Μιχάλης Λώλης: «Οι straight είναι πολύ τυχεροί που δεν χρειάστηκαν Pride»

Ο Μιχάλης Λώλης έχει έντονη ακτιβιστική δράση. Πριν από μερικά χρόνια είδε το όνομά του να φιγουράρει παντού ως ο «πρώτος ανοιχτά gay Έλληνας αστυνομικός» και από τότε ξεκίνησε τον δικό του αγώνα για να προσφέρει τη στήριξή του σε όποιον την έχει ανάγκη. Ο ίδιος μας διηγείται τη ζωή του και αναλύει τη σημασία της ορατότητας.

«Η πρώτη ανοιχτή τοποθέτηση έγινε τον Αύγουστο του 2016. Ήμουν ανοιχτά ομοφυλόφιλος έως τότε μόνο σε φίλους, στενούς συναδέλφους και την οικογένεια μου, ωστόσο, συμμετέχοντας στο πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο LGBT Αστυνομικών στο Άμστερνταμ τον Αύγουστο του 2016, όπου εκπροσώπησα την Ελληνική Αστυνομία και την Ελλάδα σε ένα συνέδριο με 300 αστυνομικούς από 28 χώρες του πλανήτη, άρχισε σιγά-σιγά να παίρνει διαστάσεις αυτό το πράγμα και ξεκίνησε η ακτιβιστική μου δράση.

Ναι, υπήρχαν πολλές αντιδράσεις κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ένας ρατσιστικός, ομοφοβικός οχετός άνευ προηγουμένου. Το παράδοξο είναι ότι, όλα αυτά τα χρόνια, δεν δέχθηκα ποτέ δια ζώσης ομοφοβία. Ποτέ. Από κανέναν συνάδελφο. Ίσως περίεργα κοιτάγματα ή κάποια κουτσομπολιά –αλλά αυτό συμβαίνει παντού. Ακόμα και αυτοί που ήταν πιο επιφυλακτικοί -γιατί είχαν στο νου τους το στερεότυπο του ομοφυλόφιλου-καρικατούρας, που την «πέφτει» σε όλους τους άνδρες- κατάλαβαν ότι καμία σημασία δεν έχουν αυτά τα στερεότυπα, όταν γνωρίζεις έναν άνθρωπο και τον εκτιμάς και τον σέβεσαι. Ίσα-ίσα μπορώ να πω ότι, μετά από τόσα χρόνια, εκτιμάται το γεγονός ότι είμαι αληθινός πια.

Σε προσωπικό επίπεδο η εξέλιξη της ζωής μου ήταν τεράστια. Καλώ όλους τους ομοφυλόφιλους και είμαι εδώ να βοηθήσω οποιονδήποτε -πράγμα που κάνω, άλλωστε, και ανώνυμα και επώνυμα λόγω της δουλειάς μου, γιατί υπηρετούσα πέντε χρόνια στο Τμήμα Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας- να βγουν να το πουν. Δηλαδή, το κόστος του να είσαι ορατός με το κέρδος που αποκομίζεις από αυτό είναι ασύλληπτο. Από ένα σημείο και μετά, δεν σε αγγίζει καμία ομοφοβική παρατήρηση.

Έχουμε ιδρύσει τη Δράση Αστυνομικών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το LGBT Police Action, όπου αυτή τη στιγμή μετράμε 40 μέλη, στην πλειοψηφία LGBT+ άτομα. Συμμετέχουμε σε διάφορα συνέδρια και ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΛΟΑΔ Αστυνομικών, το European LGBT Police Association -είμαστε μία από τις 17 χώρες».

«Πέρασα τα στάδια της ομοφυλοφιλίας ως εξής. Είναι γνωστό ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός καθορίζεται από τρεις παράγοντες. Είναι ο ορμονικός, ο βιολογικός (το DNA, το γονιδίωμα) και οι περιβαλλοντικές επιδράσεις που δέχεται ένα άτομο στην πρώιμη παιδική ηλικία. Δηλαδή μέχρι τα 3–5 έτη και ύστερα δεν αλλάζει. Εγώ, όταν αντιλήφθηκα περίπου στα 20 μου ότι δεν είμαι ετεροφιλόφιλος, κατάλαβα ότι όλο αυτό που αισθανόμουν από τα πέντε μου και μετά, ήταν λόγω της ομοφυλοφιλίας μου και απλά ήμουν σε εσωτερική άρνηση.

Σε όλη τη παιδική μου και εφηβική ηλικία ήμουν σε άρνηση. Ό,τι συναίσθημα ήταν συνυφασμένο με αυτό που λέμε “ομόφυλη έλξη” μού προκαλούσε αποστροφή, αφού κυριαρχούσε γύρω μου η ετεροκανονικότητα. Μπήκα και σε μια διαδικασία στην εφηβική μου ηλικία να έχω σχέση με γυναίκες, είχα και ολοκληρωμένες σχέσεις, όμως όταν ερωτεύτηκα έναν άντρα, κατάλαβα ότι είμαι 100% ομοφυλόφιλος. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν είναι απλά με ποιον κάνω σεξ, αλλά με ποιον ερωτεύομαι, ποιον θέλω να έχω αγκαλιά, είναι μια βαθιά ρομαντική έλξη, όπως ακριβώς και των ετεροφυλόφιλων. Είχα τη χαρά να έχω κάνει τρεις σχέσεις και να έχω υπάρξει βαθιά ερωτευμένος με τις δύο τελευταίες μου σχέσεις, το Βασίλη και το Γιώργο, από τις οποίες πληγώθηκα πολύ όταν χώρισα. Με το Βασίλη κράτησε 5 χρόνια με συμβίωση.

Πλέον, είμαι 35 χρονών και πέτυχα όλα όσα ονειρευόμουν από παιδί. Να μπω στην αστυνομία, να γίνω αξιωματικός, να σπουδάσω… Τώρα παίρνω το τέταρτο πτυχίο σε κάτι που ήθελα να σπουδάσω από παιδί: Ιστορία. Επίσης, είμαι εμπειρογνώμονας και εκπαιδευτής στο Συμβούλιο της Ευρώπης, έχω πάρει κάποιες πιστοποιήσεις και δραστηριοποιούμαι στην Αστυνομία σχετικά με την αντιμετώπιση του ρατσισμού και των διακρίσεων. Πρόσφατα αγόρασα το δικό μου σπίτι και το ανακαινίζω ώστε να γίνει όπως ακριβώς ονειρεύτηκα. Οπότε, νιώθω έτοιμος να κάνω οικογένεια.

Δεν έχω σκεφτεί πώς θα αποκτήσω παιδί, αν θα το κάνω βιολογικά ή με τεκνοθεσία του βιολογικού παιδιού του συντρόφου μου ή από κάποιο ίδρυμα. Απλώς ζητώ να έχω τα δικαιώματα που έχουν και οι straight. Δεν είμαστε στείροι άλλωστε, ομοφυλόφιλοι είμαστε».

«Μεγάλωσα σε ένα χωριό, απέναντι από τα Γιάννενα, δίπλα στη λίμνη, σ’ ένα αγροτικό χωριό με ζώα, πρόβατα, κότες και όλα τα συναφή. Είχα υπέροχα παιδικά χρόνια. Απλά ήμουν πολύ απομονωμένος από τα άλλα παιδιά. Δεν μπορούσα να συναναστραφώ τα αγόρια της ηλικίας μου με όλη αυτή τη προσπάθεια μιας πολύ αρρενωπής συμπεριφοράς... Τα πρότυπα αρρενωπότητας, ειδικά στην Επαρχία, ήταν πολύ ανταγωνιστικά, επιθετικά, σκληρά. Εγώ σαν αγόρι είχα το “προνόμιο” να μην είμαι αρκετά θηλυπρεπής, να είμαι αρρενωπός. Ήμουν πιο συμμαχικός με τα κορίτσια, είχα υψηλή ενσυναίσθηση, κατανόηση, διάβαζα λογοτεχνία.

Μέσα σε όλον αυτόν τον δρόμο, οι γονείς μου δεν ήξεραν τίποτα. Ούτε καν το υποψιαζόντουσαν, όπως μου είπαν και εκ των υστέρων. Είχα δύο υπέροχους γονείς. Πολύ δίπλα μας. Είμαστε μία πολύτεκνη οικογένεια, έχω δύο μεγαλύτερες αδερφές και έναν μικρότερο αδερφό. Μια οικογένεια που έκανε διακοπές, ταξίδια, ζούσε δεμένη, ακόμη και σήμερα παραμένουμε πολύ δεμένοι. Οι αδερφές μου έχουν παντρευτεί, έχουν κάνει παιδιά, ο αδερφός μου έχει σπουδάσει και είμαστε ο ένας δίπλα στον άλλον».

«Όταν απευθύνονται γονείς σε μένα, τους λέω “αν το υποψιάζεστε για τα παιδιά σας και δεν είστε σίγουροι, πείτε το”. Συγκεκριμένα μια μητέρα είχε ένα παιδί, 14 χρονών, στη δευτέρα γυμνασίου και μου έστειλε μήνυμα και μου είπε “θέλω να σε δω, να μιλήσουμε”. Όταν τη συνάντησα, μου είπε “υποψιάζομαι ότι ο γιος μου είναι gay”. Της είπα “θέλετε να έρθετε μαζί ή θέλετε να του μιλήσετε μόνη σας;”. Μόνη της, λοιπόν, μίλησε στον γιο της και της είπε το παιδί “Νομίζω πως είμαι”. Εκείνη του είπε “Νομίζω θα το βρούμε!”. Και ήρθαν μετά και παρέα. Ήταν πολύ συγκινητικό. Αν το είχαν κάνει αυτό οι δικοί μου γονείς θα με είχαν απαλλάξει από ένα τεράστιο βάρος.

Τα πρώτα χρόνια που έπαψα να το αρνούμαι και αποδέχτηκα τον εαυτό μου, από τα 20 μέχρι τα 23, ήταν τα πολύ σκοτεινά χρόνια μοναξιάς της εσωτερικής αποδοχής. Μόλις είχα βγει από τη Σχολή Αστυφυλάκων και άρχισα να εργάζομαι στην αστυνομία και ήμουν αφοσιωμένος μόνο στη δουλειά.

Το είπα στους γονείς μου στα 26 -ενώ ήμουν σε σχέση και συγκατοικούσα με τον Βασίλη-, μετά τον γάμο της αδερφής μου, ενώ γλεντάγαμε με τα κλαρίνα! Το είχα πει πρώτα στη γιαγιά μου ξημερώματα, κάπου ανάμεσα σε ρετσίνες και ηπειρώτικα, και την άλλη μέρα το είπα στους γονείς μου. Η μάνα μου έκλαιγε, ταράχτηκε πολύ, συγκλονίστηκε. Άρχισε τα "Γιατί; Τι κάναμε λάθος;", έγινε σχεδόν προσβλητική. Όμως, ήταν λόγω της υπερπροστατευτικότητάς της, γιατί μου έχει τεράστια αδυναμία. Ο δε πατέρας μου, πιο ψύχραιμος στην αρχή. Συγκλονίστηκε σίγουρα, αλλά ήταν της φάσης: "Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να σε βοηθήσουμε; Τι πρέπει να κάνουμε εμείς τώρα για αυτό;"».

«Μετά από τρεις μέρες με τους γονείς μου σε αυτή την κατάσταση, δεν άντεξα και έφυγα. Ήρθε ο κολλητός μου και με πήρε να γυρίσω στην Αθήνα και ανέλαβαν τα αδέρφια μου να τους στηρίξουν γιατί εγώ είχα γίνει ράκος. Φεύγοντας, ο πατέρας μου με αγκάλιασε και μου είπε "Άνοιξες έναν λάκκο και με έριξες μέσα. Όμως θα προσπαθήσω". Με αγκάλιασε και μου είπε "Σ’ αγαπάω πολύ".

Ο πατέρας μου δεν λέει εύκολα σ’ αγαπώ. Μου το έχει ξαναπεί όταν μπήκα στην αστυνομία. Στην είσοδο της σχολής θυμάμαι με αγκάλιασε δακρυσμένος -δεν τον έχω ξαναδεί ποτέ να κλαίει- και μου είπε: "Να κάνεις αυτό που αγαπάς και να είσαι καλός αστυνομικός και να ξέρεις ότι πάντα θα υπάρχει ένα σπίτι πίσω στα Γιάννενα να σε στηρίζει σε ό,τι κι αν κάνεις".

Πρέπει να δείχνουμε κατανόηση στις αρχικές αντιδράσεις των γονιών μας. Δεν κάνουμε ακτιβισμό στο σπίτι μας. Ακτιβισμό κάνουμε στην κοινωνία. Φυσικά, μετά δε θα ανεχόμουν καμιά ομοφοβική αντίδραση από τους γονείς μου, όμως, προσωπικά, στην αρχή επέλεξα να έχω υπομονή και ανεκτικότητα, να τους εξηγήσω, να τους δώσω χρόνο. Η μάνα μου δυσκολεύτηκε πάρα πολύ. Μην ξεχνάμε ότι, και οι γονείς μας μεγάλωσαν σε ένα ομοφοβικό περιβάλλον, με ριζωμένα πατριαρχικά στοιχεία ετεροκανονικότητας. Και θα σου πω ότι, αυτό που φοβόντουσαν περισσότερο ήταν το “τι θα πει ο κόσμος;”.

Η ομοφοβία, η μη αποδοχή και ο εξευτελισμός από ορισμένους, τα ομοφοβικά περιστατικά βίας, οι εξυβρίσεις και οι απειλές είναι ακόμα πραγματικότητα

Το comingout δεν έχει μόνο προσωπικές επιπτώσεις, αλλά και επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο γύρω σου. Ξαφνικά, ακόμα και τα αδέρφια μου δέχθηκαν μία τεράστια πίεση από τον δικό τους κύκλο. Δεν είναι απλό. Πολλοί αναρωτιούνται “τι πρόβλημα έχουν οι gay σήμερα;”. Η ομοφοβία, η μη αποδοχή και ο εξευτελισμό από ορισμένους, τα ομοφοβικά περιστατικά βίας, οι εξυβρίσεις και οι απειλές είναι ακόμα πραγματικότητα. Και όλα αυτά για κάτι που δεν επιλέξαμε.

Όταν δεχόμουν bullying στο σχολείο, ο εκφοβισμός ήταν καθαρά γιατί ήμουν ένα παιδί διαφορετικό, απομονωμένο, ευαίσθητο, μελετηρό, διάβαζα λογοτεχνία κρυφά, ήμουν κολυμβητής. Εκ των υστέρων, κατάλαβα ότι το bullying που δεχόμουν ήταν καθαρά επειδή δεν ταυτιζόμουν με τα παραδοσιακά πρότυπα αρρενωπότητας που κυριαρχούσαν και δεν μπορούσα να τα ακολουθήσω όπως τα περισσότερα αγόρια της ηλικίας μου.

Ήμουν πολύ πολιτικοποιημένος, είχα άποψη για όλα, παρά το γεγονός ότι φοβόμουν τον κόσμο έξω. Διοργάνωνα εκδρομές, ήμουν στα Δεκαπενταμελή, συμμετείχα στα κοινά παρότι ήμουν απομονωμένος από παρέες. Θυμάμαι στα διαλείμματα καθόμουν κλεισμένος στη τάξη.

Δεν με έχουν χτυπήσει ποτέ. Μια φορά θυμάμαι με απείλησε ένα παιδί από το χωριό μου, που προσπάθησε να με ρίξει από το ποδήλατο όταν έκανα προπόνηση για το τρίαθλο. Την επόμενη μέρα πήγε η αδερφή μου με τον φίλο της για να με υπερασπιστούν. Είχα μια πολύ δυναμική αδερφή, η οποία ήταν για μένα ομπρέλα προστασίας.

Είμαι σύμφωνος με τον όρο "Γυναικοκτονία". Δεν χρειάζεται να είσαι ακτιβιστής, φεμινιστής, νομικός όπως εγώ ή γυναίκα για να τον αναγνωρίσεις. Άνθρωπος πρέπει να είσαι. Δεν θέλει πολύ μυαλό».

«Είναι πολύ συντηρητικό, αν όχι ακροδεξιό, να λες ότι είσαι κατά του όρου, επειδή θεωρούν ότι υποβιβάζει τη γυναίκα. Πώς την υποβιβάζει ακριβώς; Αναρωτήθηκαν ποτέ οι άντρες τι ώρα και πώς θα γυρίσουν στο σπίτι για να μη τους βιάσουν; Έχουν δει ποτέ γυναίκες να περνούν δίπλα τους στον δρόμο, επιθετικά και απειλητικά, να τους λένε διάφορα χυδαία σχόλια; Έχουν δεχθεί σωματική βία από τις συντρόφους τους; Λένε ότι το έννομο αγαθό της ανθρωποκτονίας είναι η ζωή και δεν έχει φύλο, αλλά όταν μια ανθρωποκτονία τελείται με κίνητρο και στοιχεία γύρω από το φύλο, τότε οι περιστάσεις συντελούν στη γυναικοκτονία.

Βέβαια, δεν είναι όλοι οι άντρες έτσι. Πλέον, και όσο περνούν τα χρόνια, οι άνδρες είναι πιο αλληλέγγυοι και πιο συμμαχικοί και τα πρότυπα αρρενωπότητας τείνουν να αλλάξουν».

Τι απαντώ σε όσους υποστηρίζουν γιατί δεν υπάρχει StraightPride; Ότι είναι πολύ τυχεροί οι straight που δεν χρειάστηκαν Pride. Μακάρι να μην χρειαστούν ποτέ. Tα Gay Prides αποτελούν μια υπενθύμιση σε όσους μας λένε ότι θα έπρεπε να ντρεπόμαστε, ότι είμαστε περήφανοι για αυτό που είμαστε. Με αφορμή και τη μνήμη της βίαιης επέμβασης της αστυνομίας το ‘69 στο gayclub Stonewall Inn της Νέας Υόρκης, τα Pride είναι μια εκδήλωση με τεράστιο συμβολισμό για την διεκδίκηση ίσων δικαιωμάτων με τους ετεροφυλόφιλους, όπως ο γάμος και η τεκνοθεσία, η δημιουργία οικογένειας.

Είναι μια μέρα ορατότητας, για να πούμε σε όλους ότι είμαστε εδώ, υπάρχουμε και είμαστε παρόντες. Το θετικό είναι ότι, στις παρελάσεις του εξωτερικού πια δε βγαίνει μόνο η LGBT κοινότητα, αλλά και γονείς με τα παιδιά τους και άλλοι σύμμαχοι. Σιγά-σιγά και στην Ελλάδα αλλάζουν τα πράγματα. Του χρόνου, θα γίνει το Ευρωπαϊκό Συνέδριο LGBT Αστυνομικών στην Αθήνα και θα συμμετέχουμε στο Pride 200 αστυνομικοί από όλη την Ευρώπη.

Μου άρεσε η ιδέα να γίνω αστυνομικός. Βέβαια, το όνειρό μου το μεγάλο ήταν πάντα να σπουδάσω η Ιστορία, το οποίο πραγματοποιώ τώρα. Όμως, στην επαρχία, το να είσαι αστυνομικός είχε μια αίγλη. Ήταν τιμή για κάποιον. Επικρατούσε και η νοοτροπία τότε, "μπες παιδί μου στο δημόσιο", η εξασφάλιση. Είμαι από μια φτωχή αγροτική οικογένεια. Δεν μου έλειψε κάτι, όμως. Οι γονείς μου ήταν γεμάτοι αγάπη».

Και επειδή οι γονείς μου μού είχαν πει ότι, αν επιλέξω την Ιστορία θα πρέπει να μείνω στα Γιάννενα να σπουδάσω, αποφάσισα να μπω στην Αστυνομία, για να μπορέσω να φύγω. Πλέον, νιώθω ότι κάνω μια δουλειά που αγαπάω. Την κάνω πολύ διαφορετικά από τον μέσο αστυνομικό, είναι γνωστό αυτό. Παλιά συμβιβαζόμουν πολύ. Ενστερνίστηκα την κουλτούρα της αστυνομίας. Πολύ γρήγορα, όμως, ενστερνίστηκε η Αστυνομία την κουλτούρα τη δική μου.

Τι σημαίνει αυτό; Σκέψου ότι, προσέχουν και τι λένε πια μπροστά μου, δεν κάνουν σεξιστικούς χαρακτηρισμούς και ρατσιστικά σχόλια. Για παράδειγμα τη φράση «Ω ρε πούστη μου» δεν την ακούω πια. Γιατί, όποτε τη λέγανε, τους έκανα παρατήρηση, όπως και με άλλες. Και σου μιλάω ακόμα και για υψηλόβαθμούς Αξιωματικούς τώρα. Τους έχω κάνει πολιτικά ορθούς απέναντι στη ρατσιστική και σεξιστική ρητορική. Η Αστυνομία, επίσης, μου έλυσε και το ζήτημα επιβίωσης, με αποτέλεσμα να μπορώ να συνεχίσω τις σπουδές μου. Αφού έγινα αργότερα και αξιωματικός. Έδωσα κατατακτήριες και μπήκα στην Πάντειο στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και το τελείωσα. Ταξίδεψα στο εξωτερικό, έκανα πράγματα, δεν μου έλειψε τίποτα και τώρα κάνω πια το όνειρό μου. Τελειώνω το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου. Είμαι 35 χρονών και -είναι μεγάλο αυτό που θα σου πω τώρα, αλλά ισχύει- τα όνειρα που είχα στα 18 μου τα έχω κάνει πραγματικότητα, και με το παραπάνω.

Πρέπει να μιλήσουμε και για πλήρη αποδοχή. Όχι "αποδεχόμαστε τους μεν, δεν αποδεχόμαστε τους άλλους". Ας πούμε, τα ακροαριστερά κινήματα μες στην LGBT κοινότητα δεν με αποδέχονται, γιατί είμαι "μπάτσος", λόγω των στερεοτύπων που θέλουν όλους τους αστυνομικούς καταδυνάστες και βίαιους.

Το πιο σημαντικό στην Ελλάδα είναι ότι δεν υπάρχει μια σύμπνοια στην LGBT κοινότητα. Προσωπικά, δεν έχω τέτοια προβλήματα. Για μένα, όλη η LGBT κοινότητα είναι μία. Ακτιβιστής δεν είναι αυτός που καταδεικνύει και στηλιτεύει μια άποψη μες στο Facebook και λέει τι πρέπει να αλλάξει. Για μένα, ακτιβιστής είναι αυτός που παράγει πρωτογενείς ιδέες και δράσεις. Βρίσκεται έξω, στο πεδίο και αλλάζει τα πράγματα. Δυστυχώς έχουμε γεμίσει με δήθεν ακτιβιστές του πληκτρολογίου.

Δεν κατηγορώ κανέναν, αλλά, προσωπικά, εγώ είμαι εκεί έξω, στο πεδίο. Έχω συντρέξει -είτε ως αστυνομικός είτε ως ακτιβιστής- πάρα πολύ κόσμο.

Μετά από τόσα χρόνια ψυχοθεραπείας, κατέληξα ότι ευτυχία για μένα είναι να ζεις με ειλικρίνεια, να είσαι αληθινός και να είσαι σε επαφή με τις επιθυμίες σου. Να ξέρουμε τι επιθυμούμε, τι θέλουμε, να μη βάζουμε κανέναν και τίποτα να μας εμποδίσει να το κάνουμε πραγματικότητα. Θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχισμένο γιατί είμαι ειλικρινής με τους ανθρώπους. Με τα άγχη μου, με τις πιέσεις μου, με την προσπάθειά μου, με τον αγώνα να γίνομαι όλο και καλύτερος, να εξελιχθώ, να πάψω να κάνω τα λάθη του παρελθόντος, να πάψω να ερωτεύομαι τα λάθος άτομα.

Η νέα γενιά είναι πολύ διαφορετική. Ήδη πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό των LGBT ατόμων μιλούν ανοιχτά, από πολύ νωρίς. Ο γάμος, η τεκνοθεσία και η πλήρη ισότητα φαίνεται πως πλησιάζουν, αλλά χρειάζεται ακόμα συνεχής αγώνας.

Πρέπει να θυμόμαστε ότι είναι η φύση μας, δεν είναι επιλογή

Πρέπει να θυμόμαστε ότι είναι η φύση μας, δεν είναι επιλογή. Όσο αντιμετωπίζεται σαν επιλογή είναι άκρως ομοφοβικό. Πολλοί, στην προσπάθεια να υποβιβάσουν τον ανδρισμό του άλλου λένε «Α, είσαι gay», λες και οι ομοφυλόφιλοι δεν είναι άντρες ή είναι κακό να είσαι γυναίκα.

Στα νέα παιδιά που σκέφτονται ότι είναι δύσκολο, που τους φαντάζει… βουνό το coming out, έχω να πω ότι, δεν είναι καθόλου έτσι. Είμαστε δίπλα σε όλους. Σε εμένα προσωπικά, λόγω της δουλειάς μου, μπορεί να απευθυνθεί όποιος θέλει και θα βοηθήσω όπως μπορώ. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από την ελευθερία του να είσαι ο εαυτός σου.

Σέβομαι τους ομοφυλόφιλους που είναι ακόμη οικονομικά εξαρτώμενα από την οικογένειά τους ή αγχώνονται μήπως χάσουν τη δουλειά τους, αν μαθευτεί, αλλά –και δεν το λέω περιαυτολογώντας- αν τα κατάφερα εγώ, ένα παιδί από χωριό, ευαίσθητο, που λάτρευε τη λογοτεχνία, ένα αγοράκι που δεν έπαιζε ποδόσφαιρο, σε μία αγροτική οικογένεια πολύτεκνη, χαμογελαστό, αλλά με πολύ φόβο και απομονωμένο, τότε μπορεί να τα καταφέρει ο οποιοσδήποτε!