Καθηγητής ΕΚΠΑ στο BOVARY: «Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, τα MME δεν φαίνεται να έπεισαν το κοινό για την αξιόπιστη στάση τους»
Ο κορωνοϊός έχει ήδη κατοχυρωμένη τη θέση του στα βιβλία της ιστορίας του μέλλοντος: «Ο ιός που στις αρχές των 20s του 21ου αιώνα άλλαξε όσα νόμιζαν ότι γνώριζαν οι άνθρωποι για τον εαυτό τους και τον κόσμο».
Οταν υπάρχει μεγάλη χρονική απόσταση από ένα φαινόμενο, η διαχείρισή του και η αξιολόγησή του δεν έχουν καμία σχέση με αυτές που προκύπτουν την περίοδο που το βιώνεις.
Προς το παρόν, ο ιός δεν ανήκει σε ένα ακίνδυνο παρελθόν αλλά σε ένα αβέβαιο παρόν: συμβιώνουμε μαζί του, καλούμαστε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις που μας θέτει και η πληροφόρηση γι'αυτόν έρχεται από τα media της εποχής. Αλλά κι από τα social media.
Πόσο σημαντικά είναι πια στη ζωή μας και πόσο μας επηρεάζουν την γνώμη μας για όσα συμβαίνουν στο κόσμο αυτή τη στιγμή; Ποια είναι πραγματικά η στάση του κοινού απέναντί τους;
Ζητήσαμε από τον καθηγητή οργάνωσης και πολιτικής των Μ.Μ.Ε του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κο Στέλιο Παπαθανασόπουλο να μας απαντήσει αυτά τα ερωτήματα και το έκανε. Με αριθμούς.
«Στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε στο Εργαστήριο Δημοσιογραφικών Σπουδών του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, κατά τη διάρκεια της πανδημίας και της καραντίνας, διαπιστώσαμε ότι μπορεί τα μέσα ενημέρωσης να αποτελούσαν το βασικό συνδετικό κρίκο των μελών του κοινού σχετικά με τις εξελίξεις, δεν φαίνεται να έπεισαν για την αξιόπιστη στάση τους, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των 2.525 συμμετεχόντων της έρευνας δήλωνε πως δεν τα εμπιστεύεται καθόλου (43%) ή τα εμπιστεύεται συγκρατημένα (25% έτσι κι έτσι, 21% τα εμπιστεύεται σχετικά).
Kαθώς διαπιστώνουμε ότι όλο και περισσότερο εξαρτώμεθα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ως αντίδραση, νιώθουμε ενοχλημένοι από την πανταχού παρουσία τους.
Εξίσου σημαντικό στοιχείο ήταν ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα αξιολογούσαν με χαμηλά ποσοστά και την αξιοπιστία της διαχεόμενης πληροφόρησης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφού οι περισσότεροι είτε δεν τα εμπιστεύονταν καθόλου (35%) είτε τα εμπιστεύονταν σχετικά (31%).
Κατά την άποψή μου στοιχεία, όπως αυτά, αποτελούν ένδειξη ότι τα ΜΚΔ έχουν πλέον ενσωματωθεί στο μιντιακό μας ρεπερτόριο, και καθώς διαπιστώνουμε ότι όλο και περισσότερο εξαρτώμεθα από αυτά, είτε γιατί θέλουμε να έχουμε «εικονικούς φίλους», ή να ποστάρουμε ή να κάνουμε λάικ, ως αντίδραση, όπως κάναμε με τα παραδοσιακά μέσα, νιώθουμε ενοχλημένοι από τη πανταχού παρουσία τους.
Στην πράξη, η δυνατότητα διάδρασης του διαδικτύου και κατ’ επέκταση των ΜΚΔ, δεν είναι τόσο στο ότι παράγουμε περιεχόμενο για κατανάλωση, όσο στο ότι συμμετέχουμε με τα σχόλια και τις φωτογραφίες μας στα δρώμενα της επικοινωνίας.
Το βέβαιο είναι ότι το διαδίκτυο έχει αλλάξει τη μιντιακή μας συμπεριφορά: οι πολίτες έχουν πολύ περισσότερες επιλογές σε σχέση με το παρελθόν όσον αφορά στην ενημέρωση, που την παραλαμβάνουν από την τηλεόραση, στις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες, στους συναθροιστές (aggregators) ειδήσεων και στις εφαρμογές ειδήσεων στις ταμπλέτες και τα κινητά τους και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στην πραγματικότητα, η κατανάλωση της ενημέρωσης αποτελεί πλέον το αμάλγαμα τόσο της προσφοράς και της ζήτησης, όσο και της καταναλωτικής συμπεριφοράς, καθώς και του επικοινωνιακού περιβάλλοντος.
Αναλογιστείτε απλώς ότι η ζωή μας είναι πλέον σχεδόν αδιανόητη χωρίς το έξυπνο κινητό στο χέρι μας που κάθε τόσο κοιτάζουμε το Facebook, to Instagram ή to Twitter.
