Η αλήθεια για το τι πραγματικά κάνει το κρύο στο σώμα μας

Το κρύο, όσο σύντομο κι αν είναι, έχει επιπτώσεις στο σώμα - δείτε λοιπόν πώς μπορείτε να παραμείνετε ζεστοί και άνετοι.

Παρόλο που βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα, οι πραγματικά κρύες ημέρες του χρόνου είναι λίγες. Είναι σημαντικό ωστόσο να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις προειδοποιήσεις των μετεωρολόγων, διότι ένα ψυχρό κύμα ψύχους, όσο σύντομο και αν είναι, έχει στο σώμα τις ίδιες επιπτώσεις με αυτές που έχουν τα πιο συχνά ψυχρά κλίματα.

Η Δρ Clare Eglin, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ που ειδικεύεται στην ανθρώπινη φυσιολογία σε ακραία περιβάλλοντα λέει στην Telegraph: «Αν είστε προετοιμασμένοι, ο κρύος καιρός είναι εντάξει. Το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι δεν είναι καλά προετοιμασμένοι».

Σε άλλες χώρες με μεγαλύτερες ψυχρές περιόδους, όπως η Φινλανδία και η Σουηδία, γνωρίζουν πώς να ντύνονται για να βγουν έξω και πώς να παραμένουν ζεστοί στο σπίτι. Στην Ελλάδα, όμως, αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, οι ψυχρές περιόδους είναι τόσο σύντομες που οι άνθρωποι δεν επενδύουν στον κατάλληλο ρουχισμό.

Τι επιπτώσεις έχει το κρύο στο σώμα

Σύμφωνα με την Δρ Clare Eglin όταν εισερχόμαστε σε ένα ψυχρό περιβάλλον, το σώμα μας θα προσπαθήσει να εξοικονομήσει θερμότητα, και αυτό θα το κάνει στενεύοντας τα αιμοφόρα αγγεία κοντά στο δέρμα.

«Έτσι, η αγγειοσύσπαση μειώνει την ποσότητα θερμότητας που χάνουμε, κάτι που είναι καλό, διότι διατηρεί την κεντρική μας θερμοκρασία, και για ήπιες συνθήκες αυτό είναι αρκετά αρκετό», λέει η Δρ Έγκλιν.

Το ρίγος είναι ο τρόπος του σώματός μας να προσπαθεί να παράγει θερμότητα καθώς η θερμοκρασία του πυρήνα μας πέφτει. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν ιδιαίτερα, καθώς το σώμα τους δεν ανταποκρίνεται τόσο καλά στην υπεράσπιση της θερμοκρασίας του σώματός τους.

«Τα αιμοφόρα αγγεία τους δεν συστέλλονται τόσο καλά και λόγω της μείωσης της μυϊκής μάζας γενικά δεν είναι σε θέση να παράγουν τόση θερμότητα με το ρίγος», λέει η Δρ Eglin.

Αυτή η διαδικασία μπορεί επίσης να έχει συνέπειες για διάφορα μέρη του σώματός μας.

Η καρδιά

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την υγεία που ενέχει το κρύο είναι ότι όταν στενεύουν οι στεφανιαίες αρτηρίες υπάρχει αυξημένος κίνδυνος καρδιακής προσβολής. «Εξ ου και ο αριθμός των ανθρώπων που πεθαίνουν ενώ φτυαρίζουν χιόνι», λέει ο καθηγητής Anthony Heagerty, επικεφαλής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ. Η προσπάθεια αυξάνει τη ζήτηση οξυγόνου στην καρδιά. Έτσι, για όσους έχουν υποκείμενα καρδιαγγειακά προβλήματα, η μεγαλύτερη προσοχή στο κρύο είναι επιβεβλημένη. Ενώ οι θάνατοι που σχετίζονται με την υποθερμία είναι σχετικά σπάνιοι, εκείνοι από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο στο κρύο δεν είναι.

Οι πνεύμονες

Το κρύο μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης άσθματος.

«Όσοι ζουν με αναπνευστικές παθήσεις διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο από εποχικές ασθένειες λόγω της μειωμένης ανοσίας τους», λέει ο Dr Sandy Connell, ιατρικός διευθυντής της MAC Clinical Research. «Ο κρύος αέρας είναι συχνά ξηρός, γεγονός που μπορεί να ερεθίσει τους αεραγωγούς όσων ζουν με αναπνευστικά προβλήματα αυξάνοντας την ποσότητα της βλέννας, επιδεινώνοντας τον συριγμό και τον βήχα».

Ωστόσο, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι το κρύο καθαυτό αυξάνει τις πιθανότητες να πάθει κανείς πνευμονική λοίμωξη, λέει ο Δρ Έγκλιν. «Το θέμα είναι ότι τείνεις να μένεις σε εσωτερικούς χώρους όπου υπάρχει περισσότερος κόσμος και επομένως είναι πιο πιθανό να πάθεις λοίμωξη μόνο και μόνο επειδή βρίσκεσαι κοντά σε άλλους ανθρώπους», προσθέτει.

Μύες

Όλοι γνωρίζουν το συναίσθημα του να παλεύεις να κάνεις κάτι όταν τα χέρια σου είναι κρύα. Καθώς κρυώνουμε, οι μύες μας κρυώνουν και χάνουν τη λειτουργία τους. «Βλέπουμε μια μείωση της δύναμης και αυτό που είναι πιο αισθητό είναι η απώλεια της επιδεξιότητας, επειδή το υγρό στις αρθρώσεις γίνεται πιο ιξώδες και δυσκολεύει την κίνηση», λέει η Δρ Eglin. «Τα νεύρα επίσης δεν διοχετεύονται τόσο γρήγορα, οπότε ο χρόνος αντίδρασής σας είναι πιο αργός».

Ανοσοποιητικό σύστημα

«Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι το άγχος της έκθεσης σε κρύο νερό μπορεί να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα», λέει ο καθηγητής Mike Tipton, ειδικός στα ακραία περιβάλλοντα που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, «αλλά περιμένουμε να ολοκληρωθούν οι οριστικές μελέτες για αυτό το πολύπλοκο θέμα». Υπάρχουν αντιφατικά ευρήματα. Η έρευνα σχετικά με το αν οι χαμηλές θερμοκρασίες μειώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος χρειάζεται περισσότερη δουλειά, αλλά η Δρ Έγκλιν λέει: «Οτιδήποτε επιβαρύνει σοβαρά το σώμα, για παράδειγμα η ακραία άσκηση, είναι πιθανό να εξασθενίσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος».

Ο καθηγητής Heagerty προσθέτει: «Αντίθετα με τη διαδεδομένη άποψη, το κρύο συχνά καταστρέφει τους ιούς». Ωστόσο, επειδή οι άνθρωποι τείνουν να μαζεύονται όλοι μαζί για να παραμείνουν ζεστοί, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη εξάπλωση των λοιμώξεων σε εσωτερικούς χώρους.

Θρόμβοι αίματος

Το κρύο αυξάνει τη θνησιμότητα από αρτηριακή θρόμβωση (ή αλλιώς θρόμβους αίματος). «Η αγγειοσύσπαση οδηγεί σε μετατόπιση των σωματικών υγρών και αυξημένη παραγωγή ούρων (διούρηση που προκαλείται από το κρύο), γεγονός που οδηγεί σε αυξημένη πιθανότητα θρόμβων αίματος», λέει ο καθηγητής Tipton. Οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι έχουν λιγότερο υγιή ενδοθηλιακή επένδυση (κυτταρικός ιστός), είναι πιο πιθανό να σχηματίσουν θρόμβους.

Οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο θρόμβωσης, λέει ο καθηγητής Mark Whiteley της Κλινικής Whiteley: «Όταν οι άνθρωποι εισέρχονται σε ένα ζεστό, κεντρικά θερμαινόμενο κτίριο, αφού έχουν βγει στο κρύο, αυτό μπορεί επίσης να προκαλέσει θερμικό στρες στο σώμα, καθιστώντας δυσκολότερη τη διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας. Αυτή η θερμική καταπόνηση μπορεί να έχει άμεση επίδραση στο ιξώδες του αίματος, καθιστώντας το πιο κολλώδες και πιο πιθανό να πήξει».

Πόσο κρύο είναι το πολύ κρύο;

Όσον αφορά το ποια θερμοκρασία θα μπορούσε να θεωρηθεί επικίνδυνη, η Dr Eglin λέει ότι εξαρτάται από το τι κάνετε και τι φοράτε. «Αν φοράτε ελάχιστα ρούχα, μπορεί να αρχίσετε να τρέμετε σε αρκετά ήπιες συνθήκες περίπου 15C».

Αντίθετα, λέει ότι αν γυμνάζεστε σκληρά και φοράτε καλά ρούχα: «Θα είστε μια χαρά στους -10 ή -15 βαθμούς. Εξαρτάται πραγματικά από το τι κάνετε και για πόση ώρα βρίσκεστε εκεί».