Φέρτε πίσω το Instagram που αγαπήσαμε
Μαζί με το πιο αυτοαναφορικό social network καταρρέει και η δική μας δυνατότητα να φλερτάρουμε με τον τρόπο που είχαμε συνηθίσει: καρδούλες, reactions και stories μοιάζουν πλέον ξεπερασμένα, σε ένα σύμπαν που επαναπροσδιορίζει διαρκώς τον εαυτό του.
«Έλα να κάνουμε ένα στόρι!» Παραδέξου το, έχεις πολύ καιρό να πεις τη συγκεκριμένη ατάκα, πόσο μάλλον να κάνεις post στο Instagram. Γιατί πολύ απλά, δεν είναι πλέον «κουλ». Το δυναμικό κοινό των social media έχει στρέψει το ενδιαφέρον του στο TikTok, κάνοντας το Instagram στην άκρη. Ή για να το πούμε πιο απλά, η εφαρμογή που μας ξετρέλαινε το 2015 ξεπεράστηκε και πλέον αντιμετωπίζεται σαν τον θείο που κάθεται με την νεολαία. Και δεν φταίμε εμείς γι’ αυτό.
Το 2020 παρατηρήθηκαν οι πρώτοι ανενεργοί χρήστες του Instagram και η άνοδος του TikTok. Ο Mark Zuckerberg έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να τους κρατήσει όλους στην πλατφόρμα. Πρώτα ήρθαν τα πιο έντονα γραφικά, περισσότερες αντιδράσεις στα stories και μετά τα reels. Όσο όμως το Instagram μεταμορφωνόταν σε μια πιο περιεκτική εφαρμογή, τόσο αυξάνονταν οι -προσωποποιημένες- διαφημίσεις και τα posts των influencers. Σιγά σιγά ο αλγόριθμος «κατάπιε» τις προσωπικές αναρτήσεις, πράγμα που φυσικά εκνεύρισε την Gen Z και την ώθησε στην αναζήτηση άλλων εφαρμογών που δεν κατακλύζονται από άσχετο -με αυτούς- περιεχόμενο.
Η Piper Sandler, μια επενδυτική εταιρία, πρόσφατα εξέδωσε μια έρευνα σχετικά με τις online καταναλωτικές συνήθειες των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων και το Instagram φαίνεται να έρχεται τρίτο στις προτιμήσεις τους. Συγκεκριμένα, το 22% νεαρών ατόμων προτιμά το Instagram, ενώ το TikTok συγκεντρώνει 33% της προτίμησης του κοινού. Προς μεγάλη έκπληξη, η δεύτερη σε προτίμηση εφαρμογή είναι το Snapchat, ας ελπίσουμε μόνο να μην τρεντάρουν ξανά τα γνωστά φίλτρα με τα αυτάκια σκύλου.
Η πτώση του Instagram στις τάσεις δεν οφείλεται αποκλειστικά στο ότι τα posts χάνονται και μαρτυράς μέχρι να δεις τι ανέβασαν οι φίλοι σου, έχει να κάνει με το μέλλον της εφαρμογής. Ήδη από το 2019, πριν το TikTok γίνει το go to app, κυκλοφορούσαν φήμες ότι το Instagram επιδιώκει να γίνει το νέο Amazon. Η δυνατότητα αγορών μέσω της εφαρμογής σαφώς βοήθησε τις επιχειρήσεις, όμως, ας είμαστε ειλικρινείς, στο Instagram μπαίνουμε για να δούμε αν μας έστειλε (ξέρεις τι λέω). Επίσης, τεχνικά μιλώντας, για να ψωνίσεις πρέπει να φύγεις από το περιβάλλον του Instagram καθώς παραμένει μια εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης και όχι μια πλατφόρμα αγορών.
Αν οι θεωρίες για μια ισχυρή συνεργασία με το Amazon είναι βάσιμες, εμείς τι θα κάνουμε; Είτε είσαι millenial, είτε gen z, το Instagram ξεκίνησε ως το προσωπικό σου φωτοάλμπουμ. Ακόμη κι αν μετατράπηκε σε full time job για αρκετούς, παρέμεινε ένα μέσο επικοινωνίας για τους υπόλοιπους. Συγκριτικά με το Facebook, το Instagram συνδύασε με μεγάλη αμεσότητα λόγo και εικόνα και έτσι ανέπτυξε τον δικό του κώδικα επικοινωνίας. Αν και η ακαδημαϊκή κοινότητα δεν επιβεβαιώνει επίσημα, τα reactions στα stories ή ο συγκεκριμένος αριθμός like είναι μια ωδή στη διαλεκτική και στην ανάλυση λόγου. Από μια μόνο αντίδραση του άλλου μπορείς να προσδιορίσεις τη σχέση σου μαζί του, αν είδε την «ιστορία» σου εξηγεί πολλά κ.ο.κ. Άρρητα συμφωνήσαμε ότι μεγάλο μέρος των επαφών μας με τους άλλους θα προσδιορίζεται από μια καρδούλα. Ακόμη και αν διαφωνείς, οφείλεις να παραδεχτείς ότι έχεις πέσει σε αυτή τη λούπα, να προσπαθείς να ερμηνεύσεις τον άλλον μέσα από την παρουσία του στο Instagram.
Περνάμε στο μείζον πρόβλημα που θα επιφέρει η «κατάργηση» της εφαρμογής, που θα φλερτάρουμε; Η ερώτηση αυτή είναι β’ ανάγνωσης. Υπάρχουν ακόμη τα μπαρ, οι φίλοι που πάντα έχουν έναν γνωστό με τον οποίο θα ταιριάζαμε και τα dating apps. Αν το καλοσκεφτείς όμως, αφού γνωρίσεις κάποιον, αμέσως τον αναζητάς στο Instagram. Πόσοι τον ακολουθούν, ποια είναι η αισθητική του, από πότε έχει να ανεβάσει, πόσα hashtag χρησιμοποιεί κ.λπ. Το προφίλ κάποιου επιτρέπει μια πρώτη ματιά στην ζωή του. Η παρουσία μας online -ίσως- μαρτυρά πολλά περισσότερα για εμάς απ’ ό,τι π.χ. ο τρόπος που καθόμαστε στο μπαρ.
Ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται το Instagram μας στερεί την αλληλεπίδραση. Πλέον, στην αρχική μας βρίσκονται άνθρωποι που δεν ξέρουμε και αυτό αναιρεί τον σκοπό της εφαρμογής. Το πεπερασμένο Facebook -προς τιμήν του- έκανε πριν δυο χρόνια μια προσπάθεια να μας φέρει πιο κοντά συστήνοντας μας το Facebook Dating, με μικρή επιτυχία. Το Facebook πλέον υπάρχει για να σου εύχονται οι μακρινοί συγγενείς και να ενημερώνεσαι για τυχόν σχολικά reunion. Πολλοί celebrities, μάζι με απλούς χρήστες ξεκίνησαν να μαζεύουν υπογραφές για την καμπάνια «Make Instagram, Instagram again», με το πολύ απλό αίτημα να επαναφέρει η εταιρία τη χρονολογική σειρά των αναρτήσεων. Αν και η κίνηση αυτή είναι τραβηγμένη, βρήκε πολύ κόσμο σύμφωνο. Γιατί να μην μπορείς να δεις το κάθε post στην ώρα του;
Ειρωνικά, ο αλγόριθμός μας αποξενώνει. Η παραπάνω φράση σίγουρα χρήζει περαιτέρω ανάλυσης, αλλά ας μείνουμε στα βασικά. Όταν δεν βλέπεις κάτι, το ξεχνάς. Όση λιγότερη επαφή έχεις με κάποιον -έστω και online- τόσες περισσότερες οι πιθανότητες να μην ξαναμιλήσετε. Οπότε, την επόμενη φορά που θα αναρωτηθείς γιατί δεν σου στέλνει ή γιατί δεν σου κάνει like, φταίει ο αλγόριθμος που δεν σε εμφανίζει στην αρχική του. Από την άλλη αν είναι εξαφανισμένος, μάλλον δεν σου στέλνει γι’ άλλους λόγους.
Επομένως, είναι λογική η επιτυχία του TikTok. Το περιβάλλον είναι πιο ελεύθερο, άμεσο και ο αλγόριθμός του σε “διαβάζει” καλύτερα από κάθε άλλον. Τέλος στα κουραστικά post - προωθητικές ενέργειες από influencers, μόνο content που σε ενδιαφέρει. Ωστόσο, το τσατ εκεί δεν είναι τόσο φιλικό όσο αυτό του Instagram και του λείπει η όχι και τόσο αγαπημένη μας σήμανση του “διαβάστηκε”. Έχουμε βασίσει ολόκληρες σχέσεις στο “διαβάστηκε” και τώρα μας το στερούν και αυτό. Σε μια θάλασσα εφαρμογών, θέλουμε κάτι γνώριμο και πρακτικό.
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με σιγουριά τι μέλει γενέσθαι με το Instagram. Σίγουρα θα παραμείνει το ιδανικό μέρος για διαφήμιση και προβολή. Το πιο προσωπικό στοιχείο φαίνεται να μην έχει χώρο να αναπτυχθεί. Μια λύση είναι η επιστροφή στα ιδιωτικά προφίλ, ώστε ο αλγόριθμος να μπορεί να παρέμβει λιγότερο. Διαφορετικά, μπορούμε μόνο να ελπίζουμε το Instagram να ξαναγίνει Instagram.
