχεία ή ένα αξιοπρόσεκτο κουτάκι για καρφίτσες. Ένας αχανής σκληρός δίσκος γεμάτος αποθηκευμένες αναφορές μέσα από τις οποίες προέκυπταν εκατομμύρια άλλες ιδέες, ήταν το καταφύγιο του δημιουργού. Στην επιστροφή στο σχεδιαστήριο τα σκίτσα του περνούσαν σε ψηφιακή black and white μορφή, προσθέτοντας αργότερα χρώμα και υφή στο σύνολο, επεξεργάζοντας έως και 10.000 layers την ημέρα.
Όλα αυτά τον τροφοδότησαν με εικόνες και εμπειρίες, που άλλοι σχεδιαστές ονειρεύονται για μια ζωή…
Όμως, ο Νικόλαος Γερμανός δεν είναι από τους δημιουργούς που εφησυχάζουν. Το 2015 τη δύσκολη περίοδο των capital controls σε μια επίσκεψη της καλύτερης του φίλης στην Πράγα ανακάλυψε τυχαία τον εκκεντρικό τεχνίτη παπουτσιών Zacharias Radek, αυθεντία στο αντρικό υπόδημα. Ο πιο φτασμένος, ειδήμων στο παπούτσι που ούτε Άγγλος ούτε και Ιταλός μπορούσε να αναμετρηθεί με τη δεξιοτεχνία του τον δίδαξε, στον ενάμιση χρόνο συνεργασίας τους, πώς η βάση και η «υποδομή» για να γνωρίζεις πώς να κατασκευάσεις ένα άρτιο χειροποίητο παπούτσι είναι ο σκελετός του αντρικού παπουτσιού.
Μέσα από την προσωπική του διαδρομή και με αφορμή ένα δικό του διήγημα για την απελευθερωτική δύναμη των παπουτσιών, ο Νικόλαος Γερμανός πέρα από τη σχεδιαστική του ιδιότητα έχει και μια ακόμα, την «εκπαιδευτική». Στο ατελιέ του, από το 2023, λειτουργούν workshops, όπου διδάσκει την τέχνη της δημιουργίας ενός παπουτσιού, σε όσους θέλουν να απεμπλακούν από τη ρουτίνα, δημιουργώντας κάτι αντιπροσωπευτικό με τα χέρια τους…
Εν μέσω αυτής της συνεχούς, πυρετώδους δημιουργικής διαδικασίας, ο πολυπράγμων δημιουργός βρήκε τον χρόνο να μοιραστεί κάποιες σκέψεις για τη δουλειά του και το στιλ γενικότερα.
Οι Ιταλοί λένε ότι η βάση όλου του ντυσίματος είναι το παπούτσι. Συμφωνείτε με αυτό;
Οι Ιταλοί θεωρούν ότι μιλούν και συμφωνώ, για αυτό όσον αφορά το status και με όρους μάρκετινγκ. Ότι πάνω από όλα το παπούτσι πρέπει να σου δίνει ένα κύρος. Εγώ θα το πήγαινα λίγο περισσότερο στην εμπιστοσύνη. Όλες οι σχέσεις βασίζονται σε αυτήν. Νομίζω πως δεν μπορείς να εμπιστευτείς για οποιαδήποτε ανάγκη σου οποιοδήποτε παπούτσι. Θα δοκιμάσεις και θα χτιστεί μια ανάλογη εμπιστοσύνη και σε δεύτερο χρόνο θα αποπνέει αυτό το κύρος η εικόνα σου. Όπως για παράδειγμα μια γυναίκα που περπατά ξυπόλητη στην παραλία και δει το ηλιοβασίλεμα πίσω από τα βράχια… Θα αναζητήσει τα παπούτσια που θα την κάνουν να νιώσει ασφαλής, θα έχει αναπτύξει την εμπιστοσύνη για να περπατήσει εκεί και να εξερευνήσει το τοπίο.
Πώς επιλέξατε να ασχοληθείτε ειδικά με τον σχεδιασμό υποδημάτων;
Σχετικά με αυτό, θεωρώ ότι με επέλεξε και δεν το επέλεξα. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τον εαυτό μου να σχεδιάζω παπούτσια μέχρι που βρέθηκα στο St.Martins να παρακολουθώ το πρώτο τμήμα για footwear design. Και αυτό κατευθείαν με προσέλκυσε. Μέχρι εκείνη τη χρονική στιγμή θεωρούσα ότι η πολυπλοκότητα της κατασκευής, ο ταυτόχρονος σχεδιασμός πολλών εξαρτημάτων μέχρι να κουμπώσουν μεταξύ τους και να έρθει μια ροή, ένα σχήμα με ιντρίγκαρε. Οι συνδυασμοί οι υφές που μπορείς να δημιουργήσεις, τα υλικά και ίσως επειδή ήταν και ένα 3D αντικείμενο και είχα και τα βιώματα από τη γλυπτική ως Καλιτεχνίτης μου ήταν πολύ πιο οικείο από το να σχεδιάζω απλώς υφάσματα. Ακόμα και κατά τη διάρκεια της ψυχαναλυτικής διαδικασίας συνειδητοποίησα ότι ήταν με κάποιο τρόπο προσχεδιασμένο σε εισαγωγικά από όταν ήμουν τεσσάρων χρονών και άκουγα κάποιες γλυκόπικρες αφηγήσεις της μητέρας μου, που σχετίζονταν με τα παπούτσια. Γιατί όλα αυτά χτίζονται και σε πρώιμη ηλικία, το πώς θα εξελιχθείς, τι βιώματα θα έρθουν να εσωτερικευθούν μέσα σου και πώς θα εξωτερικευθούν μετέπειτα. Ήταν σαν μια αλυσίδα, δομημένη από νεαρή ηλικία και ο τελευταίος κρίκος ήταν τα παπούτσια,
Μιλήστε μας λίγο για τη δημιουργική διαδικασία. Πώς διαλέγετε τις πρώτες ύλες με τις οποίες δουλεύετε;
Αυτό που κυρίως με απασχολεί είναι να δημιουργώ φόρμες και μετά να τις ντύνω με υφές, να συνδυάζω δηλαδή υφές ανεξάρτητα από την τονικότητα και την ένταση του χρώματος. Σε αυτή τη διαδικασία αναζητώ συνεχώς και επιλέγω καινούρια υλικά που θα αναδείξουν με τον καλύτερο τρόπο την τελική φόρμα που έχω σχεδιάσει. Θεωρώ τον εαυτό μου φορμαλιστή. Το ίδιο διακοσμητικό στοιχείο, όπως ένα φτερό για παράδειγμα θα ενταχθεί με άλλο πλέξιμο σύμφωνα με τη φόρμα του κάθε ξεχωριστού παπουτσιού, έτσι ώστε να υλοποιηθεί με τον ιδανικό τρόπο.
Έχετε αδυναμία σε κάποια ιστορική εποχή ως σημείο αναφοράς για τις συλλογές σας ή είναι κάτι που αλλάζει ανάλογα με τη διάθεσή σας κάθε φορά;
Θεωρώ ότι δεν στηρίζομαι κάπου χρονικά, δεν με απασχολεί κάποια συγκεκριμένη εποχή. Αυτό που με ενδιαφέρει κυρίως είναι το τώρα, τι μπορεί να συμβεί σήμερα και ποια καινούρια φόρμα μπορώ να δημιουργήσω τη δεδομένη στιγμή με τα υλικά που έχω στη διάθεσή μου. Κι αυτό γιατί πιστεύω για παράδειγμα, ότι η ζωγραφική δεν είναι μόνο ζωγραφική, είναι γραφή και καταγραφή. Καταγράφει μια πραγματικότητα, ασχέτως από τη δεξιότητα και τις αναφορές που έχει. Οπότε εγώ, έμμεσα, ουσιαστικά καταγράφω με τα παπούτσια μου τις ανάγκες που έχουν σήμερα οι γυναίκες. Είναι ένας καθρέφτης. Ακούω, συλλέγω πληροφορίες για τις ανάγκες και τις μετατρέπω σε σχέδια. Δεν λειτουργώ ως απομονωμένος καλλιτέχνης, κάνω γραφή που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του παρόντος.
Αν μπορούσαμε να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά στο moodboard σας τι θα βλέπαμε σε κεντρική θέση;
Δεν έχω moodboard γιατί έχω συνειδητοποιήσει ότι αυτό δεν λειτουργεί σε μένα. Με είχε βοηθήσει πολύ μια συνέντευξη του Manolo Blahnik που είχε πει ότι το moodboard είναι για τους αργόσχολους, δεν υπάρχει χρόνος για αυτό. Οπότε αυτό με απελευθέρωσε και είχε πολύ δίκιο γιατί όταν είσαι καλλιτέχνης και θέλεις να εκφράσεις τις ιδέες σου πρέπει να είσαι πολύ δημιουργικός και πολύ παραγωγικός και να υλοποιήσεις άμεσα την ιδέα σου, άσχετα εάν αυτή θα έχει απήχηση. Αν μπορούσα με κάποιο τρόπο να απεικονίσω το εσωτερικό μου moodboard, γιατί όλοι οι καλλιτέχνες έχουμε κάτι που μας καθοδηγεί εκεί θα βλέπαμε το πορτρέτο της Αριάδνης. Μια φανταστική ηρωἵδα σε μια νουβέλα που έχω γράψει και με έναν τρόπο αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο μέρος του γυναικείου κοινού για το οποίο σχεδιάζω παπούτσια. Οποιαδήποτε γυναίκα θα μπορούσε να είναι η ηρωἵδα του έργου. Η Αριάδνη είναι καταδικασμένη να μην μπορεί να φορέσει παπούτσια σε όλη της τη ζωή, αυτό που την καθοδηγεί και εξελίσσει τη ζωή της, είναι η αναζήτηση του πώς μπορεί να φορέσει παπούτσια προσπαθώντας μόνη της, μια ιστορία ενδυνάμωσης.
Τι μπορεί να σας εμπνεύσει σε μία γυναίκα; Έχετε κάποια διαχρονικά πρότυπα που μπορούν να λειτουργήσουν ως μούσες, όταν αναζητάτε νέες ιδέες;
Αντίστοιχα δεν μπορώ να πω ότι έχω κάποια συγκεκριμένα πρότυπα ή κάποια μούσα μεμονωμένα, πέρα από την Αριάδνη, που ανέφερα. Ακόμα και ένα πόδι με ατέλειες, τραυματισμένο, μη «μαθημένο» στα τακούνια, που χρειάζεται να δοκιμάσει μια ψηλοτάκουνη γόβα για πρώτη φορά εμένα μπορεί να με εμπνεύσει και να με εξελίξει, να λειτουργήσει σαν πρόκληση. Ένα όμορφο ερέθισμα μπορεί να με εμπνεύσει. Μια γυναίκα που θα μπει ξαφνικά στον χώρο μου με το άρωμά της, που θα σκεπάσει τη μυρωδιά της κόλλας του εργαστηρίου, θα αναζωογονήσει τη σκέψη μου. Αλλά σε γενικές γραμμές έχω απομυθοποιήσει την εικόνα του αψεγάδιαστου, που κυριαρχούσε τις περασμένες δεκαετίες.
Πώς προέκυψε η ιδέα με το μάθημα σχεδιασμού παπουτσιών; Νιώθετε ότι εκτός από το να μοιράζεστε τις γνώσεις σας, παίρνετε πράγματα, υπάρχει μια δημιουργική διάδραση;
Αυτή είναι μια ερώτηση που μου έκαναν όλοι οι μαθητές μου σε όλα τα γκρουπ! Μάλλον ήρθε η ώρα να το αποκαλύψω, να δώσω ένα μικρό στίγμα. Όπως είπαμε έχω γράψει μια νουβέλα με τίτλο «Μπορώ να σε φωνάζω Αριάδνη;». Σε αυτήν ο πληθυσμός που έχει απομείνει στο βασίλειο, ο μόνος τρόπος για να απελευθερωθεί από τα δεσμά του είναι να μάθει να φτιάχνει μόνος του τα παπούτσια του, σαν ένα σύμβολο χειραφέτησης. Ένα απόγευμα του περασμένου Σεπτεμβρίου σε μια παραλία, καθώς αναπολούσα την ιστορία και τις στιγμές που έγραφα, σκέφτηκα μήπως αυτό θα μπορούσε με κάποιον τρόπο να υλοποιηθεί στην πραγματική μας ζωή σε κάποιο βαθμό. Και έτσι αποφάσισα να κάνω ένα story στο Instagram και να δω τι ανταπόκριση θα μπορούσε να έχει. Και μέσα στην ίδια μέρα συμπληρώθηκε το πρώτο τμήμα. Δεν το είχα οργανώσει, αλλά είχε πολύ μεγάλη απήχηση. Είχα σκεφτεί αυτό που είχα κάνει στη νουβέλα μου και μου άρεσε τόσο πολύ θα μπορούσε να έχει απήχηση και στον πραγματικό κόσμο; Και τελικά είχε. Έγιναν συνολικά δώδεκα τμήματα σε διάστημα 7 μηνών από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο. Ήταν πολύ δημιουργικά και συνειδητοποίησα ότι όλοι μας έχουμε μέσα μας το δημιουργικό κομμάτι αλλά θέλει μια σπίθα για να δυναμιτιστεί και να εξωτερικευθεί. Έβλεπα άτομα που δεν είχαν ξαναπιάσει πένσα για να τεντώσουν τα υλικά τους στο καλαπόδι που έρχονταν μετά τη δουλειά, έστω και για μισή ώρα να έχουν μεγάλη όρεξη και να λένε «θέλω να βγάλω αποτέλεσμα», οπότε αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο κίνητρο και για μένα να δίνω περισσότερη ώθηση. Και αυτό είναι ένα κίνητρο να το επαναλάβω και φέτος. Εργαστήρια τριών εβδομάδων, που θα εστιάζουν με εύστοχο τρόπο στο πρακτικό κομμάτι. Οι περισσότεροι θέλουν να βάλουν κατευθείαν τα χέρια τους, να καταπιαστούν με το τεχνικό κομμάτι και να ξεχαστούν, όχι τόσο να σκέφτονται αλλά να κάνουν ένα shutdown. Δεν στέκονται μόνο στην ιδέα αλλά στην υλοποίηση, οπότε εκεί θα δώσω έμφαση.
Όσοι ανακαλύπτουν τα σχέδιά σας, αποκαλούν τα παπούτσια σας «γλυπτά». Πέρα από τις σπουδές σας στο σχέδιο μόδας, έχετε σπουδάσει επίσης και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Για εσάς μπορεί ένα αξεσουάρ μόδας να ιδωθεί ως έργο τέχνης;
Ιδανικά θεωρώ ότι κάποια σχέδιά μου είναι γλυπτά και θα ήθελα έτσι να το αντιλαμβάνεται και ο θεατής. Εννοείται ότι έχω υλοποιήσει κάποια σχέδια που δεν είναι προς πώληση είναι καθαρά δικά μου για το πορτφόλιό μου ως γλύπτης, όχι μόνο ως σχεδιαστής παπουτσιών. Το πώς θα το αποκωδικοποιήσει ο θεατής είναι στη δική του ευχέρεια. Είναι το παιχνίδι με τον θεατή απέναντι σε ένα έργο τέχνης. Όπως λένε αν υποθετικά απέναντι από ένα έργο τέχνης σταθεί ένα παιδάκι, μια γιαγιά που μισοβλέπει και ο μπαμπάς και οι τρεις έχουν δικαίωμα να έχουν την άποψή τους. Και το παπούτσι, όπως και το γλυπτό είναι φόρμα. Έτσι τα αντιμετωπίζω εγώ. Όταν ξυπνάω το πρωί και έρχομαι στο εργαστήριο δεν λέω πάω να φτιάξω παπούτσια, πάω να δημιουργήσω. Κυνηγάω την ομορφιά της γραμμής. Αυτό είναι η κινητήριος δύναμη.
Φεύγοντας από τη συνάντηση σκέφτομαι ότι η Sarah Jessica Parker σ’ αυτό το πολυσυζητημένο της comeback σίγουρα θα έβρισκε τα «πατήματά» της, φορώντας μία από τις εξεζητημένα γοητευτικές δημιουργίες του Νικόλαου Γερμανού, παραμένοντας αυτό για το οποίο τόσο προσπαθεί, επίκαιρη.
*Το επόμενο workshop για κατασκευή παπουτσιών ξεκινά στο ατελιέ του Νικόλαου Γερμανού στις 9 Νοεμβρίου.
