Ανακαλύπτοντας τα ατμοσφαιρικά Ζαγοροχώρια

Στην πραγματικότητα για το Ζαγόρι και τα χωριά του δεν χρειάζεσαι κανέναν οδηγό.

Από τη στιγμή που έχεις φτάσει σε ένα από αυτά, τότε ο δρόμος και για τα υπόλοιπα είναι ανοιχτός μπροστά σου. Ο πιο εύκολος και συνηθισμένος τρόπος, για να πάει κανείς στο Κεντρικό και Δυτικό Ζαγόρι είναι αυτός των Ιωαννίνων - Κόνιτσας. Στον ανηφορικό αυτόν δρόμο έχουμε την επιλογή να προσεγγίσουμε το Ζαγόρι από την πινακίδα που γράφει Άνω Πεδινά, ή ακόμα καλύτερα, για μια πιο συνολική είσοδο στο συγκρότημα των χωριών, να προχωρήσουμε λίγο ακόμη και να εισέλθουμε στον δρόμο που οδηγεί στα 46 διάσπαρτα χωριά στους πρόποδες της οροσειράς της Πίνδου.

Η περιοχή είναι εξαιρετικά αραιοκατοικημένη με την πυκνότητα να αντιστοιχεί σε 4 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Φυσικά στις γιορτές, τα τριήμερα, τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα η αναλογία αυτή ανατρέπεται, καθώς πλέον υπάρχουν πολλοί ξενώνες και καταλύματα για να υποδεχτούν τους επισκέπτες. Καθώς ο τουρισμός είναι ορατός, ιδανικό θα ήταν να μπορούσε κανείς να οργανώσει την εκδρομή του σε ένα σαββατοκύριακο που δεν το ακολουθεί, ή δεν προηγείται, αργία. Όχι μόνο για να απολαύσει την φύση με ηρεμία, αλλά και για φάει καλύτερα, καθώς και να γνωρίσει τον τόπο και τους κατοίκους του διαφορετικά. Τζάκι, ηπειρώτικες πίτες, χοντρές φλοκάτες και φυσικά ντόπιο τσίπουρο αποτελούν τα απαραίτητα συστατικά της φιλοξενίας που θα γευτείτε, ενώ παράλληλα θα μάθετε και επιπλέον πληροφορίες για την περιοχή.

Η ονομασία της είναι προφανώς σλαβική (ζα=πίσω και γκόρα = βουνό). Πίσω από το βουνό λοιπόν οι οδικές πινακίδες μας γεμίζουν με διλήμματα. Οι δρόμοι χωρίζουν και διακλαδώνονται σαν ένα δέντρο που τα κλαδιά του σε οδηγούν σε διάφορους οικισμούς, ιστορικές τοποθεσίες, πετρόκτιστα γεφύρια και παγωμένα ποτάμια ή πηγές. Ενώ φυσικά το κάθε χωριό έχει τον δικό του χαρακτήρα, τα περισσότερα μοιάζουν μεταξύ τους, με την πλακόστρωτη πλατεία, την εκκλησία και τα σοκάκια που οδηγούν στις γειτονιές. Η δική μας η πρόταση είναι να δείτε πέντε χωριά με την άνεσή σας, παρά να προσπαθήσετε να δείτε περισσότερα από δέκα και να τρέχετε.

Όσον αφορά το φαγητό οι επιλογές είναι πράγματι δεκάδες, εμείς όμως έχουμε ξεχωρίσει τα δικά μας αγαπημένα. Στους Ασπράγγελους ακόμα και αν δεν μείνετε στον ξενώνα της φιλικής Βιργινίας, δοκιμάστε ζαγορίσιες πίτες, μαγειρευτά και καλό κρασί με ωραία θέα μέσα και έξω από το μαγαζί. Στην Βίτσα το «Κανέλα και γαρίφαλο» φημίζεται για τα ευφάνταστα πιάτα του με μανιτάρια, αλλά και άλλες γκουρμέ δημιουργίες. Είναι τόσο kids όσο και dogs friendly, ενώ ο κατάλογός του περιλαμβάνει 150 διαφορετικές ετικέτες εμφιαλωμένου κρασιού.

Στο Μικρό Πάπιγκο, που είναι και το αγαπημένο χωριό αρκετών επισκεπτών, βρίσκεται και ο μοναδικός ξενώνας «Δίας». Φιλόξενα και πεντακάθαρα δωμάτια με θέα στο βουνό, επίσης κατάλληλο τόσο για κατοικίδια όσο και για μικρά παιδιά. Στο εστιατόριο του σερβίρονται μοναδικές μεταξύ άλλων σπιτικές χορτόπιτες, παραδοσιακές συνταγές, αλλά και αγριογούρουνο.

Για τον επισκέπτη που πηγαίνει πρώτη φορά στα Ζαγοροχώρια θα προτείναμε να κάνει μια στάση οπωσδήποτε στο Μονοδένδρι, που όπως και πολλά από τα γειτονικά του χωριά γνώρισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη στον 17ο και 18ο αιώνα. Είναι χτισμένο κοντά στον ποταμό Βοϊδομάτη. Αξίζει σίγουρα ο περίπατος στο πλακοστρωμένο μονοπάτι ως το Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής (έτος ίδρυσης 1412!), απ' όπου βλέπει κανείς από ψηλά την Χαράδρα του Βίκου. Αν χαζεύοντας την Χαράδρα σας έρθει η διαθεση να την διασχίσετε πρέπει να σας προειδοποιήσουμε, πως θα χρειαστείτε περίπου 6 ώρες -και εννοείται να το αποφύγετε σε περιόδους βροχών και κακοκαιρίας.

Στο Μονοδέντρι υπάρχει επίσης Εκθεσιακός Χώρος με πολύ αξιόλογες κατά καιρούς εκθέσεις, ενώ μην φύγετε χωρίς να επισκεφτείτε και τη Ριζάρειο Χειροτεχνική Σχολή, όπου μπορεί κανείς να αγοράσει έργα των μαθητριών της σχολής.

Από το Μονοδένδρι μπορείς να πας στην Αρίστη, περνώντας από τα Άνω και Κάτω Πεδινά (η παλιά ονομασία τους είναι Σουδενά) , που, όπως μαθαίνουμε από τους ντόπιους, το οροπέδιο τους κάποτε έτρεφε όλο το Ζαγόρι. Στο δρόμο σας είναι και το χωριό Ελαφότοπος και αξίζει να κάνετε μια στάση στο ιστορικό καφενείο «Η Συνάντηση». Στη συνέχεια, μετά από καμποσες στροφές θα φτάσετε στην -δικαίως! πασίγνωστη Αρίστη. Φυσικά δεν είναι αυτός ο μόνος δρόμος για να φτάσει κανείς στο χωριό, αλλά είναι ο πιο εντυπωσιακός, γιατί πριν κατηφορίσεις έχεις μια μοναδική θέα με τους Πύργους της Τύμφης και το Φαράγγι του Βίκου να πρωταγωνιστούν.

Στην γραφική Αρίστη θα βρείτε την παραδοσιακή κεντρική μικρή πλατεία με τον μεγάλο πλάτανο, καθώς και το καφεστιατόριο «Εν Αρίστη» όπου μπορείτε να γευτείτε την κλασική ζαγορίσια πιάτα, μαζί με τον καφέ ή το γλυκό σας. Αν αποφασίσετε να διανυκτερεύσετε μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε αρκετούς ξενώνες, καθώς πρόκειται για ένα από τα πιο τουριστικά χωριά της περιοχής. Μερικές από τις επιλογές είναι το ξενοδοχείο Ταξιάρχες, ο Ζήσης, ή και το Aristi Mountain Resort -που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του χωριού Αρίστη, προσφέροντας θέα στο Φαράγγι του Βίκου και τους Πύργους του Πάπιγκου. Φεύγοντας από την Αρίστη, το Καπέσοβο και το Τσεπέλοβο είναι δυο πιο απομακρυσμένα χωριά, αλλά αξίζουν μια επίσκεψη, καθώς ο δρόμος μέχρι να φτάσεις σου προσφέρει είναι απολαυστικός, ενώ μπορείς να κάνεις και μια στάση στο Γεφύρι του Κόκορη -θα το συναντήσεις στην δεξιά μεριά του δρόμου και είναι από τα γνωστότερα της περιοχής.

Τέλος, ένα από τα αγαπημένα χωριά πολλών επισκεπτών είναι το περίφημο Βρυσοχώρι. Για να ακριβολογούμε όμως, το προσεγγίζεις ευκολότερα από τα Γρεβενά, καθώς βρίσκεται στο Πάρκο της Βόρειας Πίνδου. Πρόκειται για βλαχόφωνο χωριό που γνώρισε ανάπτυξη τον 18ο και 19ο αιώνα -μεταξύ άλλων, είναι τόπος καταγωγής του γνωστού Αμερικανού σκηνοθέτη Τζον Κασαβέτη και του υποψήφιου προέδρου των ΗΠΑ Μάικλ Δουκάκη.

Για επισκεφτείς όλα τα Ζαγοροχώρια, ή έστω τα περισσότερα από αυτά, χρειάζεσαι σίγουρα αρκετές επισκέψεις. Ωστόσο, ακόμα και με ημερήσια εκδρομή μπορεί κανείς να πάρει μια ικανοποιητική γεύση. Τα πετρόκτιστα σπίτια με τις χαρακτηριστικές σκεπές από την γκρίζα πλάκα της περιοχής είναι μια εικόνα που δεν μπορείς να τη ξεχάσεις, αλλά ούτε να την μπερδέψεις. Απότομες χαράδρες, πυκνά δάση και ατελείωτες βουνοκορφές, δημιουργούν ένα μοναδικό τοπίο -και τα μικροσκοπικά αυτά χωριά μοιάζουν ως ένα μέρος της φύσης που δεν θέλουν να την ταράξουν.

Μια ατμόσφαιρα μοναδική που μπορεί να ξεκινάει από την αρχαιότητα, να εξελίσσεται στην βυζαντινή περίοδο, να ακμάζει από τον 17ο αιώνα, αλλά συνεχίζει ακμαία μέχρι και το σήμερα.