Οι πιο επιτυχημένοι Τζόκερ στην ιστορία του κινηματογράφου και το φαινόμενο Χοακίν Φοίνιξ

Μετά της βράβευση της ταινίας «Joker» με το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στον Χοακίν Φοίνιξ, έναν σπουδαίο ηθοποιό, που έρχεται με τη σειρά του να προστεθεί στη λίστα όσων έχουν ερμηνεύσει τον αιώνιο εχθρό του Μπάτμαν.

Σκοτεινός ιππότης, ψυχοπαθής κλόουν, ή ένα φρικιαστικό πειραχτήρι; Πολλές οι εκδοχές με μεγάλους σταρ του Χόλιγουντ -κι όχι μόνο- να δίνουν γη και ύδωρ για να ερμηνεύσουν μια από τις πιο θρυλικές περσόνες της μεγάλης οθόνης.

Σήμερα ο Τζόκερ γίνεται πλέον 79, αφού για πρώτη φορά εμφανίστηκε το 1940 σ' ένα κόμικ της DC, με κεντρικό ήρωα τον μασκοφόρο σωτήρα του Γκόθαμ Σίτι. Όμως η πηγή έμπνευσής του ξεκινάει νωρίτερα, και όσο και να σας φανεί περίεργο βρίσκεται στο κλασικό βιβλίο του Βίκτορ Ουγκό, «Ο άνθρωπος που γελά». Ο Γκουινπλέν λοιπόν, ο κεντρικός ήρωας, μπορεί να είναι ένας υπέρμαχος της κοινωνικής δικαιοσύνης, όμως έχει ένα φρικιαστικό χαμόγελο, που απέκτησε σε νεαρή ηλικία από γιατρούς της βασιλικής αυλής με σκοπό να γίνει διασκεδαστικό θέαμα.

Το 1928 ο Πολ Λένι μετέφερε στον κινηματογράφο το ομώνυμο βιβλίο και ο Κόνραντ Βέιντ ερμήνευσε τον βασανισμένο Γκουινμπλέν. Από αυτή την ταινία εμπνεύστηκε η ομάδα της DC (Μπομπ Κέιν, Μπιλ Φίνγκερ και Τζέρι Ρόμπινσον) τον αιώνιο εχθρό του Μπάτμαν, γεγονός άλλωστε που δεν απέκρυψε. Στα κόμικς, ο Τζόκερ ξεκινάει τη πορεία του ως πανέξυπνος, ψυχοπαθής και εγκληματίας. Αργότερα όμως, τη δεκαετία του ’50, υποβιβάστηκε σε έναν χαριτωμένο φαρσέρ. Έπρεπε να περάσουν είκοσι ολόκληρα χρόνια για να αποκτήσει και πάλι τη σκοτεινή πλευρά που γοητεύει το κοινό του.

Ο πρώτος ηθοποιός που τον υποδύθηκε ήταν ο Σεζάρ Ρομέρο στην τηλεοπτική σειρά «Μπάτμαν», ο οποίος κυρίως ακολούθησε τον δρόμο της κωμωδίας. Το 1989 στην πρώτη τηλεοπτική ταινία του μασκοφόρου σούπερ ήρωα, ο Τζόκερ περνάει στα χέρια του έμπειρου Μάικλ Κίτον, που προσδίδει κύρος και μέγεθος στον ρόλο.

Ο Τζακ Νίκολσον παραλαμβάνει τη σκυτάλη στην πρώτη κινηματογραφική μεταφορά του Μπάτμαν δια χειρός Τιμ Μπάρτον, δίνοντας μια γκροτέσκ και φαντεζί ερμηνεία, τονίζοντας την τρέλα και την ψυχασθένεια του ήρωα. Ο Νίκολσον -που από μικρός διάβαζε τα κόμικ της DC και ήταν φαν του Τζόκερ- είχε ενθουσιαστεί με τον ρόλο του και όπως έχει δηλώσει, είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα που έχει κάνει στην καριέρα του.

Για τους περισσότερους όμως ο καλύτερος Τζόκερ, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, ήταν ο Χιθ Λέτζερ, που πρωταγωνιστούσε μαζί με τον Κρίστιαν Μπέιλ στον «Σκοτεινό Ιππότη» του Κρίστοφερ Νόλαν. Ο Λέτζερ είχε κυριολεκτικά παθιαστεί με τον ρόλο. Για ένα μήνα κλείστηκε μόνος του στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου μελετώντας με εμμονή σχεδόν τις κινήσεις, τη στάση του σώματος, τις συμπεριφορές και τη φωνή του Τζόκερ. Μάλιστα καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας του κρατούσε αναλυτικές σημειώσεις, ζωγράφιζε σκίτσα, και κατέγραφε τις πιθανές σκέψεις του Τζόκερ προκειμένου να πετύχει την απόλυτη ταύτιση. Στη συνέχεια στα γυρίσματα ωθούσε τον εαυτό του στα άκρα, ζητώντας μάλιστα από τον Μπέιλ να τον χτυπάει κανονικά στις σκηνές βίας, προκειμένου να πετύχουν το απόλυτα ρεαλιστικό αποτέλεσμα. Τελικά ο Λέτζερ τιμήθηκε, μετά θάνατον, με το Όσκαρ Β’ ανδρικού ρόλου, όμως δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι αυτή του η εμμονή τον οδήγησε και στην τραγική του αυτοκτονία.

Επόμενη κινηματογραφική εμφάνιση του Τζόκερ ήταν στην «Ομάδα αυτοκτονίας», με τον Τζάρεντ Λέτο να δίνει μια αξιοπρόσεχτη ερμηνεία, παρόλο που ο ρόλος δεν ήταν πολύ μεγάλος.

Τώρα για πρώτη φορά όμως, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Τοντ Φίλιπς, έχουμε μια ταινία με απόλυτο πρωταγωνιστή τον Τζόκερ, που όπως λένε όσοι την έχουν δει απογειώνεται από την ερμηνεία του Φοίνιξ -που δήλωσε πως κόντεψε να τρελαθεί με αυτό τον ρόλο. Πέρα από τις δύσκολες ψυχολογικές μεταπτώσεις που έπρεπε ένα πετύχει, ο γνωστός ηθοποιός αναγκάστηκε να χάσει σε σύντομο χρονικό διάστημα 23 κιλά, πράγμα που τον εξάντλησε.

Στo «Joker» λοιπόν θα δούμε την αληθινή ιστορία του απόλυτου κακού, καθώς και το πώς απέκτησε τις τρομερές ουλές του. Μέχρι σήμερα οι εκδοχές είναι πολλές. Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη, του τις έκανε ο μέθυσος πατέρας του σε έναν καβγά με τη μητέρα του, που παρακολουθούσε τρομαγμένος ο μικρούλης Τζόκερ. Τότε εκείνος θυμωμένος που ο γιος του παρέμενε ανέκφραστος, αποφάσισε να βάλει ένα χαμόγελο στο πρόσωπό του.

Μια άλλη εκδοχή της ιστορίας, ολίγον πιο μελοδραματική, είναι πως ο ίδιος ο Τζόκερ κατέστρεψε το πρόσωπό του για να συμπαρασταθεί στη γυναίκα του που την είχαν παραμορφώσει ληστές. Ο Φίλιπς και ο Φοίνιξ πάντως επιλέγουν να δουν τον Τζόκερ ως μια βασανισμένη ψυχή που μέσα από την τρέλα βρίσκει τη σωτηρία του. Αυτός ο Τζόκερ δεν είναι εκ φύσεως κακός, αλλά ένα πλάσμα που οι συνθήκες τον έκαναν τέρας, με τον Φοίνιξ να υπογραμμίζει το τραύμα ενός συναρπαστικού αντιήρωα, έχοντας ήδη κερδίσει τις εντυπώσεις.