Ιωάννα Παρασκευοπούλου: «Κάθε παράσταση είναι διαφορετική γιατί εμείς δεν είμαστε κάθε μέρα οι ίδιοι»
Για την Ιωάννα Παρασκευοπούλου, στον χορό και τη ζωή υπάρχει πάντα χώρος για απροβλεψιμότητα, αυθορμητισμό και αλλαγή.
Στο πλαίσιο διεξαγωγής του 29ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας που θα πραγματοποιηθεί από τις 14 έως τις 23 Ιουλίου, η καταξιωμένη χορεύτρια και χορογράφος αναμένεται να παρουσιάσει την παράσταση «MOS», πόνημα και ταυτόχρονα μεθοδολογικό εργαλείο μίας προσωπικής έρευνας που βρίσκεται διαρκώς εν εξελίξει.
Απόφοιτος της Κρατικής Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και, επί της παρούσης, φοιτήτρια στο Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, η Iωάννα Παρασκευοπούλου έχει στο ενεργητικό της αξιόλογες συμμετοχές σε παραστάσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό και
μετρά συνεργασίες με προεξέχουσες μορφές του χώρου.
Τα τελευταία χρόνια, το έργο της φέρεται να αντλεί από τη φιλοσοφία «the medium is the message», με τη χρήση οπτικοακουστικών εργαλείων και τεχνικών να μετουσιώνεται μέσα από κάθε παράσταση σε μία εμπειρική μελέτη του ανθρώπινου σώματος που αποκτά νόημα μέσα από τη ματιά του κοινού και την απρόβλεπτη αλληλεπίδραση των ερμηνευτών.
Παραμένοντας πάντοτε σε εγρήγορση και σε άμεση επαφή με το περιβάλλον της, η Ιώαννα θέτει τη ζωντανή διάδραση στο επίκεντρο της πρακτικής της, επιδιώκοντας να αποκωδικοποιήσει μέσα από το «ζωντανό» performance την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, τις αντιφάσεις και την τυχαιότητα της.
Στο MOS, μια αυτοσχέδια οπτικοακουστική εμπειρία προκύπτει μέσα από την αλληλεπίδραση φαινομενικά αντίθετων στοιχείων που εμπλέκονται αμοιβαίως και διαρκώς ανατροφοδοτούνται.
Μέσα από την αυθόρμητη διάθεση και τον παιγνιώδη πειραματισμό των ερμηνευτών, η παράσταση ερευνά τις φανερές και κρυφές σχέσεις μεταξύ εικόνας, ήχου και κίνησης, αποκαλύπτοντας στον θεατή στοιχεία που γεννιούνται σε παρασκηνιακές συνθήκες, και καλώντας τον να αναπτύξει νέες συνδέσεις και συσχετισμούς.
Με κίνητρο την εξέλιξη και αφορμή το ένστικτό της, η Ιωάννα Παρασκευοπούλου «αγκαλιάζει» την αλλαγή, δίνει χώρο στον αυθορμητισμό και το παιχνίδι, επανεξετάζει τη δημιουργία της και διαρκώς την αναπλάθει.
Πως ξεκίνησε το ταξίδι σου με τον χορό και τι σημαίνει για σένα το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας;
Ξεκίνησα χορό στην Καλαμάτα σε ηλικία 6 ετών, οπότε έχει μεγάλη συναισθηματική αξία για εμένα το να επιστρέφω στην πόλη που μεγάλωσα για να παρουσιάσω τη δική μου δουλειά. Τα βιώματα μου στην πόλη είναι πολλά, όπως και οι αναμνήσεις μου σαν μαθήτρια της ΔΕΠΑΚ και σαν θεάτρια του Φεστιβάλ Καλαμάτας.
Έχω παρακολουθήσει παραστάσεις ως παιδί κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ που ακόμη τις θυμάμαι -για τα συναισθήματα που μου προκάλεσαν και για τον τρόπο που με ενέπνευσαν, λειτουργώντας ως αφορμή για την επαφή μου με τον χορό. Χαίρομαι πολύ που θα έχω την ευκαιρία να παρουσιάσω το «MOS» για πρώτη φορά στην πόλη που μεγάλωσα, που αγαπώ και νοσταλγώ.
Τι σε ώθησε να ασχοληθείς με τις Τέχνες Ήχου και Εικόνας; Πως επηρέασαν οι σπουδές σου την προσέγγισή σου στον χορό και το πως αντιλαμβάνεσαι το ανθρώπινο σώμα;
Πάντοτε ενδιαφερόμουν για τη φωτογραφία και η εικόνα. Κάποια στιγμή ένιωσα την ανάγκη να σπουδάσω και κάτι άλλο πέρα από τον χορό. Ευτυχώς, συγκυριακά κατέληξα στο τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα σχολή με ένα ευρύ πεδίο σπουδών γύρω από την εικόνα και τον ήχο.
Σταδιακά, η σκέψη μου και τα ενδιαφέροντα μου διευρύνθηκαν και άρχισα να αντιλαμβάνομαι διαφορετικά τη σχέση μου με την κίνηση, τον χορό και το σώμα. Κατά κάποιον τρόπο εστίασα στις σκέψεις γύρω από την κίνηση, στις ιδέες και τις εικόνες, αλλά και στα συναισθήματα που αυτή προκαλεί. Φυσικά, η διαφορετική αυτή αντίληψη -την οποία ακόμη προσπαθώ να αποκωδικοποιήσω- σχετίζεται με κάποια ακόμη δεδομένα όπως την πολυετή τριβή μου με το επάγγελμα, τη σωματική κόπωση, τις πολύτιμες συνεργασίες και με την ανάγκη μου για κίνητρο, εξέλιξη και αναφορές.
Θα ήθελες να περιγράψεις με λίγα λόγια τι πραγματεύεται το «MOS»;
Δεν πραγματεύεται κάτι συγκεκριμένο. Ουσιαστικά, «δανείστηκα» από μια ήδη υπάρχουσα μέθοδο παραγωγής και αναπαραγωγής ηχητικών εφέ που χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο πλέον στο μεταπαραγωγικό (post-production) στάδιο της δημιουργίας μιας ταινίας -την τεχνική foley. Προσπάθησα να τη φέρω στη σκηνή και να την εξελίξω. Στόχος μου ήταν να ρίξω φως σε στοιχεία που δεν φαίνονται, που συμβαίνουν σε παρασκηνιακές συνθήκες. Ήθελα να ερευνήσω το πως από κάτι τεχνικό που αποκαλύπτει μια καθαρή, λειτουργική σχέση, μπορώ να οδηγηθώ σε μια εξαντλητική κατάσταση που ίσως και να μπορεί να συγκινήσει.
Χαρακτηρίζεις τη δουλειά σου ως ένα παιγνιώδες πείραμα. Υπάρχει χώρος για αυθορμητισμό και αυτοσχεδιασμό στο «παιχνίδι», για αλληλεπίδραση με το κοινό;
Το MOS είναι αρκετά παιχνιδιάρικο. Αυτός ήταν και ο στόχος μου. Στην αρχή, κατά τη διάρκεια των προβών πειραματιζόμασταν και δοκιμάζαμε παιχνίδια. Η αφορμή για την εξέλιξη της ιδέας ήταν ένα βίντεο στο youtube που έδειχνε foley artists να επαναδημιουργούν τους ήχους μιας ταινίας. Με ιντρίγκαρε τόσο πολύ αυτή η διαδικασία -της επαναδημιουργίας του ήχου με σκοπό την εμψύχωση της εικόνας, που αμέσως μπήκα στη διαδικασία να αναζητήσω τρόπους για να την εφαρμόσω στην πρακτική μου.
Στην παράσταση δεν μπορούμε να μην είμαστε σε εγρήγορση, ανοιχτοί και έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο. Αυτό που καλούμαστε να κάνουμε στο πρώτο μέρος του MOS, είναι συνδεδεμένο με την χρήση υλικών και μέσων για την παραγωγή του ήχου σε σχέση με τις εικόνες που βλέπουμε. Επομένως απαιτεί αρκετή προσοχή για να προκύψει κάτι συντονισμένο που θα «πείσει» το κοινό. Στο δεύτερο μέρος της παράστασης, όταν πια η εικόνα φεύγει από την προσοχή μας και από το οπτικό πεδίο του κοινού, σταδιακά αρχίζει και παίρνει χώρο ο αυθορμητισμός και ό,τι είναι αυτό που κουβαλάμε ως διάθεση εκείνη τη μέρα.
Το «Mos» αποτελεί μία «ζωντανή χορογραφία» -αυτό συνεπάγεται πως η κάθε παράσταση είναι διαφορετική; Ως δημιουργός, επαναπροσδιορίζεις το έργο σου μέσα από κάθε performance;
Η ενασχόληση μου με τη μελέτη και την επεξεργασία της τεχνικής foley ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σε πρώτο στάδιο, τον Μάρτιο του 2021 δημιούργησα ένα video project με τίτλο «All she likes is popping bubble wrap», το οποίο παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 8ου Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, κατόπιν ενός open call για ψηφιακά έργα.
Το MOS δημιουργήθηκε έναν χρόνο αργότερα, όταν άρχισαν να πραγματοποιούνται ξανά δια ζώσης παραστάσεις. Αυτή ήταν μία περίοδος που η ανάγκη για φυσική παρουσία, για ζωντανή διάδραση και για διαπροσωπική επαφή ήταν πολύ έντονη. Συνολικά, όλες οι παραστάσεις εκείνης της μεταβατικής περιόδου χαρακτηρίζονταν ως «ζωντανές» -εξού και το MOS χαρακτηρίστηκε ως «ζωντανή χορογραφία». Δεν είναι δικός μου μου ο χαρακτηρισμός αυτός, αλλά κάτι που η Στέγη πρόσθεσε σαν περιγραφή του έργου κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου.
Κάθε παράσταση είναι φυσικά διαφορετική καθώς εμείς που την κάνουμε, κάθε μέρα αλλάζουμε, δεν είμαστε ίδιοι με την προηγούμενη. Όσο και να προσπαθείς να καλουπώσεις ένα σχήμα που νομίζεις ότι είναι αυτό που σου ταιριάζει, αυτό που μοιάζει αληθινό, αυτό που κατάφερες να ανακαλύψεις -πάντα κάτι ξεφεύγει. Γιατί είμαστε ζωντανοί και υπάρχει η διαρκής αλληλεπίδραση με το περιβάλλον μας και η πολυπλοκότητα της ύπαρξης μας.
Στο MOS, ωστόσο, αντιλαμβάνομαι πως η παράσταση είναι μία δυναμική διαδικασία κυρίως μέσα από τις αντιδράσεις του κοινού. Αυτές είναι που δημιουργούν για εμάς, μία διαφορετική αίσθηση και εμπειρία της κάθε παράστασης, που με κάνουν να αναρωτιέμαι για αυτό που έχω δημιουργήσει.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση σε ένα multimedia performance που βασίζεται στην αλληλεπίδραση σε ζωντανό χρόνο;
Να γίνουν όλες οι τεχνικές εργασίες στην προετοιμασία της παράστασης σωστά και να “τρέξουν" όλα κατά τη διάρκεια αυτής όπως πρέπει. Η καλή και αξιόπιστη τεχνική υποστήριξη σε τέτοιου είδους παραστάσεις προσφέρει μεγάλη ασφάλεια.
Τι τροφοδοτεί την έμπνευση σου για νέα δημιουργία;
Το ένστικτό μου και οι απώλειες.
