Σμαράγδα Καρύδη: «Κι εγώ έχω βγάλει λάθος συμπεράσματα για ανθρώπους που δεν ήξερα»

Η Σμαράγδα Καρύδη βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Με μια εξομολογητική, ειλικρινή διάθεση, η δημοφιλής ηθοποιός κάνει μια εσωτερική αναδρομή: Οικογένεια, φίλοι, θέατρο, παιχνίδια, φοβίες, όνειρα, σχέδια για το μέλλον. Και μιλάει, για πρώτη φορά, για όλα όσα συνέβησαν στον θεατρικό χώρο, χωρίς υπεκφυγές, με ονοματεπώνυμο.

Το θέατρο κι εγώ

«Νομίζω ότι έμαθα πολύ περισσότερο τον εαυτό μου μέσα στα χρόνια με το θέατρο. Γιατί για να παίξεις, από σένα αντλείς. Έκανα πολλή δουλειά με τον εαυτό μου, μόνη μου -δεν πήγα σε ειδικό. Είχα πολλά θέματα να λύσω. Πολλά τα έλυσα, όχι όλα φυσικά. Αλλά έλυσα αυτά που με δυσκόλευαν να προχωρήσω, αυτά που έφερνα εγώ η ίδια εμπόδιο στον εαυτό μου.

Είχα πολλά κόμπλεξ, πολλές φοβίες. Βγήκα πολύ φοβισμένη σ' αυτή την δουλειά, δεν ξέρω για ποιο λόγο. Σαν να είχα το αίσθημα ότι φέρω μια βαριά ευθύνη, μια φοβία για το πώς θα με δούνε κι αν θα γίνω αποδεκτή, τον φόβο για το λάθος που θα δουν οι άλλοι. Ακολουθούσα το μυαλό και όχι τα συναισθήματα, γιατί αυτά δεν σε οδηγούν κάπου. Έπρεπε να τα βάλω όλα σε μια τάξη. Τα αναγνώρισα και δεν προσπάθησα να κρυφτώ πίσω από το δάχτυλό μου -ότι μου φταίει κάποιος άλλος, ότι κάποιος με πολεμάει ή δεν μου δίνει ευκαιρίες. Ό,τι προβλήματα και εμπόδια έβρισκα, τα έβαζα εγώ η ίδια.

Μεγαλώνοντας, κάποια στιγμή, κατάφερα να έρθω πιο κοντά στον εαυτό μου και να δείχνω αυτό που είμαι. Ούτε τώρα είμαι ένας ανοιχτός άνθρωπος, αλλά έχω χαλαρώσει. Δεν φοβάμαι να δείξω τι είμαι, δεν φοβάμαι τι θα πει ο άλλος, αφού θα πει που θα πει. Είτε κρυφτείς είτε φανερωθείς ο άλλος κάτι θα πει.

Μπορεί να ένιωθα έτσι, επειδή και οι γονείς μου είναι ηθοποιοί και υπήρχε ένα φορτίο, πώς θα με δουν και πώς θα το διαχειριστώ. Είχα και το φορτίο από τα δικά τους προβλήματα και απωθημένα... Σαν να γεννήθηκα μ' αυτό από πάνω μου. Αν οι γονείς μου ήταν άσχετοι με τη δουλειά, ίσως να μην ένιωθα ότι λογοδοτώ. Κι ενώ δεν μου το είχαν μεταφέρει, εγώ έτσι ένοιωθα».

Οι φίλοι μου

«Έκανα πολύ καλούς φίλους στη Δραματική του Εθνικού και επειδή τα πρώτα προβλήματα που αντιμετώπισα ήταν στη σχολή, οι φίλοι μου με βοήθησαν πάρα πολύ. Κι είναι φίλοι που έχουν μείνει ως τώρα. Μαζί τους ένιωσα ασφάλεια, ότι με αγαπάνε, ότι με αποδέχονται, καταλάβαιναν τι μου συμβαίνει και ήθελαν να με βοηθήσουν να το λύσω. Δεν ένιωσα ανταγωνιστικά εγώ –και αναφέρομαι στις γυναίκες κυρίως. Η Βίκυ (σ.σ. Βολιώτη) που είναι αδερφή μου, από τη Δραματική, προσπαθούσε να με βοηθήσει ως προς αυτό. Και οι καθηγητές μου, ο καθένας με τον τρόπο του.

Δεν είχα την αίσθηση ότι είμαι τόσο όμορφη –καταλάβαινα ότι είμαι εμφανίσιμη, ότι σ' αυτή τη δουλειά θα παίξω τις ωραίες κι ας ήταν κάτι που εγώ ούτε ένιωθα ούτε πούλαγα. Ήθελα πιο πολύ να κάνω τους άλλους να γελάνε ή και να κλαίνε. Δεν ήμουν αυτή που κάνει την γκόμενα στην παρέα –κι ας ένιωθα μια χαρά σαν γκόμενα. Ήμουν πιο πολύ ο σαχλαμάρας της παρέας και μ' άρεσε να κάνω πλάκες».

Η παρακαταθήκη του «Παρά Πέντε»

«Είχα ήδη απελευθερωθεί πριν το “Παρά πέντε” κι έτσι μπόρεσα να παίξω όπως ήθελα να παίξω. Το είδε πολύς κόσμος, ήταν μια μεγάλη επιτυχία για όλους μας. Κι έτσι ο κόσμος με είδε πιο οικεία. Όταν ο ηθοποιός σε κάνει να γελάς, όταν γίνεσαι και λίγο καραγκιόζης, νιώθεις κι εσύ πιο οικεία με τον κόσμο. Ακόμα μπορεί να με φωνάξουν Ντάλια.

Η μεγάλη επιτυχία δεν με έκανε να νιώσω διαφορετικά ούτε πιστεύω ότι οι άλλοι με αντιμετώπισαν έτσι. Αλλά δεν τα παίρνω και πολύ προσωπικά αυτά. Καταλαβαίνω ότι μπορεί να υπάρχει αμφισβήτηση –κι εγώ έχω βγάλει λάθος συμπεράσματα για ανθρώπους που δεν ήξερα. Μισή ευθύνη δική του, μισή δική μου».

Συμπεράσματα μιας κρίσης 

«Σε περιόδους κρίσης αυτό δρα αποκαλυπτικά και για πρόσωπα και για πράγματα. Απογοητεύτηκα για πολύ λίγους ανθρώπους, έπεσα από τα σύννεφα για κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις. Ξέρω ότι η κακία βρίσκεται διάχυτη γύρω μας, σε κάθε χώρο, και ψάχνει αφορμή για να βγει.

Θεωρώ το θέατρο, δουλειά συνεργασίας, ανοίγματος, αγάπης. Δεν μπορώ να σκεφτώ τον εαυτό μου μόνο του πάνω στη σκηνή να κάνει αυτό που θέλει. Θέλω να πούμε μαζί μια ιστορία. Και πάντα φρόντιζα και φροντίζω στις δουλειές που είμαι, να είμαι καλά με τους άλλους –όχι ποιος θα είναι ο ρόλος μου, αλλά πώς θα δημιουργηθούν σχέσεις.

Είπα κάποια στιγμή την άποψη μου με έναν τρόπο που δεν ήταν φανατισμένος κι αυτό πυροδότησε φανατισμένες αντιδράσεις, δεν μπορώ να κάνω κάτι εγώ γι' αυτό. Είμαι υπεύθυνη για αυτά που λέω, αλλά όχι για το πώς θα τα καταλάβει κάποιος ή πώς επιλέγει να τα καταλάβει.

Επειδή έχω σημαντικούς για μένα ανθρώπους που με αγαπάνε δεν έχω έλλειμμα. Καταλαβαίνεις ωστόσο ότι δεν μπορούν να σε αγαπούν όλοι –οπότε το αποδέχομαι. Αυτό που με σοκάρει είναι να μου επιτίθεται κάποιος ενώ δεν έχω κάνει απολύτως τίποτα. Έχω υπάρξει πάντα άψογη με τους άλλους στη δουλειά και δεν επιτίθεμαι ποτέ σε κανέναν».

Οι καταγγελίες και η βία

«Πολύ καλώς άνοιξαν τα θέματα που άνοιξαν τον περασμένο χειμώνα και ειπώθηκαν όσα ειπώθηκαν. Η βία -σωματική, λεκτική, σεξουαλική- πρέπει να εκλείψει από οποιονδήποτε χώρο και όχι μόνον απ' τον δικό μας. Κι είναι καλό που όσοι υπέστησαν τέτοιες συμπεριφορές βρήκαν το θάρρος να βγουν μπροστά και να μιλήσουν. Κι έτσι δίνουν και σ' άλλους το θάρρος να το κάνουν. Και πρέπει η πολιτεία νομικά και θεσμικά να σταθεί πλάι τους και να φροντίσει ώστε να φτιαχτούν δομές που να μπορούν τα θύματα να καταφύγουν. Και οι κακοποιητές να τιμωρούνται αναλόγως. Γιατί ένας διάσημος μπορεί να βγει και να καταγγείλει κάποιον άλλον διάσημο στα κανάλια. Όμως μια ταμίας στο σούπερ μάρκετ; Μια πωλήτρια; Μια γυναίκα μόνη της μ' ένα παιδί που έχει ανάγκη το μεροκάματο; Ποιος θα της δώσει βήμα;

Όχι δεν έχω κανέναν, μα κανέναν φίλο που να κατηγορείται για κάτι. Οι φίλοι μου είναι γνωστοί, και τους γνωρίζουν όλοι. Και για να το ξεκαθαρίσω: Τον Δημήτρη Λιγνάδη όλα αυτά τα χρόνια που είμαι στη δουλειά, τον έχω συναναστραφεί σε γιορτές, σε τραπέζια με κοινές παρέες, στην Επίδαυρο μετά από παραστάσεις και σε πρεμιέρες. Δεν είναι κοντινός μου άνθρωπος. Δεν είχαμε ιδιαίτερη προσωπική σχέση. Δεν έχουμε συνεργαστεί, δεν έχω πάει ποτέ σπίτι του, δεν έχει έρθει στο δικό μου, δεν μιλούσαμε ποτέ στο τηλέφωνο. Είναι ζήτημα αν τον πετύχαινα κάπου δύο φορές τον χρόνο. Η σχέση μας ήταν όπως είναι με πολλούς άλλους συναδέλφους μου, στο πλαίσιο αυτού που λέμε κοινωνική συναναστροφή και με την οικειότητα που οι ηθοποιοί έχουμε συνήθως μεταξύ μας.

Στο Instagram του έχει μια φωτογραφία μας, πριν από κάτι χρόνια στην Αίγινα, όπου έκανε διακοπές με κοινή μας παρέα. Δεν είναι καν από το σπίτι μου. Αυτή η φωτογραφία έκανε τότε το γύρο των social media με άπειρα συκοφαντικά σχόλια, όπου το αφήγημα ήταν ότι είμαι κολλητή του φίλη. Άρα; Ήξερα και τον κάλυπτα. Άρα; Είμαι συνένοχη στο έγκλημα για το οποίο κατηγορείται. Σε βιασμούς ανηλίκων δηλαδή. Είναι τόσο εξωφρενικά παράλογο όλο αυτό και τόσο χυδαίο, που θα ήταν αστείο, αν ως φαινόμενο γενικώς δεν ήταν τραγικό.

Μα ακόμα κι αν ήμουν όντως φίλη κάποιου που κατηγορείται τι θα σήμαινε; Οι φίλοι ή οι συνεργάτες είναι υπεύθυνοι ή γνωρίζουν τυχόν ιδιωτικές κακουργηματικές πράξεις; Ή πιστεύει κανείς ότι κάποιος που εγκληματεί μετά το ανακοινώνει στο περιβάλλον του; Κι όλα αυτά ενώ δεν αναφέρθηκα ποτέ σ' εκείνον ή στην υπόθεσή του. Και τι θα μπορούσα να πω; Οι κατηγορίες είναι βαριές και οι κατηγορούμενοι είναι στα χέρια της Δικαιοσύνης. Είναι υπόδικοι και πρέπει να σεβαστούμε τη Δικαιοσύνη.

Το μόνο που ξέρω είναι ότι τέτοιες πράξεις είναι αποτρόπαιες και 100% καταδικαστέες, είναι εγκλήματα από τα πιο ειδεχθή κι αυτό δεν είναι υπό συζήτηση. Χρειάζεται να το πω; Δεν είναι αυτονόητο; Είμαι γυναίκα. Ξέρουν όλοι ποια είμαι. Θα ήμουν ποτέ ανεκτική με κάποιον βιασμό; Η έναν ξυλοδαρμό, μια οποιαδήποτε βίαιη συμπεριφορά;

Η διαφωνία είναι αποδεκτή και γόνιμη, ανήκει στον δημόσιο διάλογο. Άλλο όμως αυτό κι άλλο η διαστρέβλωση, η συκοφαντία και το να απαιτείς τον αφανισμό αυτών που δεν εκφράζονται ακριβώς με τον φανατισμό που θες.

Άσε που στην πραγματικότητα δεν έχουν σημασία τα λόγια αλλά οι πράξεις μας. Έχω δει πολλούς που τάχα κόπτονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα ενώ τα καταπατούν συστηματικά.

Τα social media είναι μια δημοκρατία γιατί ο καθένας λέει τη γνώμη του. Ισχύει. Είναι πολύ ωραίο που έχουμε όλοι οι άνθρωποι πλατφόρμες και μπορούμε να παρουσιάζουμε τη δουλειά μας χωρίς διαμεσολαβητές και να εκφράζουμε τη γνώμη μας. Όμως η δημοκρατία δεν έχει μόνο δικαιώματα έχει και υποχρεώσεις. Δεν μπορείς να έχεις άποψη για όλα τα θέματα –στα επιστημονικά θέματα έχουν άποψη οι επιστήμονες, όχι εγώ. Ούτε μπορείς να κρύβεσαι πίσω από την ανωνυμία, και να λες ψέματα ή να συκοφαντείς ανθρώπους. Βγες με το όνομα και το πρόσωπό σου κι ανάλαβε την ευθύνη αυτού που λες, όπως το κάνω κι εγώ. Διάλογο με αυτόν που με βρίζει και πετάει λάσπη πίσω από ένα ψευδώνυμο εγώ δεν μπορώ ν' ανοίξω. Αυτό δεν είναι δημοκρατικό ούτε δίκαιο.

Όχι δεν φοβήθηκα. Δεν έχω κάτι να φοβηθώ γιατί είμαι καθαρός άνθρωπος. Δεν έχω σκοπιμότητα. Ούτε πολιτική ατζέντα.

Επίσης, αν κάποιος συνάδελφος που με γνωρίζει διαφωνεί μαζί μου σε κάτι και θέλει να το εκφράσει, μπορεί να με πάρει τηλέφωνο. Δεν καταλαβαίνω γιατί οι διαφωνίες πρέπει να είναι δημόσιες και που αποσκοπεί όλο αυτό. Δεν καταλαβαίνω ούτε αυτού του είδους τη βία, την στοχοποίηση και την κουλτούρα της διαπόμπευσης».

Κατάχρηση εξουσίας 

«Δεν έχουν υποπέσει ποτέ στην αντίληψή μου τέτοιες εγκληματικές συμπεριφορές του κοινού ποινικού δικαίου σαν αυτά τα σοκαριστικά που ακούσαμε. Ούτε και μπορούσα ποτέ να τα φανταστώ.

Κατάχρηση εξουσίας εννοείται ότι έχω δει. Επειδή στη δουλειά αυτή που κάνουμε πρέπει να ανοιχτούμε και να μας ανοιχτούν, ν' ανοίξουμε ένα κομμάτι της ψυχής μας, ο άλλος μπορεί να το βρει ανοιχτό και εκτεθειμένο και να σε κάνει να νιώσεις σκουπίδι. Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν αυτή τη δουλειά για να εξουσιάσουν τους άλλους, συμβαίνει αυτό –λόγω δικών τους απωθημένων και αποτυχιών, ταλαιπωρούν κόσμο. Αυτό το έχω δει, γίνεται. Και δεν είναι εύκολο να οριοθετηθεί. Που αρχίζει και που τελειώνει; Όμως, στις εργασιακές σχέσεις δεν μπορεί να ξεφεύγει η κατάσταση. Πρέπει να μπουν όρια.

Όχι, δεν ένιωσα τη γοητεία της εξουσίας όταν σκηνοθέτησα (σ.σ. “Του Κουτρούλη ο γάμος”), ότι εξουσιάζω κάποιον. Ένιωσα τη γοητεία του να λες μια ιστορία όπως τη θες από την αρχή ως το τέλος. Και επειδή είμαι και λίγο συγκεντρωτική, ήμουν πάνω απ' όλα. Αντιλαμβάνομαι αυτήν τη δουλειά σαν μέρος χαράς, όπου όλοι μαζί θα παίξουμε με τα χώματα και θα φτιάξουμε κάτι.

Έχουμε και μια ενοχή εμείς οι ηθοποιοί, ότι δεν κάνουμε κάτι πρώτης ανάγκης, κάτι χρήσιμο όπως αν χτίζεις ένα σπίτι ή αν φτιάχνεις ψωμί. Και νομίζω ότι λόγω αυτής της ενοχής προσπαθούμε να υπερβάλλουμε για το πόσο βαρύ, δύσκολο και σοβαρό είναι αυτό που κάνουμε. Και πρέπει να γίνεται σοβαρά αλλά όχι με φόβο, στεναχώρια και ψυχοπλάκωμα. Εμένα μ' αρέσει πιο πολύ το φως απ' το σκοτάδι».

Τα παιχνίδια της ζωής και της σκηνής

«Το “Celebrity game night” είναι το πρώτο παιχνίδι που έκανα στη ζωή μου. Δεν ήξερα καν αν μπορώ να το παρουσιάσω. Το έχω αγαπήσει πολύ όχι μόνο γιατί ήταν το πρώτο αλλά και λόγω του concept -τα έχει όλα. Παίζεις με φίλους σου, με ανθρώπους που ξέρει και το κοινό κι έχει σημασία να τους δει μ' έναν άλλον τρόπο.

Τα παιχνίδια μου αρέσουν πολύ. Παίζω χρόνια επιτραπέζια με τους φίλους μου, κυρίως τα καλοκαίρια. Τον χειμώνα δεν υπάρχει αντίστοιχη όρεξη γιατί παίζουμε θέατρο. Και το λέω γιατί έχω την αίσθηση ότι η δουλειά μας κάθε φορά είναι να παίζουμε κάτι, να είμαστε σε μια διαδικασία όχι στατική. Ούτε έχω το κουράγιο γιατί θέλω να μαζεύω δυνάμεις για το θέατρο, γιατί κάθε βράδυ χρωστάς μια παράσταση και πρέπει να είσαι έτοιμος σαν τον αθλητή. Ούτε να μασκαρεύομαι τις Απόκριες έχω όρεξη από την ώρα που έγινα ηθοποιός, επειδή διαρκώς κάτι ντύνομαι ή μεταφμιέζομαι, αυτή μου η ανάγκη διοχετεύτηκε εκεί.

Όχι, το θέατρο δεν είναι μασκάρεμα. Στο θέατρο αποκαλύπτεις ποιος είσαι, όπως και σε οτιδήποτε άλλο παίζεις. Και τις Απόκριες, πολλές φορές, αυτό που ντύνεσαι είναι αποκαλυπτικό γι' αυτό που θα' θελες να είσαι ή γι' αυτό που θα' θελες να κάνεις. Γενικά, όταν μασκαρευόμαστε, περισσότερο αποκαλύπτουμε παρά κρύβουμε πράγματα. Και το θέατρο λειτουργεί ως έναν βαθμό κάπως έτσι, με την έννοια ότι θες να πεις και να κάνεις πράγματα που δεν μπορείς να κάνεις ούτε σε μια ζωή ούτε με τον χαρακτήρα σου».

Σχέδια και όνειρα

«Το περασμένο καλοκαίρι έκανα γυρίσματα για την καινούργια ταινία του Πάνου Κούτρα “Dodo”. Και είμαι πραγματικά ενθουσιασμένη που συνεργάστηκα μαζί του -δεν ξέρω πότε θα βγει στις αίθουσες.

Το δεύτερο μισό της σεζόν θα παίξω στο Παλλάς στο “Noises off” του Μάικλ Φρέιν, κι έχω μεγάλη χαρά. Είναι εργάρα: Δεν έχω ξανακάνει τέτοιου είδους κωμωδία. Όσο για τον θίασο είναι ό,τι ωραιότερο μπορεί να σου τύχει –σ.σ. εκτός από την ίδια παίζουν: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης (που σκηνοθετεί), Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Γιώργος Χρυσοστόμου, Στεφανία Γουλιώτη, Λένα Παπαληγούρα...

Δουλεύω με ανθρώπους που είναι και φίλοι μου αλλά που κυρίως εκτιμώ πολύ –σαν η ζωή με το θέατρο να συναντιούνται. Όπως κάποιοι άλλοι έγιναν φίλοι μου καθ' οδόν, δουλεύοντας, όπως η Βίκυ Σταυροπούλου και η Μαρία Καβογιάννη. Τις γνώρισα από τις παραστάσεις και τις λάτρεψα».

Ο ποιητής και η μούσα...

«Αλήθεια σε ποιον αρέσει να μεγαλώνει; Αναγκαίο κακό το λέω εγώ. Γιατί δεν είναι ότι μεγαλώνεις, είναι ότι δεν έχει τέλος αυτό. Αν μου έλεγαν ότι θα σταματήσει εδώ, καλά θα ήταν. Γενικώς προσπαθώ όλα τα πράγματα να τα δω απ' την καλή και την αστεία τους πλευρά. Ναι, δεν είναι εύκολο να βλέπεις τη φθορά. Με βλέπω σε φωτογραφίες στα είκοσι και θυμάμαι ότι τότε ένιωθα χάλια... Και λέω τώρα, συνέχεια, αυτό που έλεγε η μάνα μου και με εκνεύριζε: "Αχ και να΄χα στα είκοσί μου το μυαλό που έχω τώρα”. Το λέω κι είναι εκνευριστικό.

Σκέφτομαι όμως ότι μπορεί να είναι και μια ευκαιρία να γίνω πιο δημιουργική τώρα που μεγαλώνω. Ήδη έκανα την πρώτη μου απόπειρα να σκηνοθετήσω ενώ ο φόβος μου ήταν στον Θεό. Και θέλω να ξανασκηνοθετήσω, έχω διάφορα στο μυαλό μου αλλά όχι άμεσα.

Αφού μεγαλώνοντας θα πάψω να είμαι η μούσα, ας γίνω ο ποιητής...».

«Celebrity Game Night», κάθε Παρασκευή(22.00), στο Mega