Ελένη Λιάλη, πώς είναι να είσαι τρανς μοντέλο στην Ελλάδα του σήμερα;
Η Ελένη Λιάλη είναι μια τρανς γυναίκα που ζει στη Θεσσαλονίκη. Ξεκίνησε την επαγγελματική της πορεία ως ταλαντούχα makeup artist, πριν αποφασίσει να δοκιμάσει τις ικανότητές της και ως μοντέλο -κάτι που αποδείχτηκε μια πολύ καλή ιδέα, αφού μετρά ήδη συνεργασίες που ξεπερνούν τα ελληνικά σύνορα. Έχει προσωπικότητα, ταλέντο και όνειρα που είναι αποφασισμένη να πραγματοποιήσει.
«Ασχολούμαι ακόμα και με το μακιγιάζ, φυσικά, πέρα από το μόντελινγκ. Με εκφράζουν εξίσου και τα δύο, απλώς το μακιγιάζ πια λειτουργεί για μένα πιο δημιουργικά και καλλιτεχνικά. Οπότε, συνεχίζω να κάνω face και body painting και editorial makeup -και όλα τα υπόλοιπα γύρω από το μακιγιάζ-, αλλά πλέον πιο επιλεκτικά. Θέλω οτιδήποτε κάνω να με εκφράζει πλήρως σαν καλλιτέχνιδα.
Η καριέρα μου είχε ξεκινήσει πριν το GNTM -με το πρακτορείο μου εδώ, το “No Limits”, είχα ήδη συμβόλαιο, το οποίο υπέγραψα ενάμιση χρόνο πριν την εκπομπή. Μάλιστα, η περίοδος που γίνονταν τα γυρίσματα είχε συμπέσει με την κυκλοφορία της παγκόσμιας καμπάνιας για το Pride 2022 της H&M, στην οποία συμμετείχα. Σίγουρα το GNTM μού άνοιξε περισσότερες πόρτες, με έμαθε περισσότερος κόσμος -γιατί μέσα από την τηλεόραση “μπαίνεις” σε κάθε σπίτι, αλλά το μεγάλο άνοιγμα στην καριέρα μου είχε ήδη γίνει, και μάλιστα σε διεθνές επίπεδο. Δεν ήμουν εγώ που έκανα αίτηση για το GNTM, αλλά η ίδια η παραγωγή μου έκανε πρόταση να συμμετάσχω. Οπότε, το σκεφτήκαμε με τους συνεργάτες μου και αποφασίσαμε ότι η συμμετοχή μου θα έκανε καλό και σε επίπεδο trans ορατότητας και inclusivity, αλλά και σε επαγγελματικό επίπεδο, ώστε να μου δώσει ένα επιπλέον boost.
Πώς προέκυψε η στροφή μου στο μόντελινγκ; Μέσα από τη δουλειά μου ως makeup artist έμαθα να τα κάνω όλα μόνη μου -πόζαρα, έκανα η ίδια το art direction, έφτιαχνα τα μαλλιά μου και το μακιγιάζ, “έστηνα” τις φωτογραφίσεις μου και έμαθα πώς να βγαίνω καλύτερη στις φωτογραφίες. Έτσι, σταδιακά ξεκίνησε να με ιντριγκάρει η ιδέα να ασχοληθώ και με τη μόδα.
Παράλληλα, άρχισα να βλέπω τον εαυτό μου να αλλάζει συνεχώς στη διάρκεια της ορμονοθεραπείας μου -μήνα με τον μήνα είσαι μια άλλη κυριολεκτικά-, και συνειδητοποίησα ότι υπάρχουν δυνατότητες και θα μπορούσα να το ψάξω. Οπότε, προσέγγισα το πρακτορείο μου και μετά από συζητήσεις υπέγραψα συμβόλαιο και ξεκίνησε η συνεργασία μας».
«Το πρακτορείο μου λέγεται “No Limits” και είναι πραγματικά ένα πρακτορείο χωρίς όρια. Κάνει αυτό που θα έπρεπε να κάνουν όλα τα πρακτορεία, αν όχι όλη η κοινωνία. Σε κρίνει ξεκάθαρα σαν επαγγελματία μοντέλο και τις ικανότητές σου, όχι βάσει της σεξουαλικότητας ή της ταυτότητας φύλου σου. Δηλαδή εκπροσωπεί, μεταξύ άλλων, non binary, τρανς, queer, άτομα, τα οποία άλλα πρακτορεία στην Ελλάδα δεν θα εκπροσωπούσαν. Αυτό μου έδωσε και την ελευθερία να νιώσω άνετα. Ήταν το πρώτο και το μοναδικό πρακτορείο που προσέγγισα, για αυτόν ακριβώς λόγο. Ένιωσα ότι εκεί θα με αντιμετώπιζαν καθαρά ως μοντέλο, με βάση τις δυνατότητές μου και όχι την ταυτότητα φύλου μου.
Σαν παιδί μπορώ να πω ότι ήμουν πολύ κοινωνικό, είχα πολλές παρέες και μου άρεσε να είμαι γενικά μέσα σε όλα. Εκ πρώτης, αυτό μπορεί σε κάποιους να φαίνεται υγιές, ωστόσο σκέφτομαι τώρα ότι, τελικά, μπορεί και να μην ήταν. Ίσως, με το να είμαι η ψυχή της παρέας να προσπαθούσα σαν παιδί να κερδίσω περισσότερη αγάπη, περισσότερη αποδοχή.
Μπορώ να σου πω ότι, έχω καλές μνήμες από τα παιδικά μου χρόνια. Στο σχολείο δεν με περιθωριοποιούσαν οι καθηγητές ή οι μαθητές. Ακόμη και στο Λύκειο, πέρα από ένα περιστατικό, όλοι οι καθηγητές με στήριξαν -στην Γ’ Λυκείου άρχισα να λέω ανοικτά την ταυτότητά μου και πώς θέλω να αντιμετωπίζομαι, πώς θέλω να αναφέρονται όταν μιλάνε σε μένα. Αυτό είχε γίνει σεβαστό και από τους μαθητές και από τους καθηγητές, με κάποιες εξαιρέσεις φυσικά».
«Πάντα η σχέση μου με τη μητέρα μου ήταν πολύ καλή, υπήρχε κατανόηση και ενσυναίσθηση. Η μαμά μου συναισθάνοταν πράγματα που δεν μοιραζόμουν πολλές φορές. Με όλο το σόι γενικά είχα πολύ καλές σχέσεις. Τώρα, αν με ρωτάς για την περίοδο που ξεκίνησα να εκφράζω τη θηλυκότητά μου στο Λύκειο, ναι, τότε είχαμε κάποιες διαφωνίες με τη μαμά μου, αλλά τίποτα υπερβολικό, δεν φτάσαμε ποτέ στα όριά μας, δεν τσακωθήκαμε ποτέ.
Δεν έχω στο μυαλό μου κάποιον άσχημο καβγά, απλά την απορία της: "Τι είναι αυτό που κάνεις; Γιατί βάφεσαι και βγαίνεις έξω; Δεν το έχω ξαναδεί". Και της έλεγα "Μαμά, δες αυτόν" και μου έλεγε "Μα μου δείχνεις ανθρώπους που έχουν εκατομμύρια και ζουν στην Αμερική" (γέλια), “Μα αυτούς έχω να σου δείξω!” απαντούσα. “Εδώ στην περιοχή βλέπεις κανένα άτομο να εκφράζεται έτσι;" έλεγε εκείνη και πάει λέγοντας.
Ήθελα να ζήσω ελεύθερα, στην πραγματικότητά μου, όπως μου αξίζει και ονειρεύομαι
Για εκείνη ήταν παράλογο να βάφομαι και να εκφράζω τη θηλυκότητά μου έντονα. Και όντως, ήμουν το μοναδικό παιδί στα Γιαννιτσά -μία πόλη που δεν είναι και μεγάλη αλλά ούτε και πολύ μικρή- που εκφραζόταν με αυτόν τον τρόπο. Οπότε, ως ένα σημεία είχα όλα τα βλέμματα επάνω μου, πράγμα που δεν με εμπόδισε ποτέ, όμως, να κάνω αυτά που θέλω, ούτε φοβόμουν. Δεν ένιωθα ότι απειλούμαι με αυτό που κάνω. Δεν με άγγιζε καθόλου η κοροϊδία. Όταν, δηλαδή, αντιλήφθηκα ποια είμαι και είχα και το θάρρος να το εκφράσω προς τα έξω, δεν με αφορούσε καθόλου η κοροϊδία και είχα πάντα πολύ υποστηρικτικές παρέες, που έμπαιναν μπροστά -αγόρια, κορίτσια- σε οτιδήποτε γινόταν. Οπότε, με έβγαζαν και από τη δύσκολη θέση. Νομίζω, όμως, ότι, από ένα σημείο και μετά, αν μένεις πιστή σε αυτό που είσαι, δηλώνεις σταθερά και με συνέπεια την ταυτότητά σου, ο άλλος το συνηθίζει και σταματάει να σε κρίνει αρνητικά. Από τη στιγμή που βλέπει ότι δεν έχει επιρροή πάνω σου, το κόβει.
«Το 2019 συνειδητοποίησα ότι είμαι τρανς γυναίκα. Από τη στιγμή που το κατάλαβα, το πρώτο άτομο που το μοιράστηκα ήταν η μητέρα μου. Της είπα "Μαμά, έτσι νιώθω και σκοπεύω να υποβληθώ σε αυτές τις διαδικασίες για να βρω τον εαυτό μου". Αργότερα, το είπα στην καλύτερή μου φίλη, τη Μαρία, που είμαστε φίλοι από μικρά παιδιά. “Μαρία, να ξέρεις αυτή είμαι. Μου φαίνεται βουνό η όλη διαδικασία, αλλά θα προσπαθήσω να φτάσω όσο πιο κοντά γίνεται στην προσωπική μου ελευθερία. Δεν ξέρω πού θα πάει αλλά θα προσπαθήσω να το πάω μέχρι εκεί που αντέχω”. Βέβαια, στην πορεία κατάλαβα ότι αντέχω πολλά παραπάνω από όσα πίστευα.
Το 2019 συνειδητοποίησα ότι είμαι τρανς γυναίκα
Από τότε που αντιλήφθηκα τη σεξουαλικότητά μου -άλλο η σεξουαλικότητα, άλλο η ταυτότητα φύλου-, όλη η έκφρασή μου πήγαινε προς το θηλυκό. Δηλαδή, έβαψα τα μαλλιά μου ξανθά -μιλάμε για το στερεοτυπικά θηλυκό, όχι αυτό που αντιλαμβάνεται ο καθένας ως θηλυκό- άρχισα να ντύνομαι πιο αμφιλεγόμενα, έφτιαχνα τα νύχια μου μακριά, με χρώμα, με glitters και τα σχετικά, βαφόμουν. Σε κάποιο σημείο άρχισαν όλα αυτά να μη μου φτάνουν.
Ακόμη και τη φυλομετάβασή μου την ξεκίνησα χωρίς μεγάλη συνειδητότητα για το τι πάω να κάνω. Ας πούμε, ξεκίνησα μακραίνοντας τα μαλλιά μου, κάτι που ήταν μέρος της προσωπικής μου έκφρασης, να νιώθω εγώ καλύτερα. Απλά, με τον καιρό, και όσο μάκραιναν τα μαλλιά μου, κατάλαβα ότι δεν μου φτάνει ούτε αυτό και μάλλον δεν θα μου φτάνει τίποτα. Έπειτα, σκέφτηκα τον εαυτό μου σε 10 χρόνια και δεν με έβλεπα αγόρι. Με τίποτα. Δεν μπορούσα να το δω, δεν ήθελα να το δω, μπλόκαρε το μυαλό μου. Ακόμη, ήθελα η μεταχείριση και η συμπεριφορά του κόσμου προς εμένα να είναι όπως συμπεριφέρεται σε μία γυναίκα. Δεν ήμουν ευχαριστημένη με τίποτα λιγότερο. Ακόμα και με φούστα να έβγαινα, με πιο μακριά μαλλιά μέχρι τη μέση, με φουλ μακιγιάζ, εγώ ήθελα απλά να είμαι γυναίκα. Ήθελα να ζήσω ελεύθερα, στην πραγματικότητά μου, όπως μου αξίζει και ονειρεύομαι.
Υπήρξαν σίγουρα φίλοι που απομακρύνθηκαν. Δεν το περίμενα, ήταν και φιλίες παιδικές, που ήταν σε όλα δίπλα μου. Όταν τους ανακοίνωσα αυτό που νιώθω και αυτό που θα κάνω, στην αρχή φαίνονταν υποστηρικτικοί, αλλά με τον καιρό είδα ότι δεν μπορούν να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα. Να σου πω και την αλήθεια, εκείνοι απομακρύνθηκαν από κοντά μου δεν έφυγα εγώ. Αυτό μου έδειξε και ποιοι είναι οι πραγματικοί φίλοι δίπλα μου. Έγινε ένα πολύ σημαντικό ξεκαθάρισμα. Έτσι κι αλλιώς, ποτέ δεν ήμουν από τους ανθρώπους που “μάζευα” φίλους. Ήθελα να έχω λίγους και καλούς.
Πώς διάλεξα το όνομά μου; Ήμουν ανάμεσα σε κάποια ονόματα, μιας που είχα την “πολυτέλεια” να επιλέξω. Θα μου πεις “γιατί διάλεξες το Ελένη, που είναι ένα φαινομενικά συνηθισμένο όνομα;”. Τη γιαγιά μου λένε Ελένη, οπότε διάλεξα το όνομά της σαν φόρο τιμής προς εκείνη. Η μαμά μου έλεγε πάντα “τρεις αδερφές στο σόι και όλα τα παιδιά βγήκαν αγόρια, δεν είχαμε ένα κοριτσάκι, δεν έχουμε μία Ελενίτσα”. Και της είπα “Ελενίτσα θες; Ελενίτσα πάρε!” (γέλια). Η γιαγιά ξέρει για μένα, φυσικά, και είναι δίπλα μου.
H φυλομετάβαση είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα που έχω κάνει -είναι ένα από τα δυσκολότερα πράγματα που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος. Είναι μία πάρα πολύ δύσκολη διαδικασία. Μία διαδικασία που απαιτεί πολλή ενέργεια, πολλή σκέψη, πολύ κόπο. Διαδικασία κοστοβόρα και χρονοβόρα. Μία επίπονη διαδικασία από όλες τις μεριές.
Σκέψου, από τη μια να έχεις την εχθρική συμπεριφορά της κοινωνίας, που σου υποδεικνύει τη θέση σου ως τρανς άτομο, χωρίς να σου δίνει άλλα περιθώρια, από την άλλη τη δυσφορία που νιώθεις εσύ σαν άτομο -που δεν μπορείς να δεχτείς τον εαυτό σου και προσπαθείς κάθε μέρα να συμφιλιωθείς με την εικόνα σου, με τον εαυτό σου. Ίσως να αντιμετωπίζεις και την εχθρική συμπεριφορά κάποιων μελών της οικογένειάς σου ή δικών σου ατόμων και προσπαθείς να σταθείς στο ύψος σου και να υποστηρίξεις τον εαυτό σου, τη στιγμή που νιώθεις ότι όλοι σε πολεμούν. Συν ότι, τα πάντα πρέπει να περάσουν από το δικό σου χέρι, να στηριχτείς στις δικές σου δυνάμεις. Κανείς δεν θα σε σηκώσει από το κρεβάτι, κανείς δεν θα σε πιάσει από το χέρι. Πρέπει να πεις στον εαυτό σου “μπαίνω σε αυτή τη διαδικασία, θα παλέψω για να είμαι όσο ευχαριστημένη γίνεται με τον εαυτό μου”».
Η “γυναίκα” δεν είναι κάτι στερεοτυπικό, δεν πρέπει να τη βάλουμε σε κουτιά, είναι κάτι πανέμορφο, το οποίο καθένας ορίζει με διαφορετικό τρόπο. Γυναίκα για μένα είναι όλες οι θηλυκότητες επάνω στον πλανήτη, είτε εκφράζεται με λιγότερη θηλυκότητα είτε με περισσότερη. Είναι όπως την ορίζει ο καθένας για τον εαυτό του. Εγώ, λοιπόν, όρισα τι είναι γυναίκα για εμένα και εκφράστηκα βάσει αυτού. Και είμαι πάρα πολύ ευτυχισμένη και ευχαριστημένη με τη γυναίκα που έχω καταφέρει να είμαι σήμερα.
Σίγουρα, έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας όσον αφορά στη θέση της τρανς γυναίκας στην Ελλάδα του σήμερα, αλλά δεν μπορούμε να μην εκτιμήσουμε το γεγονός ότι κάθε μέρα γίνονται πολύ σημαντικά βήματα για να φτάσουμε στο ιδεατό. Δηλαδή, όλη αυτή η ορατότητα στα μέσα δίνει θάρρος σε όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις να νιώθουν περισσότερη ελευθερία και να εκφράζονται περισσότερο. Πιστεύω ότι, από τη στιγμή που άρχισε η τρανς ορατότητα στη δημόσια σφαίρα είναι περισσότερα τα coming outs. Επίσης και τα social media έχουν κάνει πολύ καλό σε αυτό. Αν μη τι άλλο, σε πολλές περιπτώσεις αποδεικνύονται ένα πολύ σημαντικό μέσο ακτιβισμού. Μέσα από το Instagram, για παράδειγμα, βλέπεις πολλούς ανθρώπους που κατάφεραν να γίνουν αυτό που ονειρεύονταν και εμπνέεσαι από τις ιστορίες τους. Βλέποντάς τους, ίσως να πεις από μέσα σου “αφού μπορεί να το κάνει η Ελένη, μπορώ να το κι εγώ”.
Δεν μου φτάνει να δω ένα τρανς άτομο σε μία καμπάνια μόδας. Θέλω να δω άτομα σαν εμένα σε καθημερινές θέσεις, σε κάθε επαγγελματικό κλάδο. Παρόλο που έχω κατοχυρώσει τα προσωπικά μου δικαιώματα, έχω αλλάξει τα έγγραφά μου και εργάζομαι στον τομέα που έχω επιλέξει, με εκφράζει και μου αρέσει, δεν θα σταματήσω να παλεύω για τα δικαιώματα των ανθρώπων σαν εμένα μέχρι να πω “Fuck yeah, είμαστε σε έναν πολύ καλό δρόμο”. Δεν θα σταματήσω να παλεύω για τα αδέρφια μου, για την οικογένειά μου. Θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου με το βήμα που έχω, με τη δύναμη που έχω, ούτως ώστε να βοηθήσω τον οποιοδήποτε μου το ζητήσει ή και να μη μου το ζητήσει, οποιαδήποτε βοήθεια μπορώ να δώσω και περνάει από το χέρι μου θα τη δώσω».
«Ναι, οι άνδρες με φλερτάρουν, φουλ. Με φλερτάρουν όπως φλερτάρουν οποιαδήποτε γυναίκα, κάποιες φορές με απρεπή τρόπο και κάποιες φορές με πιο κομψό τρόπο. Δεν βλέπω κάποια διαφορά στον τρόπο που με φλερτάρουν οι άνδρες, σε σχέση με μια cis γυναίκα.
Σε όλη μου τη φυλομετάβαση έχω έρθει με δύο ανθρώπους πιο κοντά. Η πρώτη μου σχέση δεν ήταν επιτυχημένη για τον πολύ κλισέ λόγο ότι δεν ήταν περήφανος για μένα. Οπότε αυτό είχε ως αποτέλεσμα να το κρύβει. Αλλά δεν το ανέχτηκα και χωρίσαμε αμέσως. Η δεύτερη ήταν ακριβώς όπως την ήθελα, είχαμε άψογη επικοινωνία, δεν υπήρχε κάποια δεύτερη σκέψη στο μυαλό του, ήταν περήφανος και σωστός απέναντί μου, με τον τρόπο που μου αξίζει και μου αρμόζει.
Το στιλ μου; Κοίταξε είμαι και εγώ λίγο με τις μέρες μου, δηλαδή κάποιες μέρες προσπαθώ λίγο περισσότερο, κάποιες μέρες όχι τόσο. Συνήθως, θα με πετύχεις στα χειρότερά μου (γέλια), να γυρνάω από το γυμναστήριο, να πηγαίνω στο σούπερ μάρκετ, να κάνω μικροδουλίτσες… Αν με πετύχεις στο κέντρο, θα είμαι πιο προσεγμένη. Γενικότερα, το ντύσιμό μου είναι girly casual και με πολύ natural hair and makeup. Δεν αφιερώνω ώρες στο να κάνω το makeup μου, βαριέμαι. Αν βγω το βράδυ σε κάποιο club ή για ποτό, τότε ναι.
Στιλιστικά, η μία προσωπικότητά μου θέλει να έχω επιρροές από τη Lady Gaga και η άλλη από τη Lana del Rey. Συνδυάζω βουνό και θάλασσα (γέλια). Είναι ανάλογα τη μέρα μου.
Το πιο τρελό μου όνειρο είναι να πρωταγωνιστήσω σε μία καμπάνια του Jean Paul Gaultier και πραγματικά πιστεύω ότι θα συμβεί. Ο κόσμος να χαλάσει!».
Credits φωτογράφισης:
Photographer: Χρήστος Σαπαρδάνης
Styling: Γιώργος Πιτατζής
Agency: No Limits Models
