Η illustrator Zafouko Yamamoto δημιουργεί ζεστούς φιλόξενους κόσμους με τις εικονογραφήσεις της

Μια γυναίκα που διαβάζει ξαπλωμένη στον καναπέ της, δύο φίλοι που κάνουν ποδηλατάδα στο βουνό, ένα πικ νικ με θέα τη θάλασσα, ένα ζεστό σαλόνι μια βροχερή μέρα.

Οι εικόνες που ζωγραφίζει η Zafouko Yamamoto είναι μικροί, φιλόξενοι κόσμοι όπου το μάτι ξεκουράζεται από τα έντονα χρώματα και το λευκό φως της οθόνης. Άνθρωποι σε σκηνές της καθημερινότητας που μοιάζουν προστατευμένοι στο δικό τους σύμπαν, που απολαμβάνουν την παρέα ή τη μοναξιά, που αναπνέουν την πόλη ή τη φύση.

Έχοντας σπουδάσει αρχιτεκτονική, η Ζαφειρούλα Σιμοπούλου όπως είναι το πραγματικό της όνομα, άρχισε να ζωγραφίζει υιοθετώντας σταδιακά τη συνήθεια που θα εξελισσόταν στο επάγγελμα της ζωής της.

Έχοντας ως βάση τη Θεσσαλονίκη, η Zafouko Yamamoto έχει εικονογραφήσει παιδικά βιβλία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ παράλληλα «τρέχει» και τα προσωπικά της πρότζεκτ που αναρτά στο διαδίκτυο.

Πρόσφατα, κυκλοφόρησαν δύο παιδικά βιβλία με εικονογραφήσεις της. Το «Η Μυρτιά και ο Καθρέφτης» σε κείμενο της Κατερίνας Παούρη από τις εκδόσεις Ποταμός, που βρέθηκε στη λίστα με τα καλύτερα παιδικά βιβλία για το 2023 και αποτελεί μια σύγχρονη εκδοχή της Χιονάτης, μιλώντας για τα στερεότυπα και την ισότητα των φύλων. Στο «Ταξίδι της άγριας ρίγανης» της Μαρίας Χρυσικού από τις εκδόσεις Πατάκη, ο κύριος Ιάκωβος ανακαλύπτει ότι η ρίγανη που λείπει από τις φακές του δεν είναι το μόνο πράγμα που λείπει από τη ζωή του.

Η Zafouko Yamamoto μας βάζει στο «εργαστήρι του καλλιτέχνη» και μιλά για τη διαδικασία της δημιουργίας, την έμπνευση και το γιατί επιλέγει σταθερά μια γήινη παλέτα.

Πώς προέκυψε το Zafouko Yamamoto;
Στον καλλιτεχνικό χώρο είναι σύνηθες οι δημιουργοί να κρύβουν την πραγματική τους ταυτότητα και να χρησιμοποιούν ψευδώνυμα. Το δικό μου προέκυψε εντελώς τυχαία, δεν το χρησιμοποίησα για να εικονογραφώ, το δημιούργησα για πλάκα. Και όταν αποφάσισα να ασχοληθώ με την εικονογράφηση είπα «γιατί όχι»; Έχω βέβαια και μια ιδιαίτερη αδυναμία στην ιαπωνική κουλτούρα και νοοτροπία.

Σπούδασες αρχιτεκτονική, οπότε σίγουρα συναντήθηκες με πολλές εκδοχές του σχεδίου. Πότε και πώς αποφάσισες ότι η εικονογράφηση είναι ο κορυφαίος τρόπος έκφρασής σου; Και πότε το ακολούθησες ολοκληρωτικά;
Η εικονογράφηση ήρθε σε μια περίοδο της ζωής μου που ψαχνόμουν επαγγελματικά στον καιρό της κρίσης του 2011 , ακριβώς μετά το τέλος των σπουδών μου. Το σχέδιο μου άρεσε από πάντα, ζωγράφιζα κι εγώ όπως σχεδόν όλα τα παιδιά από μικρή, όμως η δεν πίστευα ότι η εικονογράφηση θα με καθορίσει σαν άνθρωπο. Και έγινε όνειρο ζωής.

Υπάρχει παιδική και ενήλικη εικονογράφηση; Αν ναι, ποιες είναι οι διαφορές τους;
Έχω την εντύπωση ότι υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός και έχει να κάνει με το περιεχόμενο που αγγίζει η κάθε μια. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον σπουδαίο Milo Manara...Σαφέστατα και το περιεχόμενο του είναι για τα μεγάλα «παιδιά».

Εικονογραφώντας ένα παιδικό βιβλίο, προσπαθείς να είσαι παραστατική ή πιο αφαιρετική; Τι θεωρείς ότι εξάπτει περισσότερο την φαντασία των παιδιών;
Όταν εικονογραφώ ένα παιδικό βιβλίο φροντίζω να αρέσει αρχικά σε εμένα, χωρίς να έχω στο μυαλό μου αν πρέπει να είναι κάπως. Ούτε τι αρέσει στα παιδάκια σκέφτομαι. Έχει να κάνει πολύ και με το κείμενο και το τι βγαίνει από μέσα μου όταν ζωγραφίζω σχετικά με αυτό. Και αλήθεια, ποιος ξέρει τελικά τι εξάπτει τη φαντασία των παιδιών; Ως παιδί θυμάμαι να μου αρέσει η πλούσια εικονογράφηση και η λεπτομέρεια. Τώρα μου αρέσουν όλα.

Οι εικονογραφήσεις σου δημιουργούν μια φιλική και «φιλόξενη» ατμόσφαιρα, χάρη στη γήινη παλέτα τους. Είναι κάτι που επεδίωκες; Πώς κατέκτησες το προσωπικό σου σχεδιαστικό ύφος;
Προσπαθώντας να καταλάβω κι εγώ η ίδια πώς εκφράζομαι καλύτερα (με τα σχήματα, τα χρώματα, τη θεματολογία) συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω έντονα χρώματα, ούτε να ζωγραφίσω κάποια πράγματα. Απλά δεν μου βγαίνε όταν το προσπαθούσα. Δεν μπορώ να ζωγραφίσω μια σύνθεση με έντονα χρωματα οποίο και να είναι το περιεχόμενο της, κι έχω δεχτεί κριτική γι΄ αυτό από αρκετούς εκδοτικούς οίκους.

Στα δικά σου illustrations απεικονίζεις κυρίως εικόνες της καθημερινής ζωής στην πόλη ή και στην εξοχή. Ανθρώπους που κάνουν ποδήλατο ή πεζοπορίες, που κάθονται σε κάποιο καφέ ή χαλαρώνουν στον καναπέ τους. Είναι μια ζωή που βλέπεις ή που φαντάζεσαι;
Είναι η ιδανική ζωή που φαντάζομαι και θα ήθελα να τη βλέπω συχνότερα σε εμένα και στους άλλους.

Πώς είναι να κάνεις καθημερινά μια δημιουργική δουλειά; Διαβάζεις, μελετάς, κάνεις έρευνα για τα βιβλία στα οποία δουλεύεις; Ξεμένεις ποτέ από ιδέες;
Η δουλειά του εικονογράφου είναι ιδιαίτερα μοναχική και με βάση τη δική μου εμπειρία θεωρώ ότι είναι καλό να έχει κανείς και άλλες ασχολίες μέσα στην ημέρα για να μην τον «τρώει» η τέχνη. Σίγουρα διαβάζω και κάνω έρευνα για τα βιβλία στα οποία δουλεύω, ιδιαίτερα αν η θεματολογία αγγίζει ένα ευαίσθητο θέμα ή πχ και κάποιο υπαρκτό πρόσωπο. Από ιδέες πλέον δεν ξεμένω αυτό το διάστημα σε ότι αφορά τα προσωπικά projects, όμως σίγουρα θα «κολλήσω» στη δημιουργία κάποιου βιβλίου όταν υπάρχει σφιχτό deadline.

Πρόσφατα κυκλοφόρησαν δύο νέες δουλειές σου, το «Η Μυρτιά και ο καθρέφτης» από τις εκδόσεις Ποταμός και το «Ταξίδι της άγριας ρίγανης» από τις εκδόσεις Πατάκη. Μίλησέ μας λίγο για αυτές.
Πρόκειται για δυο βιβλία που μου βγήκαν αβίαστα και χωρίς κόπο, τα χάρηκα πολύ. Αυτό έχει φυσικά να κάνει και με τα κείμενα της Κατερίνας Παούρη και της Μαρίας Χρυσικού αντίστοιχα. Με ενέπνευσαν και ήμουν 100% εγώ σε αυτά τα βιβλία.

Ποια δουλειά σου ξεχωρίζεις ως τώρα; Έχοντας συνεργαστεί και με ξένους συγγραφείς, υπάρχει διαφορά στον τρόπο δουλειάς ή προσέγγισης;
Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια...Έχουν όμως ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου κάποιες παλιές ζωγραφιές (προσωπικά μου projects ). Όσον αφορά τις διαφορές μεταξύ ελληνικών και ξένων συνεργασιών είναι πολλές και σε διαφορετικά επίπεδα, από το οικονομικό μέχρι και τα πνευματικά δικαιώματα που έχει ένας καλλιτέχνης στη δουλειά του. Εδω στην Ελλάδα αυτό σπάνια γίνεται και οι αμοιβές είναι αστειες. Επίσης υπάρχει μεγαλύτερη εκτίμηση για το επάγγελμα του εικονογράφου στο εξωτερικό, σε σχέση με την Ελλάδα.

Πόσο δύσκολο είναι να ξεχωρίσει η δουλειά σου σε παγκόσμιο επίπεδο όταν υπάρχουν τόσοι illustrators που δείχνουν τη δουλειά τους online; Είναι το Instagram μια πλατφόρμα την οποία «δουλεύεις» για περισσότερη ορατότητα;
Πραγματικά πιστεύω ότι είναι αρκετά δύσκολο και έχει να κάνει και με τον παράγοντα «τύχη», το ποιος θα σε δει, πότε κτλ. Όμως χωρίς το Instagram και τις άλλες ψηφιακές πλατφόρμες πως θα δείχναμε τη δουλειά μας; Οπότε ναι, σίγουρα το Instagram βοηθάει να γίνεις ορατός.

Θα δοκίμαζες να δημιουργήσεις εξ’ολοκλήρου ένα δικό σου βιβλίο με κείμενο και εικόνες;
Το σκέφτομαι αλλά είναι κάτι που θα αργήσει αρκετά για να γίνει. Ίσως και όχι.

Ποιοι είναι οι εικονογράφοι που ξεχωρίζεις εσύ; Θυμάσαι κάποιο βιβλίο που να ξεχώριζες εσύ ως παιδί για την εικονογράφησή του;
Ξεχωρίζω πάρα πολλούς , Έλληνες και ξένους εικονογράφους , παλιούς και νέους. Η εικονογραφήσεις της Σοφίας Ζαραμπούκα θυμάμαι να έχουν μείνει στο μυαλό μου και μια απίστευτη εικονογράφηση της Σταχτοπούτας που ακόμα δεν έχω βρει ποιος είναι ο εικονογράφος γιατί δεν μπορώ να βρω το συγκεκριμένο βιβλίο πουθενά.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου; Τι ετοιμάζεις;
Αν όλα πάνε καλά με τα χρονοδιαγράμματα, θα εικονογραφήσω τρία ιδιαίτερα παιδικά βιβλία με εκδοτικούς οίκους από εξωτερικό.