«Δεν χρειάζεται να πείσω κανέναν»: Πώς ένας πρόσφυγας από το Κοσσυφοπέδιο έγινε το μεγαλύτερο όνομα στην ωρολογοποιία
Η παλιά πόλη της Γενεύης είναι μια ήσυχη παραλιακή πόλη, αλλά κάθε μέρα συγκεντρώνεται κόσμος έξω από τρεις συγκεκριμένες βιτρίνες καταστημάτων. Πρόκειται για τα εργαστήρια Akrivia, και έρχονται για να θαυμάσουν τη δουλειά των ωρολογοποιών.
Αυτό δεν θα ήταν άξιο αναφοράς αν τα εργαστήρια ανήκαν σε έναν από τους γνωστούς ομίλους ρολογιών, αλλά η ιστορία μοιάζει με παραμύθι επειδή η εταιρεία είναι ενός 37χρονου πρόσφυγα που κατασκευάζει μερικά από τα πιο καινοτόμα και περιζήτητα ρολόγια στον κόσμο.
Rexhep Rexhepi: Ποιος είναι ο 37χρονος πρόσφυγας που κατασκευάζει ρολόγια
Γεννημένος το 1987 στο Zhegër του Κοσσυφοπεδίου, ο Rexhep Rexhepi μεγάλωσε με τη γιαγιά του, ενώ ο πατέρας του εργαζόταν ως εστιάτορας στην Ελβετία, στέλνοντας χρήματα στην πατρίδα και επισκεπτόμενος τους όταν μπορούσε. «Όταν επέστρεφε», λέει ο Rexhepi στη βρετανική Telegraph, «φορούσε πάντα ένα ρολόι - ένα Omega ή ένα Tissot - η μάρκα δεν είχε σημασία, αλλά το έπαιρνα από τον καρπό του και άκουγα το τικ-τακ. Ήταν ένα κομμάτι μαγείας και μου κίνησε την περιέργεια».
Στις 28 Φεβρουαρίου 1998 ξέσπασε ο πόλεμος του Κοσσυφοπεδίου. Ο Rexhepi, τότε 11 ετών, μαζί με τα δυο αδέρφια του πήγε στην Ελβετία. «Η ενσωμάτωση ήταν αργή και πραγματικά δεν ήταν πολύ διασκεδαστικό», λέει. «Προσπαθείς να βρεις τον εαυτό σου. Άρχισα να πηγαίνω στη βιβλιοθήκη και να διαβάζω βιβλία για την ωρολογοποιία. Έκανα επίσης λίγο σκέιτμπορντ και μέσω αυτού γνώρισα έναν γείτονα που ήταν ωρολογοποιός και με ενθάρρυνε να το δοκιμάσω».
Στα 15 του χρόνια ο Rexhepi, μεταξύ άλλων 300, κέρδισε μια θέση μαθητευόμενου ωρολογοποιού στην Patek Philippe. Πέρασε τρία χρόνια μεταξύ εργοστασίου και σχολής ωρολογοποιίας, και στη συνέχεια δύο χρόνια στα εργαστήρια της Patek, όπου είδε για πρώτη φορά το 10 Day Tourbillon και ορκίστηκε ότι μια μέρα θα κρατούσε ένα tourbillon που θα είχε φτιάξει ο ίδιος.
Το 2007 έπιασε δουλειά στον ανεξάρτητο κατασκευαστή BNB Concept, όπου ένα χρόνο αργότερα ήταν υπεύθυνος μιας ομάδας 15 ατόμων. Υπήρχε ένα ακόμη σημαντικό βήμα για τον Rexhepi: συνεργάστηκε με έναν παραδοσιακό ανεξάρτητο ωρολογοποιό. Μέσω ενός φίλου, του δόθηκε μια μαθητευόμενη θέση και στη συνέχεια μια κανονική θέση εργασίας στην FP Journe - μία από τις λίγες σύγχρονες ωρολογοποιίες που σχεδιάζουν και κατασκευάζουν μηχανισμούς στο σύνολό τους. «Έχω μεγάλο σεβασμό για τον κ. Journe», λέει ο Rexhepi. «Κατάλαβε τι ήθελα να κάνω και τι έπρεπε να μάθω. Έμεινα μαζί του για δύο χρόνια, αλλά θα μπορούσα να είχα μείνει για άλλα 10, αν δεν μου είχε γίνει η πρόταση να συνεργαστώ με έναν φίλο μου για να κατασκευάσω το δικό μου ρολόι».
Ο Rexhepi δεν είχε ιδέα για τις δυσκολίες που τον περίμεναν. Στα 25 του χρόνια, με λεπτομερή σκίτσα αλλά χωρίς κανένα πραγματικό ρολόι στα χέρια, κανείς δεν ήταν πρόθυμος να ρισκάρει να του αναθέσει τη δημιουργία ενός χειροποίητου ρολογιού που θα κόστιζε δεκάδες χιλιάδες ελβετικά φράγκα. Η αυτοπεποίθησή του κλονίστηκε για πρώτη φορά στην καριέρα του και χρειάστηκαν δύο χρόνια για να επιστρέψει: «Τελικά σκέφτηκα: "Το κάνω αυτό. Ξέρω γιατί ξεκίνησα και θα κάνω ότι καλύτερο μπορώ. Θα επικεντρωθώ σε αυτό. Όταν βάζεις μόνο καλή ενέργεια στη δουλειά σου, μεταδίδεις κάτι διαφορετικό, και από εκείνη τη στιγμή, κάθε άνθρωπος που συνάντησα κατάλαβε τι έκανα και όλα άλλαξαν».
Παρουσίασε το πρώτο του ρολόι το 2015. «Αυτός ο πρώτος πελάτης κατάλαβε τι έκανα», λέει ο Rexhepi. «Και νομίζω ότι ένιωσε ότι έπρεπε να με βοηθήσει. Δεν είμαι καν σίγουρος ότι του άρεσε το ρολόι. Ήταν απλώς ένας καλός άνθρωπος και θα θυμάμαι πάντα αυτό που έκανε». Εκείνο το AK-01 Tourbillon Chronographe Monopoussoir - το tourbillon που είχε υποσχεθεί στον εαυτό του ότι θα έφτιαχνε - και πολλά από τα επόμενα κομμάτια του δεν έφεραν το όνομα του κατασκευαστή τους αλλά τη λέξη akrivia, που στα ελληνικά σημαίνει ακρίβεια. «Ο πατέρας μου μάς έλεγε ότι πρέπει πάντα να παραπέμπουμε στους Ελβετούς. Έτσι δεν μπορούσα να είμαι ο τύπος που έρχεται από το Κοσσυφοπέδιο και φτιάχνει ελβετικά ρολόγια με το όνομά μου πάνω τους. Ακούγεται ηλίθιο, αλλά δεν μπορούσα να το κάνω».
Τα επόμενα τρία χρόνια ο Rexhepi κέρδισε τον σεβασμό των συλλεκτών. Ο σπάνιος, χειροποίητος χαρακτήρας των ρολογιών του, η σταθερή ποιότητά τους και η προσπάθειά του να κάνει πάντα το καλύτερο σήμαινε ότι μέχρι το ντεμπούτο του στην έκθεση Baselworld το 2018, είχε ήδη αναπτύξει έξι μοναδικές καμπύλες - πέντε από αυτές με μηχανισμό tourbillon - με το όνομα Akrivia.
Και σε αυτό το σημείο αποφάσισε τελικά ότι ήρθε η ώρα για μια ομώνυμη συλλογή, παρουσιάζοντας το Rexhep Rexhepi Chronomètre Contemporain I (RRCC I). Πιο κλασικό σε στιλ από τα προηγούμενα ρολόγια, απέφευγε τον περιττό σχεδιασμό, αναδεικνύοντας τον χειροποίητο μηχανισμό και το ακριβές φινίρισμα που τον οδήγησαν από underground αίσθηση σε έναν από τους πιο περιζήτητους κατασκευαστές στον κόσμο. Αργότερα την ίδια χρονιά έλαβε την υψηλότερη αναγνώριση του κλάδου, όταν το RRCC I κέρδισε το βραβείο Grand Prix d'Horlogerie de Genève για το καλύτερο ανδρικό ρολόι (όπως και το RRCC II τέσσερα χρόνια αργότερα).
Φυσικός διάδοχος του George Daniels, του Kari Voutilainen και του FP Journe, ο Rexhepi ανοίγει και αυτός νέους δρόμους, ακολουθώντας το δικό του μονοπάτι, χωρίς καμία εξωτερική επένδυση.
Αυτή η ανάγκη για ανεξαρτησία είναι κάτι στο οποίο επανέρχεται ξανά και ξανά: «Μεγάλωσα σε ένα ελεύθερο Κοσσυφοπέδιο και ξαφνικά φοβηθήκαμε επειδή η [σερβική] αστυνομία είχε το δικαίωμα να κάνει τα πάντα», λέει. «Έτσι, η ελευθερία ήταν πολύ σημαντική σε όλη μου τη ζωή. Δεν χρειάζεται να πείσω κανέναν ότι κάνω καλή δουλειά και είμαι ελεύθερος να εξελίσσομαι με τον δικό μου ρυθμό».
Ενώ πολλές μεγαλύτερες μάρκες διαθέτουν ομάδες μηχανικών, στα εργαστήρια του Rexhepi όλα γίνονται από τον ίδιο, καθώς πιστεύει ότι τα προϊόντα που σχεδιάζονται από επιτροπές χάνουν τον χαρακτήρα τους. Κατασκευάζει 40 έως 50 ρολόγια το χρόνο με μια ομάδα 25 ατόμων.
Από τον σχεδιασμό έως την ολοκλήρωση ενός έργου μπορεί να χρειαστούν έξι μήνες έως πέντε χρόνια. Μέχρι σήμερα, έχει λανσάρει 10 μηχανισμούς, και ο καθένας φέρνει κάτι καινούργιο. Ο Rexhepi, ο οποίος συχνά χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως «σύγχρονη ανεξάρτητη ιδιοφυΐα», απορρίπτει αυτόν τον χαρακτηρισμό. «Δεν είμαι ιδιοφυΐα», λέει. «Δεν πιστεύω στην ιδιοφυΐα. Οπότε, ξέρετε, απλώς προσπαθώ σιγά σιγά να μάθω να τα καταφέρνω καλύτερα».
Τα μηχανήματα στα εργαστήρια της Rexhepi χρονολογούνται από τη χρυσή εποχή της ελβετικής χειροποίητης ωρολογοποιίας. Έχει αποκαταστήσει τόρνους, πρέσες σφράγισης και μηχανές φρεζαρίσματος και διάτρησης του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα.
Ενώ οι τιμές για μια δημιουργία Rexhepi κυμαίνονται από 50.000 έως 350.000 λίρες και οι λίστες αναμονής φτάνουν χρόνια, πέρυσι ένα RRCC I σε ροζ χρυσό πωλήθηκε στο Phillips Hong Kong για σχεδόν 750.000 λίρες. Αυτό θα τον κάνει να επαναπροσδιορίσει τις τιμές του; «Η αρχική τιμή για το RRCC I ήταν λίγο κάτω από αυτό που πραγματικά κόστισε, αλλά ήταν ένας τρόπος για μένα να δείξω στον κόσμο τι μπορώ να κάνω και να προσελκύσω περισσότερο κόσμο. Δεν μπορούσα να το πιστέψω όταν είδα την τιμή πώλησης. Αλλά μπορώ να σας πω ότι αυτό δεν θα επηρεάσει τις τιμές μου», λέει. «Δεν θέλω να παίξω αυτό το παιχνίδι. Χρεώνω ό,τι χρειάζεται για να μπορώ να επενδύσω στην εταιρεία μου, να φροντίζω την οικογένειά μου, να τρώω καλό φαγητό, να αγοράζω καλά εργαλεία και ίσως να αγοράζω μερικά ρολόγια. Πριν από μερικά χρόνια, κανείς δεν ήθελε το ρολόι μου, οπότε το γεγονός ότι σήμερα οι άνθρωποι τα θέλουν με κάνει ευτυχισμένο».
Πέρυσι ο Rexhepi συνεργάστηκε, επίσης, με τη Louis Vuitton για μια έκδοση ρολογιών 10 τεμαχίων για την υποστήριξη του Louis Vuitton Watch Prize - ένα βραβείο και μια μονοετή καθοδήγηση με την κατασκευή La Fabrique du Temps (LFdT) της Louis Vuitton για έναν νέο ωρολογοποιό. Η συνεργασία LVRR-01 Chronographe à Sonnerie επανένωσε τον Rexhepi με τα πρώην αφεντικά του στην BNB Concept, Michel Navas και Enrico Barbasini, οι οποίοι τώρα ηγούνται της LFdT.
Αυτή η συνεργασία επέτρεψε στον Rexhepi να σηματοδοτήσει επίσης ένα άλλο σημαντικό ορόσημο στην επιχείρησή του: ήταν η τελευταία φορά που είδαμε το akrivia σε ένα από τα καντράν των ρολογιών του. Στο εξής, όλα τα καντράν θα φέρουν το όνομα REXHEP REXHEPI.
