Fair Isle -Πώς έγινε ένα από τα πιο εμβληματικά πλεκτά στην ιστορία της μόδας

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ⸻ 15 DEC 2024

Το Fair Isle είναι το πλεκτό που μετρά πάνω 100 χρόνια ζωής και συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς στην παγκόσμια μόδα.

Μπορείτε να σκεφτείτε ένα κομμάτι που να λατρεύουν εξίσου τα μέλη των βασιλικών οικογενειών και διάσημες τραγουδίστριες, όπως η Τζένιφερ Λόπεζ; Ή έχει μείνει το ίδιο επίκαιρο από τότε που λανσαρίστηκε, τη δεκαετία του 1960 έως και σήμερα;

Η απάντηση είναι απροσδόκητα εορταστική! Το πλεκτό Fair Isle, μια παράδοση πλεξίματος με δύο κλωστές που προέρχεται από τα νησιά της Σκωτίας, αποτελεί βασικό κομμάτι κάθε γκαρνταρόμπας για περισσότερα από 100 χρόνια και στη μακρόχρονη ιστορία του έχει κρατήσει ζεστούς τους πάντες -από τους ψαράδες του 18ου αιώνα μέχρι τον Mick Jagger.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, ωστόσο, οι οίκοι πολυτελείας Ralph Lauren, Thom Browne, Chanel, Celine, Balenciaga, Raf Simons, Versace και Dries van Noten έχουν παρουσιάσει τις δικές τους εκδοχές του παραδοσιακού αυτού πλεκτού στις πασαρέλες. Η σχεδιάστρια Molly Goddard, που εδρεύει στο Λονδίνο, έχει κάνει το μοτίβο κάτι σαν το ανεπίσημο σήμα κατατεθέν της και συνδυάζει ένα πλεκτό σε στιλ Fair Isle με μια αέρινη, τούλινη φούστα σε σχεδόν κάθε της συλλογή.

Πρόκειται για ένα χειμωνιάτικο, κλασικό κομμάτι που δεν πρόκειται να φύγει ποτέ από τη μόδα. Πρόσφατα, το είδαμε φορεμένο από τον Άνταμ Μπρόντι στο εξώφυλλο του περιοδικού Stylist, η Κέιτι Χολμς φωτογραφήθηκε σε έξοδό της με ένα πολύ κομψό σχέδιο, ενώ η Χέιλι Μπίμπερ το φόρεσε σε βόλτα της στο Λος Άντζελες.

Το πλεκτό έχει πάρει το όνομά του από το νησί Fair Isle, το οποίο βρίσκεται στο αρχιπέλαγος των Σέτλαντ, περίπου 160 χιλιόμετρα από τις βορειοανατολικές ακτές της Σκωτίας. Η τεχνική πλεξίματος ξεκίνησε αρχικά από τα καπέλα ψαράδων κατά τον 18ο και 19ο αιώνα -τα αγαπημένα μας πουλόβερ ήρθαν πολύ αργότερα. Το πλεκτό μοτίβο όχι μόνο ήταν καλλιτεχνικό, αλλά έκανε τα ψηλά, κωνικά καπέλα ιδιαίτερα ζεστά, διπλασιάζοντας την πυκνότητα του υφάσματος. Συχνά είχαν και μια πλεκτή εσωτερική επένδυση.

Το τυπικό πλεκτό Fair Isle ακολουθεί το μοτίβο «OXO», όπου ένα γεωμετρικό «Ο» ακολουθείται από ένα «Χ» και επαναλαμβάνεται σε όλο το ρούχο. Κάποιοι γεμίζουν το «Ο» με σύμβολα, όπως σταυρούς, νιφάδες χιονιού ή μια κεντρική κουκκίδα που ονομάζεται «μάτι της χήνας». Αυτό που διαφοροποιούσε αυτά τα πλεκτά από άλλα ρούχα ψαράδων ήταν η έντονη χρωματική παλέτα.

«Χρησιμοποιούσαν μπλε, κόκκινο, κίτρινο, λευκό και ένα καφέ που ονομαζόταν “μαύρο Σέτλαντ”», εξηγεί η Δρ. Carol Christiansen στο CNN, υπεύθυνη και επιμελήτρια στο Μουσείο Υφαντουργίας των Σέτλαντ -το οποίο διαθέτει εκτενή συλλογή από κομμάτια που χρονολογούνται έως το 1850. «Η ιδέα ήταν ότι οι καπετάνιοι φορούσαν πιο φωτεινά χρώματα ώστε να διακρίνονται ευκολότερα, είτε από τη στεριά είτε από άλλα πλοία».

Πώς έγινε ένα από τα πιο διαχρονικά ρούχα στη μόδα;

«Άρχισαν να γίνονται ένα είδος σουβενίρ», δήλωσε η Δρ. Christiansen σε συνέντευξη στο CNN. Τον 19ο αιώνα, ψαράδες από τη Νορβηγία και την Ολλανδία επισκέπτονταν την περιοχή για να ψαρέψουν ρέγγες -μια προσοδοφόρα καλοκαιρινή δραστηριότητα στα νερά των Σέτλαντ. Τα μικρά, πολύχρωμα καπέλα που φορούσαν οι εργάτες του Fair Isle θεωρούνταν χαριτωμένα και το τέλειο αναμνηστικό για τους επισκέπτες. Μέχρι το 1870, τα Σέτλαντ είχαν τακτική ακτοπλοϊκή και ταχυδρομική σύνδεση, γεγονός που ενίσχυσε το εμπόριο και τον τουρισμό. Σύντομα, η περιοχή έγινε δημοφιλής για κυνηγούς και παρατηρητές πουλιών, οι οποίοι, όπως και οι ψαράδες, έπαιρναν ένα κομμάτι Fair Isle μαζί τους.

Η δημοτικότητα εκτοξεύθηκε τη δεκαετία του 1920, όταν το πορτραίτο του τότε πρίγκιπα Εδουάρδου από τον Sir Henry Lander το 1923 ενίσχυσε τη σύνδεση του σχεδίου με την αθλητική κομψότητα. Ο πρίγκιπας, ντυμένος με ένα Fair Isle v-neck και σκωτσέζικο καπέλο, βοήθησε να γίνει το στιλ πιο mainstream. Αυτό συνέβη σε μια εποχή όπου οι γυναικείες μόδες άλλαζαν, με πιο άνετα ρούχα να αντικαθιστούν τους κορσέδες και τις φούστες, χάρη σε σχεδιαστές όπως οι Paul Poiret και Gabrielle Chanel (η τελευταία ήταν επίσης φανατική του Fair Isle).

Τη δεκαετία του 1940 και του 1950 τα Fair Isle κυριαρχούσε σε περιοδικά πλεξίματος στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μητέρες έπλεκαν όχι μόνο για τον εαυτό τους, αλλά και για τους συζύγους τους και τα παιδιά τους. Ξαφνικά, ολόκληρες οικογένειες ντύνονταν με matching Fair Isle -αναδεικνύοντας το εν λόγω πλεκτό σε σύμβολο παράδοσης και της οικογενειακής θαλπωρής.

«Πιστεύω ότι οτιδήποτε έχει συνδέεται με έννοιες τόπου και χρόνου δίνει στους ανθρώπους αίσθηση ταυτότητας», τονίζει η Emma Brooks στο CNN, senior σχεδιάστρια πλεκτών της βρετανικής εταιρείας Toast. «Υπάρχει κάτι γοητευτικό σε ένα πλεκτό πουλόβερ με μοτίβο γύρω από τον γιακά. Είναι μια πινελιά χρώματος χωρίς να είναι υπερβολική, και νομίζω ότι αυτό ταιριάζει στον τρόπο που ντύνονται πολλοί άνθρωποι».

Παρότι το σχέδιο δεν έχει κατοχυρωθεί επίσημα, η παραδοσιακή ποιότητα ενός Fair Isle είναι δύσκολο να αντιγραφεί -αν και συχνά επιχειρείται. Το 2015, η Chanel παρουσίασε τη δική της εκδοχή του μοτίβου σε συλλογή Metier d’Arts στη Ρώμη, γεγονός που προκάλεσε διαμάχη όταν το ανεξάρτητο σκωτσέζικο label Mati Ventrillon κατηγόρησε τον οίκο ότι αντέγραψε τα σχέδιά του. Η Chanel ζήτησε συγγνώμη και αναγνώρισε την πηγή στην προώθηση της συλλογής.

Σήμερα, η Δρ. Christiansen πιστεύει ότι η κατοχύρωση της τέχνης του Fair Isle είναι σχεδόν αδύνατη. «Έχουν γίνει προσπάθειες, αλλά είναι δύσκολο, γιατί ποτέ δεν φτάσαμε στο στάδιο της γεωγραφικής ένδειξης», εξηγεί. Παράλληλα, η εκτροφή προβάτων περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα, καθώς δεν χρησιμοποιείται πάντα μαλλί από πρόβατα των Σέτλαντ. «Είναι κρίμα, γιατί πλέον είναι μάλλον πολύ αργά. Τα Fair Isle παράγονται παντού στον κόσμο. Αυτό είναι το τίμημα της παγκοσμιοποίησης στη μόδα», κατέληξε.