Κατερίνα Παπαποστόλου: Πώς μια δασκάλα κατάφερε να διδάσκει φιλοζωία με τρεις κακοποιημένους σκύλους και παιδιά σε πλήρη αρμονία
«Δεν θα σταματήσω να αγωνίζομαι για τα ζώα μέχρι να καθίσουν στον "Μαγικό Θρόνο" παίρνοντας τη θέση που τους αξίζει». Αυτή είναι η φράση που περιγράφει την προσπάθεια της συγγραφέα, εκπαιδευτικού και ιδρύτρια των Ζω.Ε.Σ., Κατερίνα Παπαποστόλου.
Ο παραμυθένιος κόσμος της είναι πλημμυρισμένος από αισθήματα αλληλεγγύης και αγάπης. Για την Κατερίνα Παπαποστόλου η φιλοζωία είναι μια στάση ζωής που συνεχώς πρέπει να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες.
Η αγάπη της για τα ζώα ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία. Όταν πήγε στο Πανεπιστήμιο έκανε την πρώτη της διάσωση υιοθετώντας ένα κουτάβι λίγων ημερών από τα σκουπίδια και ξεκίνησε στη συνέχεια τον εθελοντισμό σε καταφύγια ζώων και στον δρόμο.
Η Κατερίνα Παπαποστόλου περιγράφει στο Bovary.gr τι είναι η εκπαιδευτική διαμεσολάβηση καθώς και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε στην ένταξη των σκύλων στα σχολεία.
Από το 2011 και μετά η ζωή σας άλλαξε με τη διάσωση της Διώνης. Ποια είναι η ιστορία της πριν φτάσει να πιστοποιηθεί ως «σκύλος εκπαιδευτικής διαμεσολάβησης»;
Πολλές φορές θεωρούμε πως σώζουμε τη ζωή ενός ζώου και γινόμαστε το δώρο στη ζωή του. Πολύ συχνά όμως αναρωτιέμαι ποιος σώζει ποιον τελικά. Στη δική μου πάντως περίπτωση αν και η συνάντησή μου με την ετοιμοθάνατη Διώνη ήταν το κομβικό σημείο για να διασωθεί και να αλλάξει τον κόσμο, η αλήθεια είναι πως διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην πορεία μου. Τη συνάντησα σε μια πολύ δύσκολη περίοδο της ζωής μου σε μια γωνιά ενός δρόμου που δεν είχα περάσει ποτέ ξανά μέσα σε μια λίμνη αίματος – την είχαν μαχαιρώσει στον λαιμό και την είχαν πυροβολήσει στα πόδια- και όλη η προσπάθεια να αναστήσω ένα κατεστραμμένο ψυχικά πλάσμα με κινητοποίησε να ζήσω και εγώ. Λίγα χρόνια μετά συνάντησα τον Άξελ και τον Πόθο, εξίσου πολύ κακοποιημένοι ως αδέσποτοι, σχεδόν ταυτόχρονα και έτσι κλήθηκα από την τύχη να υποστηρίξω ψυχικά τρία πολύ κακοποιημένα άστεγα ζώα ώστε να συμπαθήσουν το ένα το άλλο και να ζήσουμε όλοι μαζί.
Πόσο δύσκολη ήταν η εκπαίδευση των σκύλων σας; Υπήρξαν δυσκολίες στην ένταξή τους στο σχολείο στο οποίο είστε Διευθύντρια;
Το πιο σημαντικό στην Εκπαιδευτική διαμεσολάβηση, είναι να είναι σε μέγιστο βαθμό οι σκύλοι κοινωνικοποιημένοι και να μη φοβούνται ή να έχουν ίχνος επιθετικότητας στους ανθρώπους και κυρίως στα παιδιά. Είναι πολύ σημαντικό οι σκύλοι που επιλέγουμε να μην έχουν θέματα προσαρμοστικότητας σε νέα περιβάλλοντα, γιατί θα κληθούν να γνωρίζουν συνεχώς νέες καταστάσεις. Η Διώνη, ο Πόθος και ο Άξελ, ξεκίνησαν την πορεία τους ως οι σκύλοι της αμκεΖω.Ε.Σ και έκαναν επισκέψεις συνεχώς σε σχολεία οπότε εκτός από την αρχική τους κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση, αυτό έδρασε πολύ θετικά στην πορεία μετά για να μπορούν σήμερα να βιώνουν ευχάριστα την καθημερινότητα ενός σχολείου.
Συνάντησα δυσκολίες στην ένταξη τους σε σταθερή βάση στο σχολείο, ναι και ήταν από τη διστακτικότητα των ανθρώπων που αποτελούσαν τις σχολικές κοινότητες. Δεν ήμασταν στη χώρα μας έτοιμοι για κάτι τέτοιο. Σε αντίθεση με το εξωτερικό που εδώ και πολλά χρόνια είναι κάτι συνηθισμένο. Παρόλα αυτά θα χρωστώ πάντα ευγνωμοσύνη στους διευθυντές του σχολείου στο οποίο εργάστηκα για πολλά χρόνια και στη Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας τα τελευταία χρόνια που έγινα και εγώ Διευθύντρια, που αν δεν είχα την πολύτιμη στήριξή της δεν θα μπορούσα να μιλώ σήμερα για προγράμματα θεραπευτικής παρέμβασης με σκύλους διαμεσολαβητές στο δημοτικό σχολείο Νησίου Ημαθίας.
Να πω βέβαια πως από την αρχή είχα αποφασίσει να κάνω αργά μα σταθερά βήματα, και αν και ξεκίνησα μια μοναχική πορεία το 2000 να εντάξω τη φιλοζωία στο σχολείο, ίδρυσα το 2015 τις Ζω.Ε.Σ και το 2017 πραγματοποίησα ένα παιδικό μου όνειρο, να γράψω ένα βιβλίο που να αφορά τα ζώα, ενώ το 2019 πέτυχα να γραφτούν δέκα τραγούδια για ένα από τα βιβλία μου. Τα βιβλία σήμερα είναι οκτώ και δύο που γράφω αυτή την περίοδο και νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη που έχω καταφέρει μέσω των εσόδων τους να στηρίξω περισσότερα από 2000 αδέσποτα ζώα και να συνεχίζω. Η Διώνη, ο Άξελ και ο Πόθος, οι τρεις ήρωες των βιβλίων στην ιστορία τους δημιούργησαν το σχολείο των Ονείρων τους, ένα σχολείο όπου οι άνθρωποι και τα ζώα συμβιώνουν αρμονικά. Αυτά τα σχολεία ονειρεύομαι να βλέπω από δω και πέρα στην Ελλάδα και θα είμαι πάντα εκεί να το πιστεύω, να το προσπαθώ και να αγωνίζομαι για αυτό.
Πώς ακριβώς λειτουργεί ένας σκύλος εκπαιδευτικής διαμεσολάβησης στο γραφείο μιας Διευθύντριας δημοτικού σχολείου;
Το δημοτικό σχολείο Νησίου, στο οποίο είμαι Διευθύντρια εδώ και έναν χρόνο, είναι εδώ να αποτελέσει ένα λαμπρό παράδειγμα του τι μπορεί να πετύχει ένας πρώην κακοποιημένος αδέσποτος σκύλος στο γραφείο της διεύθυνσης ενός σχολείου, φέρνοντας τη ζωοθεραπεία στην ελληνική εκπαίδευση στη θέση που της αξίζει.
Ένας σκύλος εκπαιδευτικής διαμεσολάβησης φέρνει πρωινά χαμόγελα, χαρά, φως, μειώνει τις εντάσεις, επανεντάσσει μαθητές αλλά και δρα υποστηρικτικά στην ψυχική υγεία όλων σε ένα σχολείο. Δημιουργεί βασικά ένα σχολείο συμπερίληψης που τους αγκαλιάζει όλους! Όταν περάσουν τα χρόνια και θα κοιτώ πίσω θα νιώθω πιστεύω πολύ περήφανη που κατάφερα να εισέλθουν ως «συνεργάτες» σε ένα από τα σχολεία του δήμου στον οποίο κάποτε τόσο η Διώνη, όσο και ο Άξελ και ο Πόθος κόντεψαν να χάσουν τη ζωή τους από κάποιον .. κάποια συμπολίτη μου.
Πώς ξεκίνησε η φιλοζωική δράση σας με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Ζω.Ε.Σ και πώς έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα;
Μετά τη δολοφονική απόπειρα της Διώνης και την κοινή μας πορεία, έβλεπα πως οι κακοποιήσεις των ζώων είχαν αυξητικές τάσεις, κυρίως βέβαια και λόγω της απήχησης που άρχισαν να έχουν τότε τα social media. Αντιλήφθηκα πως οφείλω να αγωνιστώ ώστε να μην υπάρξει άλλη Διώνη αλλά και να αξιοποιήσω με κάποιον τρόπο τον τεράστιο όγκο εκπαιδευτικού φιλοζωικού υλικού που ήδη είχα από τα πρώτα μου βήματα με τις φιλοζωικές ενημερώσεις στα σχολεία στη Θεσσαλονίκη, στην Κρήτη, στην Αστυπάλαια και στην Αλεξάνδρεια. Και κάπως έτσι αποφάσισα με μερικούς ακόμη ανθρώπους που πιστέψαν μαζί μου στο όραμά μου να ιδρύσουμε την αμκεΖω.Ε.Σ., λαμβάνοντας αμφισβήτηση από πολλούς αρχικά αλλά και πόλεμο από μια μερίδα «φιλόζωων» που περίμεναν πώς και πώς να διαλυθούμε.
Τελικά, σήμερα, 9 χρόνια μετά έχουμε βραβευθεί οκτώ φορές για το εθελοντικό μας έργο. Βασικός στόχος θα παραμένει πάντα η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ζώων και η προστασία του περιβάλλοντος, ώστε όλοι οι Έλληνες πολίτες να πειστούν πως ήρθε η στιγμή να δώσουν επιτέλους ένα τέλος σε όλα τα εγκλήματα που γίνονται σε βάρος των ζώων ως αδικαιολόγητα, ηθικά αστήριχτα και άδικα.
Η δημιουργία και εκπόνηση εγκεκριμένων για όλα τα σχολεία της Ελλάδας αλλά και για τα ελληνικά σχολεία του εξωτερικού, φιλοζωικών και περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και τα προγράμματα θεραπευτικής επαφής με ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους που βρέθηκαν όλοι τους αδέσποτοι και πολύ κακοποιημένοι είναι μέρος των σκοπών της. Επιπρόσθετα, η επιμόρφωση εκπαιδευτικών, η παραγωγή εκπαιδευτικού φιλοζωικού υλικού, η εκπόνηση βιωματικών φιλοζωικών εργαστηρίων δημιουργίας φιλοζωικών βιβλίων αλλά και η διοργάνωση φιλοζωικών εκδηλώσεων που στόχο έχουν τη στήριξη φιλοζωικών και φιλανθρωπικών σκοπών. Σε περισσότερα από 700 σχολεία έχουν εκπαιδευτεί από το πανελλαδικό δίκτυο εθελοντών μας περισσότεροι από 500000 μαθητές και συνεχίζουμε δυναμικά. Έχουμε επίσης δημιουργήσει υλικό για τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων αλλά και έχουμε συμμετοχή σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+.
Πώς μπορεί κάποιος να στηρίξει τις Ζω.Ε.Σ;
Μπορεί κάποιος να στηρίξει το έργο μας κάνοντας μια περιήγηση στο zwes.gr ώστε να δει και το σύνολο των δράσεων μας αλλά και να βρει και το e-shop μας. Καθώς οι μετακινήσεις μας σε όλη την Ελλάδα είναι συνεχόμενες είναι εξαιρετικά σημαντικές για εμάς οι δωρεές των πολιτών. Εξαιρετικά σημαντική βοήθεια είναι και η υποστήριξη στο έργο μας μέσω της αγοράς των φιλοζωικών βιβλίων που έχω γράψει και όλα τους τα έσοδα στηρίζουν τις Ζω.Ε.Σ. και αμέτρητους εθελοντές σε όλη τη χώρα για τα αμέτρητα άστεγα ζώα που φροντίζουν. Επίσης πάντα χρειαζόμαστε εθελοντές καθώς οι δράσεις μας εντός και εκτός σχολείων είναι πάρα πολλές. Αναζητούμε μάλιστα εθελοντές από όλη την Ελλάδα. Ακόμη και στο πιο απομακρυσμένο νησί να βρίσκεται κάποιος πάντα υπάρχει τρόπος να υποστηρίξει το έργο μας. Επίσης, ένας εθελοντής μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμος ακόμη και από τον καναπέ του σπιτιού του.
Η συνεχής συγγραφή βιβλίων ως αλυσίδα διάσωσης για τα αδέσποτα ζώα
Η Κατερίνα Παπαποστόλου είναι συγγραφέας οκτώ μέχρι σήμερα φιλοζωικών εκπαιδευτικών βιβλίων, δεν σταματά να διασώζει άστεγα ζώα και να στηρίζει φιλοζωικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς μέσω των εσόδων από όλα τα βιβλία της.
Πολλά από τα βιβλία που έχετε γράψει διακρίθηκαν ή αποτέλεσαν διδακτική πρόταση για σχολεία στην Εκπαιδευτική Τηλεόραση ή εκπαιδευτικό υλικό για εκπαιδευτικά προγράμματα. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε αυτή την φορά μέσα από την κυκλοφορία του τελευταίου σας βιβλίου;
Ξεκίνησα να γράφω το πρώτο μου βιβλίο το 2016, ως μια βαθιά ανάγκη να μοιραστώ την ιστορία της Διώνης με όλους ως την πρώτη αυτοβιογραφία σκύλου στην Ελλάδα με τη δύναμη του μαγικού ρεαλισμού. Αυτό το βιβλίο συνεχώς ανατυπώνεται, έχει φτάσει ήδη στην 5η του έκδοση και έχει οδηγήσει χιλιάδες αναγνώστες στο να δουν τα άστεγα ζώα με άλλα μάτια. Χρωστώ ευγνωμοσύνη στον εκδότη των επτά βιβλίων μου, στον Βασίλη Γουλιέλμο και στη Λιάνα Δενεζάκη, εκδότρια ενός από τα βιβλία μου και εικονογράφο σε όλα τα βιβλία. Χρωστώ ευγνωμοσύνη στους χιλιάδες αναγνώστες που με κάθε αγορά τους κατάφεραν να υποστηρίξουν έστω και ένα ζώο. Το «Χρωματίζω και Φωνάζω: ΟΧΙ ΑΛΛΑ ΑΣΤΕΓΑ ΖΏΑ._ Μπορούμε να τα σώσουμε όλα!» είναι ένα βιβλίο με το οποίο ήθελα να μεταφέρω την πληροφορία πως οι λέξεις μας μπορούν να αλλάξουν τις πεποιθήσεις μας, οι λέξεις μας μπορούν να αλλάξουν τη δόνηση του σύμπαντος και να έρθουν όλα τα καλά που αξίζουμε και εμείς και τα ζώα γύρω μας. Είναι ένα βιβλίο με συνθήματα που καλεί τους αναγνώστες να τα χρωματίσουν, να γράψουν κείμενα με θεματική τη φιλοζωία και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και έτσι όλοι μαζί να γίνουν μέρος της αλυσίδας διάσωσης αυτών των αθώων πλασμάτων που περιφέρονται φοβισμένοι και απελπισμένοι στους δρόμους ή μαραζώνουν μέσα σε ένα κλουβί.
Τι συμβουλές θα δίνατε σε κάποιον που θέλει να υιοθετήσει έναν σκύλο ο οποίος έχει υποστεί εγκατάλειψη ή κακοποίηση;
Η υιοθεσία ενός αθώου πλάσματος που βίωσε, χωρίς να φταίει σε τίποτα, την κακοποίηση, θα αποτελεί πάντα μια υπέρτατη πράξη αγάπης και καλοσύνης. Αυτό που σίγουρα θα συμβούλευα είναι να είναι μια απόφαση πολύ συνειδητή καθώς ο γονιός ενός τέτοιου σκύλου υιοθετεί μαζί και όλες τις άσχημες μνήμες της ζωής του ζώου που θα βάλει στη ζωή του. Χρειάζεται λοιπόν υπομονή, κατανόηση, αποδοχή και σίγουρα γνώσεις ψυχολογίας και συμπεριφοράς σκύλου. Για αυτό και κρίνω εγώ προσωπικά απαραίτητο να ζητηθεί βοήθεια από κάποιον εκπαιδευτή σκύλων, ώστε να αποφευχθούν λάθη που μπορεί να αποβούν μοιραία. Συχνά άλλωστε έχουμε δει κηδεμόνες σκύλων από άγνοια να προκαλούν θέματα συμπεριφοράς στους υιοθετημένους σκύλους τους. Σε κάθε περίπτωση αυτό το πλάσμα θα τους ευγνωμονεί για όλη του τη ζωή για το δώρο που του χαρίστηκε, αυτή τη δεύτερη ευκαιρία. Δεν μπορώ να δεχτώ πως σε μια χώρα με τόσα εκατομμύρια αδέσποτα ζώα, υπάρχουν ακόμη πολίτες να αγοράζουν ζώα από ματαιοδοξία.
Θεωρείτε ότι η φιλοζωία στη χώρα μας βρίσκεται σε στασιμότητα ή εξελίσσεται και προοδεύει;
Είναι γνωστό πως πολύ συχνά οι άνθρωποι τείνουν να σκέφτονται τα ζώα με βάση όλα εκείνα που τους διαφοροποιούν από αυτά και όχι με βάση όλα όσα τους ενώνουν. Η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση μάλιστα πως ο άνθρωπος λόγω του λόγου (ομιλία) και της νοημοσύνης του υπερέχει αλλά και εκφράσεις όπως: «μα αυτό είναι ζώο», «καλά και τα ζώα, μα πάνω από όλα ο άνθρωπος» έχουν στήσει ολόκληρο τον πολιτισμό μας, φέρνοντας πολλά δεινά στη ζωή όλων των ζώων. Ενώ οι πεποιθήσεις που συχνά κουβαλάμε από παιδιά πως τα ζώα είναι υπό την κυριαρχία μας είναι πιο δύσκολες στο να ξεριζωθούν, καθώς θα πρέπει να αλλάξουν βαθιά ριζωμένες συνήθειες και κοσμοθεωρίες. Η εποχή να αναθεωρήσουμε τη σχέση μας με τα ζώα θεωρώ πως έχει φτάσει. Δεν γίνεται να ζούμε στο κατώφλι του 2025 και να συζητάμε ακόμη για πρακτικές οι οποίες οδηγούν σε μαζικές δολοφονίες ζώων. Υπάρχουν πλάσματα γύρω μας που υποφέρουν σιωπηρά και εμείς οφείλουμε να γινόμαστε η φωνή τους. Η φιλοζωία είναι μια στάση ζωής που συνεχώς πρέπει να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. Φυσικά και έχουν γίνει πολλά θετικά βήματα, φυσικά και έχουν αυξηθεί όλοι εκείνοι που είναι ευαισθητοποιημένοι στα ζώα. Δεν γίνεται να μη το βλέπουν αυτό ακόμη και οι πολύ απαισιόδοξοι που πιστεύουν πως η φιλοζωία στην Ελλάδα έχει πιάσει πάτο. Από την άλλη σαφέστατα πρέπει να γίνουν αλλαγές στη νομοθεσία που και πάλι εντοπίζονται μεγάλα κενά, όπως και σαφέστατα θα πρέπει επιτέλους ΟΛΟΙ οι δήμοι της χώρας να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι στον αδέσποτο πληθυσμό. Και ευθύνη δεν είναι ούτε η αναίτια περισυλλογή για να ικανοποιηθεί το λαϊκό αίτημα, ούτε ο εγκλεισμός σε άθλια κλουβιά κυνοκομείων που έχουν καταντήσει κολαστήρια. Ο πλανήτης δεν μας ανήκει και όσο πιο γρήγορα το κατανοήσουμε, τόσο πιο γρήγορα θα έρθουν καλύτερες μέρες για όλους.
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδιά σας;
Ετοιμάζω πολλά και πολύ σπουδαία τα οποία δεν είναι ακόμη όμως στο σημείο να ανακοινωθούν όλα. Γράφω το νέο μου βιβλίο, μιας που μόλις εκδίδεται ένα βιβλίο μου, σχεδόν αμέσως ξεκινώ το επόμενο, ξεκινάμε με τις Ζω.Ε.Σ. μια πολύ σημαντική δράση θεραπευτικών παρεμβάσεων με σκύλους σε δομές φιλοξενίας προσφύγων, χρηματοδοτούμενη από το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου. Στο πλαίσιο του προγράμματος Σημεία Στήριξης του Ιδρύματος Μποδοσάκη, ετοιμάζουμε με τους συνεργάτες μου τα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα, συντονίζω τις φιλοζωικές επιμορφώσεις εκπαιδευτικών αλλά και νέων εθελοντών στις Ζω.Ε.Σ. και σίγουρα ετοιμάζω πολλά ταξίδια τα σαββατοκύριακα σε απομακρυσμένες περιοχές για την εκπόνηση φιλοζωικών εργαστηρίων σε παιδιά και ενήλικες.
