Χριστίνα, τι ακριβώς κάνει μια θαλάσσια βιολόγος;
Μια νεαρή Ελληνίδα με πραγματικό πάθος για τους ωκεανούς μας ξεναγεί στους μαγευτικούς βυθούς του επαγγέλματός της.
Στο βιογραφικό της θα συναντήσει κανείς διάφορες εντυπωσιακές ιδιότητες: Ναυαγοσώστρια, αθλήτρια κωπηλασίας και υδατοσφαίρισης, εκπαιδεύτρια καταδύσεων, skipper... Αστειευόμενη τής λέω πως είναι ακριβώς ο άνθρωπος που θέλεις δίπλα σου σε οποιοδήποτε θαλάσσιο ταξίδι. Η Χριστίνα Ζηκίδου γελάει δυνατά και ξεκινάει την εξιστόρησή της.
«Σπούδασα Βιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στη Θεσσαλονίκη. Κάποια στιγμή έφτασε η ώρα να διδαχτούμε το μάθημα "Θαλάσσια Βιολογία". Θυμάμαι ακόμα εκείνη την ημέρα που άνοιξα εκείνο το μεγάλο και βαρύ μπλε βιβλίο που ήταν σαν μεγάλη εικονογραφημένη εγκυκλοπαίδεια. Με είχε συναρπάσει τόσο πολύ που ξεκίνησα να το διαβάζω και δε σταμάτησα μέχρι να το τελειώσω όλο -μιλάμε για αμέτρητες σελίδες!
Οι διαλέξεις του μαθήματος που παρακολουθούσαμε στο πανεπιστήμιο ήταν σαν να έβλεπα ντοκιμαντέρ. Έπειτα, στο μεταπτυχιακό μου, το αντικείμενο της διπλωματικής μου ανήκε στον τομέα της θαλάσσιας βιολογίας.
Πλέον, ήξερα με τι ήθελα να ασχοληθώ στο υπόλοιπο της ζωής μου. Όταν αποφάσισα να γίνω θαλάσσια βιολόγος στο μυαλό μου είχα την παρακάτω εικόνα: Εμένα ανέμελη και χαρούμενη πάνω σε ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος με άλλους ερευνητές να καταγράφουμε θαλάσσιους οργανισμούς. Η πραγματικότητα δεν απέχει πολύ».
«Για να λάβει κάποιος την ιδιότητα του θαλάσσιου βιολόγου μπορεί είτε να σπουδάσει Επιστημών της Θάλασσας ή να ακολουθήσει τον δικό μου δρόμο, να τελειώσει δηλαδή Βιολογία και να πάρει εξειδίκευση στη Θαλάσσια Βιολογία. Γενικά υπάρχουν αρκετές σχολές με συναφές αντικείμενο από τις οποίες αποκτάει κάποιος αυτήν την ιδιότητα. Επίσης, μπορεί κάποιος να πάρει την εξειδίκευση του Θαλάσσιου Βιολόγου με ένα συναφές μεταπτυχιακό ή διδακτορικό.
Αυτήν την περίοδο δουλεύω σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα στο ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών). Κάνουμε δειγματοληψίες σε αλιευτικά σκάφη και συλλέγουμε δεδομένα για τα αλιεύματα κυρίως στον Αργοσαρωνικό κόλπο και καταγράφουμε τη βιοποικιλότητα των θαλάσσιων οργανισμών. Πιο συγκεκριμένα, αναγνωρίζουμε το είδος των ψαριών, έχουμε ιχθυόμετρα, με τα οποία μετράμε το μήκος των ψαριών, και ζυγαριές, με τις οποίες καταγράφουμε το βάρος τους. Επιπλέον, καταγράφουμε άλλους θαλάσσιους οργανισμούς που συναντάμε, όπως και τις καιρικές συνθήκες, αλλά και ό,τι άλλο ασυνήθιστο παρατηρούμε.
Επίσης, καταγράφουμε και ξενικά είδη που βρίσκονται στις ελληνικές θάλασσες. Η συγκεκριμένη δουλειά δεν έχει τα παραδοσιακά ωράρια και αρκετές φορές οι συνθήκες δεν είναι ιδανικές. Θα τις χαρακτήριζα ακόμα και επίπονες, αλλά και μόνο που είμαι σε καθημερινή επαφή με τη θάλασσα, αυτό με γεμίζει. Ο λόγος που περνάω τόσο πολύ χρόνο στη θάλασσα είναι ότι η δουλειά μου αποτελεί εργασία πεδίου. Δουλεύουμε δηλαδή πάνω σε σκάφη».
«Τα ωράρια κάποιες φορές είναι αρκετά απαιτητικά καθώς μπορεί να δουλεύω τα ξημερώματα, όλο το βράδυ ή ακόμα και συνεχόμενες 72 ώρες μέσα στη θάλασσα. Η αλήθεια είναι πως, στον τομέα της θαλάσσιας βιολογίας έχεις τη δυνατότητα να κάνεις πολλά και διαφορετικά πράγματα. Μπορεί βέβαια να μη φτάσουν οι απολαβές σου σε υψηλό επίπεδο, αλλά είμαι της άποψης πως, αν κάνεις κάτι που σε συναρπάζει, τι σημασία έχει αυτό;
Αν έχετε την απορία, φυσικά και υπάρχουν θαλάσσιοι βιολόγοι που δεν μπαίνουν στη θάλασσα και επεξεργάζονται δεδομένα ή κάνουν κάποια έρευνα που δεν απαιτεί σωματική παρουσία μέσα στο νερό. Ωστόσο, για μένα δεν ισχύει αυτό. Πέρα από την εργασία μου, λατρεύω το κολύμπι, τις καταδύσεις, καθώς και τα αθλήματα που σχετίζονται με το υγρό στοιχείο, οπότε, όπως καταλαβαίνετε, οι ώρες που περνάω στη θάλασσα είναι ατελείωτες».
«Δεν είναι υπερβολή να πω ότι είχα ήδη από παιδί πάθος με τη θάλασσα. Από την ηλικία των 4 ετών ο μπαμπάς μου με πήγαινε στο κολυμβητήριο. Δούλευα τα καλοκαίρια ως ναυαγοσώστρια. Εργαζόμουν ως εκπαιδεύτρια καταδύσεων. Έχω λάβει μέρος σε παγκόσμιους αγώνες κωπηλασίας στο Μονακό το 2016. Έχω δοκιμάσει από windsurf μέχρι kite. Έχω δίπλωμα ταχυπλόου και skipper ιστιοπλοΐας. Άρα, δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι με τραβούσε πάντα το υγρό στοιχείο. Ακόμα και σήμερα, μπαίνω μέσα στη θάλασσα και ξεχνάω να βγω».
«Η πιο εντυπωσιακή εικόνα που έχω αντικρίσει στον βυθό είναι απ’ όταν δούλευα ως εκπαιδεύτρια καταδύσεων στην Πάρο. Πρόκειται για μια υποθαλάσσια σπηλιά κοντά στην Αντίπαρο με θαλάσσιες ανεμώνες, κοράλλια και σταλακτίτες. Στην σπηλιά αυτή, μπαίνεις από τρία διαφορετικά περάσματα για διαφορετικές καταδυτικές ικανότητες το καθένα. Σε ένα σημείο της σπηλιάς ανεβαίνεις στην επιφάνεια της θάλασσας και απολαμβάνεις την θέα των σταλακτιτών. Από κάτω δε, οι αχτίδες του ηλίου προσφέρουν ένα απόκοσμο ανοιχτό γαλάζιο χρώμα στα υπέροχα αυτά νερά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν βγαίναμε με τους δύτες από το μεγάλο πέρασμα της σπηλιάς συναντούσαμε πάντα ένα ροφό».
«Οι θαλάσσιοι βιολόγοι στην Ελλάδα απασχολούνται κυρίως στα ερευνητικά κέντρα ΙΝΑΛΕ (Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας) και ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών). Ειδικά πριν την πανδημία του Covid-19 υπήρχε μεγάλη κινητικότητα στην χώρα μας και από συναδέλφους του εξωτερικού που έρχονταν εδώ για μελέτες. Ίσως, στο παρελθόν ο χώρος μας να ήταν ανδροκρατούμενος, πλέον, όμως, δεν ισχύει κάτι τέτοιο».
«Στους άντρες που γνωρίζω εκτός δουλειάς η αλήθεια είναι ότι τους κάνει μεγάλη εντύπωση όταν ακούνε πως είμαι θαλάσσια βιολόγος, νομίζω ότι το βρίσκουν ασυνήθιστο. Με ρωτάνε λεπτομέρειες για τη δουλειά μου και με ρωτάνε πληροφορίες για την κατάδυση καθώς και να τους εξιστορήσω παράξενα συμβάντα που έχουν λάβει μέρος».
