Μαρία Αλιφέρη: «Αυθόρμητα, ένα βράδυ, κλείνοντας την εκπομπή μου βγήκε το “Σας αγαπώ”»

Η Μαρία Αλιφέρη είναι ένας άνθρωπος με εσωτερικές αναζητήσεις και ξεχωριστές εμπειρίες -μια ωραία γυναίκα.

Ανακάλυψε το θέατρο ενώ σπούδαζε Νομική και η πορεία της σκηνή ήταν διαρκώς ανοδική. Σταρ απ΄την αρχή, λαμπερή, «μ’ έναν προβολέα στο πρόσωπό της», όπως είπαν, κλήθηκε να παρουσιάσει το τηλεπαιχνίδι «Τα τετράγωνα των αστέρων». Και άφησε την σφραγίδα της μ΄ένα «Σας αγαπώ» που είπε αυθόρμητα ένα βράδυ στο κοινό.

Ζει στην Αγία Παρασκευή, με τον Μπόμπα και τον Κίτση, τον σκύλο και τον γάτο της.

«Η αγάπη απ΄τον κόσμο είναι ό,τι πιο ωραίο έχω εισπράξει. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Λακωνία, στον Αγιο Ιωάννη, ένα χωριό πολύ κοντά στην Σπάρτη. Ένα χωριό όνειρο, με τα νερά του, τα πλατάνια του, τις πορτοκαλιές του. Ηταν τα καλύτερά μου χρόνια. Εφυγα για να σπουδάσω στην Αθήνα, στην Νομική. Δεν ήταν αυτό που ήθελα εγώ ήθελα ψυχανάλυση, κοινωνιολογία, αλλά τότε δεν υπήρχε έδρα στο Πανεπιστήμιο. Αν και δεν μ΄ενδιέφερε, την τέλειωσα ενώ παράλληλα, στο δεύτερο έτος, βρήκα πια τι ήθελα να κάνω.

»Το θέατρο ήταν απ΄τα τρελά, τα πιο ωραία πράγματα που μου έχουν συμβεί άνωθεν, όπως λέω εγώ, ή έσωθεν. Ένα βράδυ, το θυμάμαι σαν τώρα, έτσι όπως έγραφα -πάντα κάτι έγραφα, λέω ξαφνικά, θέλω να γίνω ηθοποιός. Δεν είχα δει θέατρο, ποτέ. Είδα για πρώτη φορά μαθήτρια στην Σχολή του Εθνικού.

»Δεν ξέρω τι σκέφτηκα. Μέσα μου είχα πάρα πολλά ερωτηματικά και σαν άνθρωπος ήμουν και πάρα πολύ κλειστό παιδί. Και μ΄έπιασε να θέλω να βγω προς τα έξω, να επικοινωνήσω. Δεν είχα ιδέα πως γίνεται αυτό. Ρώτησα και μου είπαν ότι υπάρχουν σχολές. Κριτήριό μου για το Εθνικό ήταν το δωρεάν, για να μην επιβαρύνω τον πατέρα μου. Σε δέκα μέρες ήταν οι εξετάσεις. Ο γραμματέας της σχολής του Εθνικού -καλή του ώρα, μου έδωσε τα κομμάτια για να διαβάσω. Ημασταν 900 παιδιά, πήραν δέκα. Πέρασα.

»Πρώτα έδωσα εξετάσεις, πέρασα και μετά κατέβηκα στο χωριό και είπα στους γονείς μου ότι θέλω να γίνω ηθοποιός. Τους χρωστάω ευγνωμοσύνη. Δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που ο πατέρας και η μάνα μου, μου είπαν “αν αυτό σε ευχαριστεί, να το κάνεις”. Αγρότης εκείνος, νοικοκυρά εκείνη. Γι΄αυτό έχω πάντα μια επαφή με την φύση, με την γη.

»Ο καημός του πατέρα ήταν να σπουδάσουμε, “για να μην κρέμεστε απ΄τον καιρό”, όπως μας έλεγε. Εχω δύο αδέλφια. Ο μεγαλύτερος είναι γιατρός, ο άλλος φυσικομαθηματικός. Είμαστε πολύ δεμένοι.

»Στην Επιτροπή στο Εθνικό ήταν ο Τερζάκης, η Χατζηαργύρη, ο Τζόγιας, η Αρώνη, η Χορς. Ούτε ξέρω πως μπήκα. Τώρα που είμαι εγώ δασκάλα, σκέφτομαι ότι δεν βλέπω τόσο αυτό που φαίνεται στα παιδιά όσο αυτό που διαισθάνομαι. Αν έχει πάθος, όρεξη ή πάει μιμητικά, ψωνίστικα. Και νομίζω ότι κάτι αντίστοιχο συνέβη τότε και με μένα.

»Συνέχισα στο Πανεπιστήμιο παράλληλα με το Εθνικό και κατευθείαν στο τέλος του πρώτου έτους, βγήκα στην δουλειά, με προσωρινή άδεια. Ημουν μαθήτρια όταν βγήκα στην τηλεόραση, στο “Στησιχόρου ΄73”. Πώς προέκυψε; Αυτά είναι που λέω εγώ τα ευλογημένα στη ζωή μου. Στην σχολή κάθε χρόνο κάναμε μια παρουσίαση τις Απόκριες και το Εθνικό καλούσε όλους τους σχετικούς με τη δουλειά -σκηνοθέτες, φωτιστές, οπερατέρ, και ανθρώπους απ΄την τηλεόραση. Ανάμεσά τους ήταν ο Διονύσης Φωτόπουλος, που είχε τότε την πρώτη του τηλεοπτική συμμετοχή στην σειρά. Είχαν κλείσει τους ηθοποιούς, τα ονόματα, Βουλγαρίδη, Βαλσάμη, και ζητούσαν ένα καινούργιο πρόσωπο για κεντρική πρωταγωνίστρια. Και τους λέει ο Φωτόπουλος “πηγαίνετε να βρείτε ένα κορίτσι” και μάλιστα, όπως έμαθα χρόνια μετά, “που έχει έναν προβολέα στο πρόσωπό του”. Ούτε όνομα δεν ήξερε. Με κάλεσαν στο γραφείο και έτσι έγιναν όλα. Ασύλληπτο... Ημουν άγουρη, ανέτοιμη. Μπήκα και μάθαινα. Εγώ πάντα λέω ότι εκπαιδεύτηκα δημόσια.

»Τι να πω για την εμπειρία; Είχα ψυχοσωματικά, τυμπανισμούς, ειλεούς, νοσοκομεία. Δεν ήξερα τίποτα. Αλλά ήξερα ότι αυτό θέλω. Θέατρο έπαιξα στο Εθνικό σαν μαθήτρια και μετά, με προσωρινή άδεια απ΄το Υπουργείο, στο έργο του Γεράσιμου Σταύρου, “Ο άνθρωπος σούπερ-μάρκετ” με τον Βουτσά, την Κοντού, τον Νικολαϊδη.

»Το μόνο που είχα έννοια τα πρώτα χρόνια ήταν να διαβάζω, να εκπαιδεύομαι, να προοδεύω. Ημουν συγκεντρωμένη και επειδή ήρθε πολλή αγάπη απ΄τον κόσμο και αναγνωρισιμότητα, σύντομα, ένιωθα δεκαπλά υπεύθυνα να μην τους διαψεύσω. Και το ένα έφερνε το άλλο, συνέχεια.

»Πράγματι η τηλεόραση πήρε θέση στην ζωή μου παρά το γεγονός ότι έκανα συνέχεια θέατρο, χειμώνα-καλοκαίρι. Κι ίσως η αναγνωρισιμότητα και η μεγάλη εμβέλεια της τηλεόρασης να αδίκησε το θέατρο.

»Όταν έπαιζα στο “Τραγούδα θεατρίνε” ήρθε ένα παραγωγός στο καμαρίνι μου για να μου προτείνει να παρουσιάσω ένα τηλεπαιχνίδι. “Μα δεν είμαι παρουσιάστρια”, του είπα. Επέμενε ότι θα είμαι πολύ καλή. Δέχτηκα με έναν όρο. Να κάνουμε ένα δοκιμαστικό, έναν πιλότο, και αν καταλάβω ότι μπορώ, θα το κάνω. Κι έτσι έκανα “Τα τετράγωνα των αστέρων”. Στην ζωή μου έτσι έρχονται όλα κι εγώ απλώς τρέχω να ανταποκριθώ. Αλλά ήταν όλα πολύ ωραία, ευλογημένα. Είναι μεγάλη τύχη να ανοίγονται πόρτες αλλά τεράστια η ευθύνη, αν είσαι υπεύθυνο άτομο, και πολλαπλάσια η δουλειά που απαιτείται.

»Δεν ξέρω αν θα με πιστέψεις αλλά σχεδόν δεν κατάλαβα την επιτυχία του παιχνιδιού. Και πάλι επειδή τυχαίνει να είμαι στοιχειωδώς υπεύθυνο άτομο και επειδή δεν ήθελα να κοροϊδέψω τον κόσμο -γιατί πήρα πάρα πολλή αγάπη, ήμουν συνέχεια στο μάθω, να εκπαιδευτώ, να μην διαψεύσω, να μην απογοητεύσω, να μην τους προδώσω. Κι έτσι βγήκε αυθόρμητα, ένα βράδυ, το “Σας αγαπώ”. Είχε ήδη ξεκινήσει το τηλεπαιχνίδι, έκανε επιτυχία, κι ένα βράδυ, σαν να με πλημμύρισε η αγάπη του κόσμου, κλείνοντας την εκπομπή τους είπα “Καληνύχτα και μην ξεχνάτε, σας αγαπώ”. Μετά το κράτησα, γιατί απ΄την πρώτη φορά μου το΄λεγαν την επομένη στον δρόμο…

»Εκείνη η περίοδος ήταν πολύ έντονη για μένα και απότομα, μια νύχτα, πάνω στο τοπ των πραγμάτων σταμάτησαν όλα (σ.σ. 1981, άνοδος του ΠΑΣΟΚ). Δεν το κατάλαβα, δεν κατάλαβα. Εγώ σαν άνθρωπος ούτε πολιτικοποιημένος ήμουν ούτε κομματικοποιημένος, ούτε είμαι. Ακόμα δεν αγαπώ την πολιτική. Κανείς δεν βρέθηκε ποτέ να μου εξηγήσει, κανείς δεν το συζήτησε. Για χρόνια δεν ήξερα τι να πω στον κόσμο που με ρωτούσε. Έχω και μια περίεργη αίσθηση αξιοπρέπειας, έναν εγωισμό και δεν μίλησα για χρόνια γι΄αυτό… Ηταν μια κατάφωρη αδικία. Με κόψανε -συνέβη και σ΄άλλους. Απλώς με μένα φάνηκε πολύ. Και δεν μου είπαν τίποτα, μόνο ότι “τελειώσαμε” και “θα σας ειδοποιήσουμε”…

»Ηταν ζόρικο αλλά και μεγάλο κέρδος. Αν δεν το σπαταλήσεις, αν δεν ρίξεις τις ευθύνες, αν το αντέξεις, θα πας παρακάτω. Εγώ αυτό κάνω στην ζωή μου, γιατί δυσκολίες έρχονται. Για εννέα χρόνια δεν έκανα τηλεόραση ενώ έκανα αδιάλειπτα θέατρο. Αλλά δεν μπορούσα ούτε να βγω στα κρατικά κανάλια, δεν υπήρχαν άλλα τότε, ούτε σε μια εκπομπή, σε μια συζήτηση να μιλήσω για την δουλειά μου -δεν με καλούσαν. Μετά, στην δεκαετία του ΄90, που άλλαξαν τα πράγματα, είχε πια μεσολαβήσει μια μεγάλη “κοιλιά” για μένα…

»Από παιδί μ΄ενδιέφερε η μόρφωση. Όχι για να κάνω τον μάγκα αλλά για να παίρνω απαντήσεις στα πολλά “γιατί” που είχα. Δεν θα ξεχάσω, γιατί μέχρι 7 χρονών δεν είχαμε ηλεκτρικό στο σπίτι, ότι όταν πέφταμε για ύπνο, κι έσβηνε η λαμπίτσα που είχαμε και διαβάζαμε με τ΄αδέρφια μου, εγώ κάτω από το κρεβάτι συνέχιζα μ΄ένα βιβλίο κι έναν φακό.

»Ο γάμος δεν με απασχόλησε ποτέ, ούτε έφτασα κοντά -έφευγα. Δεν έχω τίποτα με το θέμα γάμος και παιδιά, ούτε είμαι απόλυτη. Απλώς ήμουν λίγο απαιτητική, είχα κάποιες προϋποθέσεις στο μυαλό μου. Αυτό που το θέλεις με όλο σου το είναι και το πιστεύεις, δεν μου έλαχε.

»Εχω τ΄ανίψια μου, έχω πέντε ανίψια. Ο Προμηθέας είναι ο πρώτος (σ.σ. ο ηθοποιός Προμηθέας Αλειφερόπουλος). Μόνος του αποφάσισε να γίνει ηθοποιός, τελείως μόνος του. Αλλά το ήξερα, όταν τον είδα στο σχολείο, στου Μωραΐτη, σ΄ένα θεατρικό που έπαιζε, πριν καν το αποφασίσει και ο ίδιος. Ηταν χάρμα. Αλλά καθόλου δεν τον βοήθησα. Είχα καταλάβει ότι δεν θα γλιτώσει απ΄το θέατρο. Μόνο λίγα μαθήματα του έκανα πριν τις εξετάσεις -μόνος του είχε δουλέψει. Αλλωστε τα πρώτα χρόνια κανείς δεν ήξερε ότι είναι ανιψιός μου. Με τον Προμηθέα μιλάμε πολύ, από παιδί μέχρι σήμερα, και μιλάμε για τα πάντα, εκ βαθέων.

»Τώρα διδάσκω, σε δύο σχολές, ψυχόδραμα και υποκριτική. Για μένα κριτήριο είναι πόσο πολύ αγαπάνε τα παιδιά το θέατρο. Και τώρα μπορώ να το καταλάβω.

»Αν πιστεύω; Ναι, πιστεύω, βαθύτατα. Είχα και κάποιες εμπειρίες στη ζωή μου, κάποια βιωματικά πράγματα, πράγματα που δεν εξηγούνται ούτε αναλύονται. Και παράλληλα μελετάω επιστημονικά, γιατί έχω μια μανία -οι έρευνές μου είναι ατελείωτες, από παιδί. Πιστεύω ότι εντασσόμαστε όλοι σε ένα σύνολο και εκεί υπάρχουν κάποιοι νόμοι. Εγώ αυτούς τους νόμους ήθελα και θέλω να μάθω. Δεν είμαι ούτε εγώ ούτε εσύ το κέντρο του κόσμου. Υπάρχει κάτι μεγαλύτερο από μας. Κι αυτή η όρεξη να μάθω δεν έχει φύγει -είμαι 74 χρόνων.

»Και φυσικά όλο αυτό με βοηθάει που μεγαλώνω. Εμένα πάντα το κέντρο μου είναι το μέσα μου, όχι το έξω μου. Αν έχεις λίγο μυαλό καταλαβαίνεις ότι όλοι μεγαλώνουμε. Εγώ θυμάμαι τον εαυτό μου και πριν εκτεθώ ότι η ανάγκη ήταν εσωτερική. Η δουλειά μου ήρθε απλώς σαν το άλλο μισό, με την έννοια της επικοινωνίας, της εκδήλωσης αυτού που είμαι.

»Η πίστη μου με βοήθησε και στο ατύχημα που είχα, θα είναι πια είκοσι χρόνια. Συνέβησαν κι εκεί αλλεπάλληλα θαύματα και σώθηκα. Αλλά αυτά που λέμε “θαύματα” πάλι νόμοι είναι που ισχύουν.

»Εγώ τότε “έφυγα” και με επανέφερε ο αδελφός μου, ο γιατρός. Κι “έφυγα” πρώτα απ΄όλα γιατί είχα γίνει λιώμα και δεύτερον γιατί έγινε ένα λάθος γιατρού. Αλλά επανήλθα. Στην κυριολεξία όμως πήγα κι ήρθα. Κι έχω έντονα βιώματα -γιατί κι απ΄την από εκεί μεριά, πανέμορφα είναι. Οπότε εμένα δεν μου επιτρέπεται να μην πιστεύω σε κάτι ανώτερο.

»Τώρα πια στο θέατρο είμαι πολύ επιλεκτική. Είχα 5-6 προτάσεις αλλά καμία δεν μου΄κανε κέφι. Υπάρχει κάτι που θέλω πολύ να γίνει, κάτι για το οποίο παλεύω σχεδόν τρία χρόνια και με παιδεύει-αλλά δεν το λέω. Όπως θάθελα να κάνω και μια καλή τηλεόραση -την αγαπάω και την σέβομαι.

»Στους “Πανθέους” μου άρεσε ο ρόλος. Που ήταν μεγάλης ηλικίας, που έχει ένα παρελθόν, που έχει καταραστεί, που τους έχει φέρει πάνω-κάτω. Και στα νιάτα μου αυτοί οι ρόλοι μ΄άρεσαν, οι ακραίοι. Όταν μπορούσα ν΄αποφασίσω εγώ, αυτούς τους ρόλους διάλεγα.

»Εχω μια λέξη που λέω για μένα. Ξεμπάζωμα. Δεν κρατάω δηλητήρια μέσα μου, αδικίες, φθόνους κι όχι γιατί είμαι βλαξ ή η αφελής. Ξέρω, καταλαβαίνω, αλλά τελικά δεν με αφορούν.

»Η μοναξιά μ΄αρέσει. Ένα μεγάλο και απαραίτητο κομμάτι είναι το προς τα μέσα και ένα επίσης ισοδύναμο είναι η επικοινωνία. Το λέω και στους μαθητές μου αυτό. Να περπατάνε παράλληλα την εσωτερική και την εξωτερική τους διαδρομή. Αν είναι ανισοβαρές αυτό, κάτι δεν πάει καλά. Βέβαια αυτό είναι και το πιο δύσκολο. Θέλει δουλίτσα, να μην αφεθείς στα πράγματα.

»Είμαι ευτυχής γιατί πρόλαβα και δούλεψα με αρκετούς από τους παλιούς στα ξεκινήματά μου στο θέατρο, όπως ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ένας υπέροχος άνθρωπος, επαγγελματίας. Δεν φαντάζεσαι πόση μοναξιά είχε. Πολύ συγκινητικός. ΄Η ο Ντίνος Ηλιόπουλος, το άκρον άωτον της ευγένειας.

»Αν πέρασα τραυματικές εμπειρίες στον χώρο; Στέκομαι πάντα στους πολύ ωραίους ανθρώπους που έχω συναντήσει. Αλλά ναι, είχα τραυματικές εμπειρίες. Εγώ λέω πάντα κάτι: Την πληγή ή την σκεπάζεις και σαπίζεις ολόκληρος ή την καθαρίζεις, πονάει λίγο και στο τέλος μένει ένα σημαδάκι. Λένε ότι οι άνθρωποι στο θέατρο είναι σκληροί. Όχι. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε σκληροί.

»Ο χρόνος; Τώρα να μου πεις “αύριο φεύγεις”, μια χαρά. Δεν με νοιάζει, δεν μου λέει τίποτα. Το μόνο που θέλω είναι “τελευτών άλυπος”, δηλαδή να πεθάνω χωρίς λύπη, καθαρός μέσα, χωρίς βάρη, χωρίς δηλητήρια. Αλλά δεν το λέω ηθικολογικά, “χριστιανικά”. Εχω επίγνωση, βαθιά επίγνωση. Κι αυτό προσπαθώ να πω και στα παιδιά μου, στους μαθητές μου. Δεν τους λέω “πιστέψτε ή μην πιστέψετε”. Προσπαθώ να εξηγήσω τι είναι το ανθρώπινο ον, πως λειτουργεί ώστε ν΄αρχίσουν να σέβονται τον εαυτό τους.

»Κι αυτό θέλω για μένα, όταν έρθει η ώρα, να είναι όλα ξεκάθαρα μέσα μου».