Οι δέκα ταινίες που ξεχωρίσαμε το 2022
Μπαίνοντας πια για τα καλά στον τελευταίο μήνα της χρονιάς, οι απολογισμοί συνηθίζονται, οπότε ήρθε η ώρα για τη δική μας λίστα με τις ταινίες που βρήκαν μια θέση στην καρδιά μας και έχουν παιχτεί σε ελληνικές αίθουσες.
Η αλήθεια είναι πως αν και η παραγωγή ήταν αρκετά μεγάλη σε σχέση με την περσινή χρονιά που ο κορωνοϊός είχε φρενάρει πολλά γυρίσματα, δεν υπήρξαν αυτό που λέμε μεγάλες εκπλήξεις. Πιθανόν και οι καλλιτέχνες, μουδιασμένοι στάθηκαν μπροστά στη νέα πραγματικότητα, με τις πιο προσωπικές ταινίες να κερδίζουν τις εντυπώσεις.
The Fabelmans
Το αυτοβιογραφικό saga του Στίβεν Σπίλμπεργκ ήταν η ευχάριστη και η πιο συγκινητική στιγμή της χρονιάς, με έναν μεγάλο σκηνοθέτη να εξομολογείται όχι μόνο τα κρυφά οικογενειακά του μυστικά, άλλα και τις πιο βαθιές του σκέψεις πάνω στην τέχνη του. Ακολουθώντας τα χνάρια πολλών συναδέλφων του, στέλνει τη δική του επιστολή αγάπης στο σινεμά, μιλάει για την ανάγκη του να κάνει ή και να βλέπει κανείς ταινίες, παραδέχεται ότι δεν μπορεί να αγαπήσει τίποτα περισσότερο από τις ιστορίες, αποκαλύπτει ότι η κάμερα μπορεί να γίνει ένα δολοφονικό όπλο ή παρηγοριά, πως μπορεί να δημιουργήσει μικρούς θεούς και πως μέσα από εκείνη τελικά καταθέτει όσα δεν μπορούν οι λέξεις να εκφράσουν.
Bones and All
Το κανιβαλιστικό ρομάντζο του Λούκα Γκουαντανίνο αφηγείται την ιστορία δυο νέων στην Αμερική του Ρήγκαν, που διαφέρουν από τη νόρμα, όμως μοιράζονται την ίδια επιτακτική απαγορευμένη πείνα για ανθρώπινη σάρκα. Κι αυτή η ανάγκη, που λειτουργεί αλληγορικά, τους καταδιώκει και τους απομονώνει, ενώ το μόνο που θέλουν οι ίδιοι είναι να βρουν ένα σπίτι. Τι άραγε συμβολίζει η ανθρωποφαγία: την ανάγκη να αγαπάς και να αγαπιέσαι, την αίσθηση του διαφορετικού, που ξενίζει και σοκάρει, ή μια εξάρτηση, σύμφυτη με την επιβίωση;
Ο Ιταλός δημιουργός με τη συνεργασία του Ντέιβιντ Καντζάνιτς στο σενάριο, το οποίο βασίστηκε στο μυθιστόρημα της Καμίγ ΝτεΆντζελις, δεν θέλει να δώσει καμία σαφή απάντηση, αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, καλώντας τον θεατή να κάνει τους δικούς του συνειρμούς, για να αποκαλύψει τη βαθύτερη ανάγκη μας να ανήκουμε κάπου.
Σημείο Βρασμού
Ο Φίλιπ Μπαραντίνι με ένα εντυπωσιακό θρίλερ μάς βάζει στον εφιάλτη μιας κουζίνας, όπως δεν κατάφερε ποτέ κανένα reality μαγειρικής.
Ο Άντι, ένας άνδρας που προσπαθεί να βρει την ισορροπία του ανάμεσα στην απαιτητική δουλειά του σεφ και την προσωπική του ζωή, είναι υπεύθυνος σε ένα καινούργιο πολυτελές εστιατόριο του Λονδίνου.Tη μέρα που περιμένουν την επιθεώρηση του υγειονομικού, ο Άντι και η ομάδα του πρέπει να αντιμετωπίσουν τους εκκεντρικούς πελάτες τους, την πίεση της κουζίνας, αλλά και τα δικά τους προβλήματα.
Βασισμένος στις δικές του προσωπικές εμπειρίες ως σεφ μπαίνει στα άδυτα μιας κουζίνας, που λειτουργεί ως καθρέφτης και περιγράφει τις κοινωνικές διαστρωματώσεις, μέσα από τις ιστορίες χαρακτήρων, που κόβουν την ανάσα.
Drive My Car
O Ριουσούκε Χαμαγκούτσι, βασισμένος στο διήγημα του Χαρούκι Μουρακάμι «Μen wihout women» και σαφώς επηρεασμένος από την τσεχοφική δραματουργία- κυρίως στον «Θείο Βάνια»- γίνεται ο πρώτος Ιάπωνας σκηνοθέτης που φτάνει στα Όσκαρ, παραδίδοντας μια από τις πιο συγκινητικές ταινίες της χρονιάς. Η παραγωγή βέβαια είναι του 2021, στην Ελλάδα όμως έκανε πρεμιέρα πριν από μερικές εβδομάδες, οπότε δικαιωματικά μπαίνει στη λίστα.
Με μια κινηματογραφική γλώσσα που πλέον σπανίζει, ο Χαμαγκούτσι δεν φοβάται να επιμένει στον άνθρωπο και να τον βλέπει στην ολότητά του, χωρίς να έχει ανάγκη από σκηνοθετικούς εντυπωσιασμούς, και μέσα σε περίπου τρεις ώρες καταφέρνει να μας παρασύρει σε μια αποκαλυπτική κατάδυση, που τελικά γίνεται παρηγορητική και θεραπευτική.
Ένας Ήρωας
Η ταινία που έβαλε τον Ασκάρ Φαραντί σε δικαστικές περιπέτειες, αφού ο Ιρανός δημιουργός κατηγορήθηκε για λογοκλοπή από μια μαθήτριά του, γεγονός που και ο ίδιος τελικά αναγκάστηκε να παραδεχτεί.
Παρ’ όλα αυτά η ιστορία του Ραχίμ, που δοκιμάζεται ηθικά όταν βρίσκει μια τσάντα με χρήματα, ταιριάζει στη φιλοσοφία του μετρ του ιρανικού σινεμά, ο οποίος πιστός στο ύφος του στήνει ένα ψυχολογικό θρίλερ, που επιμένει στις ανθρώπινες σχέσεις και διαδρομές, χωρίς να επιλέγει στρατόπεδα.
Με αντικειμενική ματιά και κομψότητα, πώς μια μικρή κοινωνία, σαθρή κατά βάση και δέσμια προκαταλήψεων, από τη μια στιγμή στην άλλη ηρωοποιεί και αποκαθηλώνει πρόσωπα, χωρίς να ενδιαφέρεται για την αλήθεια, για να καταλήξει σε ένα φινάλε ρευστό, που αφήνει ανοιχτά όλα τα ερωτήματα και δεν αναζητάει εύκολα συμπεράσματα.
Απόφαση φυγής
Ο Παρκ Τσαν-γουκ συνδυάζει δεξιοτεχνικά το αστυνομικό θρίλερ με μια δυνατή ερωτική ιστορία, αποσπώντας το Βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες.
Κάτω από την πρόφαση ενός σφιχτοδεμένου whodunit, που διαχειρίζεται με χιτσκοκικούς όρους, στην ουσία διηγείται την ιστορία ενός μεγάλου ανεκπλήρωτου έρωτα, που απρόσμενα και χωρίς κανέναν προφανή λόγο ανατρέπει κάθε αξιακό σύστημα και καταλύει τη λογική. Ακολουθώντας μια μη γραμμική αφήγηση μπερδεύει τους χώρους και τον χρόνο, ακόμα και τις γλώσσες-, χρησιμοποιεί την τεχνολογία και τον τρόπο που λειτουργεί στις σύγχρονες σχέσεις, και στρέφει τον φακό του σε μικρές λεπτομέρειες που προκαλούν ανατριχίλα. Έτσι, αναδεικνύει τον ρομαντισμό της εποχής μας και αφήνεται γενναία στην παραφορά συναισθημάτων, που δεν μπορούν να μπουν σε καλούπια.
Το γεγονός
Η Οντρέ Ντιγουάν μεταφέρει το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Ανί Ερνό, κερδίζοντας δικαίως τον Χρυσό Λέοντα και το βραβείο κριτικών στο Φεστιβάλ Βενετίας.
Εστιάζοντας στο γυναικείο σώμα και στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, κινηματογραφεί την απελπισμένη προσπάθεια μιας νεαρής κοπέλας να ζήσει όπως εκείνη θέλει, αποτυπώνοντας με ωμό ρεαλισμό, άλλοτε την ηδονή της όταν κάνει έρωτα, αλλά κυρίως την οδύνη της, όταν επιχειρεί αβοήθητη σχεδόν να κάνει την έκτρωση, που για εκείνη είναι η μόνη δυνατή επιλογή.
Μια επίκαιρα φεμινιστική ταινία που θίγει υποκρισία μιας συντηρητικής κοινωνίας, η οποία μπορεί να θεωρεί τον πολιτισμό και την παιδεία ύψιστα αγαθά, αλλά δεν ανέχεται κάποιος να ορίζει τον εαυτό του, με την νεαρή Αναμαρία Βαρτολομέι να δίνει μια ερμηνεία γεμάτη αποφασιστικότητα κι υπόκωφο πόνο, συμπυκνώνοντας στις συσπάσεις του κορμιού της την έννοια της γυναικείας οντότητας.
Ο χειρότερος άνθρωπος στον κόσμο
Ο Γιοακίμ Τρίερ με μια υπαρξιακή κομεντί, που είναι στην πραγματικότητα το τρίτο μέρος της τριλογίας του «Oslo», ακολουθεί μια γυναίκα, τη Γιούλια κατά την περίοδο τεσσάρων χρόνων, που χωρίζονται σε κεφάλαια. Μέσα από τη δική της αναζήτηση, εξερευνά τις διαδρομές των σχέσεων, τις εμμονές της σύγχρονης κουλτούρας, τη σύγκρουση της νέας γενιάς με τα στερεότυπα των γονιών της, αλλά και τη θέση της γυναίκας σήμερα, που επιτέλους, όπως η ίδια, μπορεί να διεκδικήσει το δικαίωμα της στην επιθυμία, ακόμα κι αν κάποιοι, ή μια μικρή φωνούλα μέσα της επιμένει να την κατηγορεί.
Ανατρέποντας τα κλισέ του Χόλιγουντ, προτείνει τελικά έναν αλλού είδους ρομαντισμό, ρεαλιστικό και γήινο, και φτιάχνει μια ταινία για τον έρωτα που δεν είναι μόνο ιδανικός και υπέροχος, αλλά εξίσου τρομακτικός. Η εκπληκτική του πρωταγωνίστρια, Ρενάτε Ράινσβε, που μάλιστα πριν από αυτή την πρότασή του ήθελε να παρατήσει την υποκριτική, κάνει την ηρωίδα της συμπαθητική και χαριτωμένη μέσα από τις αδυναμίες και τα ελαττώματά της στη λογική, κερδίζοντας επάξια το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στο Φεστιβάλ Καννών.
Βαγόνι Αριθμός 6
Μια μελαγχολική ιστορία αγάπης από τον Γιούχο Κουοσμάνεν, που απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο στις Κάννες και μια υποψηφιότητα ξενόγλωσσης Χρυσής Σφαίρας.
Ακραία αντίθετοι χαρακτήρες, συναντιούνται σε ένα τρένο που κατευθύνεται στον Αρκτικό κύκλο για να ανακαλύψουν κατά τη διάρκεια του επεισοδιακού ταξιδιού τους πως οι διαφορές δεν μας χωρίζουν μόνο, αλλά συχνά μας ενώνουν και πως αν συμφιλιωθούμε τις αντιφάσεις -τις δικές μας και της ζωής- βρίσκουμε τον εαυτό μας.
Με μια νοσταλγική διάθεση για τα ταξίδια και τους ρομαντικούς έρωτες που γεννιούνται από «ασήμαντες» τυχαίες στιγμές, ένα φευγαλέο άγγιγμα ή ένα λυτρωτικό γέλιο, ο Φιλανδός δημιουργός με διακριτικό χιούμορ και μια ευαισθησία ικανή να ζεστάνει ακόμα και την παγωμένη τούνδρα, οδηγεί τους ήρωες και σε μια ουσιαστική επικοινωνία, και εμάς σε μια ανακουφιστική λύτρωση.
Κορσές
Η αντισυμβατική βιογραφία της Αυτοκράτειρας Σίσσυ με την Βίκι Κριπς, που δικαίως απέσπασε το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του Φεστιβάλ Καννών.
Η Μαρί Κρόιτσερ στα χνάρια της «Μαρίας Αντουανέτας» της Σοφία Κόπολα και της «Ευνοούμενης» του Γιώργου Λάνθιμου ανατρέπει τον ακαδημαϊσμό τυπικών βιογραφιών και προσθέτει μια σύγχρονη πινελιά σε ένα ιστορικό δράμα, χωρίς να φοβάται ηθελημένες ανακρίβειες και αναχρονισμούς. Ταυτόχρονα, με τρυφερότητα αντιμετωπίζει τον πατριαρχικό περίγυρο της Σίσσυ, αποφεύγοντας τις σχηματοποιήσεις.
Μέσα σε αυτό το έξοχα στημένο και άρτια σχεδιασμένο μελαγχολικό σύμπαν, η υπέροχη μοναδική Βίκι Κριπς παραδίδει μια πολυεπίπεδη ερμηνεία, δίνοντας φωνή σε όλες τις γυναίκες, που η κοινωνία αποφάσισε να τις αφήσει στο περιθώριο, επειδή απλώς μεγάλωσαν.
