Τζιν Τίρνεϊ: Η πανέμορφη ηθοποιός του Χόλιγουντ που ενέπνευσε την Αγκάθα Κρίστι
Αυτή την εβδομάδα θα δούμε σε επανέκδοση την ταινία «Στον καθρέφτη είδα τον δολοφόνο» που βασίστηκε στο βιβλίο της Aγκάθα Κρίστι «Διπλό Είδωλο στο Σπασμένο Καθρέφτη» και έκανε τεράστια επιτυχία τη δεκαετία του ’80, καθώς πρωταγωνιστούσε πλήθος λαμπερών σταρ, μεταξύ των οποίων η Λιζ Τέιλορ, η Κιμ Νόβακ και η Άντζελα Λάνσμπερι.
Αυτό όμως που ελάχιστοι γνωρίζουν είναι πως η ιστορία που ενέπνευσε την μεγάλη κυρία των αστυνομικών μυθιστορημάτων είναι σχεδόν αληθινή -δεν υπήρξε, όμως, φόνος- και συνέβη σε μια από τις πιο όμορφες γυναίκες της μεγάλης οθόνης την Τζιν Τίρνεϊ.
Aς πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Η Τζιν γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 1920 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης και ήταν γόνος εύπορης οικογένειας. Ο πατέρας της ασχολούνταν με τις ασφάλειες και η μητέρα της ήταν γυμνάστρια. Της έδωσαν το όνομα Τζιν εξαιτίας μιας θείας της που χάθηκε πρόωρα. Η Τζιν Ελίζα, λοιπόν, (όπως ήταν το όνομά της) από μικρή έδειξε την καλλιτεχνική της φύση γράφοντας ποιήματα- μια συνήθεια που την ακολουθούσε και σε όλη την υπόλοιπη ζωή της- ενώ στο σχολείο πρωταγωνίστησε στις «Μικρές Κυρίες».
Σε ηλικία δεκαοκτώ ετών έκανε την εμφάνισή της στους κοσμικούς κύκλους ως νεαρή και πολλά υποσχόμενη debutante. Η συγκλονιστική της ομορφιά και η φινέτσα της την έφερναν πάντα στο επίκεντρο της προσοχής, όμως, η νεαρή Τζιν βαριόταν τη ζωή που σχεδίαζαν οι γονείς της γι' αυτήν και ονειρευόταν μια καριέρα στην υποκριτική.
Έτσι, όταν γνωρίζει τον σκηνοθέτη Ανατόλε Λίτβακ βρέθηκε στη Warner Bros, που ήθελε συμβόλαιο μαζί της. Οι γονείς της όμως την απέτρεψαν, θεωρώντας τον μισθό της ελάχιστο. Στην συνέχεια, ο παραγωγός του Μπρόντγουεϊ, Τζορτζ Άμποτ εντυπωσιάζεται από την παρουσία της και έτσι η Τζιν κάνει τελικά το ντεμπούτο της στο θέατρο στη παράσταση «What a life» (1938), κουβαλώντας έναν κουβά νερό.
Το περιοδικό Variety γράφει τότε: «Είναι σίγουρα η πιο όμορφη παρουσία που έχουμε ποτέ δει να κουβαλά νερό». Η New York Herald Tribune τονίζει για άλλο ρόλο της: «Δεν βλέπουμε κανέναν λόγο για τον οποίο η δεσποινίς Τίρνεϊ να μην έχει μια ενδιαφέρουσα θεατρική καριέρα. Αυτό, βέβαια, αν δεν την κλέψει το σινεμά».
Κι όντως η μεγάλη οθόνη περίμενε την Τζιν που με το καταπράσινο βλέμμα της μαγνήτιζε την κάμερα. Το 1939 υπογράφει συμβόλαιο με την Columbia Pictures, και τον Χάουαρντ Χιουζ που προσπάθησε να τη σαγηνεύσει, χωρίς αποτέλεσμα. Οι δυο τους, όμως, έγιναν καλοί φίλοι κι εκείνος τη βοήθησε να πάρει έναν ρόλο για το «National Velvet», ένα πρότζεκτ που δεν προχώρησε.
Εκείνη επιστρέφει στο θέατρο και παίζει στο «The Male Animal», αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές για τη ερμηνεία της. Μαλιστα, λέγεται πως όταν ο Ντάριλ Ζάνουκ, πρόεδρος της 20th Century Fox την είδε στην εν λόγω παράσταση, σημείωσε το όνομά της για να πει στον βοηθό του να της κλείσει συμβόλαιο. Αργότερα, το ίδιο βράδυ, πήγε σε ένα κλαμπ όπου είδε μια κοπέλα να χορεύει.
«Ξέχνα την Τίρνεϊ. Δες αν μπορείς να κλείσεις αυτήν εδώ», του είπαν. Όμως η κοπέλα που χόρευε στη σκηνή ήταν η Τίρνεϊ και ο Ζάνουκ δυσκολεύτηκε να πειστεί ότι οι δύο γυναίκες (αυτή στη σκηνή και αυτή στο κλαμπ) ήταν το ίδιο πρόσωπο.
Τελικά η Τίρνεϊ που φημίζονταν για την μεταμορφωτική της ικανότητα, υπογράφει συμβόλαιο με την 20th Century Fox και παίζει στην ταινία «The Return of Frank James» (1940) του Φριτς Λανγκ, στο πλευρό του Χένρι Φόντα. Ακολουθεί μια σειρά μικρών και μεγάλων ρόλων, μέχρι που έπαιξε τη Μάρθα Στράμπλ Βαν Κλιβ στην ταινία του Ερνστ Λούμπιτς, «Heaven Can Wait «το 1943. Έναν χρόνο μετά έρχεται ο ρόλος της Λάουρα στην ομώνυμη ταινία του Ότο Πρέμινγκερ, ένα από τα πιο κλασικά φιλμ νουάρ του Χόλιγουντ, που την καθιέρωσε ως απόλυτη πρωταγωνίστρια.
Ακολουθεί το «Leave Her to Heaven» (1945) που της χάρισε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου. Ακολουθούν και άλλοι σπουδαίοι ρόλοι, ανάμεσά τους εκείνος της Λούσι Μούιρ στο «The Ghost and Mrs Muir» του Τζόζεφ Μάνκιεβιτς (1947). Παίζει στο «Η Νύχτα και η πόλη» του Ζιλ Ντασέν και το» Where the Sidewalk Ends» του Ότο Πρέμινγκερ και γίνεται η ιέρεια των φιλμ νουάρ.
Στα γυρίσματα του «Plymouth Adventure «γνωρίζει τον Σπένσερ Τρέισι, με τον οποίο έχει μια σύντομη σχέση. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 και ενώ βρισκόταν στην Ευρώπη ξεκινά ένα ειδύλλιο με τον πρίγκιπα Άλι Καν, όμως η σχέση τους δεν καταλήγει σε γάμο γιατί ο πατέρας του διαφωνούσε με τη επιλογή τους μιας και ο γιος της είχε ήδη ξαναπαντρευτεί ηθοποιό, την εκρηκτική Ρίτα Χέιγουορθ.
Μπορεί η Τζιν να είχε μια αξιοζήλευτη καριέρα, όμως στην προσωπική της ζωή υπήρξε εξαιρετικά άτυχη. Υπέφερε από διπολική διαταραχή και μανιοκατάθλιψη και το 1953 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα γυρίσματα του «Mogabo» - τον ρόλο της τότε ανέλαβε η Γκρέις Κέλι.
Ο συμπρωταγωνιστής της Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ στο «The Left Hand of God» (1955) είχε καταλάβει τον εφιάλτη της και προσπαθούσε να τη βοηθήσει, μιας και η αδελφή του επίσης αντιμετώπιζε σοβαρά ψυχικά θέματα.
Η Τίρνεϊ τελικά δέχεται να μπει σε ψυχιατρικό ίδρυμα, όπου της κάνουν 27 «θεραπείες» με ηλεκτροσόκ. Προσπαθεί να δραπετεύσει, όμως την πιάνουν και την κλείνουν και πάλι στο άσυλο. Αργότερα έγινε πολέμιος των ηλεκτροσόκ, λέγοντας ότι αυτά οδήγησαν σε απώλεια σημαντικού τμήματος της μνήμης της.
Το 1957 ένας γείτονας της Τίρνεϊ είπε ότι την είδε ανεβασμένη σε ένα πεζούλι έτοιμη να αυτοκτονήσει. Κάλεσε την αστυνομία και η Τζιν και πάλι εισήχθη στην κλινική Μένινγκερ, από την οποία πήρε εξιτήριο έναν χρόνο μετά. Η θεραπεία της περιλάμβανε πέντε στάδια, ένα από τα οποία ήταν το να εργαστεί ως πωλήτρια. Εκεί οι πελάτες την αναγνώριζαν, τα περιοδικά έγραφα συνεχώς άρθρα για την μεγάλη πρωταγωνίστρια, που δούλευε σε κατάστημα κι η υγεία της κλονίστηκε ακόμα περισσότερο.
Την ίδια χρονιά η 20th Century Fox την προσλαμβάνει για την ταινία «Holiday for Lovers», όμως η Τίρνεϊ δεν αντέχει την πίεση. Eγκαταλείπει την ταινία και μπαίνει ξανά στην κλινική. Η επιστροφή της στην υποκριτική γίνεται με την ταινία» Advise and Consent «το 1962, ακολουθούν ακόμα κάποιες συνεργασίες, αλλά μετά από δύο χρόνια αποσύρεται ξανά.
Πολλοί λένε ότι η ψυχική της αστάθεια οφειλόταν στην κατάσταση της υγείας της κόρης της. Τον Ιούνιο του 1941, η Τίρνεϊ είχε παντρευτεί τον σχεδιαστή μόδας Όλεγκ Κασίνι με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες. Στη διάρκεια της πρώτης της εγκυμοσύνης, μια γυναίκα πλησίασε την ηθοποιό, λέγοντάς της ότι είχε βγει κρυφά από την καραντίνα, ενώ έπασχε και από ερυθρά για να πάρει αυτόγραφο από την Τίρνεϊ.
Στην αυτοβιογραφία της η ηθοποιός ανέφερε ότι κοίταξε τη γυναίκα σιωπηλά και ύστερα γύρισε και έφυγε. «Μετά από αυτό δεν με ενδιέφερε πια να είμαι η αγαπημένη ηθοποιός κανενός», έλεγε. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η ίδια κόλλησε και η κόρη της η Ντάρια γεννήθηκε 1 κιλό και 42 γραμμάρια, ενώ, εξαιτίας της ασθένειας ήταν κουφή, μερικώς τυφλή, και με σοβαρή πνευματική υστέρηση. Ο Χάουαρντ Χιούζ πλήρωσε για την ιατρική περίθαλψη και η Τίρνεϊ δεν ξέχασε ποτέ την καλοσύνη του, όμως, η τραγωδία αυτή σφράγισε τη ζωή της για πάντα.
Από αυτό το περιστατικό εμπνεύστηκε η Αγκάθα Κρίστι την υπόθεση του βιβλίου της «Διπλό Είδωλο στο Σπασμένο Καθρέφτη», όπου η σκηνή με τη γυναίκα περιγράφεται σχεδόν αυτούσια.
Το 1946 η Τζιν χωρίζει από τον Κασίνι. Λίγο αργότερα γνωρίζει τον νεαρό Τζον Φ.Κένεντι με τον οποίο έχει ένα σύντομο ειδύλλιο. Εκείνος της ξεκαθαρίζει ότι δεν μπορεί να την παντρευτεί, εξαιτίας της πολιτικής του καριέρας, γεγονός που την πλήγωσε. Λίγα χρόνια αργότερα η Τίρνεϊ δεν διστάζει να ψηφίσει τον Ρίτσαρντ Νίξον δηλώνοντας δημόσια ότι πιστεύει «πως θα γίνει καλύτερος πρόεδρος». Η ηθοποιός τα ξαναβρίσκει με τον Κασίνι, αλλά δεν παντρεύονται. Λίγα χρόνια μετά, χωρίζουν ξανά.
Το 1958 παντρεύεται τον βαρόνο πετρελαίου Χάουαρντ Λι -ο οποίος είχε πάρει διαζύγιο από την ηθοποιό και εφευρέτρια Χέντι Λαμάρ νωρίτερα. Παντρεύονται στο Άσπεν του Κολοράντο και μένουν στο ράντσο του στο Τέξας.
Το 1962 η Τίρνεϊ επρόκειτο να παίξει στην ταινία «Return to Payton Place», αλλά εγκαταλείπει το πρότζεκτ εξαιτίας εγκυμοσύνης της. Δυστυχώς, χάνει το παιδί κι έκτοτε αποσύρεται οριστικά, ζώντας με τον σύζυγό της μια ήσυχη ζωή, μέχρι τον θάνατό του το 1981. Δέκα χρόνια μετά πεθαίνει και η ίδια από εμφύσημα.
Ήταν φανατική καπνίστρια- μάλιστα είχε ξεκινήσει το κάπνισμα όταν είδε την πρώτη της ταινία στο σινεμά. «Ακούγομαι σαν την Μίνι Μάους» είπε και μετά έσπευσε να αγοράσει ένα πακέτο τσιγάρα...