Ο Καζανόβα έγινε 300 ετών -Γιατί δεν υπάρχει ακόμα μία γυναίκα σαν εκείνον;
Αν πεις τo όνομα Καζανόβα, όλοι ξέρουν για ποιον μιλάς. Ή, μάλλον, νομίζουν ότι ξέρουν. Ένας άνδρας που λάτρευε το σεξ, που σαγήνευε γυναίκες, που ακόμα και η λέξη «γοητευτικός» του έπεφτε λίγη.
Όμως, πίσω από το όνομα που έγινε συνώνυμο του σεξαπίλ και της ανδρικής κατάκτησης, υπάρχει ένα πρόσωπο πολύ πιο σκοτεινό, πολύ πιο περίπλοκο – και, ίσως, πολύ πιο προβληματικό απ’ ό,τι θέλουμε να παραδεχτούμε.
Αυτόν τον μήνα, συμπληρώνονται 300 χρόνια από τη γέννηση του Τζιάκομο Καζανόβα, του πιο διάσημου εραστή όλων των εποχών. Ο Βενετσιάνος αυτός ήρωας –ή αντιήρωας– γεννήθηκε το 1725 και ήταν κάτι πολύ περισσότερο από σαγηνευτής: υπήρξε αλχημιστής, κληρικός, χαρτοπαίκτης, απατεώνας και τελικά, συγγραφέας.
Όμως, αυτό που τον έκανε αθάνατο στη συλλογική συνείδηση δεν ήταν ούτε οι πνευματικές του ανησυχίες, ούτε οι αναζητήσεις του στον μυστικισμό, σημειώνει η βρετανική Independent. Ήταν το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα γραπτά του, είχε κοιμηθεί με πάνω από 150 γυναίκες – και κάποιους άνδρες.
Ποιος ήταν ο Τζιάκομο Καζανόβα
Μέσα σε μια ζωή γεμάτη περιπέτειες, σκάνδαλα και φυλακίσεις, ο Καζανόβα έγινε αρχέτυπο: ο άνδρας που δεν μπορεί να αντισταθεί στον πειρασμό, ούτε και να του αντισταθεί κάποια. Ο ίδιος κατέγραψε με κάθε λεπτομέρεια τις ερωτικές του κατακτήσεις στα «Απομνημονεύματά» του, που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του. Κι εκεί είναι που τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται περίπλοκα.
Γιατί, ναι, η αφήγηση γύρω από τον Καζανόβα ήταν πάντα γεμάτη θαυμασμό, γοητεία, ακόμα και χιούμορ. Σπάνια –έως ποτέ– δεν αναφέρεται με κριτική ματιά. Κι όμως, στα απομνημονεύματά του υπάρχουν περιγραφές σχέσεων με ανήλικα κορίτσια, ιστορίες όπου η συγκατάθεση είναι αμφίβολη και αναφορές που αγγίζουν την αιμομιξία. Δεν μιλάμε απλώς για μια ελεύθερη σεξουαλική ζωή – μιλάμε για έναν άνθρωπο που θα θεωρούνταν σήμερα επικίνδυνος.
Και όμως, πείτε το όνομά του σήμερα και η εικόνα που έρχεται στο μυαλό είναι πιο κοντά στον Heath Ledger στην ταινία του 2005, παρά σε μια σύνθετη, σκοτεινή προσωπικότητα. Ο όρος «Καζανόβα» παραμένει κομπλιμέντο, κάτι σαν μετάλλιο ανδρικής κατάκτησης. Πες σε έναν άνδρα ότι είναι Καζανόβα και το πιθανότερο είναι να χαμογελάσει με αυτοπεποίθηση. Πες το ίδιο για μια γυναίκα – και θα πέσεις πάνω σε τοίχο προκατάληψης.
Γιατί η αλήθεια είναι πως θηλυκός Καζανόβα δεν υπάρχει. Ούτε ως λέξη, ούτε ως σύμβολο. Ναι, είχαμε χαρακτήρες όπως η Σαμάνθα από το Sex and the City, ή ακόμα παλαιότερα, τη σύζυγο του Μπαθ στη λογοτεχνία, αλλά όλες αυτές ήταν είτε φανταστικές είτε περιθωριακές. Η πραγματική γυναίκα που μιλά ανοιχτά για τη σεξουαλικότητά της παραμένει, ακόμη και σήμερα, στόχος.
Γιατί δεν υπάρχει θηλυκός Καζανόβα
Σκεφτείτε την Taylor Swift. Μια επιτυχημένη καλλιτέχνιδα, που για χρόνια έβλεπε το όνομά της σε λίστες τύπου «με πόσους έχει βγει», δεχόμενη slut-shaming μόνο και μόνο γιατί έβγαινε ραντεβού. Η ίδια έφτασε να το αντιμετωπίσει ευθέως στον πρόλογο της επανέκδοσης του 1989, γράφοντας για την ανάγκη να «φιμώσει τις φωνές» που την κριτίκαραν επειδή ζούσε ως φυσιολογική νεαρή γυναίκα.
Και δεν είναι η μόνη. Rebecca Loos, Monica Lewinsky, Amanda Knox – γυναίκες των οποίων τα ονόματα συνδέθηκαν μόνιμα με σεξουαλικά σκάνδαλα, και που έκτοτε χρειάζονται ολόκληρες ζωές για να διηγηθούν την πλευρά τους. Κι όλα αυτά, ενώ ο Καζανόβα περνά από γενιά σε γενιά ως «ο απόλυτος εραστής».
Η ειρωνεία; Ο ίδιος ο Καζανόβα ίσως δεν θα επιβίωνε στο σήμερα. Όχι λόγω της σεξουαλικότητάς του, αλλά λόγω του τρόπου που την εξέφραζε: χωρίς όρια, χωρίς σεβασμό, χωρίς συνέπειες. Αυτό που τότε γινόταν αποδεκτό, σήμερα ευτυχώς μπαίνει στο μικροσκόπιο. Γιατί η σεξουαλικότητα από μόνη της δεν είναι κακή – η ανισότητα ως προς το πώς τη βλέπουμε, είναι.
Ίσως λοιπόν να έχει έρθει η ώρα να αναθεωρήσουμε τι σημαίνει να αποκαλείς κάποιον Καζανόβα. Και, κυρίως, να σταματήσουμε να κρίνουμε τις γυναίκες για κάτι που στους άνδρες συγχωρείται ή ακόμα και επιβραβεύεται. Οι συζητήσεις γύρω από το slut-shaming γίνονται όλο και πιο ανοιχτά, όλο και πιο συχνά. Κι αν συνεχίσουν έτσι, ίσως κάποια στιγμή –ελπίζουμε όχι σε 300 χρόνια– να έχουμε έναν κόσμο όπου η ελευθερία στην προσωπική ζωή δεν θα έχει φύλο.
