AVW: Οι αρχιτεκτόνισσες που ανανέωσαν τον Αερολιμένα Αθηνών μιλούν για την «αισθητική του νοήματος» κόντρα στα εφήμερα trend
Η Κατερίνα Βασιλάκου και η Αγγελική Αθανασιάδου, οι δύο αρχιτεκτόνισσες πίσω από την επέκταση του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών με το γραφείο «AVW Architecture», μιλούν στο Bovary για την αρχιτεκτονική που βασίζεται στην αλήθεια, τις προκλήσεις των μεγάλων και μικρών έργων, και τη «γυάλινη οροφή» που συνεχίζει να υφίσταται για τις γυναίκες.
«Το γραφείο μας χαρακτηρίζεται από την “αισθητική του νοήματος”. Αυτό σημαίνει ότι δεν επιθυμούμε να ακολουθούμε κάποιο συγκεκριμένο στιλ ή αισθητική έκφραση, αλλά να μπορούμε να εκφράζουμε κάθε φορά, σε κάθε έργο μας, τη δική του αλήθεια», μας λένε αναφορικά με το ποια είναι η φιλοσοφία του γραφείου τους.
Αυτή η φιλοσοφία αφορά «τη δομή, την αφήγηση του χώρου, την εμπειρία, το είδος και το πλήθος των μέσων, και φυσικά τα υλικά και τις λεπτομέρειες αυτών. Μέσα σε αυτή τη διαδρομή, μένουμε πιστοί ως ομάδα στα βασικά μας εργαλεία που είναι η σκέψη για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, για το πολιτισμικό αποτύπωμα που δημιουργούμε με τα έργα μας».
Υπάρχουν, κατά τη γνώμη τους, τάσεις και trend στην αρχιτεκτονική;
«Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η καλή αρχιτεκτονική έχει διαχρονικά χαρακτηριστικά και δεν εξαντλείται στο “στιλ”. Ανεξάρτητα της εποχής, κάθε ουσιαστική σκέψη και έρευνα έρχεται να διατυπώσει ένα αυθεντικό και άρτιο έργο», εξηγούν.
«Και είναι η σκέψη αυτή που θα κληροδοτήσει τα στοιχεία της στο έργο για να αξιολογηθεί τελικά αξιόλογο στην πάροδο του χρόνου. Αυτό αναζητούμε για τα έργα μας».
Επέκταση αεροδρομίου: Ένα άκρο έδωσε πνοή σε όλο το κτίριο
«Αναμφίβολα, ένα έργο που είναι ξεχωριστό για εμάς είναι η επέκταση του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, το οποίο εκπονήσαμε σε συνεργασία με το γραφείο Τομπάζη. Ένα κτίριο δημόσιου χαρακτήρα, ένα Κτίριο-Πύλη στην πόλη της Αθήνας, αλλά και ένα έργο με πολλά δύσκολα στοιχήματα και προκλήσεις», λένε.
«Η βασική αρχιτεκτονική μας αναζήτηση, ήταν πώς μπορούμε, σχεδιάζοντας το ένα μόνο άκρο του κτιρίου να δώσουμε μια νέα πνοή σε όλο το κτίριο. Είναι σαν να πρέπει να γράψεις έναν επίλογο που θα αποδώσει νέο και πιο εύστοχο νόημα, σε ένα παλαιότερο κείμενο. Η ιδέα για τη σύνθεση του τμήματος της επέκτασης αξιοποίησε τα μορφολογικά στοιχεία του υφιστάμενου κτιρίου, για να σχεδιάσει ένα δυναμικό άκρο που αναδιατυπώνει την παρουσία του συνόλου».
Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών/ Φωτογραφία: Γιώργης Γερόλυμπος
Από τα υπόλοιπα, σαφώς μικρότερης κλίμακας, έργα τους, η Κατερίνα Βασιλάκου και η Αγγελική Αθανασιάδου ξεχωρίζουν το δημοτικό σχολείο της βίλλας Αιμιλίας.
«Το έργο αυτό μας κάλεσε να ζήσουμε ξανά την εμπειρία του να είμαστε μαθητές, και να δούμε το χώρο μέσα από τα μάτια των παιδιών. Να σκεφτούμε και να καταγράψουμε την ανθρωπομετρική κλίμακα ενός νηπίου, να αντιληφθούμε τη σημασία και το ρόλο της σωματικής παρουσίας στο φυσικό χώρο, να χαρτογραφίσουμε τη σχέση της σωματικής εμπειρίας με τις διεργασίες του εγκεφάλου που παράγουν την εμπειρία και τη μάθηση, αλλά και το σύνολο της ψυχοσωματικής εξέλιξης με τη συνδρομή της μνήμης και της φαντασίας», σημειώνουν.
Με εργαλείο τα αποτελέσματα της παρατήρησης, προέκυψε ένα έργο πολύ ιδιαίτερο. «Είναι πολύ σημαντικό να βγαίνεις από την “ασφαλή περιοχή” των κεκτημένων εργαλείων σου ως αρχιτέκτονας, γιατί μόνο τότε μπορείς να ανακαλύψεις κάτι καινούριο, να κάνεις ένα σημαντικό βήμα στην έρευνά σου. Το έργο αυτό μας βοήθησε πολύ να το επιβεβαιώσουμε αυτό», συμπληρώνουν.
Διαφέρει η αρχιτεκτονική προσέγγισή τους ανάλογα με την κλίμακα του έργου; «Ανεξαρτήτως κλίμακας, έχουμε πάντα τη δημιουργική αγωνία να διατυπώσουμετα σωστά ερωτήματα-– τι πρέπει να ειπωθεί εδώ, ποιο είναι το ερώτημα που τίθεται στο συγκεκριμένο έργο που το κάνει ιδιαίτερο και μοναδικό. Κι αυτό ίσως είναι το πιο σημαντικό, γιατί αυτά και οι απαντήσεις τους αποτελούν πάντα την πυξίδα σε κάθε μελλοντική αρχιτεκτονική απόφαση», απαντούν.
Ανδροκρατούμενος χώρος η αρχιτεκτονική, παραγνωρισμένες οι δεξιότητες των γυναικών
Στο ήδη δύσβατο τοπίο της αρχιτεκτονικής, όπως το χαρακτηρίζουν, προστίθενται και οι προκλήσεις που προκύπτουν από την διάκριση σε βάρος των γυναικών. «Ο χώρος της κατασκευής αυταπόδεικτα είναι ένας ανδροκρατούμενος χώρος. Αν σκεφτεί κανείς ότι η πλειοψηφία των αποφοίτων των αρχιτεκτονικών σχολών στην Ελλάδα είναι γυναίκες, ωστόσο στο πλήθος των γραφείων αρχιτεκτονικής συναντούμε επικεφαλής κυρίως άντρες, διαπιστώνει ότι η αντιμετώπιση των δυο φύλων δεν είναι ισότιμη», τονίζουν.
«Οι γυναίκες συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια στην ανάθεση ηγετικών ρόλων ή στην αποδοχή τους στο ρόλο του ηγέτη από τα μέρη μιας ανδροκρατούμενης ομάδας, καλούνται να αποδείξουν τις ικανότητές τους σε μεγαλύτερο βαθμό από τους άντρες και να καταπολεμήσουν στερεότυπα τα οποία συνδέουν την τεχνική κατάρτιση, την αποτελεσματικότητα, τη συντεταγμένη σκέψη και την ισχύ με την ανδρική κυρίως φύση», εξηγούν.
Υπογραμμίζουν, επίσης, πως δεν γίνεται αναφορά και σε σημαντικά χαρακτηριστικά των γυναικών που εμπλουτίζουν τη αρχιτεκτονική. «Η αυξημένη ανθεκτικότητα των γυναικών, η δυνατότητα πολύπλοκης σκέψης και δημιουργικής επεξεργασίας των προβλημάτων, η ευελιξία στην προσέγγιση των θεμάτων αλλά και των ανθρώπων, οι δυνατοί ομαδικοί δεσμοί που δημιουργούν, η συστηματικότητα, η εξαιρετική ικανότητα σε multitasking».
«Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι η εποχή μας είναι μια ευνοϊκή εποχή για να καταπολεμηθεί το φαινόμενο της ‘γυάλινης οροφής’, χρειάζεται όμως ακόμη συντονισμένη προσπάθεια», καταλήγουν.
