Το Σύμφωνο Συμβίωσης δεν δίνει δικαίωμα στα ζευγάρια να υιοθετήσουν παιδί

Η είδηση ότι γνωστό ζευγάρι -που διατηρεί φιλικές σχέσεις- υπέγραψε από κοινού την περασμένη εβδομάδα σύμφωνο συμβίωσης, προκειμένου να υιοθετήσει παιδί, δημιούργησε ένα τεράστιο buzz τόσο γύρω από τα δύο πρόσωπα όσο και γύρω από το θέμα της τεκνοθεσίας.

Ηλεκτρονικά, έντυπα Μέσα και τηλεοπτικές εκπομπές ασχολήθηκαν εκτενώς με το θέμα, σχολιάζοντας πολλές φορές μάλιστα ότι οι δύο παρουσιαστές και καλοί φίλοι θέλουν να μεγαλώσουν από κοινού ένα παιδί, υιοθετώντας το.

Ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος εξηγεί ωστόσο γιατί, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, ενώ αποκαλύπτει με ποιους τρόπους μπορούν μεμονωμένα άτομα και ζευγάρια να προχωρήσουν στην υιοθεσία ενός παιδιού.

Γράφει ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος

H τεκνοθεσία στην Ελλάδα είναι μια διαδικασία που προβλέπεται για μεμονωμένα άτομα, καθώς και για έγγαμα ζευγάρια. Ο νομοθέτης ενδιαφέρεται κυρίως να αναγνωρίσει ως θετούς γονείς άτομα που είναι κατάλληλα, με γνώμονα το "βέλτιστο συμφέρον του τέκνου".

Την απόφαση αυτή την λαμβάνει το δικαστήριο που κηρύσσει την "υιοθεσία", όπως αναφέρεται ο θεσμός αυτός στον Αστικό Κώδικα, σαν να αφορούσε μόνο υιούς κι όχι γενικά τέκνα. Πριν από το δικαστήριο όμως, ο υποψήφιος θετός γονέας εξετάζεται από κοινωνικό λειτουργό, δημόσιο υπάλληλο που συντάσσει την σχετική έκθεση για το κατά πόσον ο υποψήφιος είναι κατάλληλος για το παιδί. Υπάρχει επίσης μια σειρά ιατρικών εξετάσεων που οφείλει να περάσει ο υποψήφιος γονέας, στις οποίες περιλαμβάνονται και κατηγορίες ιατρικών καταστάσεων που είναι εντελώς άσχετες με την καταλληλότητα του ατόμου να γίνει γονέας (όπως η οροθετικότητα).

Το σύμφωνο συμβίωσης δεν περιλαμβάνει το δικαίωμα της από κοινού τεκνοθεσίας. Ένα ζευγάρι με σύμφωνο συμβίωσης δεν έχει δικαίωμα να τεκνοθετήσει από κοινού, διότι δεν θεωρείται "έγγαμο". Εάν επιθυμεί να τεκνοθετήσει, μπορεί να το κάνει σε ατομική βάση, ο ένας από τους δύο συντρόφους. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, ο άλλος σύντροφος δεν θα έχει απολύτως καμία συγγένεια με το παιδί. Θετός γονέας θα είναι μόνον ο σύντροφος που πραγματοποίησε την ατομική τεκνοθεσία. Έτσι, τα ετερόφυλα ζευγάρια που επιθυμούν από κοινού να τεκνοθετήσουν, είναι υποχρεωμένα να προχωρήσουν σε γάμο.

Ένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο έχει το δικαίωμα, εφόσον βέβαια βρίσκεται στην κατάλληλη ηλικία που ορίζει ο νόμος, να τεκνοθετήσει ατομικά. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός του είναι αδιάφορος νομικά και, εάν μια υπηρεσία λάβει υπόψη τέτοια στοιχεία, αποκλείοντας το άτομο από την τεκνοθεσία, παραβιάζει την νομοθεσία. Συγκεριμένα, σύμφωνα με την απόφαση Ε.Β. κατά Γαλλίας που εκδόθηκε το 2008 από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η Γαλλία καταδικάστηκε διότι η έκθεση της κοινωνικής υπηρεσίας έλαβε αρνητικά υπόψη το γεγονός ότι η αιτούσα την τεκνοθεσία συζούσε με μια άλλη γυναίκα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Γαλλία για παραβίαση του δικαιώματος της αιτούσας για σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής της ζωής σε συνδυασμό με την απαγόρευση διακρίσεων. Με αυτή την απόφαση κατέστη σαφές ότι η ατομική τεκνοθεσία σε όλη την Ευρώπη είναι πλήρως αποσυνδεδεμένη από τον σεξουαλικό προσανατολισμό του θετού γονέα.

Για τα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης προβλέπεται ένας άλλος θεσμός: η αναδοχή τέκνων. Η αναδοχή δεν είναι τεκνοθεσία, όμως. Έχει προσωρινά αποτελέσματα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Δικαίωμα για αναδοχή ανηλίκων έχουν και τα ομόφυλα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, σύμφωνα με τον νόμο 4538/2018. Παραμένει όμως το κενό για την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Ένα κενό που μπορεί αυτομάτως να καλυφθεί με την επέκταση του γάμου ώστε να καλύπτει και αυτές τις μορφές οικογένειας: ο γάμος παντού στον κόσμο συνεπάγεται αυτομάτως δικαιώματα τεκνοθεσίας.