Μέσα στην πρώτη έκθεση γλυπτικής που γίνεται σε σούπερ μάρκετ στην Κυψέλη

Κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει σε ένα σούπερ μάρκετ της Φωκίωνος Νέγρη.

Μπαίνοντας βιαστικά για να τσιμπήσουν ένα πακέτο τσίχλες και ένα νερό, οι επισκέπτες του ΟΚ! Μarkets μπορεί να βρεθούν να κατεβάζουν από το ράφι ένα έργο τέχνης.

Αυτή η άμεση συνύπαρξη δύο διαφορετικών κόσμων, που εκτυλίσσεται με φυσικότητα αλλά και χιούμορ ήταν ιδέα της εικαστικού Μαριλίας Κολυμπίρη, σε ένα project που ονομάστηκε (καθόλου τυχαία) Basic Needs.

Ο λόγος που κάποιος μπορεί να βρεθεί να κοιτάζει ένα κεραμικό γλυπτό σε σχήμα μπουκαλιού, αντί για το πλαστικό μπουκάλι που σκόπευε να αγοράσει, είναι ότι το Basic Needs, η πρώτη έκθεση γλυπτικής που γίνεται μέσα σε σούπερ μάρκετ, είχε ακριβώς αυτόν τον στόχο.

Να δημιουργήσει τις συνθήκες στις οποίες ένας ανυποψίαστος πελάτης που αγοράζει νερό μπορεί να γίνει ξαφνικά υποψιασμένος θεατής μιας έκθεσης (ή απλώς να προσπεράσει το έκθεμα και να συνεχίσει τη μέρα του).

Τι ακριβώς περιλαμβάνει το Basic Needs; 300 κεραμικά γλυπτά που παριστάνουν διάφορα προϊόντα καθημερινής χρήσης που μπορεί κανείς να προμηθευτεί από το σούπερ μάρκετ. Χαρτί υγείας, βετέξ και καθαριστικά, σοκολάτες και Cheetos, μπουκάλια νερού, μπύρας και γάλακτος, κονσέρβες τόνου, μακαρόνια, κουτιά με μπισκότα και τσίχλες είναι μερικά από τα γλυπτά που βρίσκονται τοποθετημένα στα ράφια του καταστήματος, ανάμεσα από τα προϊόντα προς πώληση, έτσι που με μια γρήγορη ματιά το μάτι δεν τα ξεχωρίζει.

Παράλληλα, η ζωή του σούπερ μάρκετ εκτυλίσσεται κανονικά -άλλωστε η έκθεση διαρκεί περίπου 1 μήνα. Στην είσοδο, πάντως, είναι τοποθετημένα διακριτικά ένα κείμενο για την έκθεση, ένας ζωγραφισμένος στο χέρι χάρτης του σούπερ μάρκετ με βελάκια προς τα σημεία που υπάρχουν εκθέματα, αλλά και μία φόρμα όπου ο επισκέπτης μπορεί να σημειώσει τον μοναδικό αριθμό του εκθέματος που θα τον ενδιέφερε να αποκτήσει. Για όποιον και αν τα δει.

«Έχει ενδιαφέρον», μου λέει η Μαριλία Κολυμπίρη καθώς στεκόμαστε στην είσοδο του καταστήματος. «Άλλοι ανακαλύπτουν τα εκθέματα, μας ρωτούν και συζητούν μαζί μας, άλλοι τα παρατηρούν για κάποια ώρα και αποχωρούν, κάποιοι συνεχίζουν τα ψώνια τους».

Η ίδια άρχισε να επεξεργάζεται την ιδέα της έκθεσης πριν περίπου ενάμιση χρόνο, αν και η διερώτηση σχετικά με τη σχέση του ανθρώπου με τα αντικείμενα την επισκέφθηκε για πρώτη φορά στη διάρκεια της καραντίνας. Άλλωστε πίνακές της με θέμα το φαγητό, την κουζίνα, τα πιάτα και το πολύχρωμο χάος της μαγειρικής εκτέθηκαν στην ομαδική έκθεση Studio Encounters στο Amphicar Studio αλλά και στην έκθεση με τίτλο Presence and Pleasures στην γκαλερί AG18 Gallery της Βιέννης.

«Στη διάρκεια της καραντίνας, με τον επιβεβλημένο εγκλεισμό, άρχισα να παρατηρώ τα αντικείμενα και να επεξεργάζομαι τη θέση και τη σχέση μου με αυτά. Με ενδιαφέρει τελικά η σχέση των ανθρώπων με τα αντικείμενα, τα οποία άλλοτε θεοποιούνται και άλλοτε εξανθρωπίζονται. Ένα ανοιχτό ψυγείο γεμάτο πράγματα, ένας πάγκος με λαχανικά, είναι οι χώροι και τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν και που χρησιμοποιούμε καθημερινά και δημιουργούμε σχέσεις μαζί τους». Η ίδια ξεκίνησε να δουλεύει πυρετωδώς και τελικά κατασκευάστηκαν τα 300 κεραμικά που περιλαμβάνονται στην έκθεση.

Όμως, εκτός από τα αντικείμενα, η επιλογή του χώρου είχε ιδιαίτερη σημασία για την ίδια. «Ήμουν πολύ συνειδητοποιημένη ως προς τον χώρο -ήθελα να είναι ένας χώρος κοινός, ένας χώρος όπου επιτρέπεται η είσοδος σε όλους, χωρίς περιορισμούς. Στη διάρκεια της καραντίνας οι δημόσιοι χώροι, οι χώροι όπου μπορούσαν να συνυπάρξουν οι άνθρωποι περιορίστηκαν, και επαναπροσδιορίστηκαν».

«Ο ελεύθερος χρόνος κατανεμήθηκε σε δύο χώρους, στο σπίτι και σε χώρους αγοράς ειδών βασικής ανάγκης. Έτσι, οι χώροι των σούπερ μάρκετ διεύρυναν τη ταυτότητα τους σε πυλώνες συναντήσεων και διαλόγου για πολλούς ανθρώπους. Το σούπερ μάρκετ διαμορφώνεται ως ένα σημείο δημόσιου χώρου, μιας σύγχρονης αγοράς, όπου οι γείτονες μοιράζονται την καθημερινότητα τους, ανταλλάσσουν ιδέες και απόψεις», αναφέρει το κείμενο της Φωτεινής Βεργίδου που συνοδεύει την έκθεση.

Παράλληλα, η πολυπολιτισμική και πολυσυλλεκτική γειτονιά της Κυψέλης αναδείχθηκε ως ιδανική για να φιλοξενήσει το πρότζεκτ. Στην εύρεση της συγκεκριμένης τοποθεσίας συνέβαλλε και ο σκηνοθέτης Μενέλαος Καραμαγγιώλης και έτσι η έκθεση πλαισιώνεται από παράλληλες δράσεις της ομάδας Documatism και του έργου “the AfroGreeks", με τη συμμετοχή κατοίκων της περιοχής, καλλιτεχνών και δημοσιογράφων.

Πίσω, στο εσωτερικό του ΟΚ!Markets, διαφορετικά layers νοήματος και αλληλεπίδρασης συνυπάρχουν μέσα σε ένα κλίμα απόλυτης φυσικότητας. Ο καταναλωτής μετατρέπεται σε θεατή, τα προϊόντα καθημερινής χρήσης γίνονται έργα τέχνης (που παριστάνουν προϊόντα καθημερινής χρήσης), το τζάμι του ψυγείου μέσα στο οποίο είναι τοποθετημένα τα κεραμικά μπουκάλια γίνεται η γυάλινη προθήκη ενός εκθεσιακού χώρου. Η τέχνη στρέφεται στα καθημερινά αντικείμενα, στα προϊόντα, αντηχώντας την περίφημη γουρχολική ντοματόσουπα και τις κούτες Βrillo.

Το μουσείο έρχεται στο σούπερ μάρκετ, η τέχνη ανοίγεται στον δημόσιο χώρο και γίνεται απτή και προσβάσιμη. Αυτό άλλωστε συμφωνεί με την προσέγγιση της νεαρής αποφοίτου της Καλών Τεχνών Μαριλίας Κολυμπίρη, που μετρά ήδη πολλές συμμετοχές σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Στο τέλος, συζητάμε για τον τίτλο της έκθεσης. Η έννοια των βασικών αναγκών «ανοίγει» εδώ με ενδιαφέροντα τρόπο -από τη μία τα τρόφιμα ως καύσιμα επιβίωσης, η επικοινωνία και η συνύπαρξη και από την άλλη η τέχνη που δεν αξιολογήθηκε ως βασική ανάγκη στη διάρκεια της καραντίνας, αλλά είναι και «βασική» και «ανάγκη» με πολλούς τρόπους.

«Με ενδιαφέρει πάρα πολύ το στοιχείο των καθημερινών πραγμάτων και των χώρων όπου συνυπάρχουν οι άνθρωποι. Θα μου άρεσε να κάνω κάτι αντίστοιχο σε ένα κομμωτήριο!», λέει η Μαριλία Κολυμπίρη.

Η έκθεση Basic Needs τρέχει στο OK! Markets της Φωκίωνος Νέγρη ως τα τέλη Μαρτίου.

Ανακαλύψτε τη δουλειά της Μαριλίας Κολυμπίρη εδώ.