Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι τοξικοί και πώς να τους αλλάξεις
Λόγω ανεπίλυτων δικών τους συναισθηματικών πληγών, πολλοί άνθρωποιι τιμωρούν τελικά τους άλλους, ως έναν τρόπο προβολής του δικού τους πόνου. Τα άτομα αυτά χαρακτηρίζονται ως «τοξικά» και μπορούν να δυσκολέψουν ιδιαίτερα τις σχέσεις. Υπάρχει ένα κλειδί για να τους αναγνωρίζουμε και για να μπορέσουυν να αλλάξουν, σύμφωνα με ειδικό.
Σύμφωνα με τον γιατρό και δημόσιο ομιλητή Mario Alonso Puig, η τοξική συμπεριφορά δεν προκύπτει από το πουθενά, αλλά μάλλον τροφοδοτείται από ένα παρελθόν μη διαχειρίσιμου πόνου, που προκαλεί πλήθος προβλημάτων.
Αντί να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους και να προσπαθήσουν να τα θεραπεύσουν, οι άνθρωποι αυτοί αναπτύσσουν μια στάση αντιπαράθεσης και απόρριψης προς το περιβάλλον τους, μεταθέτοντας το συναισθηματικό τους βάρος στους γύρω τους.
Αυτή η διαδικασία, διαιωνίζει παρά ανακουφίζει τη δυσφορία τους, δημιουργώντας έναν κύκλο στον οποίο ο πόνος τους συνεχίζεται και επηρεάζει τόσο τους ίδιους όσο και τους άλλους.
Ποιο είναι το κλειδί για την αλλαγή από την τοξικότητα
Αντί να κατηγορούν τους άλλους, ο Mario Alonso πρότεινε οι τοξικοί άνθρωποι να αναπτύξουν αυτοσυμπόνια και να μάθουν να αντιμετωπίζουν τις πληγές τους μέσω της ενδοσκόπησης και της προσωπικής ανάπτυξης.
Συνέστησε επίσης ότι, αν και μπορούμε να αναπτύξουμε ενσυναίσθηση προς αυτούς τους ανθρώπους, πρέπει επίσης να γνωρίζουμε πώς να προστατεύουμε τον εαυτό μας.
Η Ester Lopez, ψυχολόγος ειδικευμένη στο παιδικό τραύμα, εξηγεί στο ισπανικό Hola πώς δημιουργείται αυτή η τοξικότητα και αν κάποιος που είναι τοξικός μπορεί να αλλάξει.
«Η τοξικότητα δεν είναι μια ταυτότητα, αλλά ένα σύνολο μαθημένων μοτίβων», λέει. Η προέλευση της τοξικής συμπεριφοράς: την μαθαίνει κανείς από την παιδική ηλικία.
«Αν μεγαλώνουμε σε ένα περιβάλλον όπου υπάρχει σεβασμός, αγάπη, καλά όρια και συναισθηματική ισορροπία, θα μάθουμε να σχετιζόμαστε με υγιή τρόπο», εξηγεί η Ester López. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι γονείς τείνουν να είναι συναισθηματικά υπεύθυνοι ενήλικες, γεγονός που τους επιτρέπει να μεταδώσουν αξίες και δεξιότητες που βοηθούν τα παιδιά τους να αναπτύξουν υγιείς σχέσεις στην ενήλικη ζωή τους.
Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί χειραγώγηση, συναισθηματική κακοποίηση ή εξάρτηση κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας, μαθαίνουν να καταλαμβάνουν ένα ρόλο μέσα σε μια δυσλειτουργική δυναμική στην οποία υπάρχει πάντα ένα θύμα, ένας επιτιθέμενος και ένας σωτήρας.
Αντίθετα, όταν ένα παιδί μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η χειραγώγηση, η συναισθηματική κακοποίηση ή η εξάρτηση , «μαθαίνει να καταλαμβάνει ένα ρόλο μέσα σε μια δυσλειτουργική δυναμική στην οποία υπάρχει πάντα ένα θύμα, ένας επιτιθέμενος και ένας διασώστης».
Και αυτό που μαθαίνει στο σπίτι αναπαράγεται στη συνέχεια σε οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό περιβάλλον, είτε με φίλους, είτε με συντρόφους, είτε ακόμη και στη δουλειά.
Είναι οι τοξικοί άνθρωποι κακοί από τη φύση τους;
Οι άνθρωποι συχνά χαρακτηρίζονται ως «τοξικοί», αλλά η πραγματικότητα είναι ότι δεν είναι ότι κάποιος είναι από τη φύση του κακός. « Δεν νομίζω ότι οποιοσδήποτε άνθρωπος είναι εγγενώς κακός », λέει η Lopez. «Απλώς ζουν τη ζωή τους κάτω από παραμέτρους που είναι επιβλαβείς τόσο για τους ίδιους όσο και για όσους εμπλέκονται σε αυτές τις δυναμικές».
Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που επιδεικνύουν τοξική συμπεριφορά συχνά υποφέρουν οι ίδιοι. «Ένα άτομο που χαρακτηρίζεται «τοξικό» υποφέρει στην πραγματικότητα πολύ επειδή είναι παγιδευμένο σε μια σπείρα πόνου που δεν έχει καν επίγνωση», λέει η θεραπεύτρια. Και αν κάποιος δεν γνωρίζει ότι βρίσκεται σε μια καταστροφική κατάσταση, δύσκολα θα μπορέσει να κάνει κάτι για να βγει από αυτήν.
Ωστόσο, είναι επίσης σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι « όποιος μένει κοντά σε αυτές τις δυναμικές και επιτρέπει την υπέρβαση ορισμένων ορίων έχει επίσης πράγματα που πρέπει να μάθει».
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν μπορεί να βλέπουμε τον εαυτό μας ως θύμα κάποιου τοξικού, μπορεί επίσης να συμμετέχουμε ενεργά στην κατάσταση χωρίς να το συνειδητοποιούμε.
Μπορείτε να βοηθήσετε ένα τοξικό άτομο να αλλάξει;
Λέγεται συχνά ότι είναι καλύτερο να αποστασιοποιείστε από τους τοξικούς ανθρώπους, αλλά μπορείτε πραγματικά να τους βοηθήσετε; Σύμφωνα με την Lopez, ένα άτομο μπορεί να αλλάξει αν το θέλει πραγματικά. «Εγώ η ίδια είχα πολλές τοξικές δυναμικές γιατί έτσι έμαθα από τότε που γεννήθηκα, αλλά έχω δουλέψει πάνω σε αυτό και έχω αλλάξει», εξομολογείται.
Ωστόσο, υπάρχει μια κρίσιμη λεπτομέρεια: « Ένα άτομο που δεν παίρνει την απόφαση να αλλάξει δεν θα το κάνει ποτέ Όση βοήθεια κι αν έχει, δεν μπορείς να βοηθήσεις κάποιον που δεν θέλει να βοηθηθεί».
Αυτό είναι θεμελιώδες για όσους προσπαθούν να σώσουν τους άλλους χωρίς επιτυχία. «Αν συνεχίζετε να βοηθάτε κάποιον που δεν θέλει αυτή τη βοήθεια, είναι στην πραγματικότητα επειδή κι εσείς έχετε αποκτήσει έναν τοξικό ρόλο (αυτόν του σωτήρα) και εκεί θα βρίσκετε πάντα κάποιον να σώσετε για να σας κρατήσει σε αυτό το σπιράλ».
Το κλειδί για την έμπνευση της αλλαγής: Το προσωπικό παράδειγμα
Ποια είναι λοιπόν η καλύτερη στρατηγική για να βοηθήσετε κάποιον με τοξική συμπεριφορά; Η Lopez είναι σαφής στην απάντησή της: « Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να βοηθήσεις ένα άλλο άτομο από το να βοηθήσεις τον εαυτό σου». Συχνά προσπαθούμε να αλλάξουμε τους άλλους μέσω της θεωρίας, αλλά αυτό που πραγματικά εμπνέει τους άλλους είναι το παράδειγμα.
«Αν εστιάσετε στον εαυτό σας, στο να φροντίζετε τον εαυτό σας, στο να αγαπάτε τον εαυτό σας, στο να σέβεστε τον εαυτό σας, στο να θέτετε όρια και να τα διατηρείτε, θα αρχίσετε να λάμπετε και με αυτό το φως θα αρχίσετε να εμπνέετε τους άλλους».
Αυτή η αλλαγή εστίασης όχι μόνο μας επιτρέπει να αποστασιοποιηθούμε από τοξικές δυναμικές, αλλά δημιουργεί επίσης αντίκτυπο στους γύρω μας.
Τι να κάνετε αν έχετε κάποιον τοξικό στη ζωή σας;
Η ειδικός εξηγεί τι πρέπει να κάνουμε αν ζούμε με ένα τοξικό άτομο. Η θεραπεύτρια Ester López μας λέει ότι αν εντοπίσετε κάποιον στο περιβάλλον σας που επιδεικνύει τοξική συμπεριφορά, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να αναλύσετε πώς σας επηρεάζει και αν επιτρέπετε καταστάσεις που ξεπερνούν τα όριά σας.
«Το πιο σημαντικό είναι να καταλάβετε ότι δεν είστε υπεύθυνοι για να αλλάξετε κανέναν», τονίζει η López. «Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να αποφασίσετε πώς σχετίζεστε με αυτό το άτομο και σε ποιο βαθμό επιτρέπετε στην τοξικότητά του να σας επηρεάσει».
Αν η σχέση δεν είναι βιώσιμη και σας προκαλεί συνεχή ενόχληση, καλό είναι να αποστασιοποιηθείτε. Αλλά αν το άτομο είναι πρόθυμο να αλλάξει και να δουλέψει πάνω στη συμπεριφορά του, μπορεί να είναι μια ευκαιρία να αναπτυχθείτε μαζί. «Όλα είναι θέμα του επιπέδου συνείδησης στο οποίο βρίσκεται το κάθε άτομο», καταλήγει η θεραπεύτρια.
