Συρράκο: Το αρχοντοχώρι στα Τζουμέρκα που ο μύθος θέλει να εφοδίαζε με κάπες τον στρατό του Ναπολέοντα

Σε μια απότομη πλαγιά, σχεδόν γαντζωμένο στα βράχια, βρίσκεται το χωριό που αποτελεί και γενέτειρα του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη. Το Συρράκο.

Χτίστηκε από Βλάχους τον 15ο αιώνα, 52 χλμ. νοτιοανατολικά των Ιωαννίνων, στο όρος Περιστέρι, σε υψόμετρο περίπου 1200μέτρων.
Βάση της οικονομίας της περιοχής, υπήρξε η κτηνοτροφία καθώς η ορεινή και άγονη περιοχή δεν ήταν κατάλληλη για αγροτικές καλλιέργειες. Οι δαιμόνιοι Συρρακιώτες όμως δεν έμειναν απλά στην κτηνοτροφία, αλλά αξιοποίησαν τα άφθονα νερά του ποταμού Χρούσια για την εκμετάλλευση και επεξεργασία της πρώτης ύλης, που δεν ήταν άλλη απ’ το μαλλί. Έτσι ευνοήθηκε η ανάπτυξη μιας βιοτεχνίας παραγωγής εγχώριων υφαντών και η μεταποίηση τους σε είδη που γνωρίζουν πρωτοφανή ζήτηση: κάπες και σκεπάσματα.

Το ράψιμο και το εμπόριο της κάπας υπήρξε βασική ασχολία των Συρρακιωτών και το εμπόρευμά τους κυριολεκτικά γνώρισε μεγάλες δόξες, τόσο στην Ελλάδα όσο και εκτός συνόρων, σε Ιταλία και Γαλλία. Η προφορική παράδοση μάλιστα, σύμφωνα με το visitsyrrako.gr, θέλει τον Μέγα Ναπολέοντα να εφοδίασε το στρατό του με συρρακιώτικες κάπες, πριν την εκστρατεία στη Ρωσία.

Μαζί με τους γειτονικούς Καλαρρύτες, το Συρράκο υπήρξε το μοναδικό χωριό της Ηπείρου που ξεσηκώθηκε κατά το πρώτο έτος της Επανάστασης του 1821. Το αποτέλεσμα ωστόσο ήταν να καταστραφεί ολοσχερώς από τους Τούρκους.

Λίγο μετά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο το Συρράκο θα ερημώσει. Η παρακμή του εμπορίου και της κτηνοτροφίας θα στρέψει τους κατοίκους προς τα Γιάννενα και την Πρέβεζα, σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Το γεμάτο ζωή χωριό, ταλαιπωρημένο από τους πολέμους και τη βιομηχανοποίηση αρχίζει να μετατρέπεται σε χωριό φάντασμα. Η ομορφιά του όμως παραμένει εντυπωσιακή.

Στο Συρράκο η φύση οργιάζει. Νερά, πράσινο και πέτρα σε απόλυτη αρμονία. Αν και πλέον οι μόνιμοι κάτοικοι είναι γύρω στους 50, στις γιορτές το χωριό γεμίζει ζωή με τα καλοδιατηρημένα πέτρινα σπιτάκια και τους ξενώνες που είναι απορίας άξιο πώς διατηρούνται σε τόσο καλή κατάσταση, καθώς αυτοκίνητα και κάθε είδους τροχοφόρα μένουν έξω από το χωριό.

Το Συρράκο, μαζί με τους γειτονικούς Καλαρρύτες είναι δύο μοναδικά στολίδια στα Τζουμέρκα.

Ο Κώστας Κρυστάλλης έγραφε για το χωριό του: «Προ της Ελληνικής Επαναστάσεως, οι Καλαρρύται είχον πλέον των 5000 κατοίκων και 3500 το Συρράκον. Ησχολούντο δε ιδίως τότε αμφοτέρων τούτων των κωμοπόλεων οι κάτοικοι εις το εμπόριον, ξενιτευόμενοι εις την αλλοδαπήν και αποκτώντες υπέροχα πλούτη…»…