Γιατί οι γυναίκες δείχνουν στο instagram τα σώματά τους μετά τη γέννα
Ενώ η εγκυμοσύνη εξελίσσεται στο νέο trend των social media, τα ταμπού για τα σώματα με τις ραγάδες και την χαλάρωση παραμένουν.
Είμαι γυναίκα άνω των 30, δεν έχω κάνει παιδιά και αν μου ζητούσε κάποιος να περιγράψω τις γνώσεις μου σχετικά με το τι συμβαίνει στο σώμα της γυναίκας μετά την γέννα οι μοναδικές μετέωρες λέξεις που θα μπορούσα να εκφέρω με μια σχετική σιγουριά είναι οι παρακάτω: «τα κιλά της εγκυμοσύνης».
Σε όλα τα υπόλοιπα μέτωπα δηλώνω ολοκληρωτική άγνοια, και πολύ φοβάμαι πως δεν είμαι η μόνη. Για κάποιον λόγο η εγκυμοσύνη, όπως και η μητρότητα, καλύπτονται από ένα αδιαπέραστο, αφράτο, ροζ συννεφάκι που μόνο αν είσαι μέσα του μπορείς να καταλάβεις το πραγματικό βάρος που καλείσαι να κουβαλήσεις. Ακούμε συχνά για το πρόσωπο που γλυκαίνει, τις καμπύλες που στρογγυλεύουν, το ένστικτο που ξυπνάει. Αόριστες έννοιες που δεν αποτυπώνουν τις πραγματικές και χειροπιαστές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα μιας γυναίκας –ανεξάρτητα από το αν την ενοχλούν ή όχι. Οι πιο άχαρες εκφάνσεις της εγκυμοσύνης, και στη συνέχεια της γέννας, μοιάζουν να αποτελούν ζητήματα ταμπού που μέχρι πρότινος συζητούνταν ανοιχτά αποκλειστικά και μόνο αν το τελικό πρόσημο ήταν θετικό. Και τι ορίζονταν ως θετικό πρόσημο στην συγκεκριμένη πίστα; Το να είσαι ακριβώς όπως ήσουν πριν την εγκυμοσύνη –συν ένα παιδί. Δηλαδή όχι με παραπάνω κιλά, όχι με κρεμασμένο δέρμα, και αν έχεις ραγάδες σε παρακαλούμε πολύ δεν θα θέλαμε να τις δούμε.
Το οξύμωρο σε αυτό το σχήμα είναι πως τα τελευταία χρόνια, η ίδια κοινωνία που υπαγορεύει στις γυναίκες να βγαίνουν αλώβητες από αυτό το 9μηνο, έχει μετατρέψει τη μητρότητα σε trend. Από τη μία δηλαδή έχουμε όλο και περισσότερες γυναίκες (διάσημες ή μη) που δεν διστάζουν να φωτογραφηθούν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης τους δείχνοντας με περηφάνια τις φουσκωμένες κοιλιές του, -μετά τη γέννα όμως τι; Οι περισσότερες από αυτές τις κοιλιές εξαφανίζονται για λίγους μήνες από τα newsfeeds μας για να επανεμφανιστούν αποκλειστικά και μόνο όταν έχουν σφίξει και πάλι –ή αλλιώς καλύπτονται παροδικά με φαρδιά και oversized ρούχα.
Είναι αυτονόητο και αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα της κάθε γυναίκας να προβάλει αποκλειστικά και μόνο ό,τι θέλει, αποκλειστικά και μόνο όταν το θέλει. Θα ήταν όμως ακραίος στρουθοκαμηλισμός το προσποιούμαστε πώς εδώ δεν υπάρχει ένα πρόβλημα, το οποίο έχουμε δημιουργήσει εμείς οι ίδιοι: απαιτούμε ως κοινωνία να βλέπουμε αποκλειστικά και μόνο αυτό που θεωρούμε όμορφο και ελκυστικό. Έχουμε αποφασίσει πως η φουσκωμένη κοιλίτσα της εγκύου είναι χαριτωμένη γιατί έχει μέσα της ένα μωρό. Η κρεμασμένη κοιλίτσα της λεχώνας δεν είναι πλέον κοιλίτσα, δεν έχει μωρό, είναι μια απωθητική κοιλιά. Με κιλά που πρέπει να τα χάσει. Να σφίξει. Να «προσέξει τον εαυτό της». Και όλο αυτό πρέπει να το κάνει αθόρυβα. Στο παρασκήνιο. Να μην την πολυπάρουμε είδηση.
Το δεύτερο οξύμωρο όμως είναι ακριβώς αυτό, πως η ίδια η καθημερινότητα αντιμετωπίζεται πλέον ως είδηση: όταν παρακολουθούμε στο Instagram μέχρι και την παραμικρή πτυχή της ημέρας ορισμένων γυναικών (από το χρώμα των νυχιών τους, το τι έφαγαν για πρωινό και πότε έκαναν τον πρώτο τους υπέρηχο) μοιάζουμε να κατασκευάζουμε ένα συλλογικό παραμύθι που πολλές φορές στερείται ρεαλισμού. Θυμάστε που παλιά ακούγαμε τους συντελεστές θεατρικών παραστάσεων να λένε «περνάμε καλά στα παρασκήνια και αυτό βγαίνει και προς τα έξω»; Όπως πρόσφατα μάθαμε κάποιες φορές η αλήθεια είναι αρκετά πιο σύνθετη.
Έτσι και εδώ, το «πίνω πολύ νερό» συχνά μεταφράζεται ως «με παρακολουθεί ένα team γυμναστών, διατροφολόγων και δερματολόγων», όπως και το «έκανα γιόγκα μέχρι τον 5ο μήνα» ενδεχομένως ισοδυναμεί με το «έβγαλα 18 φορές την ίδια φωτογραφία και τελικά την πέρασα από το photoshop».
Και όλα αυτά, υπενθυμίζω, για να μην φανεί πως η κοιλίτσα έγινε κοιλιά γιατί δεν θα ήμασταν χαρούμενοι αν την βλέπαμε. Κάπου εδώ να σημειώσουμε πως τα τελευταία χρόνια πράγματι έχει γίνει, τόσο στον χώρο των εκδόσεων όσο και του marketing, μια γενναία προσπάθεια ώστε να προβάλλονται και μοντέλα με πιο ρεαλιστικά, καθημερινά σώματα. Ακόμα όμως και εκεί τα παραπάνω κιλά συνήθως παρουσιάζονται με συγκεκριμένες (σμιλεμένες) αναλογίες. Κοινώς, η κρεμασμένη κοιλιά με τις ραγάδες δεν έχει θέση πουθενά. Πουθενά; Όχι ακριβώς.
Αν αυτή φαίνεται να είναι η νόρμα στα αρκετά συντηρητικά και (ας το παραδεχτούμε) συμπλεγματικά εγχώρια σύνορα, στο διεθνές στερέωμα ολοένα και περισσότερες γυναίκες έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν στο Instagram το hashtag #postpartumbody για να δείχνουν τα σώματά τους ακριβώς όπως είναι (ή όπως ήταν αμέσως μετά τον τοκετό), υπογραμμίζοντας πως δεν θέλησαν να υποβάλλουν τους εαυτούς τους σε πιεστικές δίαιτες και στρεσογόνες διαδικασίες, ούτε όμως και να τα κρύψουν. Ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο δηλώνουν το αυτονόητο: πως η επαναφορά ενός σώματος απαιτεί κόπο, χρόνο –και χρήματα.
Τις τελευταίες μέρες στον πυρήνα της όλης συζήτησης βρέθηκε το μοντέλο Emily Ratajkowski, καθώς σε ένα post που ανέβασε η κοιλιά της, 11 μέρες μετά τον τοκετό της έδειχνε να ανήκει στην κατηγορία «εξωφρενικά επίπεδη». Ενώ κανείς δεν αμφισβητεί το δικαίωμα της να προβάλει το σώμα της με τον τρόπο που επιθυμεί, δεν είναι λίγες οι γυναίκες που σχολίασαν πως αυτά ακριβώς τα πρότυπα είναι που θέτουν μη – ρεαλιστικές προσδοκίες, αλλά και που τις κάνουν να νιώθουν άσχημα με τον εαυτό τους. Μοιάζει λοιπόν να δημιουργείται ένα δίπολο που κάνει την όλη ανάγνωση αρκετά επιφανειακή.
Το πρόβλημα σε καμία περίπτωση δεν είναι η Ratajkowski, ούτε η γειτόνισσα του 5ου ορόφου της πολυκατοικίας μας που έχασε τα περιβόητα κιλά σε 2 μήνες. Όλα τα προβλήματα που συσχετίζονται με τα γυναικεία ζητήματα έχουν ένα και μόνο κοινό σημείο αναφοράς, και αυτό ποτέ, μα ποτέ, δεν είναι το πρόσωπο ή το σώμα μιας άλλης γυναίκας: αντιθέτως, είναι η συλλογική σιωπή που υπαγορεύει πως όλα μας τα προβλήματα, είτε αφορούν τα κιλά, είτε την σχέση, είτε την δουλειά μας πρέπει να τα λύνουμε μόνες μας, χαμογελαστά και κυρίως αθόρυβα.
Αν λοιπόν το #postpartumbody προσφέρει κάτι ουσιαστικό δεν είναι μόνο η κατάρριψη του μύθου πως τα σώματα μας επανέρχονται ως δια μαγείας από μόνα τους, αλλά και το ότι τολμάει να αντισταθεί στην αυτοκρατορία του μέχρι πρότινος αποδεκτού τρόπου συμπεριφοράς.
Και το κάνει με τον πιο σωστό τρόπο: συλλογικά, σπάζοντας επιτέλους την σιωπή και κάνοντας θόρυβο.
(Ωραίο θόρυβο – γιατί μην ξεχνάμε, μέσα σε όλον αυτόν τον αγώνα υπάρχει και ένα μωρό που κοιμάται στο διπλανό δωμάτιο).
