Δήμητρα Χατούπη: «Το αντρικό στοιχείο ήταν πάντα πιο έντονο σε μένα»
Δίνουμε ραντεβού με τη Δήμητρα Χατούπη στο Μεταξουργείο, στο κτίριο που έχει στεγάσει τη δραματική της σχολή. Η ίδια έρχεται από την πρόβα της παράστασης «Ο Ορφέας στον Άδη» που παίζεται κάθε Κυριακή, Δευτέρα και Τρίτη στο θέατρο Ροές. Μόλις ανοίγει η πόρτα της σχολής απολυμαίνουμε τα χέρια και τα παπούτσια σχολαστικά, τηρώντας τα μέτρα υγιεινής, και ανεβαίνουμε στο μπαλκόνι όπου καθόμαστε. Γλυκύτατη, με μια ωραία ροή λόγου ξεσηκώνει αναμνήσεις από τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια μεταφέροντας μας στο δικό της σύμπαν.
«Μερικές φορές αισθάνομαι σαν αποδημητικό πουλί γιατί από μικρή αλλάζω συνέχεια μέρη και σπίτια. Οι γονείς μου ήταν δάσκαλοι και υπήρχαν μεταθέσεις από το ένα μέρος στο άλλο οπότε είχα την αίσθηση πως δεν μπορώ να ριζώσω πουθενά ή να νιώσω μονιμότητα. Πηγαίναμε σε ένα μέρος να μείνουμε και δεν μπορούσα να αισθανθώ πως τώρα εγκαταστάθηκα εδώ και είμαι καλά γιατί μετά από λίγο φεύγαμε πάλι. Στην ηλικία των 11 ήρθαμε οικογενειακώς στην Αθήνα, αλλά στα 15 μου εγκατασταθήκαμε σε ένα μόνιμο περιβάλλον. Γιατί ακόμα και όταν ήρθαμε εδώ οι γονείς μου συνέχιζαν να παίρνουν μεταθέσεις σε διαφορετικές περιοχές. Μέχρι την μόνιμη εγκατάσταση μας είχα αλλάξει τουλάχιστον 10 σπίτια και πόλεις.
Εγώ γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη, ήταν η μαμά μου από εκεί τώρα δυστυχώς δεν ζει, την έχω χάσει. Ο πατέρας μου ήταν από το Ζεμενό Κορινθίας, ένα πολύ όμορφο ορεινό χωριό κοντά στο Ξυλόκαστρο, και οι δυο τους γνωρίστηκαν κάπου στη βόρεια Ελλάδα που είχαν μετατεθεί. Παντρεύτηκαν και δημιούργησαν οικογένεια: εμένα και την αδερφή μου.
Είμαι πολύ τυχερή που έζησα σε χωριό γιατί έχω μυρωδιές, εικόνες. Θυμάμαι κυρίως από την όσφρηση πράγματα. Έχω στη μύτη μου την μυρωδιά της κοπριάς, του γάλατος, των λουλουδιών. Όλες αυτές οι μνήμες που αφορούν τις αισθήσεις έχουν εγκατασταθεί μέσα μου. Νιώθω τυχερή που δεν είμαι παιδί της πόλης. Έχω παίξει σε χώμα, έχω βγει σε ποτάμια και μάλιστα ήμουν πολύ ατίθασο παιδί, έφευγα συνεχώς από το σπίτι και με έψαχναν οι γονείς μου. Ήμουν συνέχεια στη φύση ή σε κάποιους γείτονες που συνεχώς κάτι θα έκαναν και γέμιζα εικόνες. Είχα τρομερή ενέργεια σαν παιδί.
Μια εικόνα που με κυνηγάει από τα παιδικά μου χρόνια ήταν όταν κόντεψα να πνιγώ. Αυτή η εικόνα με κυνηγάει μέχρι σήμερα. Ήταν άνοιξη, έκανε ακόμα κρύο, μπήκα μέσα σε ένα ποτάμι και τα άλλα παιδιά κάθονταν απ΄έξω και με κοιτούσαν. Φορούσα ένα λευκό φόρεμα κι έμπαινα μέσα στο ποτάμι όπου κάποια στιγμή το φουστανάκι μου είχε σχηματίσει κύκλο μέσα στο νερό. Εμένα μου άρεσε τόσο πολύ και τα παιδιά είχαν τρομάξει πάρα πολύ. Για μένα αυτή η εικόνα, που για τους άλλους φάνηκε τρομερή και δύσκολη, ήταν κάτι πολύ σημαντικό στη ζωή μου. Ήταν μια έννοια ελευθερίας.
Πολλές φορές σκέφτομαι τη διαφορετική οπτική που βλέπουμε τα πράγματα. Ένα αντικείμενο που το βλέπει ο ένας από τη μία πλευρά, ο άλλος από την άλλη το βλέπει εντελώς με άλλο μάτι. Αυτή η διαφορετική οπτική των πραγμάτων με ενδιαφέρει πάρα πολύ, ακόμα και στο θέατρο».
«Νομίζω ήθελα να γίνω ηθοποιός χωρίς να το έχω συνειδητοποιήσει. Μου άρεσε να αλλάζω πρόσωπα. Το κομμάτι της μεταμφίεσης μπήκε στη ζωή μου από μικρή ηλικία γιατί οι γονείς μου ως δάσκαλοι ετοίμαζαν τις σχολικές γιορτές οπότε ντυνόμασταν, γινόμασταν κάτι άλλο. Ήθελα να φεύγω πάντα από μένα, να πηγαίνω ένα βήμα αλλού, το οποίο δεν γνώριζα τι ήταν...
Ήμουν ψυχαναγκαστικό παιδί, ακόμα πιστεύω πως είμαι, ευτυχώς ή δυστυχώς δεν ξέρω να το αλλάξω. Πιστεύω πολύ στις αλλαγές παρόλο που είμαι Ταύρος και ανήκω στα σταθερά ζώδια του ζωδιακού κύκλου. Πιστεύω ότι μπορείς να αλλάξεις πράγματα στη ζωή σου, θεωρώ πως είναι θέμα επιλογής. Δεν είναι εύκολο, φυσικά δεν είναι εύκολο, ειδικά όταν είσαι σε μια ηλικία, αλλά νομίζω πως αν κάτι υπάρχει που σε δυσκολεύει και θέλεις να το αλλάξεις γίνεται μια αλλαγή χωρίς να το καταλάβεις. Δεν είμαι από τους ανθρώπους που λένε «αυτό είμαι και τελείωσε». Ίσως γιατί μου αρέσουν τελικά οι αλλαγές...»
«Τελειώνοντας το σχολείο έδωσα εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο και πέρασα στην Αγγλική Φιλολογία όπου πήρα το πτυχίο μου. Ανήκω στη γενιά των συναδέρφων που οι γονείς δεν ήθελαν τα παιδιά τους να γίνουν ηθοποιοί. Ευτυχώς πολύ γρήγορα ο μπαμπάς μου το αποδέχτηκε, πάντα με τον όρο να σπουδάσω και κάτι άλλο, όπως ακριβώς συνέβη.
Ταυτόχρονα πήγαινα σε δύο σχολές. Η Αγγλική Φιλολογία ήταν μια σχολή που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη παρακολούθηση οπότε μου άφηνε πολύ ελεύθερο χρόνο. Έτσι, έδωσα εξετάσεις στο Θέατρο Τέχνης, όπου τα χρόνια εκεί ήταν κάτι μαγικά. Δεν πίστευα ότι με πήραν στη σχολή. Μάλιστα όταν μου τηλεφώνησαν να με ενημερώσουν για τα αποτελέσματα ασυναίσθητα το έκλεισα, μετά ξαναπήρα και ρώτησα αν μου λένε αλήθεια. Θυμάμαι την ημέρα που έπρεπε να πάω να γραφτώ πήγα κατά λάθος στο θέατρο και όχι στη δραματική σχολή. Εκείνοι δεν ήξεραν που είμαι και υπέθεσαν πως δεν θα παρακολουθήσω τα μαθήματα πήγαν να με διαγράψουν, ευτυχώς έτρεξα και διευθέτησα το θέμα.
Αυτό το υπόγειο ήταν μια μαγεία. Όταν μπήκα στη σχολή ζούσε ο Κάρολος Κουν, αυτός ο τεράστιος καλλιτέχνης, αλλά δεν έκανε μαθήματα πια. Είμαι η γενιά του Αρμένη, του Χατζημάρκου πρόλαβα μια γενιά πολύ σημαντική. Έπειτα συνέχισα στη δραματική του Κατσέλη, ο ίδιος ήταν ένας εξαιρετικός δάσκαλος και υπέροχος άνθρωπος. Η διδασκαλία του ήταν διαφορετική από το Τέχνης οπότε πήρα δύο διαφορετικές οπτικές.
Στο θέατρο συνεργάστηκα και με τη Δέσπω Διαμαντίδου, μια υπέροχη ηθοποιό η γλυκιά μου. Όταν πρωτοβγήκα στο θέατρο παρακολουθούσα πώς δουλεύει κάποιος, την τεχνική του, για μένα αυτό ήταν μέρος της δουλειάς μου. Δεν είχα στο μυαλό μου αυτό το ψυχαναγκαστικό να να αντιγράψω κάποιον, να γίνω όπως αυτός, αλλά να πάρω από την ενέργεια του. Η Δέσπω ήταν ένας από αυτούς τους ανθρώπους, την παρακολουθούσα, την έβλεπα όταν έπαιζε στη σκηνή γιατί είχε ένα τρομερό τρόπο να εκφέρει το λόγο χωρίς να παίζει...Αυτό το πιστεύω κι εγώ απόλυτα: ο λόγος πρέπει να ρέει, όχι να παίζεται.
Στα τέσσερα χρόνια που έμεινα στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας συνεργάστηκα με σημαντικούς σκηνοθέτες, όπως ο Τερζόπουλος, ο Χουβαρδάς, ο Βουτσινάς. Δεν ήμουν ποτέ ενζενί, δεν πήρα ποτέ τέτοιους ρόλους. Θυμάμαι μια οντισιόν που είχε κάνει ο Ανδρέας Βουτσινάς για την παράσταση «Η τρελή του Σαγιόρ» και όταν πήγα με ρωτάει «ποιο ρόλο θέλεις να κάνεις εσύ»; Του απάντησα «την Ίρμα», τι άλλωστε να θέλει να κάνει ένα 19χρονο κορίτσι που ήμουν τότε; Τελικά μου έδωσε ένα ρόλο μια από τις φίλες της Δέσπω Διαμαντίδου. Τρομερό! Ήταν εξαιρετικός και μου άρεσε πάρα πολύ. Σκέφτηκα τι να είδε για να μου προτείνει να παίξω μια από τις φίλες της Διαμαντίδου. Τέτοιοι ρόλοι μου άρεσαν και πάντα έχουν ενδιαφέρον. Όπως σου είπα δεν υπήρξα ποτέ ενζενί, αυτό το δροσερό, νέο κοριτσάκι οπότε μου είναι πιο εύκολο που μεγαλώνω. Οι ρόλοι που μπορώ να παίξω τώρα δεν μου είναι κάτι καινούργιο. Δηλαδή δεν χρειάζεται να αφήσω κάτι και να πάω κάπου αλλού συνεχίζω μια πορεία που διαμορφώθηκε κάπως έτσι...»
«Όταν μιλήσαμε τηλεφωνικά μου είπες να αναφερθούμε στους σταθμούς της ζωής μου. Δεν πιστεύω στους σταθμούς της ζωής. Πιστεύω πως ο άνθρωπος βρίσκεται πάντα σε μια πορεία και εξέλιξη, ότι γίνεται στη ζωή είναι σημαντικό -πιθανόν να γίνονται κύκλοι όπου ο ένας κύκλος μας πηγαίνει στον επόμενο. Δεν ξέρω αν αλλάζουμε στους κύκλους ή όχι, μπορεί και να αλλάζουμε. Στην επαγγελματική μου διαδρομή έχω πολλές και σημαντικές συνεργασίες, ούτε εδώ δεν βάζω σταθμούς. Γνώρισα αξιόλογους σκηνοθέτες, μάλιστα στην παράσταση του Μιχαηλίδη «Κουαρτέτο» κέρδισα και το βραβείο Κοτοπούλη, όπως και στον κινηματογράφο έχω σημαντικές συνεργασίες και πήρα βραβεία.
Τώρα, στη παράσταση «Ο Ορφέας στον Άδη» έχω έναν ρόλο που ήθελα χρόνια να κάνω και είναι η πρώτη μου φορά που παίζω Τενεσί Ουίλιαμς, μέχρι σήμερα δεν είχα παίξει ποτέ. Η συγκεκριμένη παράσταση είναι μια καταπληκτική συνεργασία με μια αξιόλογη ομάδα συντελεστών και δεν το λέω τυπικά. Υπάρχει κώδικας επικοινωνίας μεταξύ μας, ταιριάζουμε πολύ και δημιουργήθηκε μια σημαντική ομάδα. Προσωπικά πιστεύω πολύ στην ομάδα. Νιώθω πως δουλεύουμε πολλά χρόνια μαζί. Δεν βγαίνουμε κάθε μέρα μαζί, αυτό είναι κάτι άλλο, απλά γίνεται κάτι μαγικό πάνω στην σκηνή. Είναι μια μουσική παράσταση, στα όρια του μιούζικαλ και είμαι ευτυχής με αυτή την συγκυρία, ειλικρινά το λέω...Για μένα είναι η πρώτη φορά που δεν κάθομαι να αναλύσω ακριβώς το ρόλο μου, σκέφτομαι περισσότερο πως ο συγγραφέας έγραψε για την συγκεκριμένη γυναίκα που υποδύομαι στην σκηνή. Βλέπεις, είμαι σε μια φάση της ζωής μου που αναθεωρώ πράγματα τόσο στην τέχνη μου όσο και στη ζωή μου, μετά από τόσα πράγματα που μας έχουν συμβεί τα δύο τελευταία χρόνια».
«Πιστεύω πως έχουμε περάσει σε ένα στάδιο αναθεώρησης όλοι, δεν πιστεύω πως μετά την καραντίνα έχουμε γίνει καλύτεροι. Όμως πιστεύω πως στη διάρκεια όλου αυτού που έχει συμβεί ο καθένας ήρθε αντιμέτωπος με τον εαυτό του και απλώς, ίσως αφήσαμε να χυθούν από μέσα μας πράγματα. Κι σ΄αυτή η φάση, για μένα, μπορείς να κάνεις μια πραγματική ενδοσκόπηση.
Με ρωτάς πώς βίωσα δύο χρόνια την καραντίνα. Ήταν πολύ δύσκολο γιατί το δικό μου επάγγελμα πληγώθηκε από πολλά μέτωπα, δεν βοηθήθηκε. Προσωπικά με βοήθησε το γεγονός πώς μπήκα σε μια διαδικασία αντίδρασης. Άρχισα να κάνω πολλά πράγματα, δεν το λέω για καλό. Με βοήθησε πολύ που κάναμε τα μαθήματα με zoom, με κράτησε, όπως και τα παιδιά, σε ενέργεια. Φυσικά δεν μπορείς να μάθεις θέατρο μέσω zoom, ωστόσο ένα μεγάλο μέρος μπορέσαμε να το διατηρήσουμε. Πίστευα πως δεν θα μπορέσω να παίξω, να αναπτύξω ξανά την τεχνική της φωνής μου, ευτυχώς τα κατάφερα και μπορώ να παίξω. Ήταν εξαιρετικά δύσκολο όλο αυτό, ελπίζω να μην το ξαναπεράσουμε όμως φαίνεται πως θα περάσουμε σε αιώνα πανδημιών. Έχει καταστραφεί ο πλανήτης και δεν ξέρω τι είναι αυτό που θα μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τι θα μας συνεφέρει.
«Μου λες πώς είμαι μια ηθοποιός που έχω συνδεθεί πολύ με τον κινηματογράφο. Έχω βραβευτεί τέσσερις φορές και θέλω πολύ να παίξω ξανά στον κινηματογράφο. Τα τελευταία χρόνια δεν έχω κάνει ούτε κινηματογράφο, ούτε τηλεόραση. Τα προηγούμενα χρόνια υπήρξαν κάποιες προτάσεις που δεν ήταν αυτές που θα ήθελα, αλλά κι εγώ μάλλον συνειδητά ή ασυνείδητα έλεγα «όχι» σε προτάσεις και σίγα- σιγά απομακρύνεσαι. Αγαπώ πολύ τον ελληνικό κινηματογράφο, πιστεύω πολύ στους νέους κινηματογραφιστές και έχουμε πολύ ταλαντούχους ηθοποιούς στον κινηματογράφο που δεν το έχουν διδαχτεί ποτέ. Υπάρχουν μόνο οι θεατρικές σχολές, το πώς αντιμετωπίζει ένας ηθοποιός που έχει διδαχθεί την κάμερα είναι ένα πολύ εσωτερικό...Την πρώτη φορά που είδα κάμερα μπροστά μου ήταν σαν να είναι το πιο φυσικό πράγμα του κόσμου. Ίσως υπήρχε μέσα μου, αισθάνθηκα σαν να είμαι στο σπίτι μου, σαν να μιλάμε και να έχουμε μια κάμερα να μας τραβάει. Μελέτησα πολύ τον κινηματογράφο και είχα την τύχη ο πρώην σύζυγος μου να είναι ο Τάσος Ψαρράς, ένας πολύ μεγάλος σκηνοθέτης όπου μαζί του έκανα τις πρώτες μου ταινίες. Μάλιστα, έβλεπα το μοντάζ, ήμουν μέσα σε όλη τη διαδικασία και ίσως λόγω του Τάσου είχα μπει τόσο μέσα. Τον γνώρισα σε μια οντισιόν που είχα πάει. Έψαχνε μια μαθήτρια και εγώ φόρεσα σχολική ποδιά και πήγα στην οντισιόν έτοιμη για το ρόλο. Μου λείπει ο κινηματογράφος και τώρα που το συζητάμε θα ξαναμπώ σ΄αυτόν τον χώρο...».
«Με ρωτάς αν ένιωσα ποτέ sex symbol γιατί βγάζω έντονη θηλυκότητα. Αλήθεια ε; Δεν νομίζω να είχα ποτέ αυτή τη διάθεση, έχω την εντύπωση πως όλοι μας έχουμε και το αντρικό και θηλυκό στοιχείο και το πρώτο ήταν πάντα πιο έντονο σε μένα. Δεν το αισθάνθηκα, ούτε κατάλαβα πως οι ρόλοι μου βγάζουν ερωτισμό και ευτυχώς που δεν το καταλάβαινα γιατί δεν ήταν αυτός ο στόχος μου. Μπορεί υποσυνείδητα να διάλεγα ρόλους μοιραίας γυναίκας. Πολλές φορές συμβαίνει να δημιουργούμε πολλές άμυνες, δεν πιστεύω πως είμαστε αληθινοί και ελεύθεροι στη ζωή μας. Δημιουργούμε μια περσόνα και ανάλογα την συνθήκη αλλάζουμε, σαν να παίζουμε ρόλους. Επιλέγουμε ρόλους για άμυνα. Το θέατρο σου δίνει τη δυνατότητα να παίξεις ρόλους χωρίς ενοχές και να καλυφθείς μέσα από τον ρόλο.
«Νομίζω πως αλλάζω σε όλους τους τομείς, ίσως να είναι μια προσωπική μου διαδικασία. Αρχίζω και δίνω μεγάλη σημασία στη ζωή, στην καθημερινότητα. Έχω τρομακτική ανάγκη από ουσιαστική επικοινωνία πια, ενώ παλαιότερα δεν το έκανα γιατί ήμουν τόσο απορροφημένη με τη δουλειά μου. Ή νόμιζα πως μου καλύπτει ένα τεράστιο κομμάτι της ζωής, αλλά τελικά δεν είναι έτσι. Το θέατρο δεν μπορεί να σου καλύψει κάτι τέτοιο είναι ψευδαίσθηση. Νομίζω περνάω σε μια ουσιαστική φάση με τους ανθρώπους και την ίδια τη ζωή μου. Είναι πολύ σημαντικό να χαίρεσαι με πράγματα της καθημερινότητας περισσότερο από την παράσταση».
«Επισήμανες πώς δεν δίνω πολλές συνεντεύξεις και είναι αλήθεια. Κοιτάζω πάντα, το μέσο, τον δημοσιογράφο που θα μιλήσω. Νομίζω δεν θέλω να αναλώνομαι και να λέω τα ίδια πράγματα, πόσο ανεξάντλητος θα είσαι. Μετά απλά θα επαναλαμβάνομαι, θα βαριέται ο κόσμος αλλά κι εγώ η ίδια. Δεν θέλω με τίποτα να επαναλαμβάνομαι».
«Αυτή τη περίοδο μένω με την αδερφή μου και είναι ωραία εμπειρία, έχουμε γίνει παιδιά, αποκτήσαμε πάλι την παιδικότητα μας. Με την αδερφή μου έχουμε σπάνια σχέση, είναι ένας καταπληκτικός άνθρωπος, ξέρει να ζει και μου έχει μάθει πολύ ωραία πράγματα. Μπορεί να έχω επηρεαστεί από την αδερφή μου και κάνω αυτές τις αλλαγές. Πάντα ήμασταν μια δεμένη οικογένεια και είχαμε μια καταπληκτική σχέση...».
«Μετά το θέατρο αποφορτίζομαι πίνοντας ένα ποτάκι είτε μόνη μου, είτε σε ένα αγαπημένο μου στέκι. Θέλω ησυχία. Περνάω μια φάση που κάτι έχουν πάθει τα αυτιά μου, δεν μπορώ τη βαβούρα και έχω ανάγκη από ηρεμία. Επίσης, μου αρέσει να επιστρέψω σπίτι, να δω μια ταινία, να ακούσω μουσική. Θέλω μετά την φόρτιση από την παράσταση να είμαι μόνη μου, εκτός αν είναι μαζί μου ένας δικό μου άνθρωπος που θα είμαι ελεύθερη. Δεν θέλω να κατέβω από την σκηνή και να παίξω ακόμα έναν ρόλο στη ζωή μου.
Με ρωτάς αν είμαι χαρούμενη με την πορεία μου, δεν ξέρω αν η λέξη είναι αυτή. Μέχρι τώρα έχω κάνει πράγματα που ήθελα πολύ, φυσικά έχω μετανιώσει για επιλογές, αλλά δεν σημαίνει κάτι αυτό. Ζούμε για να μετανιώνουμε και να προχωράμε. Η αλλαγή που έχω κάνει στη ζωή μου είναι πως έχω φύγει από αυτές τις τρομακτικές απαιτήσεις που είχα για τον εαυτό μου, σε όλα τα επίπεδα και ήταν βασανιστικό. Ευτυχώς αλλάζει και απελευθερώνομαι από αυτό το κομμάτι...».
