Met Gala «The Garden of Time»: Γιατί ο κόσμος της τέχνης έχει εμμονή με τον JG Ballard
Μια φορά το χρόνο, την πρώτη Δευτέρα του Μαΐου, λαμβάνει χώρα το Met Gala. Τα σκαλιά του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης φιλοξενούν το μεγαλύτερο event που συγκεντρώνει πλήθος εκλεκτών προσώπων του θεάματος του, κινηματογράφου, της τηλεόρασης και της μόδας οι οποίοι παρελαύνουν φορώντας τα κοστούμια της χρονιάς.
To dress code αποτελεί το σήμα κατατεθέν του Met Gala και μάλιστα ανά τα χρόνια η διοργάνωση έχει προσεγγίσει διάφορα θέματα, από τις διεθνείς σχέσεις Ανατολής προς Δύση ("China: Through the Looking Glass", 2015), την ιστορία του καθολικισμού ("Heavenly Bodies: Fashion and the Catholic Imagination», 2018) και την αξία της τέχνης στην εποχή της τεχνολογίας («Manus x Machina: Fashion in an Age of Technology», 2016). Έτσι και φέτος, ο Andrew Bolton, επικεφαλής επιμελητής του μουσείου μόδας του Met's, The Costume Institute, συνέστησε στους διάσημους που θα δώσουν το παρών να διαλέξουν κάποια από τα λόγια ενός από τους πιο διάσημους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας: του JG Ballard.
Τον Φεβρουάριο, το Met αποκάλυψε ότι οι διάσημοι θα πρέπει να εμπνευστούν από το διήγημα του 1962 του Ballard "The Garden of Time" καθώς αυτό θα είναι το επερχόμενο θέμα στο κόκκινο χαλί. Η κεντρική ιδέα του διηγήματος θα είναι αυτή που θα συνοδεύει την κύρια έκθεση, η οποία έχει τίτλο «Sleeping Beauties: Reawakening Fashion», που περιλαμβάνει κομμάτια από το αρχείο του Ινστιτούτου Κοστουμιών τα οποία μας ταξιδεύουν πολλούς αιώνες πίσω.
Μάλιστα πολλά από τα ρούχα είναι τόσο ευαίσθητα από το πέρασμα του χρόνου που δεν μπορούν να αγγιχθούν πόσο μάλλον να φορεθούν χωρίς τον κατάλληλο εξοπλισμό συντήρησης. Ο Bolton το περιγράφει ως «μια ωδή στη φύση και τη συναισθηματική ποιητική της μόδας».
To διήγημα του Ballard μιλάει για τον Κόμη Axel και τη σύζυγό του, την Κοντέσα. Ζουν σε μια βίλα με βεράντα που βλέπει σε έναν κήπο με κρυστάλλινα λουλούδια με ημιδιαφανή φύλλα, αστραφτερούς μίσχους που μοιάζουν με γυαλί και κρυστάλλους στην καρδιά κάθε άνθισης. Αν και, όπως σε όλο το έργο του Ballard (το «Ballardian», σύμφωνα με τα σύγχρονα λεξικά, έχει καταλήξει να αντιπροσωπεύει τη «δυστοπική νεωτερικότητα, τα ζοφερά τεχνητά τοπία και τις ψυχολογικές επιπτώσεις των τεχνολογικών, κοινωνικών ή περιβαλλοντικών εξελίξεων»), υπάρχει ένα δυστοπικό στοιχείο: ο παράδεισος τους. Το να το κρατάς είναι σαν να προσπαθείς να κρατήσεις άθικτο κάθε κόκκο άμμου στην παλάμη σου.
Πέρα από τους τοίχους της βίλας του Κόμη Axel, ένας χαοτικός όχλος πλησιάζει κάθε στιγμή. Για να αποκαταστήσει την ηρεμία, ο Κόμης πρέπει να μαδήσει ένα λουλούδι που αντιστρέφει το χρόνο από τον κήπο του μέχρι να μην μείνει κανένα. Η ιστορία τελειώνει με τον ασυνείδητο όχλο που κατεβαίνει στη βίλα, μια ερειπωμένη ιδιοκτησία με έναν παραμελημένο κήπο, στον οποίο ένα άγαλμα του Κόμη και της Κοντέσας στέκονται μπλεγμένα σε αγκαθωτά φυτά.
Υπάρχει ελάχιστη λάμψη και αίγλη στον κόσμο του Ballard που δεν διαρκεί για πολύ. Από τη δεκαετία του 1950, ο αείμνηστος Βρετανός συγγραφέας —ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή το 2009— έχει δημιουργήσει ένα έργο με επίκεντρο σχεδόν αποκλειστικά τη δυστοπική καταστροφή, την αχαλίνωτη βία και τη διάλυση της αστικής ψυχής. Είτε η σκηνή έχει να κάνει με ένα πολυτελές πολυώροφο συγκρότημα διαμερισμάτων, είτε με μια εύπορη περιφραγμένη κοινότητα στη νότια Γαλλία, η θέση του Ballard παραμένει η ίδια: Η αστραφτερή λάμψη της ζωής της ανώτερης μεσαίας τάξης είναι εύθραυστη.
Ακόμα κι αν δεν αναγνωρίζετε το όνομά του, είναι πιθανό να έχετε συναντήσει τις ανησυχητικές σκέψεις του Μπάλαρντ που σχετίζονται με την ανθρώπινη ψυχολογία. Για παράδειγμα μπορεί να έχετε παρακολουθήσει την ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ του 1987 "Empire of the Sun", βασισμένη στο μυθιστόρημα του Μπάλαρντ του 1984 που εξιστορεί τη δική του εμπειρία ως παιδί σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Κίνα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ή να έχετε δει την προσαρμογή του 1996 του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ για το μυθιστόρημα του συγγραφέα «Crash» του 1974 το οποίο αποδοκιμάστηκε από το κοινό όταν έκανε το ντεμπούτο του στο Φεστιβάλ Καννών. Αλλά ο Ballard δεν εμπνέει το πλήθος μόνο για τις ταινίες του. Η κοσμοθεωρία του έχει διεισδύσει στην τέχνη, τη μουσική, την αρχιτεκτονική και τη μόδα, ίσως με μεγαλύτερο influnce από οποιονδήποτε άλλο συγγραφέα του 20ού αιώνα.
Ειδικά οι σχεδιαστές μόδας έχουν επηρεαστεί πολύ από τον συγγραφέα. Το 2021, η πασαρέλα Άνοιξη-Καλοκαίρι του Αμερικανού σχεδιαστή Thom Browne στην Εβδομάδα Μόδας της Νέας Υόρκης ενσάρκωνε επίσης τη ζωή πίσω από τον τοίχο του κήπου του κόμη Axel. Ακόμη, ο Ισραηλινός σχεδιαστής Alon Livné δημιούργησε μια συλλογή το 2013 εμπνευσμένος από το μυθιστόρημα του 1966 "The Crystal World;" ενώ το 1998, ο σχεδιαστής Andrew Groves με έδρα το Λονδίνο λάνσαρε μια συλλογή Άνοιξη-Καλοκαίρι βασισμένη στην ιστορία του 1997 στην Estrella de Mar που ονομάζεται «Νύχτες Κοκαΐνης».
«Ο Ballard έχει την ικανότητα να παίρνει την καθημερινότητα και να την κάνει ανατρεπτική», είπε στο CNN μέσω Zoom ο Γκρόβς, ο οποίος δανείστηκε για πρώτη φορά το βιβλίο από έναν φίλο του πριν από περίπου 27 χρόνια. «Σχεδιαστές της δεκαετίας του '90 όπως εγώ ή ο McQueen, χρησιμοποιούσαμε τη μόδα ως φακό για να σκεφτούμε τον ρόλο της στην κοινωνία και τι σημαίνει».
Αλλά καμία από τις ιστορίες του Μπάλαρντ δεν έχει επανασχεδιαστεί τόσο πολύ στην πασαρέλα όσο το «Crash». Οι ακανθώδεις εικόνες του μυθιστορήματος (και αργότερα της ταινίας) έχουν γίνει βασικό σημείο αναφοράς για τους σχεδιαστές. Ο πρώην δημιουργικός διευθυντής της Moschino, Jeremy Scott, δημιούργησε την πρώτη του πασαρέλα στην Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού το 1997 εμπνευσμένος από το Crash.
Το 1986, ο Βρετανός αρχιτέκτονας Nigel Coates έχτισε το Caffè Bongo στο Τόκιο - ένα εστιατόριο του οποίου η πρόσοψη διαθέτει ένα φτερό αεροσκάφους σε πραγματικό μέγεθος που συνετρίβη. «Με ενδιαφέρει περισσότερο η κουλτούρα της αρχιτεκτονικής και πώς μπορεί να συνεισφέρει σε αυτήν με διάφορους τρόπους, παρά η απόδειξη της αρχιτεκτονικής μέσω του κτιρίου», είπε ο Coates σε μια διάλεξη του 2011 για την αρχιτεκτονική Ballardian. «Βρίσκω μια σύνδεση με την ιστορία του «Crash» και τον τρόπο με τον οποίο η διαστροφή της σεξουαλικής ευχαρίστησης σε συνδυασμό με τον κίνδυνο και τον πόνο έχει έναν συγκεκριμένο συνδυασμό που μπορεί να βρει τον δρόμο της στην αρχιτεκτονική».
Τέλος, η επίδρασή του Ballard και στην μουσική σκηνή έχει αφήσει το αποτύπωμά της. Από τη Madonna και τον Charli XCX μέχρι τους Radiohead και τους Joy Division, μουσικοί από διάφορα είδη έχουν αφιερώσει δίσκους, καλλιτεχνικά άλμπουμ και τίτλους κομματιών στον Ballard. Συγκεκριμένα, το τραγούδι της Madonna του 1998 «Drowned World/ Substitute for Love» πήρε το όνομά του από το μυθιστόρημα του 1962, ενώ ο frontman των Joy Division Ίαν Κέρτις δανείστηκε τον τίτλο του διηγήματος «Atrocity Exhibition».
