Η illustrator Μοργκάν Νικολαΐδου αναμιγνύει το μοντέρνο με το παραδοσιακό
Το Bovary μιλά με την 29χρονη εικονογράφο για την παράδοση, την τεχνολογία, και την καθημερινότητα μιας καλλιτέχνη στην Ελλάδα του σήμερα.
Για κάποιον που δεν είναι κάτοικος της Αγίας Παρασκευής, τα αναρίθμητα εμπορικά κέντρα που χτίστηκαν στην περιοχή τη δεκαετία του '90 φαντάζουν σήμερα άδεια και αχρησιμοποίητα - επιβλητικά μα άχρηστα οικοδομήματα που δεν έφτασαν ποτέ το απόγειο των δυνατοτήτων τους.
Φανταστείτε λοιπόν την έκπληξή μου όταν, φτάνοντας στο Εμπορικό Κέντρο Φοίνικας (Ελευθερίας 1, κάθετη στην Αγίου Ιωάννου), ανακάλυψα ένα σωρό μαγαζάκια και τοπικές επιχειρήσεις, νέα παιδιά που εκθέτουν τη δουλειά τους, προσφέρουν υπηρεσίες και πουλάνε τα προϊόντα τους. Ανάμεσα σε κουρεία, καφέ, σχολές χορού και τυπογραφεία, εκεί είναι που βρίσκεται και το ατελιέ της Μοργκάν Νικολαΐδου, της νεαρής εικονογράφου που έχει ενθουσιάσει το Instagram με τις πανέμορφες δημιουργίες της.
Στην πόρτα του μαγαζιού της, η 29χρονη καλλιτέχνης έχει κολλήσει ένα αυτοκόλλητο που καλωσορίζει τους επισκέπτες με χαρακτηριστικά παραδοσιακό τρόπο: «Στης Μοργκάν το Ατελιέ» ανακοινώνει η γυάλινη πόρτα της εικονογράφου, θυμίζοντας χειρόγραφη επιγραφή σε κάποιο παλιό ελληνικό κουτούκι. Όμως αντί να είναι γραμμένη στο χέρι, η επιγραφή της Μοργκάν είναι κατασκευασμένη και τυπωμένη ψηφιακά -πράγμα που μας προετοιμάζει για το προσωπικό blend παρελθόντος και μέλλοντος που χαρακτηρίζει τη δουλειά της.
Ποια είναι όμως η δουλειά της Μοργκάν Νικολαΐδου; Στο μαγαζί της, όπως και στην ιστοσελίδα της, η αισθητική της είναι αμέσως προφανής: Η Μοργκάν δημιουργεί εικονογραφήσεις εμπνευσμένες από την παράδοση του τόπου μας, αλλά και από σύσσωμες τις παραδόσεις της υφηλίου. Ψηφιακά art prints με βοσκοπούλες και καφενεία, πίνακες με ηπειρώτικα γλέντια και παραδοσιακούς ναργιλέδες, μοτίβα από την Τουρκία, πανηγύρια από τη Βουλγαρία, λαχειοπώληδες, κουλουρτζήδες, πουρπούρηδες, γενίτσαροι και φορεσιές από τις τέσσερις γωνιές της Γης, από το Μαρόκο στο Αλτιπλάνο του Περού και από την Μογκολία μέχρι την πιο πρόσφατη εικονογράφησή της, που συνδυάζει λαογραφικά στοιχεία από την Ελλάδα, την Αλβανία και την Βουλγαρία.
«Μου αρέσει πολύ να φτιάχνω εικονογραφήσεις εμπνευσμένες από την παράδοση και τις καθημερινές στιγμές των Ελλήνων» λέει δείχνοντάς μου μία από τις πρόσφατες δουλειές της, με τίτλο «Το Μπρίκι & Το Γκαζάκι». «Όλοι πίνουμε καφέ, αυτές είναι στιγμές που μας αντιπροσωπεύουν όλους και μπορούμε να τις νοιώσουμε. Μου αρέσει πάρα πολύ να κάνω αυτό το mix μεταξύ παράδοσης και ενός πιο μοντέρνου στυλ εικονογράφησης».
Γεννημένη στην Ελβετία, η Μοργκάν είναι επηρεασμένη -φυσικά- από τη γαλλοβελγική σχολή, και παραθέτει τα κλασικά ευρωπαϊκά κόμικς ως κορωνίδα των σκιτσογραφικών επιρροών της: «Από μικρή διαβάζω πάρα πολλά κόμικς, κυρίως βελγικά τύπου "Σπιρού & Φαντάζιο" και "Αστερίξ". Όλα αυτά με έχουν επηρεάσει γιατί τα διαβάζω από μικρό παιδί -και όταν ξεκίνησα τις σπουδές μου, δάσκαλός μου ήταν ο Ηλίας Κυριαζής, ο οποίος επίσης με επηρέασε πολύ αισθητικά». Ο Κυριαζής είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους κομίστες της ελληνικής σκηνής, με δουλειές για την DC, την IDW και την Disney στο βιογραφικό του.
«Πάντα μου άρεσαν οι παραδόσεις - όλων των χωρών, αλλά ειδικά της Ελλάδας γιατί ήταν για μένα ένας τρόπος να νοιώθω πιο κοντά στις ρίζες μου. Γεννήθηκα στην Ελβετία, οπότε για πάρα πολλά χρόνια (και παρότι ζούσαμε αλά ελληνικά), δεν είχα αυτήν την επαφή με τον πολιτισμό της Ελλάδας -γιατί στην Ελβετία είναι πολύ μικρή η Ελληνική κοινότητα. Όταν άρχισα να κάνω τα δικά μου σχέδια, σκέφτηκα πως ήθελα να κάνω κάτι που να μιλάει στους Έλληνες, να το νοιώθουν, να χαίρονται όταν το βλέπουν, και να αναμιγνύει το μοντέρνο με το παραδοσιακό».
«Να μη χαθούνε -αυτό είναι το πιο σημαντικό!» συνεχίζει με ενθουσιασμό. Μιλάει για άλλες χώρες, που δείχνουν να έχουν χάσει επαφή με τις παραδόσεις τους -και εκφράζει το φόβο της πως το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην Ελλάδα: «Είναι στο χέρι μας ως νεολαία να το κρατήσουμε ζωντανό, με τον δικό μας τρόπο».
Κάθομαι στο τραπέζι που συνήθως κάθονται οι μαθητές της, και μου προσφέρει τσάι και κουλουράκια πριν συνεχίσουμε τη συζήτηση. «Γεννήθηκα στη Γενεύη και μεγάλωσα στην Ελβετία, μέχρι τα 15 μου που μετακομίσαμε στην Ελλάδα με την μητέρα μου και τον αδελφό μου» θυμάται. Τα δύο αδέλφια γράφτηκαν στο Γαλλικό Λύκειο της Αγίας Παρασκευής, και στη συνέχεια η Μοργκάν ξεκίνησε τις σπουδές της στη σχολή καλών τεχνών «Βέλλιος» στην Ομόνοια.
Την ρωτάω ποια από τις δεκάδες παραδόσεις που έχει απαθανατίσει είναι η αγαπημένη της. Μου απαντάει πως της αρέσουν όλες, αλλά ξεχωρίζει συγκεκριμένα τη Θράκη: «Εκεί έχουν απίστευτες φορεσιές και γουστάρω πάρα πολύ. Μου αρέσει πάρα πολύ και η μουσική τους, ζουρνάς, νταούλι και όλα αυτά» Υπάρχει ίσως κάποια παράδοση που δεν έχει εξερευνήσει ακόμη; «Ναι! Θα ήθελα πολύ να κάνω Ποντιακά!» απαντά ενθουσιασμένη. «Έχουμε καταγωγή από τον Πόντο και θέλω πολύ να κάνω κάποιο σχέδιο, είτε με χορευτές, είτε με κάποιον που παίζει νταούλι, ποντιακή λύρα ή κάτι τέτοιο. Αλλά δεν έχω προλάβει ακόμα». Η Μοργκάν δεν αρέσκεται στο να απολαμβάνει τις μουσικές παραδόσεις από μακριά -δίπλα στο γραφείο της βρίσκεται πάντα το τουμπερλέκι της, με το οποίο εξασκείται ενίοτε για να πάρει το μυαλό της από τη δουλειά.
Ποια είναι όμως ακριβώς η δουλειά της Μοργκάν; Η ίδια εξηγεί πως το να είσαι καλλιτέχνης δεν περιορίζεται στο να δημιουργείς τέχνη. «Μία στάνταρ ημέρα για μένα θα είναι να ξυπνήσω, να έρθω στο ατελιέ μου, να διαβάσω τα e-mail μου και να απαντήσω στους πελάτες, να κάνω προσφορές (που μου παίρνουν πολύ χρόνο), να φτιάξω posts και stories για το Instagram και μετά να ασχοληθώ λίγο με το Etsy και τις παραγγελίες μου εκεί. Μετά θα ασχοληθώ με ο,τι σχέδια έχω σε εκκρεμότητα, θα ετοιμάσω καινούρια προϊόντα, θα βγάλω φωτογραφίες, θα δουλέψω στα commissions και μετά θα έχω μαθήματα μέχρι το απόγευμα, οπότε και συνεχίζω τις δουλειές μου μέχρι τις 8. Όταν είσαι καλλιτέχνης και έχεις τη δικά σου επιχείρηση, δεν είσαι μόνο καλλιτέχνης που σχεδιάζει, πρέπει να είσαι και λογιστής, γραμματέας, social media manager και πωλήτρια, και να μπορείς να ξέρεις να μιλάς στους πελάτες -ακόμη και όταν αυτοί δεν μιλάνε και πολύ ευγενικά» προσθέτει γελώντας. «Όταν είσαι καλλιτέχνης, είσαι multitasker. Είναι πάρα πολλή δουλειά».
Και όπως είναι φυσικό, όλη αυτή η τρεχάλα δεν της αφήνει χρόνο να ασχοληθεί με όσα θα ήθελε: «Θα ήθελα κάποια στιγμή να κάνω μια ωραία τοιχογραφία, κάποιο mural, αλλά αυτό βέβαια αυτή τη στιγμή δε με βολεύει, γιατί δε θα βγάλω λεφτά άμα το κάνω μόνο για μένα. Θα ήθελα να πάω και στο street art κομμάτι, γιατί πιστεύω πως τα σχέδιά μου θα ταίριαζαν να είναι σε κάποιο τοίχο». Απορημένος, της δείχνω την πανέμορφη τοιχογραφία που κοσμεί έναν από τους τοίχους του ατελιέ: μια καρτουνίστικη εκδοχή του αθηναϊκού ορίζοντα, ένας λαβύρινθος πολυκατοικιών λουσμένος στα αγαπημένα της χρώματα -γαλάζιο και βιολετί. Η ίδια μου εξηγεί πως το συγκεκριμένο, προτιμά να μην το σκέφτεται.
«Αυτό το ξεκίνησα το 2021 και ακόμη δεν το έχω τελειώσει γιατί είναι πολύ χρονοβόρο!» αναφωνεί εκνευρισμένη. «Εννοείται δεν βγάζω λεφτά από αυτό, οπότε πρέπει να συγκεντρωθώ σε άλλα πράγματα. Έχω σκεφτεί πολλές φορές να το σβήσω και να το ξαναρχίσω, γιατί τώρα βλέπω πολλά ελαττώματα, αλλά άμα το κάνω αυτό θα μου πάρει, δε ξέρω και γω πόσο καιρό!» προσθέτει γελώντας.
Κάποιος λόγος, όμως, θα υπάρχει που επιμένει: Όταν την ρωτάω το αγαπημένο της κομμάτι της δουλειάς, το βλέμμα της λάμπει. «Όταν έχω μια καλή ιδέα, και κάνω το προσχέδιο και βλέπω ότι βγαίνει τούμπανο και είμαι ικανοποιημένη, αυτό είναι πολύ καλό» μου λεει με ενθουσιασμό. Το άλλο αγαπημένο της κομμάτι, έρχεται στο στάδιο του χρωματισμού: «Όταν επιτέλους βρίσκεις τα χρώματα που ταιριάζουν (γιατί αυτό είναι δύσκολο κομμάτι), νιώθεις αυτό τον ενθουσιασμό ξαφνικά, η καρδιά σου χτυπάει πιο δυνατά και λες "Α! Αυτό είναι ένα καλό σχέδιο!"» προσθέτει χαμογελαστή. «Και εννοείται, όταν οι άνθρωποι αγοράζουν τα προϊόντα μου και μου λένε ότι τους θυμίζουν την παιδική τους ηλικία. Αυτό είναι πάντοτε πολύ γλυκό» συμπληρώνει.
Την ρωτάω επίσης μερικά πράγματα για τον τρόπο δουλειάς της. Δουλεύει ψηφιακά ή παραδοσιακά; Την απάντηση, θα έπρεπε να την περιμένω: «Εξαρτάται. Όταν θέλω ένα σχέδιο να το πουλήσω ως πρωτότυπο έργο, θα το κάνω στο χαρτί» μου εξηγεί. Αν όμως πρόκειται για ένα πρότζεκτ με απαιτητικό deadline, θα προτιμήσει την ταχύτητα που της προσφέρει η τεχνολογία: «Τα σχέδια που κάνω στο tablet μου παίρνουν πολύ λιγότερο χρόνο -και είναι πολύ, πολύ πιο πρακτικά». Όσον αφορά τον χρωματισμό, η Μοργκάν συχνά συνδυάζει τα παραδοσιακά της σκίτσα με ψηφιακά χρώματα, προτιμώντας τους φλατ, κομιστικούς τόνους που της προσφέρει η ψηφιακή ταμπλέτα.
Όταν τη ρωτάω πώς βλέπει το μέλλον, η ίδια εστιάζει στα άμεσα πρότζεκτ της: ετοιμάζει καινούρια σχέδια με θέμα την μουσική των Βαλκανίων, αλλά και την αθηναϊκή καθημερινότητα. Ετοιμάζει επίσης μπλούζες που έχουν ως θέμα την Αθήνα, χρησιμοποιώντας υλικά που σέβονται το περιβάλλον. «Δεν έχω ξαναπουλήσει ρούχα, οπότε είναι ένα καινούριο πράγμα για μένα. Ήταν καινούρια φάση και δεν είχα ιδέα -η ένδυση είναι τελείως άλλο πράγμα από τα prints και τα stickers». Και στο βαθύ μέλλον; Η Μοργκάν επιμένει πως δεν σκοπεύει να αλλάξει πορεία. «Όπως το κάνω τώρα, είναι αυτό που μου κάνει. Όπως το έχω τώρα, θα συνεχίσω να το εξελίσσω».
Πέρα από εικονογραφήσεις και prints, η Μοργκάν προσφέρει αυτοκόλλητα, κονκάρδες, καρτ-ποστάλ αλλά και μαθήματα εικονογράφησης στο ατελιέ της. Μπορείτε να ακολουθήσετε τη δουλειά της στο Instagram, καθώς και να προμηθευτείτε τα προϊόντα της μέσω της ιστοσελίδας της.
