Τζέσικα Τσαστέιν

Ο ηλικιακός ρατσισμός δεν είναι μύθος

Όχι, ο ηλικιακός ρατσισμός δεν είναι κατασκεύασμα, ούτε υπερβολή, είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο, που έχει αρχίσει επικίνδυνα να παρεισφρέει σε κάθε έκφανση της ζωής. Κι αν παλιότερα η νεότητα θεωρούταν ιδανικό, σήμερα κοντεύει να γίνει η μονή αποδεκτή   πραγματικότητα.

Φράσεις όπως «τόπο στους νέους», μπορεί να προκαλούν έναν γενικό ενθουσιασμό, αλλά, αλήθεια, τι θα απογίνει με όλους αυτούς, που πλέον η κοινωνία δεν θεωρεί ούτε νέους, αλλά και ούτε και μεγάλους για να τους συνταξιοδοτήσει; Ή μήπως αναρωτήθηκε ποτέ κανείς τι θα γίνει με αυτούς τους νέους, όταν σε μια δεκαετία πάψουν να είναι πια νέοι κατά την κοινή λογική; Σε ποιον άραγε «τόπο» θα καταλήξουν;

Η στήριξη στους νέους ανθρώπους αναμφίβολα είναι σημαντική, αλλά για ποιο λόγο; Για να απομυζούμε τις δυνάμεις τους και στη συνέχεια να τους πετάξουμε στον κάλαθο των αχρήστων ή για τους δώσουμε τις ευκαιρίες να αποκτήσουν πείρα, έτσι ώστε όταν μεγαλώσουν, να είναι αρκετά ώριμοι και να προσφέρουν ακόμα περισσότερα;   

Η νεολαγνεία της σύγχρονης εποχής έχει χτυπήσει φυσικά και την κινηματογραφική βιομηχανία, που με τον δικό της έμμεσο τρόπο προσπαθεί να μας πείσει ότι σήμερα, εν έτει 2021, η Κέιτ Γουίνσλετ, για παράδειγμα, μπορεί μια χαρά να είναι και γιαγιά και καταξιώμενη επιθεωρητής της αστυνομίας- κάπου εδώ γελάμε, γιατί αν μια νέα κοπέλα στα είκοσί της μείνει έγκυος και αποφασίσει να κάνει ένα παιδί, είναι σίγουρο ότι με τα σημερινά δεδομένα έχει ξεγράψει την όποια καριέρα θα ήθελε να ακολουθήσει, εκτός κι αν ζει στη Γη της Επαγγελία. Ή πως η εξαιρετική κατά τα άλλα Κάρεϊ Μάλιγκαν στα 35 της είναι φυσιολογικό να παίζει μια πενηντάχρονη, λες και έλειψαν οι καλές ηθοποιοί στην ανάλογη ηλικία. Ή πως η Κέλι Μακ Γκίλις, που στο «Τop Gun» υποδύθηκε την αγαπημένη του Τομ Κρουζ, εύλογα δεν θα είναι και πάλι στο πλευρό του στο sequel, γιατί «πλέον είναι πολύ χοντρή και γριά», όπως η ίδια δήλωσε.

Η πρωταγωνίστρια του Top Gun, Κέλι Μακ Γκίλις/ Φωτογραφία: AP Images

Πολλές μεγάλες σταρ, όπως η Σκάρλετ Γιόχανσον, έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται το αδιέξοδο και αντιδρούν σθεναρά: αρνούνται τα ρετούς και τις πλαστικές επεμβάσεις και καλούν το κοινό να τις αποδεχτεί όπως είναι.

Ατάκες όπως «είμαι όσο αισθάνομαι», μπορεί να  δηλώνουν αυτοπεποίθηση, αλλά ταυτόχρονα μαρτυρούν και μια μεγάλη φοβία: ότι τρέμω να αποκαλύψω την ηλικία μου, γιατί θα θεωρηθώ άχρηστος, ένα γέρικο άλογο που πρέπει να το σκοτώσουν πριν πεθάνει. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι να εκμηδενίσουμε τον χρόνο, αλλά να κατανοήσουμε πως όλες οι ηλικίες είναι απαραίτητες σε αυτή τη ζωή. Δεν είναι κακό να είσαι γιαγιά, κανονική, γιατί οι γιαγιάδες μας ήταν αυτές που μας μεγάλωσαν, μας είπαν παραμύθια, μας αφηγήθηκαν πώς ήταν ο κόσμος κάποτε, μας έμαθαν να μαγειρεύουμε παραδοσιακές συνταγές, να διαβάζουμε, να ακούμε παλιά τραγούδια και τόσα άλλα.

Κι αν όλα αυτά μοιάζουν να συμβαίνουν μόνο στον μακρινό πλανήτη του Χόλιγουντ, αρκεί μόνο ένα πρόσφατο ποστ της ηθοποιού Ζωής Ρηγοπούλου στο facebook,που αναρωτιόταν τι θα κάνουν οι ηθοποιοί των εξήντα χρόνων, αν οι ρόλοι των γιαγιάδων και των παππούδων δίνονται σε σαραντάχρονους και με χιούμορ άρχισε να αμφιβάλει για το αν η γενιά της υπάρχει ακόμα, για να καταλάβουμε τις διαστάσεις του θέματος.

Τι κρύβεται τελικά πίσω από τη λογική, που τόσο πιστά φαίνεται πια να υπηρετεί ο κόσμος του θεάματος παγκοσμίως, και γιατί ακόμα και οι νέοι, που προς ώρας μοιάζουν να ωφελούνται από την κατάσταση, θα έπρεπε να είναι πιο διστακτικοί και καχύποπτοι; Καταρχάς, το ζήτημα είναι σαφώς οικονομικό: ένας καινούργιος σε μια οποιαδήποτε δουλειά πληρώνεται λιγότερο, άρα συμφέρει. Όμως αυτός ο καινούργιος κάποτε θα «παλιώσει», λογικά θα έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις και επιπλέον δεν θα έχει τις ίδιες αντοχές, γιατί έτσι είναι η φύση μας. Επίσης, μια βασική παράμετρος, που μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα φαίνεται πως υποτιμάται είναι η εμπειρία, δηλαδή το όχημα της όποιας εξέλιξης, την οποία διαθέτουν αναγκαστικά οι μεγαλύτεροι, γιατί απλώς δεν γίνεται αλλιώς.

Κέιτ Γουίνσλετ

Μην ξεχνάμε δε, πως η ταμπέλα του «ηλικιωμένου» αυτομάτως δημιουργεί ένα ντόμινο ρατσιστικών συμπεριφορών: ένας μεγάλος άνθρωπος δεν μπορεί να λειτουργεί κατά πολλούς ως αυτόνομη οντότητα, δεν έχει δικαίωμα να ερωτευτεί, γιατί «θα γίνει γελοίος», δεν επιτρέπεται να ονειρεύεται μια αλλαγή «γιατί πια είναι πολύ αργά» και πόσα ακόμα ασφυκτικά «δεν» μας ταλαιπωρούν, όταν περάσουμε το «επιτρεπτό όριο»...

Όλα αυτά τα στερεότυπα λοιπόν αρχίζουν να γίνονται δεύτερη φύση των μεγαλύτερων σε ηλικία, που σταδιακά παροπλίζονται για να μην τους επικρίνουν ή αποδέχονται πως έτσι είναι τα πράγματα και στην ουσία αυτοεξορίζονται στο περιθώριο. Αλλά ακόμα και άνθρωποι που δεν έχουν μπει στη τρίτη ηλικία, τρέμουν στην ιδέα πως ο κόσμος δεν είναι πια γι’ αυτούς και εγκλωβίζονται σε δουλειές, σχέσεις, γάμους, ακόμα και κοινωνικές επαφές που τους βασανίζουν, για να μην μείνουν μόνοι, άνεργοι και τελικά ανεπιθύμητοι.

Το χάσμα όμως υπάρχει όσο το συντηρούμε και τα στρατόπεδα δημιουργούνται, όταν εμείς σηκώνουμε τείχη. Οι κυρίες του Χόλιγουντ σήμερα κάνουν το πρώτο βήμα και μιλούν έξω από τα δόντια, γι' αυτό που εποχή της εικόνας προετοιμάζει τόσο μεθοδικά. Εμείς μπορούμε απλώς να κλείσουμε τα αυτιά μας και τα μάτια και να αναλογιστούμε πως ο χρόνος τρέχει για όλους και αυτός ο κόσμος μας  χωράει όλους. Κυρίως όμως πως έχουμε ανάγκη ο ένας το άλλον για να προχωρήσουμε...