Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης: 5 συνταρακτικές ιστορίες γυναικών που αγάπησαν τους βασανιστές τους
Στην ψυχολογία ως «σύνδρομο της Στοκχόλμης» ορίζεται η σχέση εξάρτησης ακόμα και αγάπης που αναπτύσσει κάποιος για έναν άνθρωπο που τον κακοποίησε, τον απήγαγε ή ακόμα και τον βασάνισε.
Μπορεί αυτό να φαίνεται αρκετά παράδοξο, οι ειδικοί όμως υποστηρίζουν ότι είναι μια αναμενόμενη αντίδραση. Αυτό συμβαίνει αν ο απαγωγέας αντιμετωπίζει τα θύματά του ανθρώπινα, κάνει μικρές παραχωρήσεις ή κάποια «δώρα» που κατευνάζουν και ηρεμούν το θύμα, αν οι αιχμάλωτοι και οι απαγωγείς έχουν σημαντική αλληλεπίδραση, οπότε συνδέονται μεταξύ τους, ανταλλάσσουν πληροφορίες για τις ζωές τους ή όταν τα θύματα θεωρούν πως στην ουσία υπεύθυνοι για την κατάστασή τους είναι οι Αρχές και οι νόμοι, ακόμα και η οικογένειά τους, που δεν δίνει για παράδειγμα τα λύτρα που ζητούνται ή δεν καταβάλλει προσπάθειες για να τους απελευθερώσει. Τέλος είναι σημαντικό ότι τα θύματα αισθάνονται σχεδόν ευγνωμοσύνη προς τους δράστες επειδή δεν τους σκότωσαν, αν και θα μπορούσαν.
Κυρίως εμφανίζεται σε παιδιά που έχουν βιώσει κακοποίηση, γυναίκες που έπεσαν θύματα ξυλοδαρμού, κακοποίησης, αιχμαλώτους πολέμου, μέλη θρησκειών, θύματα αιμομιξίας καθώς και σε άτομα που έχουν ζήσει σχέσεις εξουσία εκφοβισμού. Τα άτομα που πάσχουν από το συγκεκριμένο σύνδρομο συχνά έχουν υποστηρίξει τους βασανιστές τους, τους έχουν συνδράμει οικονομικά ενώ συχνά παρουσίαζαν και μια άρνηση να κερδίσουν την «ελευθερία» τους.
Το σύνδρομο της Στοκχόλμης πήρε το όνομά του από την σουηδική πρωτεύουσα, όπου σημειώθηκε ένα ενδιαφέρον περιστατικό. Τον Αύγουστο του 1973 δύο πρώην κατάδικοι, οπλισμένοι, όρμησαν μέσα σε σουηδική τράπεζα και κράτησαν σε αιχμαλωσία τέσσερις ομήρους, τρεις άνδρες και μία γυναίκα, σε ένα σκοτεινό υπόγειο για 131 ώρες. Τα άτομα αυτά, που διαγνώστηκαν αργότερα με ψυχολογικές διαταραχές, κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων από την Αστυνομία δήλωναν ότι χωρίς να μπορούν να εξηγήσουν το γιατί, ένιωθαν μία βαθιά έλξη για τους απαγωγείς, ενώ αντίθετα τους τρομοκρατούσε περισσότερο η προσπάθεια των Αρχών να τους απελευθερώσουν. Μάλιστα, βοήθησαν τους δράστες να αποφύγουν τη σύλληψή τους, και στη συνέχεια συγκέντρωσαν χρήματα για να ενισχύσουν οικονομικά τον δικαστικό αγώνα τους.
Από τις πρώτες περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί ότι έπασχαν από το «σύνδρομο της Στοκχόλμης» ήταν η Μαίρη Μακελρόι που το 1933 έπεσε θύμα απαγωγής. Οι δράστες αφού πήραν ως λύτρα 30.000 δολάρια από την οικογένειά της την άφησαν ελεύθερη. Στη συνέχεια όμως συνελήφθησαν. Η Μαίρη ναι μεν θεώρησε δίκαιη την τιμωρία τους, όμως δήλωσε πως τους συμπαθούσε αρκετά και μάλιστα τους επισκέφτηκε και στη φυλακή.
Άλλη μια χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή της Πατρίτσια Χιρστ, εγγονής του βαρόνου των μίντια Γουίλιαμ Χίρστ, την οποία είχε απαγάγει στις 4 Φεβρουαρίου του 1974 από το διαμέρισμά της, μία ακροαριστερή «επαναστατική» οργάνωση. Η οργάνωση αρχικά ζητούσε να ανταλλάξει την Πατρίτσια με μέλη της ομάδας που ήταν φυλακισμένα. Το αίτημά τους όμως δεν έγινε δεκτό οπότε άλλαξαν γραμμή πλεύσης, ζητώντας ως λύτρα 400 εκατομμύρια δολάρια, που έπρεπε να μοιραστούν σε συσσίτιο σε μία ολόκληρη πόλη. Η εμπειρία που έζησε η Χιρστ κοντά στους απαγωγείς -τότε ήταν μόλις δεκαεννέα χρόνων- κυριολεκτικά της άλλαξε τη ζωή και τον τρόπο σκέψης. Η κοπέλα δεν απελευθερώθηκε, έγινε όμως μέλος του Συμβιωτικού Απελευθερωτικού Στρατού, και άρχισε να κάνει ληστείες. Τελικά όμως, η οργάνωση εξαρθρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1975, οπότε η Χιρστ που χαρακτήριζε τον εαυτό της «αστικό αντάρτη» συνελήφθη. Κατά την διάρκεια της δίκης, ο γιατρός που την εξέτασε την χαρακτήρισε «κλασική περίπτωση» του Συνδρόμου Στοκχόλμης. Επίσης ο δικηγόρος της υποστήριξε ότι υπεβλήθη συντονισμένη πλύση εγκεφάλου, ενώ είχε κακοποιηθεί και σεξουαλικά.
Τελικά καταδικάστηκε σε τριάντα πέντε χρόνια φυλάκιση, η οποία μειώθηκε στα εφτά χρόνια, και τελικά αποφυλακίστηκε έχοντας εκτίσει είκοσι δύο μήνες. Το 2001 ο Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον της χορήγησε χάρη.
Η Κόλιν Σταν βρέθηκε το 1977 μέσα σε ένα ξύλινο κουτί, όπου κρατούνταν από τους Κάμερον και Τζάνις Χούκερ. Αν και είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά και είχε υποφέρει αμέτρητα βασανιστήρια, η Σταν αποφάσισε να μείνει με τους δράστες, ακόμα κι όταν της δόθηκε η ευκαιρία να το σκάσει. Μάλιστα ο Κάμερον ήταν τόσο σίγουρος για την υπακοή της, που μια φορά τη συνόδεψε να επισκεφτεί την οικογένειά της!
Εξαιρετικά γνωστή είναι και η ιστορία της Αυστριακής Νατάσα Κάμπους, που έπεσε θύμα απαγωγής το 1998, όταν ήταν δέκα χρόνων. Ο δράστης την άρπαξε την ώρα που πήγαινε στο σχολείο της στην Βιέννη και την κράτησε φυλακισμένη σε ένα δωματιάκι για οχτώ χρόνια. Η Νατάσα στα χέρια του έζησε έναν εφιάλτη, αφού εκείνος τη βίαζε συστηματικά και την κακοποιούσε, Μετά από 3096 ημέρες εγκλεισμού, στα δεκαοχτώ της κατάφερε να αποδράσει. Ο απαγωγέας αυτοκτόνησε πέφτοντας στις ράγες το τρένου, ενώ η ίδια παρουσίασε κρίσεις κατάθλιψης και συμπόνιας για τον βασανιστή της. Μάλιστα προς έκπληξη της κοινής γνώμης τον ευχαρίστησε δημόσια για την φροντίδα του.
Ο Μπράιν Ντέιβιντ και η σύζυγος του είχαν απαγάγει ένα μικρό κορίτσι, την Ελίζαμπεθ Σμαρτ από το Salt Lake. Μαζί της ταξίδεψαν στην Καλιφόρνια, το Σαν Ντιέγκο, και το Λας Βέγκας, παρουσιάζοντάς την ως κόρη τους. Η Σμαρτ, αν και ήταν δεκατεσσάρων χρόνων, ποτέ δεν τους διέψευσε. Μάλιστα όταν επέστρεψαν στη Γιούτα έφτασε να ισχυριστεί ότι ήταν η δεύτερη σύζυγος του Ντέιβιντ και ότι οι τρεις τους διατηρούσαν πολυγαμική σχέση. Μόνο όταν οι αστυνομικοί της έδειξαν τη φωτογραφία της με την οποία την αναζητούσαν οι δικοί της, παραδέχτηκε την αληθινή της ταυτότητα.