Μετά τη δολοφονία της κόρης της, η μητέρα της Ερατώς αισθάνεται «μισή γυναίκα, μισός άνθρωπος, μισή μαμά»
Ανήμερα την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας μάς μιλά η Ελένη Κρεμαστιώτη, η γυναίκα που όρθωσε το ανάστημα της παλεύοντας για τιςγυναικοκτονίες και τη βία, όταν η κόρη της, Ερατώ, δολοφονήθηκε εν ψυχρώ, από τον εν διαστάσει σύζυγο της, αφήνοντας πίσω ένα δίχρονο κοριτσάκι.
Γεννήθηκε στον Πειραιά και μεγάλωσε στο Λεωνίδιο, τον τόπο καταγωγής της μητέρας της, μαζί με τα τέσσερα αδέρφια της. Η Ελένη Κρεμαστιώτη ήταν το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας και από τα παιδικά της χρόνια θυμάται την ανεμελιά, το παιχνίδι έξω μέχρι αργά το βράδυ, τις βόλτες με την παρέα μετά το διάβασμα πάνω στο βουνό και τα καλοκαίρια να πηγαίνουν όλοι μαζί για μπάνιο. Τελειώνοντας το σχολείο ξεκίνησε σπουδές και το πρώτο κεφάλαιο της μητρότητας μόλις ξεκινούσε. «Πρώτα ήρθε ο γιος μου, ο Βασίλης, έχει πάρει το όνομα του πατέρα μου, τον οποίο "έχασα" δυόμιση μήνες μετά την Ερατώ, και μεγαλώσαμε μαζί. Τεσσερισήμισι χρόνια μετά, στα 27 μου, ήρθε η Ερατώ» μου αναφέρει η Ελένη στη συνάντηση μας.
Μαμά και κόρη θα βρεθούν στη Μυτιλήνη για να έχουν μια πιο «ασφαλή» ζωή στη περιφέρεια, όταν ο Βασίλης ανοίγει τα φτερά του ακολουθώντας τις σπουδές του. Το νησί, όπου κατάγεται ο πρώην σύζυγος της Ελένης και μπαμπάς της Ερατούς θα γίνει το καταφύγιο τους και ο τόπος που θα γραφτεί η τραγωδία. «Από το νησί είναι ο πρώην σύζυγος μου, ο πατέρας των παιδιών μου, και πήγαμε με την Ερατώ όταν ο γιος μου έφυγε για σπουδές. Σκέφτηκα να πάμε με την Ερατώ στη Μυτιλήνη, όπου ζούσε και ο μπαμπάς της, για να μην είμαι μόνη με το παιδί στον Πειραιά, να έχουμε περισσότερη ασφάλεια. Πίστευα πως στη περιφέρεια θα ήταν καλύτερα για τη μικρή» απαντάει η Ελένη.
Όταν η Ερατώ γνώρισε το δολοφόνο της
Στη Μυτιλήνη, σε ηλικία 16 ετών η Ερατώ θα γνωρίσει τον 17χρονο Παναγιώτη και θα κάνουν σχέση. Συνομιλώντας με την Ελένη για τη γνωριμία της με τον μετέπειτα δολοφόνου της κόρης της θα μου πει «Δεν είχα παρατηρήσει τίποτα το ανησυχητικό. Τίποτα απολύτως! Έβλεπες ένα παιδάκι ήσυχο και ντροπαλό. Είχαν ένα χρόνο διαφορά. Ερχόταν στο σπίτι κι εκείνη πήγαινε στο δικό του. Ως ζευγάρι, είχαν τα πάνω τους και τα κάτω τους, πάντα σε φυσιολογικά πλαίσια, όπως συμβαίνει σε όλες τις σχέσεις αυτής της ηλικίας. Κατά διαστήματα, είχαν αναφέρει ότι χωρίζουμε, αλλά δεν μου έκανε εντύπωση. Μέχρι που το Πάσχα του 2016 ήρθε η Ερατώ στο νησί από τη Θεσσαλονίκη, όπου και σπούδαζε, κι έμεινε έγκυος. Ήταν 20 ετών».
Σε ερώτηση μου αν προβληματίστηκε όταν έμεινε έγκυος η Ερατώ θα μου πει: « Στον ένα χρόνο της σχέσης τους η Ερατώ μου εκμυστηρεύτηκε ότι αυτός επέμενε να κάνουν παιδί κι εγώ τρελάθηκα. Δεν μου είπε ποτέ να του μιλήσω, αλλά με τον τρόπο της ήταν σαν να ήθελε να του το συζητήσω. Η κόρη μου είχε τα όνειρα της. Ερχόμενος μια ημέρα να την πάρει, μπροστά στην Ερατώ, του είπα ότι η κόρη μου έχει προοπτική επαγγελματική, είστε "μωρά" ακόμα για να κάνετε οικογένεια κι μου έδειξε πως το κατάλαβε. Όταν μου ανακοίνωσε την εγκυμοσύνη της, εγώ για δευτερόλεπτα δεν χάρηκα -μου ήρθε στο μυαλό πως από την αρχή ήθελε να την αφήσει έγκυο για να την κρατήσει. Αλλά όλη αυτή η ταραχή κράτησε δευτερόλεπτα, μετά χάρηκα».
Η Ελένη Κρεμαστιώτη θα δει μία φορά την οικογένεια του δολοφόνου της κόρης της και θα τους ζήσει από κοντά όταν θα πάει για τρεις μήνες να μείνει στο νησί -ήταν το διάστημα πριν γεννήσει η Ερατώ και έμεινε να τη βοηθήσει με το νεογέννητο. «Η κόρη μου γέννησε με καισαρική και δεν μπορούσα να την αφήσω μόνη της- έμεινα δίπλα της. Η μάνα του δολοφόνου είχε περίεργη συμπεριφορά και της εξήγησα πως δεν μπορώ να αφήσω μόνο το παιδί μου. Εκεί είδα ότι κάτι δεν πάει καλά. Όταν βγήκε η Ερατώ από το μαιευτήριο είχε περάσει μία βδομάδα και δεν είχαν έρθει στο σπίτι να δουν το μωρό, δηλαδή το εγγόνι τους κι άρχισα να αναρωτιέμαι τι συμβαίνει. Πήγα στο σπίτι τους και τους εξήγησα πως στεναχωριέται η κόρη μου που δεν έρχονται να τους δουν στο σπίτι, ειδικότερα το μωρό. Τελοσπάντων, ήρθαν την επόμενη ημέρα. Η μάνα του ακολουθούσε τους κανόνες της Ερατούς, όπως όλοι μας άλλωστε, εκτός από τον πατέρα του. Ούτε αποστείρωνε τα χέρια του, ούτε δεχόταν να βάλει πανάκι όπως βάζουμε πάνω μας στα νεογέννητα. Νευρίαζε η κόρη μου και είχαν διαμάχες με τον δολοφόνο γιατί εκείνος υποστήριζε τον πατέρα του, του είχε τρομερή αδυναμία και θεωρούσε υπερβολική την Ερατώ».
Η σπασμένη πόρτα που προκάλεσε την ανησυχία της Ελένης Κρεμαστιώτη
Μια σπασμένη πόρτα, στην εστία του ζευγαριού, προκάλεσε καχυποψία στη μαμά της Ερατούς. «Στα δεύτερα γενέθλια της εγγονής μου είχα πάει στο νησί και είδα την πόρτα του μπάνιου σπασμένη από μπουνιά. Τον έπιασα και του είπα "θέλω να πιστεύω πως δεν έχεις κάνει έτσι την κόρη μου γιατί θα σου κόψω το χέρι από τη ρίζα κι αν προλάβεις να ζήσεις κρατώντας το κομμένο σου χέρι να πας στη μάνα σου να σε σώσει". Η απάντηση του ήταν "όχι για αυτό έριξα μπουνιά στη πόρτα»" Σοκαρίστηκα, ρωτούσα το παιδί μου αν είναι καλά και να μου πει τι συμβαίνει. Εκείνη απαντούσε "θα τα πούμε μαμά"».
«Πριν τα δεύτερα γενέθλια της μικρής είχαν έρθει στο Λεωνίδιο να τη βαφτίσουν. Στη βάπτιση δεν ήρθε κανείς από την οικογένεια του δολοφόνου. Ο πατέρας του απαγόρευσε στην οικογένεια του να παρευρεθεί κι εκείνος ήρθε μόνος του. Τον αγκαλιάσαμε όλοι.
Όταν ήρθε η κόρη μου για τη βάφτιση μαζί με τον φονιά ήξερα πως δεν πηγαίνουν καλά στο γάμο τους. Μου το είπε κι ο ίδιος και μάλιστα σχολίασε πως ο λόγος που δεν έχει φύγει από το σπίτι είναι για να μην τους βρει η βάφτιση χωρισμένους. Προσωπικά, του είπα να κάνουν ό,τι καλύτερο για τους ίδιους και το παιδί και πάνω απ' όλα να γίνουν όλα με ηρεμία.
Το πρώτο καλοκαίρι μετά τη δολοφονία της κόρης μου, ήμουν στο Λεωνίδιο και ο πάτερ που τέλεσε τη βάπτιση μου είπε πως, μετά το τέλος του μυστηρίου, ο φονιάς έσπρωξε το παιδί μου, του μίλησε άσχημα και φώναξε, αλλά υπέθεσε πως ήταν ένα τυχαίο περιστατικό πάνω στην ένταση και δεν έδωσε σημασία. Η βάφτιση έγινε Μάιο και τον επόμενο Φεβρουάριο που πήγα στη Μυτιλήνη ήταν που είδα σπασμένη τη πόρτα του μπάνιου. Η Ερατώ μου έλεγε πως όλα ήταν υπό έλεγχο, ενώ εκείνον τον έβλεπα πιο νευρικό και σε υπερένταση. Λίγες ημέρες μετά έφυγα από το νησί» μου αναφέρει καθώς ξετυλίγει την ιστορία.
Η μαμά Ελένη θα επιστρέψει πίσω στο Λεωνίδιο, όπου τότε ζούσε μόνιμα, και η Ερατώ αποφασίζει να κάνει μια νέα αρχή. «Μου είπε πως ψάχνει σπίτι μέσα στη Χώρα για να μετακομίσει με το παιδί γιατί μέχρι τότε ζούσαν στο Λουτρό, σε ένα χωριό. Βρήκε σπίτι -δύο στενά πάνω από εκεί όπου έμενε ο πατέρας της, με τον οποίο είχαν καθημερινά επαφές. Επέστρεψα στη Μυτιλήνη στις 30 Απριλίου για να τη βοηθήσω στη μετακόμιση και στις 7 Μαΐου ήταν η πρώτη ημέρα που μείναμε, μαζί με το μωρό, στο νέο της σπίτι. Όλο αυτό το διάστημα μας βοηθούσε πολύ ο Γιώργος, ο καλύτερος φίλος της κόρης μου, με τον οποίο ήταν σαν αδέρφια. Ο Γιώργος τη βοήθησε σε όλο αυτό και ήταν πάντα δίπλα της. Έμελλε να ακούσει και τον πυροβολισμό της...
Ο φονιάς την παρακολουθούσε -ερχόταν συνέχεια έξω από το σπίτι της, παρόλο που, πριν μήνες, από μόνος του μου είχε πει πως δεν τα πάνε καλά και θα χωρίσουν. Μάλιστα, το πρώτο βράδυ που μείναμε μόνες στο σπίτι χτύπησε το τηλέφωνο και βγήκε έξω για να μιλήσει. Το επόμενο πρωί μου είπε πως ήταν ο φονιάς, ο οποίος της έκανε πρόταση να είναι ξανά μαζί και το παιδί μου απάντησε αρνητικά. Το ίδιο απόγευμα, στις 8 Μαΐου, ήρθε ο φονιάς στο σπίτι να δει το παιδί και δεν θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια του: "Να ξέρεις σου μιλάω σαν άντρας χτες το βράδυ έκανα τελευταία φορά πρόταση στην Ερατώ να δώσουμε μια τελευταία ευκαιρία, είπε 'όχι' και οι σχέσεις μας θα είναι απολύτως τυπικές". Επέμενα να γίνει ό,τι καλύτερο για τους ίδιους και για τη μικρή. Έφυγα από το νησί στις 12 Μαΐου και στις 23 του ίδιου μήνα επέστεψα να δω την Ερατώ όπως την είδα».
Το μοιραίο βράδυ της δολοφονίας
«Η Ερατώ ήταν στο σπίτι με ένα φίλο και η μικρή κοιμόταν στο δωμάτιό της. Ο δολοφόνος ήταν έξω από το σπίτι και την παρακολουθούσε, δεν είχε σταματήσει. Όταν είδε τον φίλο να μπαίνει στο σπίτι, ο δολοφόνος χτύπησε την πόρτα και της ζήτησε ένα σέικερ. Τόσες μέρες που ήμουν εκεί δεν το χρειάστηκε, έπρεπε να φύγω για να το ζητήσει. Λίγο μετά, έφυγε ο φίλος από το σπίτι και μιλούσε με τον Γιώργο (σ.σ. τον παιδικό της φίλο) στο τηλέφωνο. Ο φονιάς άρχισε να χτυπάει επίμονα την πόρτα και ο Γιώργος τής έλεγε να μην ανοίξει. Η Ερατώ φοβόταν μην ξεσηκωθεί η πολυκατοικία, τελικά ο κολλητός της την έπεισε να μην του ανοίξει. Εκείνος σταμάτησε να χτυπάει την εξώπορτα παραβίασε τη μπαλκονόπορτα και μπήκε μέσα στο σπίτι με την Ερατώ να τον ρωτάει "Τι κάνεις Παναγιώτη εδώ με το όπλο;".
Δεν ξέρω πολλές λεπτομέρειες -δεν είμαι ακόμα σε θέση να μάθω παραπάνω λεπτομέρειες, ούτε έχω διαβάσει ολόκληρη τη δικογραφία. Ξέρω ότι τη χτύπησε και την υποχρέωσε να βάλει ανοιχτή ακρόαση για να ακούσει ο Γιώργος τι γίνεται. Λίγο μετά ακούστηκε το μπαμ. Ο Γιώργος επέμενε να μιλήσει με την Ερατώ να δει αν είναι καλά, ο φονιάς του έλεγε "όλα καλά" και λίγο μετά απενεργοποίησε το κινητό της. Ο Γιώργος, με ανοιχτή ακρόαση, προσπαθούσε στις 2.30 τα ξημερώματα μέσα από το διαδίκτυο να βρει κάποιον να επικοινωνήσει με την αστυνομία.
Ο φονιάς πήρε ένα φίλο του τηλέφωνο, του είπε ότι σκότωσε την Ερατώ και στη συνέχεια πήραν το μωρό να το πάνε στη μητέρα του. Φαντάσου ψυχραιμία που είχε να περιμένει με τη μικρή στο μπαλκόνι. Οι αστυνομικοί, φτάνοντας στο σπίτι, βρήκαν τον πατέρα του και τον συνέλαβαν. Όταν ο φονιάς πήρε την καραμπίνα ο πατέρας του τον ακολούθησε. Εκείνος θα μπορούσε να τηλεφωνήσει στον μπαμπά της Ερατούς- έμεναν πολύ κοντά όμως δεν έκανε καμία κίνηση».
Πώς έμαθε η Ελένη Κρεμαστιώτη για τη δολοφονία της κόρης της
«Εκείνο το βράδυ είχα κλείσει το κινητό μου. Ξημερώματα ήρθε η αδερφή μου στο σπίτι και νόμισα πως κάτι συνέβη στον πατέρα μας. Μου είπε να μιλήσω με το γιο μου και ότι η Ερατώ είχε ατύχημα. Άνοιξα το κινητό μου κι βρήκα κλήσεις από τον γιο μου και τον Γιώργο. Ο γιος μου μού είπε ότι ο δολοφόνος την παρακολουθούσε, ότι έγινε ένα ατύχημα, η Ερατώ είναι στο νοσοκομείο και ο δολοφόνος στην αστυνομία -να προετοιμαστώ για τα χειρότερα. Έπαιρνα τηλέφωνα τον πατέρα της, μου έλεγε πως δεν ξέρει που είναι η Ερατώ. Τι να μου πει ο ίδιος... είχε πάθει σοκ και ήταν στο νοσοκομείο με ενέσεις και ηρεμιστικά. Μάζεψα τα πράγματά μου και ήρθα στην Αθήνα για να πετάξουμε για Μυτιλήνη. Όταν έφτασα στην Αθήνα, μου είπε ο γιος μου τι πραγματικά συνέβη.
Ξεκίνησε η αρχή του τέλους... Η αρχή του μισού μου τέλους... Είμαι μισή γυναίκα, μισός άνθρωπος, μισή μαμά... μισά όλα... Εκτός από την εγγονή μου ξέρει πως με χρειάζεται και ο γιος μου, ο οποίος έχει δημιουργήσει πλέον τη δική του οικογένεια. Πλέον είναι μπαμπάς και την εγγονή μου τη λένε Ερατώ.
Την επόμενη ημέρα πήρα χαρτί από τον εισαγγελέα για να πάρω τη μικρή και δεν την έχω αφήσει ξανά από την αγκαλιά μου. Με τον πρώην άντρα μου έχουμε από κοινού την επιμέλειά της, τη μεγαλώνουμε μαζί στην Αθήνα. Έφυγε κι εκείνος από το νησί -κάναμε μια νέα αρχή για το παιδί, γιατί, όπως μας είπε η παιδοψυχίατρος πρέπει να είναι σε ουδέτερο μέρος» μου εξηγεί.
«Ο μπαμπάς δολοφόνησε τη μαμά μου»
Η μικρή πλέον είναι έξι ετών. Ξέρει τι πραγματικά έχει συμβεί; «Ξέρει, απλά δεν της το έχουμε επιβεβαιώσει. Λέει "ο μπαμπάς δολοφόνησε τη μαμά μου" -δεν ξέρω όμως κατά πόσο σε αυτή την ηλικία γνωρίζει τι σημαίνει η λέξη "δολοφόνησε". Η μικρή σε λίγο καιρό θα πάει να δει που βρίσκεται το σώμα της μαμάς της, δεν έχει πάει ακόμα.
Φοβάμαι αν θα αντέξω να δω τα μάτια της εγγόνας μου. Δεν είναι εύκολο. Είναι ακόμα μια τρομερά δύσκολη κατάσταση που πρέπει πάλι να αντιμετωπίσουμε...
Η μικρή μοιάζει σε όλα στην Ερατώ. Είναι ένα ισορροπημένο παιδάκι, πονεμένο που δεν θα γνωρίσει ποτέ την αγκαλιά και τη στοργή της μάνας του, αφού μέσα σε δευτερόλεπτα το κτήνος που θεωρείται βιολογικός της πατέρας τής στέρησε τη ζωή».
Η οικογένεια του δολοφόνου διεκδίκησε την επιμέλεια του παιδιού
Αναρωτιέμαι αν η Ελένη Κρεμαστιώτη άκουσε μια συγγνώμη από τον δολοφόνο, ο οποίος καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, ή από την οικογένεια του. «Στο πρωτόδικο δικαστήριο αυτός είχε μάθει πολύ καλά το ποιηματάκι από το δικηγόρο και είπε "να ζητήσω μια συγγνώμη από την οικογένεια και την κοινωνία". Δεν με κοίταξε ποτέ στα μάτια. Από την οικογένειά του δεν έχουμε ακούσει "συγγνώμη", αντίθετα είναι προκλητική. Διεκδίκησαν μέχρι και την επιμέλεια της μικρής -απύθμενο θράσος. Η απόφαση του δικαστηρίου δεν έχει ορίσει καμία επικοινωνία μαζί τους. Όταν μεγαλώσει η μικρή ας αποφασίσει μόνη της -εμείς τη θωρακίζουμε όσο μπορούμε».
Έχει προσπαθήσει ο δολοφόνος της Ερατούς να έρθει σε επαφή με την μικρή; «Όχι. Ωστόσο, συνέχισε να παίρνει επί ενάμιση χρόνο το επίδομα της κόρης μου μέσα από τη φυλακή. Φυσικά μπορούσε να το κάνει, αφού το κράτος δεν του είχε αφαιρέσει τη γονική μέριμνα, μόνο την επιμέλεια. Εγώ το μπλόκαρα και το σταμάτησα. Δυστυχώς, βλέπουμε όλη τη σαπίλα του συστήματος. Το κράτος είναι απών σε όλα! Ξέρουμε τις παθογένειες, τις έχουμε βιώσει και ζητάμε από κρατικά πρόσωπα να μας δουν, να συζητήσουν μαζί μας τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε για να επιλυθούν, αλλά δεν μας δέχονται».
Ο πόνος που έγινε δύναμη και κίνητρο
Με τις μαμάδες των άλλων κοριτσιών που δολοφονήθηκαν έχουν γίνει μια γροθιά. «Ξέρουμε πώς νιώθει η καθεμιά μας. Δεν κοιτάμε πώς "έφυγε" το παιδί μας, κοιτάμε ότι "έφυγε" και μέσα από τον κοινό μας πόνο αποφασίσαμε να μη μαραζώσουμε, να μην καθίσουμε με σταυρωμένα χέρια, αλλά να κάνουμε τον πόνο δράση...
Η σκέψη μας είναι να βοηθήσουμε τα επόμενα παιδιά, να υπάρχει καλύτερη αντιμετώπιση από το κράτος, τους νόμους, θέλουμε να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα -δεν γίνεται οι νόμοι να είναι υπέρ των δολοφόνων και των παιδεραστών. Μπαίνεις στο Εφετείο και δικάζεται το παιδί σου κι όχι ο πραγματικός φονιάς».
«Δυστυχώς για το κράτος τα παιδιά μας είναι αριθμοί. Η Ερατώ είναι η δολοφονία νούμερο εννιά. Για τα εγγόνια μας δεν έχει ενδιαφερθεί κανένας κρατικός φορέας. Ξέρουν τις διευθύνσεις μας να έρθουν ξαφνικά να δουν σε τι περιβάλλον μεγαλώνουν αυτά τα παιδιά, είναι στα καλά τους η γιαγιά και ο παππούς που τα μεγαλώνει; Δυστυχώς, για το κράτος τα παιδιά μας είναι ένας αριθμός. Αν μπεις στο διαδίκτυο, η Ερατώ είναι η δολοφονία νούμερο εννιά.
Φαίνονται όλα τόσο μακρινά, μέχρι που το κακό χτυπάει και τη δική σου πόρτα. Όταν είδα τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη είπα "δεν μπορώ να διανοηθώ τι τραβάει αυτή η οικογένεια" και έξι μήνες αργότερα συνέβη το ίδιο σε μας. Ακολούθησαν κι άλλες πολλές οικογένειες…».
«Γίνε Άνθρωπος»: Ο φορέας για τα θύματα που «έφυγαν» με βία
Θέλεις να μου πεις λίγο για το «Γίνε άνθρωπος» που έχετε δημιουργήσει. Τι κάνετε και ποιες είναι οι επόμενες δράσεις; «Το "Γίνε Άνθρωπος" δημιουργήθηκε με αφορμή τη δολοφονία της Γαρυφαλλιάς και εστιάζουμε στα παιδιά που "έφυγαν" από κάθε μορφή βίας, όχι μόνο στις γυναικοκτονίες. Κάνουμε συνέδρια με αξιόλογους ομιλητές και έχουν μεγάλη απήχηση. Είναι πολύ συγκινητικό που στα συνέδρια έρχονται νέα παιδιά κι ιδιαίτερα αγόρια. Εστιάζω στα αγόρια γιατί υπάρχουν πολλές γυναικοκτονίες και αυτά τα αγόρια είναι οι μελλοντικοί άντρες, που, έχοντας ενσυναίσθηση θα προστατέψουν τις γυναίκες, τις κόρες, τις μαμάδες, τις αδερφές τους... Μια ανθρώπινη ψυχή να σωθεί ξέρεις πόσες γενιές υπάρχουν από πίσω; Με κάθε δολοφονία χάνεται ένα μικρό χωριό, γιατί και εμείς που μένουμε πίσω είμαστε σκοτωμένοι άνθρωποι… Πλέον, είμαστε η μία για την άλλη. Δεν μπορώ να μην μιλάω με τις άλλες μαμάδες, είμαστε αδερφές. Και στεναχωριόμαστε πολύ που αυτή η αγκαλιά ολοένα κι μεγαλώνει...».
Κλείνοντας, τι μήνυμα θέλεις να δώσεις; «Το αυτονόητο: να παραμείνουμε άνθρωποι και να υπάρχει πρόληψη για να μεγαλώνουν σωστά τα παιδιά».
Info:
Στις 19 Μαρτίου το «Γίνε άνθρωπος» θα πραγματοποιήσει συνέδριο στο δήμο Μενιδίου προς τιμήν της Πόλυ και της Σόφης, τις δύο γυναίκες που δολοφόνησε ο πρώην σύζυγος της πρώτης στα βόρεια προάστια.
Τον Μάϊο το «Γίνε άνθρωπος» θα πραγματοποιήσει σεμινάριο στη μνήμη της Ερατούς στο δήμο Ηλιούπολης και η ημερομηνία θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα.