Εξαιρετικός Σωτήρης Τσαφούλιας: «Δεν υπάρχει μεγάλος καλλιτέχνης αν δεν είναι πρώτα σπουδαίος άνθρωπος»
Καλεσμένος στην εκπομπή του ΑΝΤ1, «Το Πρωινό», το πρωί της Παρασκευής 12 Φεβρουαρίου ήταν ο σκηνοθέτης, Σωτήρης Τσαφούλιας.
Ο Σωτήρης Τσαφούλιας πήρε θέση για τις καταγγελίες και ο μεστός και αφοπλιστικός λόγος του καθρεπτίζει την καθαρή του ματιά στα πράγματα.
Αξίζει να τον ακούσετε:
«Είμαι της λογικής ότι αλλάζει η κοινωνία και πρέπει να είμαστε όλοι μαζί. Δεν θα ήθελα να σταθώ ούτε σε ονόματα, ούτε σε καταστάσεις.
Θεωρώ ότι δεν θα έπρεπε να βγαίνω να μιλάω, αλλά ο λόγος που βγαίνω και το κάνω χωρίς να έχω να καταγγείλω ένα περιστατικό είναι για να προστατέψω λίγο τις φωνές αυτών που βρίσκουν το θάρρος και βγαίνουν και μιλάνε απέναντι στις φωνές παλαιότερων που δεν αρθρώνουν τον λόγο που θα έπρεπε στην παρούσα κατάσταση.
Δεν ανήκω στην πολύ νέα γενιά, γι’ αυτήν πιστεύω ότι πολεμάμε τώρα, ανήκω στη δεκαετία του 70’, ανήκω στη γενιά των χωρισμένων γονιών. Πράγμα που εγώ όταν πήγαινα σχολείο δεν το έβρισκες. Και ανήκω στη γενιά των χωρισμένων γονιών, όχι γιατί ξεχαρβαλώσαμε την κοινωνία που παραλάβαμε, αλλά γιατί αντιληφθήκαμε γρήγορα, ότι η κοινωνία αυτή έχει τρομερές παθογένειες, και χωρίς να έχω καμία διάθεση να το μετατρέψω σε σύγκρουση γενεών, είναι ένα διαξιφισμός μεταξύ της γενιάς του 70’ και των πατεράδων μας, που τους αγαπάμε και τους στηρίζουμε γιατί μπορεί να μας πέρασαν τις αξίες τους και τις αρχές τους, χωρίς να μπορέσουν να δουν το τοπίο που αλλάζει, αλλά τώρα που με αγάπη και τα θύματα -γιατί εγώ δεν έχω ακούσει κάποιο από τα θύματα να βγαίνει εκτός ορίων, ούτε και τους ανθρώπους που μιλούν γι’αυτούς, τον Πάνο Βλάχο, τον Τάσο Ιορδανίδη. Βλέπω μια απίστευτη ηρεμία και αγάπη. Γιατί θα σταθούμε με αγάπη απέναντι και στους θύτες, γιατί κι εκείνοι έχουν παράπλευρες απώλειες, γιατί μην ξεχνάμε ότι στα θύματα θα πρέπει να υπολογίζουμε και τα παιδιά και τις γυναίκες των ανθρώπων που έκαναν αυτές τις αποτρόπαιες πράξεις. Αλλά δεν είναι η ώρα να ασχοληθούμε με αυτούς, είναι ώρα να ασχοληθούμε με τους πληγωμένους.
Δεν μπορώ να συνέλθω στην κυριολεξία από τη στιγμή που είδα τη συνέντευξη του κυρίου Μοθωναίου και πιστεύω ότι όσοι άνθρωποι λένε τα πράγματα στα οποία θα αναφερθώ άμεσα, δεν ξέρω μήπως θα έπρεπε αυτή η συνέντευξη να ξαναπαίξει, και αντί να βλέπω τον κο Μοθωναίο, να βλέπω μια φωτογραφία του, όταν ήταν 6 ετών, για να μπορέσουν να καταλάβουν λίγο κι αυτοί που δεν καταλαβαίνουν, και λένε το «Κάτσε φρόνιμα», το «Δεν ξέρω ποια είναι η κυρία», «Στηρίζω μεν τα θύματα, αλλά...» και ούτω καθεξής. Είμαι ευτυχής που ξεκινάει όλο αυτό από τον χώρο του θεάτρου, σε αυτή τη χώρα και από τον χώρο του θεάτρου, γιατί δεν βλέπουμε τίποτε άλλο αυτή τη στιγμή, από την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Tην Αντιγόνη με τον Κρέοντα. Την πάλη αξίας και αρχής. Και αυτή τη στιγμή επειδή έχω ακούσει και τον όρο «ανθρωποφαγία» το τελευταίο διάστημα, τον οποίο δεν τον άκουσα στην περίπτωση του Ζακ Κωστόπουλου, δεν το άκουσα όταν γίνονταν καταγγελίες την εποχή που η κοινωνία δεν ήταν έτοιμη να ακούσει. Εάν, λοιπόν, ανθρωποφαγία λέγεται αυτό που κάνετε εσείς τώρα και τηλεδίκη, το να ικανοποιείς τον εαυτό του, να αυτοϊκανοποιείσαι μπροστά σε μία έντρομη γυναίκα που με κλάματα στα μάτια προσπαθεί να βγει από πόρτες που έχεις κλειδώσει και εσύ μπροστά σε αυτό το θέαμα όχι μόνο να διατηρείς τη στύση σου αλλά να φτάνεις και σε κορύφωση, αυτό πώς ονομάζεται; Όταν βλέπεις ένα παιδί 6 ετών και γυρνάμε και λέμε ότι παραγράφηκε το αδίκημα αλλά δεν έχει παραγραφεί το δικαίωμα του δράστη να μηνύσει για συκοφαντική δυσφήμιση, το τραύμα στην ψυχή του Μοθωναίου στα πόσα χρόνια παραγράφεται;
Ακούω να μιλάμε για ανθρώπους χωρίς να τους στοχοποιώ, που φέρονται να έχουν κάνει τις πράξεις αυτές, και αποκαλούνται μεγάλοι καλλιτέχνες, ποιος είναι ο μεγάλος καλλιτέχνης; Δεν υπάρχει μεγάλος καλλιτέχνης αν δεν έχεις γίνει σπουδαίος άνθρωπος. Η ανθρωπιά και η εξέλιξη συμπαρασύρει και το επάγγελμα. Είσαι σπουδαίος επαγγελματίας. Με μεγάλωσαν με την φράση «Να σέβεσαι τους μεγαλύτερους». Τώρα, όμως, που ο δάσκαλός μου είναι ο Σοφοκλής και βλέπω την Αντιγόνη, παίρνω μια φράση από την Αντιγόνη: «Τα έργα πρέπει να μετράς, και όχι τα χρόνια». Ποιο θέατρο κινδυνεύει; Το θέατρο ξεκίνησε το 750 πΧ. Μετράει 3000 χρόνια. Ο Λιάγκας και ο Τσαφούλιας που δεν είναι καλά σαν άνθρωποι επειδή το πάτησαν για 3 ή 4 δεκαετίες, θα κινδυνέψει το θέατρο από αυτούς. Το θέατρο είναι οι άνθρωποί του και οι άνθρωποι έχουν ανάγκη το θέατρο, όσο έχει το θέατρο ανάγκη τους ανθρώπους. Δεν είναι εκεί το ζητούμενο.
«Το ζητούμενο είναι να προσέξουμε τι λέμε απέναντι σε αυτούς που σηκώνουν ανάστημα και καταθέτουν την ψυχή τους. Το «κάτσε φρόνιμα», λοιπόν, πρέπει να πάει σε όσους αδυνατούν να διαχωρίσουν το φλερτ από την παρενόχληση, σε αυτούς που απέναντι σε βιασμένες ψυχές και κορμιά αναζητούν ευκαιρίες να ξεθάψουν την καριέρα τους ή να συνεργαστούν με ανθρώπους που δεν συνεργάστηκαν, σε αυτόν που δεν μπορεί να παραδεχτεί το λάθος του και να ζητήσει μια συγγνώμη, λέγοντάς μας «Ζητούμε συγγνώμη που δεν καταφέραμε να μεταλαμπαδεύσουμε την γνώση που λάβαμε, χωρίς την βία που την συνόδευε όταν την λάβαμε εμείς. Εκεί πάει το «Κάτσε φρόνιμα». Στον Ζακ Κωστόπουλο, στα παιδιά αυτά και στον Μοθωναίο των 6 ετών πάει η ανθρωποφαγία. Και σε ό,τι αφορά τους ανθρώπους που λένε «Δεν την ξέρω την κυρία», ή «Ποιος είμαι εγώ; Είμαι ο κανένας για να βγω να μιλήσω, φοβάμαι να καταθέσω», θέλω να θυμίσω σε όλους αυτούς, ότι το να είσαι ο κανένας, έχει μεγάλη δύναμη. Γιατί τα προβλήματα για τον Οδυσσέα στην Ομήρου Οδύσσεια, ξεκινούν από όταν ο Κανένας αποφασίζει να πει το όνομά του ότι τον λένε Οδυσσέα. Ως Κανένας τύφλωσε τον Πολύφημο, ως Οδυσσέας υπέστη την οργή του Ποσειδώνα.
Οσο για το «Γιατί τώρα;». Ακούσα από ένα ρεπορτάζ δικό σας ότι ένας άνθρωπος που φέρεται να έχει καταγγελθεί για όλα αυτά, θα αποτανθεί σε μια κλινική απεξάρτησης από το σεξ. Εδώ κολλάει το γιατί τώρα. Γιατί δεν αποτάθηκε στην κλινική όταν ένιωσε την πρώτη ορμή; Μετά τον πρώτο βιασμό; Μετά τον δεύτερο, τον τρίτο. Γιατί τώρα;». Γιατί αυτή τη στιγμή, αυτό που κάνετε, και ξανά εξάρω τη θέση σας, σε όσους διατηρείτε το μέτρο, δεν είναι τηλεδίκη και δεν είναι ανθρωποφαγία. Επιτελείτε έργο γιατί τώρα είναι η στιγμή, που η αρχή αδυνατεί να επιβάλει και να πράξει, όσα επιβάλλει η αξία. Και έτσι αλλάζουν οι νόμοι. Στη Γαλλία ψηφίστηκε νόμος εντός του 2021, όταν αν ένας άνθρωπος κατηγορηθεί για βιασμό και έχει βιάσει 5 γυναίκες, αλλά οι 4 έχουν παραγραφεί, αν η πέμπτη δεν έχει παραγραφεί, συμπαρασύρει και τις άλλες τέσσερις.
«Αγαπάμε τη Δικαιοσύνη αλλά φτιάχτηκε από ανθρώπους και είναι ατελής. Πρέπει να καταλάβουμε ότι μέσα από έναν δομημένο λόγο με ηρεμία και με αγάπη προς όλους, θα αλλάξουμε τα κακώς κείμενα παντού και θα δώσουμε έναν κόσμο στα παιδιά μας, σαν αυτόν που αξίζει στην ανθρώπινη φύση της.
«Ο σκηνοθέτης που τραυματίζει τον ηθοποιό σωματικά και ψυχικά, δεν είναι σκηνοθέτης, είναι οπερατέρ. Η τέχνη χρησιμοποιεί το ψέμα για να πει μια αλήθεια. Καλλιτέχνης δεν είναι επάγγελμα, καλλιτέχνης είναι η εξέλιξη του ανθρώπου. Ο κύριος Μοθωναίος είναι τεράστιος καλλιτέχνης όχι γιατί ασκεί την υποκριτική αλλά διότι έχει υποστεί τόση ασχήμια από το ανθρώπινο είδος και ξυπνάει κάθε πρωί και λέει στον εαυτό του ότι αξίζει τη χαρά και δέχεται την αγκαλιά ενός ανθρώπου. Αυτό είναι καλλιτεχνία. Δεν είναι να στέκεσαι στην Επίδαυρο και να τραβάς μονολόγους και να συντονίζονται οι πέτρες. Οι πέτρες και τα σανίδια δεν είναι τίποτα χωρίς τους ανθρώπους».
