Πώς η λαϊκή αρχιτεκτονική συναντά τον μοντερνισμό σε ένα φωτεινό σπίτι στον Κεραμεικό
Στην πολυσυλλεκτική γειτονιά του Κεραμεικού, που συχνά φιγουράρει σε λίστες με τις πιο cool γειτονιές του πλανήτη, η Ούρσουλα Δημητρίου και το γραφείο της Studio Syn ανακατασκεύασαν ένα σπίτι, δημιουργώντας δύο χώρους γεμάτους φως και νοσταλγικές επιρροές. Η αρχιτέκτονας μίλησε στο Bovary για το πώς σχεδίασαν το νέο σπίτι, αντλώντας έμπνευση από τη γειτονιά του.
Για την ανακαίνιση αυτή, η Ούρσουλα Δημητρίου, η Δέσποινα Τσάφου και ο Dejan Mrdja, οι τρεις υπεύθυνοι αρχιτέκτονες, βρέθηκαν μπροστά σε μια κατοικία η οποία δεν είχε ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά τρία διαφορετικά τμήματα, όλα χτισμένα με διαφορετικό χαρακτήρα.
«Το ένα είχε τοιχοποιία από φέρουσα λιθοδομή και κεραμοσκεπή και ήταν ενωμένο με δεύτερο κτίσμα που είχε τοιχοποιία από φέρουσα λιθοδομή και επίπεδο δώμα», μας λέει η κ. Δημητρίου. «Ενώ μια μεταγενέστερη, τρίτη προσθήκη, από οπλισμένο σκυρόδεμα, περιελάμβανε την κουζίνα, το μπάνιο και το wc».
Έμπνευση για το σπίτι από την πολυσυλλεκτική γειτονιά του Κεραμεικού
Για να εμπνευστούν και να μπορέσουν να μετατρέψουν αυτό το κτίσμα σε δύο, ανεξάρτητες, σύγχρονες κατοικίες, οι αρχιτέκτονες έριξαν το βλέμμα τους γύρω τριγύρω, στη γειτονιά. Εδώ που το gentrification μπορεί να «σάρωσε» πριν κάποια χρόνια, άφησε, όμως, και ατόφια κομμάτια της λαϊκής αρχιτεκτονικής ακόμα ζωντανά.
«Η τυπολογία της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής μας έδωσε τη λύση: διαφορετικές μικρές κατοικίες οργανώνονται γύρω από μια εσωτερική αυλή κοινής χρήσης», λέει η αρχιτέκτονας. Με στόχο οι χώροι να μπορέσουν να έχουν και άπλετο φυσικό φως, αλλά και να αξιοποιηθεί στο μέγιστο ο χώρος της εσωτερικής αυλής, οι αρχιτέκτονες κατέφυγαν σε μια έξυπνη μετατροπή.
Πώς τα δύο σπίτια έχουν τώρα άπλετο φως
«Υπήρχε μια κτιστή σκάλα, που οδηγούσε στην ταράτσα και καταλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της εσωτερικής αυλής. Έτσι ήταν δύσκολο να χρησιμοποιήσει και να απολαύσει κανείς την ίδια την αυλή, ενώ την ίδια στιγμή, εμπόδιζε και το φως να εισέλθειστην κατοικία», εξηγεί η κ. Δημητρίου.
«Η εν λόγω σκάλα αποξηλώθηκε και αντικαταστάθηκε με μια οπτικά ελαφρύτερη, μεταλλική. Έγιναν, επίσης, νέα ανοίγματα των κατοικιών προς την αυλή, η οποία απελευθερώνεται και αποτελεί κεντρικό συνθετικό στοιχείο, αφού οργανώνει τις λειτουργίες και επιτρέπει την επικοινωνία και τον φωτισμό των χώρων γύρω από αυτήν».
Η μεγαλύτερη δυσκολία κατά την ανακατασκευή ήταν η σύνθεση, μας λέει η αρχιτέκτονας. «Δηλαδή το πώς να καταφέρουμε να χωρίσουμε το κτίσμα σε δύο κατοικίες, χωρίς να χάσει το σύνολο τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του».
Επιπλέον, οι βαριές ξύλινες πόρτες αντικαταστάθηκαν από χάλυβα βιομηχανικού στυλ με διπλά τζάμια, δημιουργώντας μια κοινή αισθητική στα κτίσματα.
Το παρελθόν και το παρόν της αρχιτεκτονικής μαζί στο ίδιο σπίτι
Σε αυτές τις δύο φωτεινές κατοικίες, βλέπει κανείς έμπρακτα πώς μπορεί το νέο να συνυπάρξει η αρχιτεκτονική του παρελθόντος με αυτή του παρόντος. «Το έργο, που είναι χαρακτηριστικό του γραφείου μας,πραγματεύεται το ζήτημα της επανάχρησης του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος στην Αθήνα, την οικονομία των υλικών πόρων και της μορφοποίησης άυλων αξιών, όπως το μοίρασμα ,τα κοινά και η φροντίδα», τονίζει η κ. Δημητρίου.
Η χρήση των υλικών, των χρωμάτων και των επίπλων, όπως και η επεξεργασία των επιφανειών, ακολούθησε μια κοινή λογική, έτσι ώστε κάθε δωμάτιο να περιέχει μια ισορροπημένη ποσότητα παραδοσιακών στοιχείων και νέων υλικών.
«Στα πατώματα διατηρήσαμε τα παραδοσιακά πλακάκια τσιμέντου και το ξύλινο πάτωμα του σαλονιού. Στους υπόλοιπους εσωτερικούς χώρους και την κοινόχρηστη αυλή χρησιμοποιήθηκε ένα νέο απλό γκρι ορθογώνιο πλακάκι, εξομαλύνοντας το όριο μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού», εξηγεί.
«Για τον ίδιο λόγο, την ενοποίηση του εσωτερικού με το εξωτερικό, χρησιμοποιήσαμε τα ίδια φωτιστικά στην αυλή, και τις εισόδους των σπιτιών και τους παρακείμενους εσωτερικούς χώρους τους».
Η κουζίνα και το μπάνιο της πρώτης κατοικίας διαθέτουν ανακυκλωμένους μαρμάρινους νεροχύτες από κατεδαφισμένα σπίτια της περιοχής, που στηρίζονται σε νέες μεταλλικές κατασκευές.
«Και τα δύο μπάνια διαθέτουν νέα τσιμεντοπλακάκια στους τοίχους, το πρώτο με τολμηρό μοτίβο που συμπληρώνει τα προϋπάρχοντα πλακάκια του πατώματος, ενώ και το δεύτερο με πλακάκια που δημιουργούν ένα ombre εφέ, δίνοντας δραματικό τόνο και εντείνουν το φως που προέρχεται από τον φεγγίτη», συμπληρώνει η αρχιτέκτονας.
Το σπίτι που κάποτε βρισκόταν εδώ εξακολουθεί να υπάρχει μέσα από τις ξύλινες δημιουργίες του, από τις πόρτες ως ορισμένα έπιπλά του.
«Τα κουφώματα όλων των εξωτερικών όψεων συντηρήθηκαν και παρέμειναν ως είχαν. Ακόμα, κάποια ξύλινα έπιπλα εποχής που είχαν βρεθεί στο υπάρχον σπίτι αποκαταστάθηκαν, βάφτηκαν σε παστέλ χρώματα και ορισμένα άλλαξαν χρήση: τα κομοδίνα ως έπιπλα εισόδου, οι ντουλάπες ως έπιπλα κουζίνας, οι βιβλιοθήκες ως ερμάρια στο υπνοδωμάτιο».
Ταυτότητα έργου
Τίτλος: Κατοικία στον Κεραμεικό
Αρχιτεκτονικό γραφείο: STUDIO SYN
Lead Architects:
Ούρσουλα Δημητρίου
Δέσποινα Τσάφου
Dejan Mrdja
Φωτογραφίες: Μαριάννα Μπίστη
