Ελεάνα, πώς είναι να είσαι η Α' χορεύτρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής; Η πρίμα μπαλαρίνα αποκαλύπτεται
Ανυπομονούσα πολύ γι’ αυτή τη συνέντευξη. Πάντα ήθελα να γνωρίσω μια μπαλαρίνα από κοντά και να μάθω όλα τα μυστικά της. Τις κοιτούσα κάθε φορά με θαυμασμό και μαγευόμουν όταν τις έβλεπα να χορεύουν πάνω στη σκηνή.
Η Ελεάνα Ανδρεούδη είναι η prima ballerina της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Γεννήθηκε στη Λάρισα πριν από 31 καλοκαίρια. Είναι 1,72 και Καρκίνος με ένστικτο, όπως λέει η ίδια.
Με τον φωτογράφο Παναγιώτη Μάλλιαρη, μπήκαμε σε μια αίθουσα χορού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, βγάλαμε τα παπούτσια μας τηρώντας το πρωτόκολλο και την περιμέναμε. Καθρέφτες, χορευτές που έκαναν τις ασκήσεις τους, τσάντες με πουέντ και κορμάκια, μου θύμισαν σκηνή από την «Κεντρική Σκηνή», μια ταινία χορού που λατρεύω.
Μετά από μια πραγματικά υπέροχη φωτογράφιση ακολούθησε μια μοναδική κουβέντα στο καμαρίνι της. Η ίδια διηγείται τη ζωή και την καριέρα της ως μπαλαρίνα στη BOVARY…
«Γεννήθηκα στη Λάρισα όπου έζησα μέχρι τα 15 μου και από τότε μέχρι τα 18, μετακόμισα στο Μόναχο της Γερμανίας, καθώς είχα πάρει υποτροφία από την Ακαδημία Μονάχου. Παράλληλα είχα πάρει υποτροφία από την Αμερικανική Ακαδημία (American Ballet Academy), τις Κάννες και τη Βιέννη αλλά επέλεξα να πάω να σπουδάσω στο Μόναχο λόγω ελληνικού σχολείου ενώ βόλευαν και τα ωράρια».
Η γνωριμία με το μπαλέτο
«Τουτού έβαλα για πρώτη φορά αυτές τις πολύ παιδικές, όταν ήμουν στην πρώτη δημοτικού. Πουέντ έβαλα αρκετά πιο μετά, γύρω στα 12. Όπως όλα τα παιδάκια, με πήγε η μαμά μου στο μπαλέτο, καθώς χόρευα όλη την ώρα στο σπίτι. Δεν ξέρω πώς το αποφάσισα, δεν είχα κάποιον σκοπό. Ήθελα και ήξερα ότι αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου. Χωρίς όμως να έχω αφήσει το σχολείο σε δεύτερη μοίρα. Αλλά ήταν σε πρώτη μοίρα και το μπαλέτο και εκεί ήταν το δύσκολο, καθώς έπρεπε να κάνω τα Αγγλικά μου, να είμαι στο σχολείο άριστη. Η μαμά μου μου έλεγε: Θα σου κόψω το μπαλέτο αν δεν μου φέρεις 19! Οπότε κι εγώ κοιμόμουν με ένα βιβλίο το βράδυ, αφού τελείωνα πολλές ώρες μπαλέτου. Αυτό σου χτίζει και έναν χαρακτήρα πολύ δυνατό αλλά πρέπει να περάσεις από πολλά κύματα για να συμβεί όλο αυτό, μέσω της δουλειάς αλλιώς δεν θα δυναμώσεις.
Η μαμά μου μου έλεγε: Θα σου κόψω το μπαλέτο αν δεν μου φέρεις 19!
Έκανα τις γλώσσες μου και πήγαινα στο σχολείο αλλά δεν υπήρχε χρόνος για κάτι άλλο. Όταν τελείωνα το σχολείο, πήγαινα μπαλέτο κατευθείαν. Θυμάμαι ότι έτρωγα στο αυτοκίνητο, όπου μου έφερνε η μαμά το φαγητό. Μετά, πήγαινα στα Αγγλικά, μετά ξαναγυρνούσα στο μπαλέτο και δέκα και μισή πήγαινα σπίτι. Οποιαδήποτε άλλη αθλητική δραστηριότητα δεν μπορούσα να έχω γιατί ένας χορευτής πρέπει να προσέχει το σώμα του. Δεν μπορεί να κάνει π.χ. σκι, για να μην έχει τραυματισμούς.
Τις μπαλαρίνες τις έβλεπα με μεγάλο θαυμασμό. Μου άρεσαν οι ιστορίες που λέγανε μέσα από τον χορό. Μου άρεσε περισσότερο από όλα η έκφραση που μπορεί να είχε, που ζούσε αυτό που έκανε. Γι’ αυτό και δεν μου αρέσει όταν χορεύεις να είσαι ψεύτικος. Δεν μου αρέσει, δηλαδή, να προσποιείται κάποιος ένα ρόλο. Έχουμε, βέβαια, να προσποιηθούμε έναν ρόλο, αλλά το θέμα είναι να πάρουμε αυτόν τον ρόλο και να τον κάνουμε αλήθεια μας, καθώς πρέπει να μπεις μέσα στο ρόλο».
Διαγωνισμοί και διακρίσεις
«Από τα 13 πήγαινα σε διαγωνισμούς, στην αρχή πανελλήνιους και μετά παγκόσμιους. Όταν άρχισα να παίρνω βραβεία και να μου κάνουν προτάσεις για υποτροφίες και σπουδές σε Ακαδημίες του εξωτερικού, το έβλεπα ότι ερχόταν, το ένιωθα και γω. Έχω ένστικτο, είμαι Καρκίνος, καταλαβαίνω πότε κάτι είναι για καλό και πότε για κακό! Αλλά δεν λέω ότι «το ‘χω», δεν μου αρέσει αυτή η νοοτροπία του ότι «εγώ είμαι κι κανένας άλλος». Οι πιο πετυχημένοι άνθρωποι είναι ταπεινοί και δεν έχουν καμία έπαρση, που θεωρώ ότι είναι ελάττωμα των αδύναμων. Έβλεπα ότι επιβεβαιωνόταν η δουλειά μου. Με έκανε να αισθάνομαι πάρα πολύ καλά. Η ψυχή μου ηρεμούσε σε αυτή τη δουλειά και αυτό είναι το πιο σημαντικό.
Η ψυχή μου ηρεμούσε σε αυτή τη δουλειά
Είχα πάρει υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση ενώ είχα συμμετάσχει και στη Eurovision young dancers το 2005, διαγωνισμό για κλασσικό χορό, με θρύλους του μπαλέτου στην επιτροπή όπως η Μάγια Πλισέτσκαγια. Τότε έγιναν και οι περισσότερες προτάσεις. Στη Γερμανία, παράλληλα δούλευα και στην Όπερα του Μονάχου καθώς έπαιρναν παιδιά από την Ακαδημία. Μετά, επέστρεψα στην Ελλάδα. Τότε διευθυντής στην Εθνική Λυρική Σκηνή ήταν ο Ρενάτο Τζανέλα και με είδε σε ένα μάθημα και μου έκανε πρόταση να μπω στην ομάδα του και είπα ναι. Ήμουν 22».
Το 2019, η Ελεάνα έλαβε το βραβείο Performance Art στα Mad About Arts by Campari.
Τι είναι το μπαλέτο για εσένα;
«Το μπαλέτο είναι η δουλειά μου. Είμαι τυχερή και ευλογημένη που κάνω κάτι που μου αρέσει πάρα πολύ και μου προσφέρει ανάταση ψυχής. Είναι μια ψυχοθεραπεία ο χορός. Το μπαλέτο είναι μια τέχνη που πρέπει να την δουλέψεις πάρα πολύ. Το σώμα σου αλλάζει, έχει διαμορφωθεί πλέον αλλιώς. Δεν είναι μόνο η εξωτερική εκγύμναση του σώματος, πρέπει να δουλέψουμε κάθε στρώμα. Φαντάσου πόσος καιρός δουλειάς χρειάζεται για να το τελειοποιήσεις».
Α’ μπαλαρίνα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Το να είσαι η Α’ μπαλαρίνα (prima ballerina) της Εθνικής Λυρικής Σκηνής έχει μεγάλη ευθύνη γιατί πρέπει να κρατήσεις ένα επίπεδο που να δικαιολογεί τον τίτλο σου. Ο τίτλος έχει να κάνει με το ταλέντο, τη δουλειά και την αξία και τον δίνει ο εκάστοτε διευθυντής. Η δουλειά σου αναγνωρίζεται και παίρνεις την επιβεβαίωση που σου προσφέρει χαρά. Ωστόσο, πρέπει να ξέρεις κι από μόνος σου ποιος είσαι και μέχρι που μπορείς να φτάσεις. Να έχεις το γνώθι σαυτόν. Ακόμη είμαι prima ballerina στην Arena di Verona, όπου είναι το μεγαλύτερο φεστιβάλ στον κόσμο. Εκεί συμμετέχω στις μεγάλες παραγωγές του Φράνκο Τζεφιρέλι».
Πώς περνά μια μπαλαρίνα την ημέρα της
«Ξυπνάω νωρίς το πρωί, αν προλάβω να φάω, τρώω και δουλεύω μέχρι τις 4 το απόγευμα τουλάχιστον. Αρκετά συχνά πάω για πιλάτες, γιατί είναι μία γυμναστική που βοηθάει πάρα πολύ στις χορεύτριες, για να δυναμώσουμε με πολύ όμορφο τρόπο καθώς το σώμα μας δεν πρέπει να πρηστεί, ειδικά στα πόδια. Πρέπει να είναι όλα πιο ελαφριά. Ο δάσκαλος πρέπει να γνωρίζει πώς δουλεύει το κορμί ενός χορευτή. Στη συνέχεια μου αρέσει να διαβάζω, να βλέπω ταινίες, μου αρέσει η ηρεμία.
Δουλεύω μέχρι τις 4 το απόγευμα τουλάχιστον
Όσον αφορά στη διατροφή, ισχύουν αυτά που ισχύουν για όλους: Η ζάχαρη κάνει κακό και παχαίνει, όπως και το ποτό, τα φρούτα κάνουν καλό κτλ. Πρέπει να παίρνουμε συμβουλές από έναν διατροφολόγο, γιατί ο κάθε οργανισμός έχει διαφορετικές ανάγκες. Η γενική γραμμή είναι ότι τρως σωστά για να μπορείς να έχεις ένα δυνατό σώμα, να μπορείς να αποδώσεις στη δουλειά σου και να έχεις δύναμη. Οι καταχρήσεις γενικότερα δεν κάνουν καλό, ενώ όσο νωρίτερα κοιμάσαι τόσο το καλύτερο. Εκεί που, όμως, δεν μπορώ να κοιμηθώ με τίποτα, είναι μετά από παράσταση, καθώς έχω τρομερή υπερένταση».
Οι «θυσίες» και οι δυσκολίες της δουλειάς
«Αν θεωρείς στέρηση ότι έχασα εκδρομές στο σχολείο, ότι δεν βγήκα όταν ήμουν μικρή για να πάω σε κλαμπ, ναι έχω κάνει θυσίες. Αλλά δεν τα θεωρώ στέρηση, γιατί αν θέλω τώρα, μπορώ να τα κάνω. Ίσως βρήκα όμως πιο γρήγορα δουλειά από άλλους που δεν είχαν τελειώσει τις σπουδές τους. Το επάγγελμά μας έχει άλλη διάρκεια ζωής. Ξεκινάμε νωρίτερα αλλά σταματάμε και νωρίτερα. Μια μπαλαρίνα μπορεί να χορεύει ως τα 42, αλλά από εκεί και πέρα μπορεί να συνεχίσει να χορεύει με άλλον τρόπο. Δεν έχω μετανιώσει για κάτι. Αν κάτι είναι να σου έρθει, θα σου έρθει. Το γραφτό σου θα γίνει.
Δυσκολίες έχω συναντήσει πολλές. Θέλει πάρα πολύ δύναμη ψυχής, θέλει να έχεις πολύ σταθερούς ανθρώπους δίπλα σου και δυνατό χαρακτήρα, τον οποίο χτίζεις μέσα από τη δουλειά. Τίποτα δεν είναι εύκολο και για ένα παιδάκι είναι ακόμη πιο δύσκολο. Είναι απαιτητικός ο χώρος. Δεν μου αρέσουν οι άνθρωποι που συμπεριφέρονται πολύ ανταγωνιστικά και θεωρούν ότι είναι ο εαυτός τους και κανένας άλλος. Υπάρχουν πολλοί και μοναδικοί. Αν είναι να κάνεις μια δουλειά και να αρρωστήσεις, καλύτερα να μην την κάνεις καθόλου.
Μετά από τόσες δυσκολίες και δουλειά, μια μπαλαρίνα δεν είναι εύθραυστη όπως νομίζει ο κόσμος. Αλλά έχει να κάνει με τον χαρακτήρα και με την ισορροπία που έχει μέσα του ο καθένας».
Το σώμα μιας μπαλαρίνας
«Το μπαλέτο έχει αποκτήσει πλέον ένα ωραία γυμνασμένο κορμί. Όσον αφορά στο ύψος μιας μπαλαρίνας, ένα μέτριο ύψος βοηθάει, το πολύ ψηλό δεν βοηθάει. Παλιά ήταν πιο κοντές οι μπαλαρίνες. Έλεγαν μάλιστα ότι το μπαλέτο κονταίνει, που είναι μύθος. Είναι πιο εύκολο να γυμναστεί ένα συγκροτημένο. Εγώ, για παράδειγμα, είμαι 1,72.
Το μπαλέτο έχει αποκτήσει ένα ωραία γυμνασμένο κορμί
Όσον αφορά στα πόδια της μπαλαρίνας, όλα έχουν να κάνουν με την ανατομία του σώματος. Αυτό που βοηθάει είναι να έχεις πουέντ custom made στο πόδι σου. Σίγουρα όμως τα πόδια καταπονούνται».
Πώς νιώθεις πάνω στη σκηνή;
«Πάνω στη σκηνή νιώθω πολύ όμορφα. Για να ανέβεις πάνω στη σκηνή, πρέπει να έχεις και το «ψώνιο». Όλοι το έχουμε και είναι λάθος να μην το έχεις. Αλλά όταν κατεβαίνεις από τη σκηνή, είναι μέγα λάθος να το έχεις. Αφού ανεβαίνεις για να διηγηθείς μια ιστορία, έρχεται ο κόσμος για να περάσει καλά πρέπει κι εσύ να το δείξεις αυτό. Νιώθω ότι είναι ο φυσικός μου χώρος.
Η σκηνή είναι ο φυσικός μου χώρος
Ένα άγχος, μια αγωνία για το πώς θα πάει, πάντα υπάρχει. Αλλά μέχρι ένα σημείο. Από εκεί και πέρα πρέπει να ξεχάσεις τα πάντα και απλά να κάνεις αυτό που ξέρεις. Και αφού έχεις δουλέψει γι’ αυτό, δεν πρέπει να έχεις άγχος».
Νουρέγιεφ ή Μπαρίσνικοφ;
«Μπαρίσνικοφ! Ο αγαπημένος μου, ο παιδικός μου έρωτας. Ο Νουρέγιεφ έβγαλε το μπαλέτο προς τα έξω και ότι οι άνδρες κάνουν μπαλέτο. Ο Μπαρίσνικοφ, όμως, είναι από τους ελάχιστους παλιούς χορευτές που μπορεί να συγκριθεί με την τωρινή εποχή. Είναι πολύ μπροστά. Top!».
Όταν τα φώτα σβήσουν
«Έχω χρόνο για την προσωπική μου ζωή. Όποιος θέλει, βρίσκει. Για να χαλαρώσω μετά από μια κουραστική μέρα, βλέπω ταινίες, τους φίλους μου, συζητάω, κάνω ψώνια. Μου αρέσει και να βγαίνω αλλά δεν είμαι πολύ του ξενυχτιού. Άμα είμαι κουρασμένη, δεν θα βγω έξω. Μου αρέσει να μένω και στο σπίτι».
Το μέλλον και τα όνειρα
«Τώρα θα πάμε στο Κάιρο με τη Λυρική Σκηνή, θα χορέψουμε μπροστά από τις πυραμίδες.
Θα ήθελα να φτάσω μέχρι εκεί που θα είμαι σε όλα μου ευτυχισμένη, από κάθε άποψη, όχι μόνο επαγγελματικά ή προσωπικά, ολοκληρωμένη. Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει. Εγώ θα δουλεύω και από εκεί και πέρα, ό,τι είναι να μου δοθεί και να το κυνηγήσω παράλληλα, καλοδεχούμενο.
Από μικρή ονειρευόμουνα ότι ήμουν πάνω σε μια σκηνή, ότι κάνω υπόκλιση και με χειροκροτούν. Όλα σιγά σιγά ήρθαν και γω δούλευα ακόμη περισσότερο, πάντα. Ποτέ δεν πήραν τα μυαλά μου αέρα, ούτε ως παιδάκι. Έχω πραγματοποιήσει πολλά από τα όνειρά μου.
Θα χορέψουμε μπροστά από τις πυραμίδες, στο Κάιρο
Πριν από 2 χρόνια, είχα πάει να δω έναν φίλο μου στο Ηρώδειο και δεν είχα χορέψει ακόμη εκεί και είπα: Αχ, Θεέ μου, μακάρι να χορέψω κάποια στιγμή εδώ! Και μετά από μια εβδομάδα, μου έρχεται πρόταση να χορέψω σε ένα θέατρο 5 φορές μεγαλύτερο από το Ηρώδειο, στη Βερόνα. Ήταν κάτι που δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι θα συμβεί. Κοστούμια, σκηνικά, παραγωγές. Έρχονταν από μόνα τους. Τα όνειρα δουλεύουν μονάχα αν δουλέψεις εσύ. Είναι μεγάλη αλήθεια.
Όταν σταματήσω να είμαι μπαλαρίνα, θα ήθελα να κάνω κάτι ανάλογο με τον χορό. Έχω πολλά στο μυαλό μου για το μέλλον. Θεωρώ ότι όταν ξέρεις κάτι να το κάνεις καλά, πρέπει να μείνεις σε αυτόν τον χώρο. Θα ήθελα να πάρω κάποια παιδιά κάτω από τις «φτερούγες» μου, υπό την προστασία μου, ως δασκάλα κάποια στιγμή. Αυτά τα χρόνια, όμως, είναι για εμένα».
Οι δάσκαλοι και τα νέα παιδιά
«Οι δάσκαλοι μου με βοήθησαν πολύ να φτάσω έως εδώ. Ξεκίνησα με άντρα δάσκαλο. Μόνος σου δεν μπορείς να πας πουθενά. Ένας χορευτής πρέπει να έχει καλούς δασκάλους αλλά και καλή αντίληψη. Και αν δεν έχεις όρεξη για δουλειά, δεν θα φτάσεις πουθενά. Το μπαλέτο είναι μαθηματικά. Το μπαλέτο με βοήθησε να έχω πειθαρχία, υπομονή σε κάποια πράγματα, επιμονή και όνειρο.
Τα νέα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με το μπαλέτο θα τα συμβούλευα να κρατούν χαμηλούς τόνους, να δουλεύουν όσο πιο πολύ μπορούν. Λόγω των social media, έχει τεμπελιάσει το σώμα γιατί το μάτι έχει χορτάσει και θεωρεί ότι είναι όλα εύκολα. Αν κάτι το θες πραγματικά, πρέπει να το κάνεις καλά. Και να διαλέξεις στη ζωή σου κάτι που το κάνεις καλά και σε κάνει ευτυχισμένο. Αν είναι να είσαι στα μισά, καλύτερα να μην το κάνεις καθόλου. Ακόμη, να είναι προσγειωμένα και να μην τα απασχολεί τι γίνεται τριγύρω. Όταν κάτι θες, κοιτάς την αγάπη μου μόνο γι’ αυτό. Πρέπει να έχεις και ευαισθησίες για να είσαι καλλιτέχνης.
Αν δεν μπορείς όμως άλλο, να τα παρατήσεις γιατί δεν έχει νόημα να αλλοιώσεις τον χαρακτήρα σου για να ταιριάξεις κάπου. Αν δεν αντέχεις, κόψτο. Αν το θες πραγματικά, θα το συνεχίσεις. Είναι σημαντικό να είσαι καλά».
«Το μπαλέτο στην Ελλάδα χρειάζεται δουλειά. Πέρα από τη Λυρική, δεν μπορείς να δουλέψεις αλλού ως χορευτής μπαλέτου. Υπάρχουν ευκαιρίες αλλά όχι πολλές. Αν δεν βρεις εδώ, πρέπει να πας στο εξωτερικό».
Πού θα σε δούμε;
Τώρα δουλεύουμε τον «Δον Κιχώτη», με χορογραφία του Τιάγκο Μπορντίν και κοστούμια της Μαίρης Κατράντζου, που ανεβαίνει τον Μάρτιο. Είναι η κλασσική χορογραφία με μικρές και όμορφες αλλαγές. Ανυπομονώ γιατί είναι από τα αγαπημένα μου έργα. Έχει το έργο πολύ ωραία διάθεση, είναι γλέντι».
Τώρα δουλεύουμε τον «Δον Κιχώτη»
«Το μπαλέτο και ο χορός είναι το απωθημένο μου», της είπα. «Να μην έχεις απωθημένα», μου είπε πριν χωριστούμε.
Τελικά οι μπαλαρίνες δεν είναι φτιαγμένες από πορσελάνη. Είναι άνθρωποι με σάρκα και οστά, με πάθος και όνειρα.
