Σχεσιακό άγχος: Γιατί βιώνουμε έντονη ανησυχία και αμφιβολία κατά τη διάρκεια της σχέσης

Το άγχος της σχέσης ή το σχεσιακό άγχος παρουσιάζεται όταν ένα άτομο βιώνει φόβο, αμφιβολία και έντονη ανησυχία κατά τη διάρκεια της σχέσης για την έκβασή της. Μπορεί να χρειάζεται διαρκή επιβεβαίωση ή να αγνοεί τις δικές του ανάγκες για να ευχαριστήσει τον σύντροφό του.

Οι ψυχολόγοι το ονομάζουν άγχος της σχέσης, ή άγχος που προέρχεται από τη σχέση, ωστόσο σύμφωνα με το medicalnewstoday, δεν περιλαμβάνεται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο για τις Ψυχικές Διαταραχές (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM-5).

Αντίθετα με άλλους τύπους άγχους, όπως με τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και τη διαταραχή πανικού, οι ειδικοί ψυχικής υγείας δεν διαθέτουν συγκεκριμένες οδηγίες προκειμένου να διαγνώσουν ή να θεραπεύσουν το σχεσιακό άγχος.

Τα συμπτώματα

Το σχεσιακό άγχος συμπεριλαμβάνει μερικά χαρακτηριστικά της κοινωνικής αγχώδους διαταραχής. Πιο συγκεκριμένα, και οι δύο διαταραχές μπορεί να κάνουν το άτομο να βιώσει σημαντική δυσφορία ως προς την απόρριψη.

Αν και πολλοί άνθρωποι μπορεί να ανησυχούν ως προς την αποδοχή και τα αμοιβαία συναισθήματα σε μια σχέση, το άγχος τείνει να αναπτύσσεται όταν το άτομο βιώνει υπερβολικό φόβο ή ανησυχία.

Για παράδειγμα, το άγχος μπορεί να οδηγήσει ένα άτομο σε ανησυχία για το μέλλον μιας σχέσης. Οι άνθρωποι με σχεσιακό άγχος ίσως να τερματίσουν τις σχέσεις τους από φόβο, ή ίσως να αντέξουν να μείνουν στη σχέση αλλά με πολύ άγχος, με αποτέλεσμα να κάνουν την σχέση δυσλειτουργική.

Οι ερευνητές περιγράφουν τρία κοινά συμπτώματα του σχεσιακού άγχους: Την υπερβολική αναζήτηση επιβεβαίωσης, την αποσιώπηση του εαυτού και την προσαρμογή της συμπεριφοράς ανάλογα με τον σύντροφο.

Σχεσιακό άγχος: Γιατί βιώνουμε έντονη ανησυχία και αμφιβολία κατά τη διάρκεια της σχέσης

Υπερβολική αναζήτηση επιβεβαίωσης

Η υπερβολική αναζήτηση επιβεβαίωσης είναι κοινό σύμπτωμα στην αγχώδη διαταραχή και στην κατάθλιψη. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η υπερβολική αναζήτηση επιβεβαίωσης σχετίζεται με την διαπροσωπική εξάρτηση. Η διαπροσωπική εξάρτηση αναφέρεται στη στήριξη ενός ατόμου στους άλλους για συνεχή αξιολόγηση και αποδοχή.

Οι άνθρωποι που εκδηλώνουν αυτή τη συμπεριφορά της υπερβολικής αναζήτησης επιβεβαίωσης ίσως να φοβούνται ότι θα λάβουν κακή αξιολόγηση ή ότι δεν θα γίνουν αποδεκτοί.

Η αποσιώπηση του εαυτού

Η αποσιώπηση του εαυτού είναι ένα άλλο κοινό σύμπτωμα που εμφανίζεται σε πολλές ψυχικές ασθένειες. Μια έρευνα που εκδόθηκε στο Journal of Experimental and Social Psychology έδειξε ότι οι γυναίκες που είναι ευαίσθητες στην απόρριψη είναι πιθανόν να εμπλακούν σε μια κατάσταση αποσιώπησης του εαυτού τους για να ικανοποιήσουν έτσι το σύντροφό τους. Δηλαδή, οι άνθρωποι που αποσιωπούν τους εαυτούς τους μπορεί να μην εκφράζουν τα γούστα τους, τις απόψεις τους, τα συναισθήματά τους στους συντρόφους τους, τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις – ιδιαίτερα όταν αυτές οι σκέψεις είναι διαφορετικές από αυτές των συντρόφων τους.

Οι άνθρωποι θέλουν να δείξουν ότι έχουν κοινά ενδιαφέροντα με τους συντρόφους τους -εκ των οποίων ζητούν αποδοχή- σε μια προσπάθειά τους να εμποδίσουν την απόρριψη. Με την πάροδο του χρόνου, ένα άτομο μπορεί να σιωπήσει και να κάνει θυσίες για να διατηρήσει τη σχέση. Ωστόσο, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της ικανοποίησης από τη σχέση.

Προσαρμογή της συμπεριφοράς ανάλογα με τον σύντροφο

Η προσαρμογή της συμπεριφοράς ανάλογα με τον σύντροφο είναι μια απάντηση από τον άλλο σύντροφο απέναντι στον αγχώδη σύντροφο. Αυτή είναι μια κοινή αντίδραση που παρατηρείται σε σχέσεις όπου ένας ή περισσότεροι άνθρωποι έχουν ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας.

Θεραπεία

Μερικοί ειδικοί προτείνουν τη θεραπεία ζεύγους προκειμένου να βοηθηθούν για να θεραπεύσουν και να διαχειριστούν το σχεσιακό άγχος.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Family Process, οι ερευνητές εξέτασαν την αποτελεσματικότητα μιας και μόνο ψυχοεκπαιδευτικής συνεδρίας. Η συνεδρία εστίαζε στην αντιμετώπιση των σχημάτων συμπεριφοράς που σχετίζονταν με το σχεσιακό άγχος, συμπεριλαμβανομένων των τριών παραπάνω συμπτωμάτων.

Τα διαφορετικά είδη της θεραπείας ζευγαριών περιλαμβάνουν την συμπεριφορική θεραπεία, την γνωστική συμπεριφορική, την γνωστική υπαρξιακή και την ψυχοδυναμική. Όμως κάποιοι ψυχολόγοι μπορεί να προτείνουν να εργαστούν μόνο με τον σύντροφο που βιώνει το άγχος καθώς υπάρχουν συμπτώματα παρόμοια με άλλες αγχώδεις διαταραχές. Επίσης άλλοι ίσως να συστήσουν θεραπείες που είναι αποτελεσματικές για την αγχώδη διαταραχή, συμπεριλαμβανομένων της γνωστικής συμπεριφοριστικής θεραπείας, της θεραπείας της αποδοχής και της δέσμευσης, και της ενσυνειδητότητας.

Τέλος, ορισμένοι άνθρωποι ίσως να χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή για το άγχος. Ωστόσο, όπως σημειώνει το medicalnewstoday.com, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες σχετικά με αυτό το είδος άγχους για την καλύτερη διάγνωση και αντιμετώπισή του.