Σαρλότ Σαλομόν: Η συγκλονιστική ιστορία μιας ζωγράφου που χάθηκε στο Άουσβιτς, ενώ κυοφορούσε το παιδί της
Η ζωγράφος Σαρλότ Σαλομόν δολοφονήθηκε το 1943 σε ηλικία 26 ετών στο Άουσβιτς, ενώ κυοφορούσε το παιδί της. Η ιστορία της είναι συγκινητική και συνάμα τραγική.
Στη σύντομη ζωή της, η Σαρλότ Σαλομόν ζωγράφιζε διαρκώς και κατάφερε να δημιουργήσει πάνω από 1.700 σπουδαία έργα, όπου μάς μεταφέρει στη ζωή του Βερολίνου τη δεκαετία του 1930. Τα έργα της φυλάσσονται στο Εβραϊκό Ιστορικό Μουσείο, στο Άμστερνταμ, όπου το δώρισαν οι γονείς της, το 1971.
Η Σαρλότ Σαλομόν έγινε γνωστή παγκοσμίως από μία σειρά 700 σκίτσων με τίτλο «Ζωή ή Θέατρο;», όπου προσπαθούσε να ανακαλύψει την ταυτότητά της: την ταυτότητα μιας Eβραίας γυναίκας και ζωγράφου στη ναζιστική Γερμανία. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα είδος αυτοβιογραφίας-ημερολογίου της Εβραίας ζωγράφου την περίοδο της ναζιστικής Γερμανίας.
Μέσα σε δεκαοκτώ μήνες, η Σαρλότ Σαλομόν ζωγράφισε την ιστορία της ζωής της, σε ηλικία μόλις 23 ετών, μεταξύ του 1940 και του 1942.
Η συγκλονιστική ιστορία της Σαρλότ Σαλομόν ήρθε στο φως στο ευρύ κοινό όταν το 2014, o Γάλλος συγγραφέας Νταβίντ Φοενκινός έγραψε το μυθιστόρημα «Charlotte», με το οποίο αφοσιώθηκε 10 χρόνια.
Ο Φοενκινός αφηγείται στο μυθιστόρημά του την παιδική της ηλικία που σημαδεύτηκε από την αυτοκτονία της μητέρας της, αλλά και ένα βαρύ οικογενειακό ιστορικό που σημαδεύεται από επτά αυτοκτονίες συγγενών της. Ολες εκτός από μία γυναίκες.
Το μυθιστόρημα τοποθετείται ιστορικά λίγο πριν και λίγο μετά το Τρίτο Ράιχ. Τα γεγονότα και οι στιγμές που περιγράφονται αποτυπώνουν τη σκληρότητα της διαβίωσης εκείνη την εποχή, αλλά και τη δύναμη των ανθρώπων να αντιμετωπίσουν γενναία τις συνθήκες απαξίωσης. Η Σαρλότ, Εβραία, μπήκε όπως και η οικογένειά της στο στόχαστρο των αδίστακτων διωκτών που δεν έβλεπαν ανθρώπους, αλλά υποτελείς, τους οποίους και έπρεπε να εξολοθρεύσουν λόγω της καταγωγής τους.
«Για μένα, ήταν μια ιδιοφυΐα. Εκπληκτικά μοντέρνα, σε τόσο νεαρή ηλικία, σε μια δύσκολη περίοδο. Ο μόνος πριν από αυτήν που έκανε κάτι παρόμοιο ήταν ο Σαγκάλ» έχει δηλώσει ο Γάλλος συγγραφέας Νταβίντ Φοενκινός για την Σαρλότ.
Η Σαρλότ Σαλομόν ήταν μια προικισμένη ζωγράφος που ξεχώρισε νωρίς για το ταλέντο της. Αρχισε να ζωγραφίζει σε ηλικία 13 ετών τους πρώτους πίνακες. Το 1936 φοίτησε στη διάσημη κρατική Ακαδημία Τέχνης του Βερολίνου, η οποία επέτρεπε μόνο το 1,5% του σχολείου να είναι Εβραίοι. Προερχόταν από μια εύπορη οικογένεια του Βερολίνου. Ο πατέρας της, Αλμπερτ Σαλομόν ήταν χειρουργός και η μητέρα της αυτοκτόνησε όταν η Σαρλότ ήταν οκτώ ή εννέα, αν και την άφησαν να πιστεύει ότι η μητέρα της πέθανε από γρίπη.
Η Σαρλότ ήταν μια νεαρή και ταλαντούχα γυναίκα, η οποία συνειδητοποίησε ότι για χρόνια υπέφερε επειδή η παράνοια ήταν μια οικογενειακή ιστορία. Το δυσοίωνο μοτίβο της αυτοκτονίας απείλησε και την ίδια, όμως η ίδια δεν επέλεξε τον θάνατο, αλλά την τέχνη.
Άρχισε να ζωγραφίζει τη ζωή της, αντί να ακολουθήσει την ίδια μοίρα της οικογένειάς της.
Ζώντας σαν πρόσφυγας στη Villefranche στη γαλλική Ριβιέρα από τον Ιανουάριο του 1939 και έχοντας ανακαλύψει το 1940 το ιστορικό αυτοκτονιών της οικογένειάς της, έκανε αυτή την τραυματική αποκάλυψη τέχνη. Ζωγράφισε τις αναμνήσεις της σαν μυθιστόρημα, συνοδεύοντας τα σχέδιά της με μεγάλα κείμενα, τα οποία είναι εξαιρετικά.
Η Σαρλότ Σαλομόν δολοφόνησε τον παππού της βάζοντας δηλητήριο στην ομελέτα που του είχε μαγειρέψει. Μάλιστα, αμέσως μετά, όπως περιγράφει σε μια επιστολή 35 σελίδων που ανακαλύφτηκε από ερευνητές το 2016, σχεδίασε ένα πορτρέτο του παππού της καθώς αυτός εξέπνευσε μπροστά της.
Η ζωγράφος τον σκότωσε τον Φεβρουάριο του 1943, οκτώ μήνες πριν δολοφονηθεί η ίδια στο Άουσβιτς, καθώς τον θεωρούσε υπεύθυνο για τις αυτοκτονίες της μητέρας, της συνονόματης θείας της και της γιαγιάς της. Η Σαρλότ είχε επίσης κακοποιηθεί σεξουαλικά από τον παππού της. Συμβόλιζε όπως έγραψε «τους ανθρώπους στους οποίους έπρεπε να αντισταθώ».
Η Σαλομόν δημιούργησε κάτι μοναδικό στην ιστορία της τέχνης. Τα έργα της αποτύπωναν το προφίλ των αναμνήσεων όσων συνέβησαν σε διωγμένους Εβραίους καλλιτέχνες και συγγραφείς σε όλη την Ευρώπη. Μέσα από τα έργα της κατόρθωσε να αποσχιστεί από τη μοίρα της οικογένειάς της και να δημιουργήσει μια καινούργια ζωή για τον εαυτό της. Δυστυχώς όμως η ιστορία αποφάσισε να την θανατώσει.
Η έκθεση των έργων της στο Λονδίνο, στο Εβραϊκό Μουσείο με τίτλο «Ζωή; ή Θέατρο;» αποδεικνύει ότι οι ιδέες δεν πεθαίνουν.
Η ζωγράφος παντρεύτηκε τον Αλεξάντερ Νάγκλερ γερμανόφωνο Εβραίο πρόσφυγα, στις 17 Ιουνίου 1943, στο δημαρχείο της Νίκαιας ενώ ήταν έγκυος. Συνελήφθησαν μαζί στο Villefranche τον Σεπτέμβριο του 1943 και μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο διέλευσης του Drancy έξω από το Παρίσι.
Η εκτέλεση των εγκύων γυναικών μόλις έφταναν στο Άουσβιτς ήταν άμεση. Η Σαρλότ Σαλομόν έχασε τη ζωή της την πρώτη ώρα που ήταν στο στρατόπεδο. Ηταν τεσσάρων μηνών έγκυος. Ο σύζυγός της πέθανε επίσης από εξάντληση στο ίδιο στρατόπεδο.
Το έργο της σπουδαίας ζωγράφου αποτελεί μια βαθιά πηγή έμπνευσης για όσους πιστεύουν ότι η τέχνη είναι το μεγάλο καταφύγιο της ζωής.
Σε ένα από τα τελευταία της έργα εμφανίζεται μια προφητική λεζάντα: «I will live for them all».
