Unos Cuantos Piquetitos -Ο πίνακας της Φρίντα Κάλο που εμπνεύστηκε από μια γυναικοκτονία της εποχής

Λίγοι καλλιτέχνες γνώρισαν τόσες πτυχές του ανθρώπινου πόνου όπως τις γνώρισε η Φρίντα Κάλο.

Ως παιδί, προσβλήθηκε από πολιομυελίτιδα, η οποία της άφησε το ένα πόδι πιο κοντό και ημιπαράλυτο.

Στα 18 της, ένα φρικτό ατύχημα με το λεωφορείο στο οποίο επέβαινε λίγο έλειψε να της κοστίσει τη ζωή, ενώ της δημιούργησε σοβαρά προβλήματα υγείας που την συνόδευσαν σε όλη τη ζωή της.

Η σπονδυλική της στήλη έσπασε σε τρία σημεία όπως και η κλείδα, τα πλευρά και η λεκάνη της, ενώ υπέστη 11 κατάγματα στο αριστερό της πόδι και σχεδόν έχασε το δεξί. Μια μεταλλική μπάρα φέρεται επίσης να διαπέρασε την κοιλιακή χώρα της διαγώνια, βγαίνοντας από τον κόλπο της.

Το στοιχείο, ωστόσο, που δίνει μια σουρεαλιστική υφή στο γεγονός είναι ότι, καθώς κοντά της στο λεωφορείο επέβαινε κάποιος που μετέφερε χρυσή μπογιά σε μορφή σκόνης, η ίδια βρέθηκε φρικτά τραυματισμένη, καλυμμένη με αίμα και χρυσό.

Η καθήλωσή της στο κρεβάτι ήταν η αφορμή να αρχίζει να ζωγραφίζει -ως τότε τα σχέδιά της για το μέλλον περιελάμβαναν σπουδές στην ιατρική, οπότε σκέφτηκε ότι τουλάχιστον θα μπορούσε να δημιουργήσει σχέδια για ιατρικά βιβλία.

Καθώς τα περισσότερα έργα της είναι αυτοαναφορικά, το θέμα του σώματος, της ασθένειας και της πληγής επανέρχεται επίμονα. Για παράδειγμα, ζωγράφισε τον συγκλονιστικό πίνακα “Henry Ford Hospital” το 1932 λίγο μετά την αποβολή της, ενώ ένα από τα διασημότερα έργα της, "La Columna Rota" απεικονίζει τον μεταλλικό κορσέ που υποχρεώθηκε να φορά ώστε να στηρίζει τη σπονδυλική της στήλη.

Εκτός από τον σωματικό πόνο, η Φρίντα Κάλο βούτηξε και στις συναισθηματικές επιπλοκές ενός μάλλον δυσλειτουργικού γάμου με τον Ντιέγκο Ριβέρα, το «δεύτερο ατύχημά της», όπως έλεγε, που ήταν ο διασημότερος Μεξικανός ζωγράφος της εποχής.

Εξαιρετικά ταλαντούχος, παθιασμένος κομμουνιστής, πνευματώδης και δημιουργικός, λάτρευε την προσοχή και το φλερτ με άλλες γυναίκες. Στη διάρκεια του γάμου τους είχαν και οι δύο εξωσυζυγικές σχέσεις, ωστόσο για την Κάλο, αυτή ήταν μια συνθήκη με ψυχολογικό κόστος.

Το 1934 ήταν μία κακή χρονιά για τους δυο τους. Μετά από μια σχεδόν τετρατεή και επιτυχήμένη για τον Ριβέρα περιοδεία στις ΗΠΑ, και μια αποβολή για εκείνη, η Φρίντα Κάλο επέμενε να γυρίσουν στο Μεξικό -όπως και έγινε.

Λίγο αργότερα, η Κάλο θα μάθαινε κάτι που θα δυσκολευόταν να συγχωρήσει -ο Ντιέγκο Ριβέρα είχε, αυτή τη φορά, συνάψει εξωσυζυγική σχέση με την αδερφή της, Κριστίνα.

Αυτό αποτέλεσε ισχυρό πλήγμα για τη σχέση τους -η Κάλο έκοψε τα μαλλιά της κοντά και μετακόμισε μόνη της σε ένα διαμέρισμα στο κέντρο.

Το 1935, πληγωμένη και φορτισμένη συναισθηματικά, δημιούργησε μόλις δύο πίνακες.

Ο ένας από αυτούς βασίστηκε σε μια είδηση που διάβασε στην εφημερίδα και που ένιωσε ότι την αφορά προσωπικά.

Ένας άνδρας σκότωσε μεθυσμένος τη σύντροφό του με 20 μαχαιριές και απολογούμενος στο δικαστήριο είπε απλώς ότι επρόκειτο για «μερικές μικρές μαχαιριές».

Ο πίνακας απεικονίζει μια ετοιμοθάνατη (ή πιθανώς ήδη νεκρή) γυμνή γυναίκα, ξαπλωμένη σε ένα κρεβάτι με λευκά σεντόνια. Το σώμα της είναι διάτρητο από μικρές μαχαιριές που αιμορραγούν, ενώ αίμα φαίνεται να τρέχει και από το στόμα της.

Η πεσμένη κάλτσα και το παπούτσι στο ένα της πόδι, ίσως υποδηλώνουν ότι η γυναίκα αιφνιδιάστηκε από την επίθεση.

Frida Kahlo -Unos cuantos piquetitos (Apasionadamente enamorado), 1935

Από πάνω της, στέκεται όρθιος ένας άντρας, με ένα αδιόρατο μειδίαμα -στο χέρι του κρατά το φονικό όπλο, ένα μαχαίρι, και το λευκό του πουκάμισο είναι λερωμένο με αίμα.

Ιδιαίτερα σε αυτόν τον πίνακα, το ειρωνικό χιούμορ, που διατρέχει αρκετά από τα έργα της Κάλο, εισάγεται από την κορδέλα που κρέμεται πάνω από όλη τη σκηνή, πάνω στην οποία είναι χαραγμένη η φράση: Unos Cuantos Piquetitos! Την κορδέλα κρατούν δύο περιστέρια, ένα λευκό στα δεξιά και ένα μαύρο στα δεξιά.

Το διάτρητο από μαχαιριές/πληγές σώμα, η αινιγματική έκφραση του άνδρα που σχεδόν προσομοιάζει σε μειδίαμα και οι λεκέδες από αίμα στο πουκάμισό του μπορούν εύκολα να διαβαστούν σαν «σχόλιο» της ζωγράφου για την συναισθηματική της κατάσταση και τη σχέση της με τον Ριβέρα που της είχε δημιουργήσει αναρίθμητα τραύματα.

Στο Unos cuantos piquetitos, όμως, η εμπειρία του θύματος ξεφεύγει από τα όρια της απλής αναπαράστασης.

Οι κηλίδες αίματος βγαίνουν από το δωμάτιο του εγκλήματος και απλώνονται στο ξύλινο πλαίσιο του πίνακα -μοιάζουν να απευθύνονται άμεσα στον θεατή, κάνοντας τη σκηνή πιο ζωντανή.

Ο θεατής μοιάζει πια να παρακολουθεί κρυφά τη σκηνή από ένα παράθυρο -δεν μπορεί να δράσει, αλλά εμπλέκεται συναισθηματικά, κάτι που ενισχύεται από την επιλογή των έντονων χρωμάτων.

Το γυμνό, πληγωμένο σώμα σε πρώτο πλάνο μας καλεί να το κοιτάξουμε, τα όρια του ρεαλισμού θολώνουν με την ύπαρξη της χαρωπής κορδέλας που τονίζει το χάσμα μεταξύ του ισχυρισμού και του αληθινού γεγονότος, ο πόνος συνυπάρχει με την ελαφρότητα.

Η βία και το αίμα, το μαύρο χιούμορ, ο κόσμος των ζωντανών και των νεκρών που μπλέκεται τόσο έντονα στη μεξικάνικη παράδοση, η «μάτσο» κουλτούρα και η σωματικότητα, θέματα της ζωγραφικής αλλά και της ζωής της Φρίντα Κάλο συναντιούνται και συνομιλούν σε αυτόν τον πίνακα.

Ο πίνακας της Φρίντα Κάλο “Unos cuantos piquetitos “ βρίσκεται σήμερα στο μουσείο Dolores Olmedo του Μεξικού.