Από το body positivity στο body neutrality: Το ιδανικό σώμα είναι το σώμα σου
Το σώμα μας είναι σαν πλαστελίνη, όμως μάθαμε να το πλάθουμε βάσει μη ρεαλιστικών προτύπων. Δύο κινήματα της εποχής, το body positivity και το body neutrality μας δείχνουν τον δρόμο της αποδοχής.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: το ιδανικό σώμα είναι το σώμα σου. Ακόμα όμως και αν γνωρίζουμε πολύ καλά πως αυτή είναι η μόνη σκέψη που θα έπρεπε να κάνουμε σχετικά με την εξωτερική μας εμφάνιση, στην πράξη συναντάμε ορισμένες δυσκολίες. Πώς ακριβώς να αγαπήσουμε όλα όσα θεωρούμε ατέλειες του σώματός μας και πώς να παύσουμε να δίνουμε σημασία σε διαφημίσεις που υπόσχονται την εξαφάνιση της κυτταρίτιδας σε χρόνο ρεκόρ;
Φαντάζομαι πως και εσύ θυμάσαι τον εαυτό σου, στην εφηβεία, να περνάει ατελείωτες ώρες μπροστά από τον καθρέφτη προσπαθώντας να δώσει λύση στα στραβά δόντια, στο μικρό στήθος ή στην κοιλιά η οποία καθόλου δεν μοιάζει με αυτή ενός μοντέλου. Αυτή ήταν η αρχή μιας δυσλειτουργικής σχέσης με τα σώματά μας, η οποία σε μεγάλο βαθμό καθορίστηκε από μια κοινωνία που καταδικάζει την όρεξη για φαγητό και θεωρεί ως έπαινο το αδυνάτισμα. Το αποτέλεσμα είναι να συγκρίνεις την εικόνα σου με των άλλων, να μαθαίνεις να κρύβεσαι και εν τέλει να «κακομεταχειρίζεσαι» το σώμα σου, που δεν είναι όπως «θα έπρεπε» να είναι. Ξεφορτώνεσαι κάθε τι φυσιολογικό, όπως οι τρίχες και τα σπυράκια γιατί είναι συνώνυμα του αποκρουστικού και στοχεύεις στο περίφημο size 2. Ας παραδεχτούμε λοιπόν ότι το σώμα μας είναι σαν πλαστελίνη, όμως μάθαμε να το πλάθουμε βάσει μη ρεαλιστικών προτύπων.
Κάπου εδώ έρχεται το κίνημα του body positivity που παραμέρισε την εικόνα του «τέλειου σώματος» και έφερε στην επιφάνεια τα «ελαττώματά» μας, δείχνοντας τον τρόπο όχι μόνο να τα αποδεχτούμε, αλλά και να τα αγαπήσουμε. Το βασικό χαρακτηριστικό του κινήματος είναι ταυτόσημο της ονομασίας του: σκέψου θετικά για το σώμα σου και αποδέξου το σχήμα, το μέγεθος και το χρώμα του. Στόχος του είναι να αντιστρέψει τη ζημιά της λεγόμενης «diet culture» και να εγκαθιδρύσει ένα νέο mindset σχετικά με την αυτοεικόνα μας. Γιατί μπορεί η κοινωνία μας να διαμορφώθηκε γύρω από το νούμερο small αλλά είναι στο χέρι μας αυτό να αλλάξει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι, σταδιακά, την τελευταία πενταετία, πολλές χρήστριες των social media άρχισαν να ανεβάζουν βίντεο μπροστά από τον καθρέφτη λέγοντας φωναχτά ότι η μη επίπεδη κοιλιά τους παραμένει όμορφη.
Το κίνημα του body positivity βέβαια δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο. Ξεκίνησε το 1960 ως μορφή ακτιβισμού με το μήνυμα ότι η αξία μιας γυναίκας δεν σχετίζεται με το βάρος της. Την προηγούμενη δεκαετία το body positivity φιλοξενήθηκε, και πολλές φορές εργαλειοποιήθηκε, σε διαφημιστικές καμπάνιες, σε εξώφυλλα περιοδικών, ακόμα και σε επιδείξεις μόδας. Στον αντίποδα, η σύγχρονη κριτική του κινήματος έχει να κάνει με την «τοξική θετικότητα» που αποπνέει –όπως και να το κάνουμε δεν είναι εφικτό να αγαπήσεις τα πάντα σχετικά με το σώμα σου. Στην κριτική αυτή βασίστηκε το κίνημα του body neutrality μια ορολογία που δημιούργησε η σύμβουλος διατροφικών διαταραχών, Anne Poirier.
Το body neutrality υποστηρίζει ότι είμαστε πολλά περισσότερα από την εμφάνισή μας και πως το σώμα μας καθορίζεται από γενετικούς παράγοντες, ανεξάρτητα από την άσκηση και τη διατροφή. Είναι ένα κίνημα συμπεριληπτικό, που έφερε στο προσκήνιο μεταξύ άλλων την αναπηρία και ορατά ζητήματα υγείας -όπως για παράδειγμα τον διαβήτη και τους ασθενείς που φορούν μια συγκεκριμένη συσκευή παρακολούθησης του ζαχάρου τους. Σύμφωνα λοιπόν με το body neutrality δεν χρειάζεται να νιώθεις κάτι συγκεκριμένο για το σώμα σου, αρκεί να το φροντίζεις ώστε να συνεχίσει να είναι αποδοτικό. Για να το πούμε πιο απλά, αν το body positivity υπαγορεύει «είσαι όμορφη όπως και αν είσαι», το neutrality κίνημα σηκώνει αδιάφορα τους ώμους του και σου λέει «και τι σε νοιάζει πώς φαίνεσαι;».
Ο πυρήνας και των δυο κινημάτων όμως είναι κοινός: υπαγορεύει μια υγιή σχέση με τα σώματα μας. Κατά πόσο αυτό είναι εύκολο όταν είμαστε μέλη μια κοινωνίας που συστηματικά κρίνει και επικρίνει τα σώματά μας; Κοιτάζουμε φωτογραφίες γυναικών plus size στο Instagram και μένουμε άφωνοι από σχόλια του στιλ «πόσο πιο ωραία θα ήσουν αν αδυνάτιζες» ή «είναι θέμα υγείας το αδυνάτισμα, όχι αισθητικής». Η δεύτερη δήλωση είναι ίσως και η πιο προβληματική: τα παραπάνω κιλά δεν είναι ένδειξη προβλήματος υγείας.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ίσως το πιο δύσκολο βήμα στο «να τα ξαναβρείς» με το σώμα σου είναι το να σταματήσεις να ενισχύεις την φωνή στο κεφάλι σου που έχει παράλογες απαιτήσεις από εσένα. Το να διώξεις δηλαδή όλες εκείνες τις σκέψεις που σου λένε πόσο πιο ωραία θα ήσουν αν κάτι έφευγε ή αν άλλαζες ως δια μαγείας κάτι. Φροντίζοντας το σώμα σου, δείχνοντάς του την αγάπη που του αξίζει, μειώνεις τα υπερβολικά αρνητικά συναισθήματα. Οι μέρες της ανασφάλειας θα έρθουν σε όλες μας ξανά και ξανά -και αυτό είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό. Τις στιγμές εκείνες που νιώθεις ότι κάτι πάνω σου δεν είναι αρκετά όμορφο, ίσως θα σε βοηθήσει να θυμηθείς το βασικό: το ιδανικό σώμα είναι το σώμα σου. Και η στέρηση ή και η απέχθεια προς κάτι τόσο ιδανικό (πρέπει να) ανήκουν στο παρελθόν.
