Μαρία Κάλλας: Η επιρροή ενός μύθου στη μόδα και στην τέχνη
Η μυθική μορφή της Μαρία Κάλλας άφησε ανεξίτηλο το πολιτιστικό της αποτύπωμα στην Τέχνη του 20ου αιώνα, ανανεώνοντας τη δημοφιλία της όπερας και μεταμορφώνοντάς την από ένα ξεχασμένο είδος μουσικής σε ένα θέαμα προσηνές στο ευρύ κοινό, γεμάτο ένταση, πάθος και ταπεραμέντο.
Ο μεγάλος μαέστρος Leonard Bernstein την αποκαλούσε ως «Βίβλο της Όπερας», ενώ ο Yves Saint-Laurent τη χαρακτήριζε την πεμπτουσία της χαρισματικής γυναίκας, «The Diva of Divas».
Η παρουσία της εξέπεμπε την αυτοπεποίθηση, τη δύναμη και τον αέρα της αρχετυπικής ντίβας, που γνωρίζει να διεκδικεί το άριστον, χαρίζοντας κλεφτές ματιές από την πολύτιμη αύρα της και τροφοδοτώντας τον Τύπο με το ανυπέρβλητο γκλάμουρ, που καθόρισε τα ‘50s. Οι περίτεχνες κομμώσεις, οι σειρές από διαμάντια, οι δημιουργίες υψηλής ραπτικής προστατευμένες κάτω από τα γούνινα μαντώ της συνθέτουν μια εικόνα-επιτομή του αψεγάδιαστου, που εξακολουθεί να συναρπάζει και να εμπνέει τον κόσμο της μόδας.
Η ταραχώδης προσωπική της ζωή και η εκλεπτυσμένη αίσθηση του γούστου, που ανέπτυξε, καλλιεργούσαν το ενδιαφέρον για εκείνη πέρα από την καλλιτεχνική της αρτιότητα. Η Μαρία Κάλλας είχε μια συνεργασία χρόνων με τη Μιλανέζα σχεδιάστρια Madame Biki, που ανέλαβε τη μεταμόρφωσή της σε «κύκνο», μετά τη δραστική αλλαγή στη σιλουέτα της με την απώλεια βάρους. Η Biki στην αρχή της «στιλιστικής εκπαίδευσης» της Κάλλας, συνήθιζε να αριθμεί κάθε δημιουργία της με καρτελάκια, έτσι ώστε να γνωρίζει πώς να τις συνδυάζει σωστά με τα κατάλληλα αξεσουάρ.
Ο Christian Dior και ο Ynes Saint-Laurent συγκαταλέγονταν ανάμεσα στους προνομιούχους δημιουργούς, που «έντυναν έναν ζωντανό θρύλο» με τις ονειρικές βραδινές τουαλέτες τους. Μάλιστα, ο Yves Saint Laurent, που κινούνταν στους ίδιους κοσμικούς κύκλους με την Callas, τη δεκαετία του ’50, ήταν ένας από τους εκλεκτούς προσκεκλημένους της για το πρώτο της ρεσιτάλ στο Παρίσι στο Palais Garnier το 1958. Μάλιστα μία από τις δημιουργίες του για την Divina, είχε την τιμή να φορέσει και η Monica Bellucci, που υποδύθηκε τη μεγάλη Σοπράνο στην παραγωγή του Tom Volf “Maria Callas: Letters and Memoirs” από το 2019 έως και το 2023: «Το να φορέσω αυτό το φόρεμα μου έδωσε την αίσθηση ότι ήμουν σε επαφή μαζί της. Μπορούσα να νιώσω την εποχή των ‘60s γύρω μου. Μπορούσα να τη νιώσω», είχε δηλώσει στη Women's Wear Daily.
Το στιλ της Κάλλας μοιάζει να ενσαρκώνει στο απόλυτο την αίγλη του Old Hollywood. Τα λευκά γάντια, οι βεντάλιες κοσμημένες με φτερά, οι βιζόν και τα καπέλα με το πλατύ μπορ, ήταν χαρακτηριστικά στοιχεία που προσέδιδαν στην εικόνα της. Ανά τα χρόνια έχει αποτελέσει σημείο αναφοράς για σχεδιαστές μεγάλου διαμετρήματος, όπως ο Valentino, οι Dolce & Gabbana, o Stéphane Rolland, ο οίκος Burberry και ο John Galliano, που κάποτε την μνημόνευσε ως την αγαπημένη του αοιδό, σε συνέντευξή του στην Corriere Italiano.
To 2007 η Κάλλας και η σχέση της με τα κοσμήματα, ήταν το επίκεντρο μιας έκθεσης για τη Swarovski με τον Markus Langes-Swarovski μέλος του συμβουλίου του Ομίλου να αποκαλύπτει ότι η σχέση της με τα κοσμήματα είχε και μια προληπτική χροιά, αφού δεν πήγαινε πουθενά χωρίς το τυχερό φυλαχτό της. Το 2020 ο Ricardo Tisci για τον Burberry δημιούργησε κοσμήματα για το οπερατικό project της Marina Abramović, «Οι επτά θάνατοι της Μαρία Κάλλας», ενώ το 2023 για τη συλλογική έκθεση “Diva”, το Μουσείο Victoria & Albert στο Λονδίνο αφιέρωσε ειδική ενότητα στο φαινόμενο Κάλλας.
Φέτος, ο Erdem είναι ο οίκος που εντρύφησε ξανά στο πνεύμα της Κάλλας με τη συλλογή “Viva la Diva”, για το φθινόπωρο/χειμώνα ’24-’25. Με έμπνευση την ιστορική παράσταση της Μήδειας στη Σκάλα του Μιλάνου το 1953 και το τρομερό σύμβολο της αιματοβαμμένης εκδικήτριας παιδοκτόνου, ο Erdem μελέτησε τα σκηνικά του σικελιανού γλύπτη και σκηνογράφου Salvator Fiume και την παγανιστική τους ατμόσφαιρα. O Erdem Moralıoğlu πέρασε με ακαθόριστες πινελιές κόκκινου χρώματος ένα ολοκληρωμένο ‘50s φλοράλ σύνολο με τοπ και ασορτί φούστα από κρεπ ντε σιν, σημαδεύοντάς το με την ένταση μιας τραγωδίας εν εξελίξει. Οι αποχρώσεις του λευκού, του μαύρου και του κόκκινου ήταν αυτές που επέλεξε και η ίδια η Κάλλας, όταν εμφανίστηκε ξανά μετά τον χωρισμό της από τον Ωνάση, δημιουργώντας την τολμηρή συνδήλωση της προδομένης γυναίκας. Ο Erdem μελέτησε το αρχείο του Μουσείου Μπενάκη και της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου για να αποδώσει πιστά τα looks του. Η καλλιτεχνική παντοδυναμία της Κάλλας και η προσωπική της αδυναμία και τα περάσματα από τον ρόλο στον άνθρωπο ήταν οι αντιφάσεις που παρακίνησαν τον σχεδιαστή, ο οποίος συμπλήρωσε τα σχέδιά του με ιερατικές, αρχαιοελληνικές πτυχώσεις με αναπάντεχους συνδυασμούς, όπως το κλασικό ύφασμα των ‘50s σε στιλ herringbone.
Απόγειο των συζητήσεων για τη Μαρία Κάλλας, η νέα ταινία του χιλιανού σκηνοθέτη Pablo Larraín. Το φιλμ στέκει στις τελευταίες επτά ημέρες μιας εύθραυστης καλλιτέχνιδας που μετεωρίζεται τραγικά ανάμεσα στον δυισμό της γυναίκας Μαρίας και της αξεπέραστης “Callas”, ερχόμενη να γοητεύσει μια νέα γενιά θαυμαστών και πιστών ακόλουθων της υποβλητικής της ιδιοσυγκρασίας. Για τον υπεύθυνο των κοστουμιών, Massimo Cantini Parrini ο σχεδιασμός των ενδυμάτων της ήταν μια βαθιά συναισθηματική και εμβυθιστική εμπειρία.
Ο σχεδιαστής επιμελήθηκε συνολικά εξήντα κοστούμια, από τα οποία πενήντα πέρασαν στην τελική ταινία. Το έργο του ήταν ένας άθλος αισθητικής, εμμένοντας ειδικά στις ασπρόμαυρες σεκάνς στις οποίες, λόγω της απουσίας χρώματος καλούνταν να αποδοθούν ποιότητες της ύπαρξης της Κάλλας και του στιλ της μέσα από ιδιαίτερη φροντίδα στις σιλουέτες, τις υφές και τις λεπτομέρειές τους. Όπως δήλωσε στους Greek City Times «η έρευνα και η καταγραφή ήταν το πιο ενδιαφέρον και όμορφο κομμάτι της δουλειάς, επιτρέποντας την εμβάθυνση στον κόσμο της Κάλλας και διασφαλίζοντας το ότι η εμφάνισή της θα εξακολουθούσε να ασκεί την ίδια επίδραση στο κοινό σήμερα». Η ταινία Maria αποτελεί τρανό παράδειγμα του σημειολογικού πλούτου που προσφέρει ο σχεδιασμός κοστουμιών. Οι αντιθέσεις και οι αναδρομές στο παρελθόν με τα δραματικά κοστούμια της Κάλλας πάνω στη σκηνή, μεταφέρουν την πρωταγωνίστρια Angelina Jolie σε ένα άλλο υπερβατικό πεδίο, όπου τα όρια της περσόνα Callas και της ανθρώπινης διάστασης της Μαρίας, μπλέκονται, συνενώνοντας το οικείο και το ανθρώπινο με τη διάσταση της performance, στο βασίλειο της καλλιτεχνικής και πνευματικής εξύψωσης: « τα κοστούμια σε μεταμορφώνουν σε έναν τρίτο μεταιχμιακό χαρακτήρα», όπως δήλωσε η Jolie.
Το ένδυμα έχει μια δική του μυστικιστική ιδιότητα, ανακαλώντας το πλαίσιο, όπου εκτυλίχθηκε μια ιστορία. Τα ρούχα της Callas δεν είναι απλώς κενές ρέπλικες του παρελθόντος, αλλά σύμβολα που επικοινωνούν αυτή τη διπλή ταυτότητα ανάμεσα σε ένα άτομο που αναζητά την ιδιωτικότητά του και ένα παγκόσμιο είδωλο.
Η μυθολογία της Κάλλας, μιας μελέτης-περίπτωσης σε κάθε έκφανση της ζωής της, θα εξακολουθήσει να εμπνέει, όσο υπάρχει η ανάγκη για διαχρονικά πρότυπα.
