Στέφανος Δημουλάς: Με ένα grand jeté από το Λονδίνο στον Βόλο χορογραφεί τον Προμηθέα Δεσμώτη
Ο Φεβρουάριος του 2020 έβρισκε τον Στέφανο Δημουλά να κάνει πρόβες για τη «La Traviata», στο Royal Opera House του Κόβεντ Γκάρντεν. Είχαν προλάβει να κάνουν μόλις μία παράσταση, όταν η πανδημία του κορωνοϊού έφτασε στην Ευρώπη.
«Την ώρα που κάναμε ζέσταμα για τη δεύτερη παράσταση, πάνω στα grand jeté, εκεί που πήγα να κάνω το θριαμβευτικό άλμα μου, μπήκε ο καλλιτεχνικός διευθυντής και μας είπε ότι κλείνει το θέατρο» μου λέει. «Αυτή ήταν η στενάχωρη όψη του νομίσματος. Μετά από ένα μήνα όμως, αποφάσισα ότι, αντί να περιμένω κάποια επόμενη οντισιόν ή κάποια επόμενη παράσταση, θα δημιουργούσα κάτι δικό μου».
Και πράγματι, το δημιούργησε. Ίδρυσε την Culture Select, μία πολιτιστική μη κυβερνητική εταιρεία με έδρα τον Βόλο. Ο στόχος είναι διπλός -αφενός οι καλλιτεχνικές παραγωγές και αφετέρου η δημιουργία ενός mentorship program, δηλαδή ενός προγράμματος επαγγελματικού προσανατολισμού για τα άτομα των παραστατικών τεχνών.
Ο Στέφανος αυτοσχεδίασε την πορεία του στον χορό με μεγάλη επιτυχία. Από την τάξη μπαλέτου της Δημοτικής σχολής Βόλου, όπου γράφτηκε όταν ήταν 4 ετών, βρέθηκε στα 18 του υπότροφος της Βασιλικής Ακαδημίας Μπαλέτου της Σκωτίας (αφού πρώτα έδωσε Πανελλήνιες). Έκτοτε, χτίζει ένα μακροσκελές βιογραφικό, με συνεργασίες που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα Εθνικά Μπαλέτα της Κορέας, το Royal College of Music και το BBC1, την Jennifer Hudson, την Alicia Keys και το TEDx.
Τώρα, επιστρέφει συγκινημένος στον τόπο που μεγάλωσε με το Titan Prometheus, μια σύγχρονη ερμηνεία της τραγωδίας του Αισχύλου, που θα παρουσιαστεί στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου στο Αρχαίο Θέατρο Δημητριάδος, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός».
Πώς ένα αγόρι 4 ετών ξεκινά μπαλέτο στον Βόλο; Ποιο ήταν το ερέθισμα; «Μπορεί να μοιάζει σαν ταινία, αλλά τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Όταν ήμουν τεσσάρων είδα μία σκηνή στην τηλεόραση από τη Λίμνη των Κύκνων του Μάθιου Μπορν και είπα "εμένα αυτό μου αρέσει!". Δεν ήξερα καν πώς λεγόταν, αλλά ήθελα να το μάθω. Τα άλλα χόμπι, όπως το ποδόσφαιρο, δεν μου άρεσαν. Έτσι ξεκίνησα χορό στη Δημοτική σχολή του Βόλου».
Πόσο διαφορετική είναι η πραγματικότητα του χορού στην Αγγλία; «Ας ξεκινήσουμε από το βασικό -στο εξωτερικό υπάρχουν πτυχία χορού, Bachelors. Στην Ελλάδα, μια αντίστοιχη τριετής φοίτηση δεν σου δίνει πανεπιστημιακό πτυχίο. Δεν μπορείς, δηλαδή, τελειώνοντας μια σχολή χορού στην Ελλάδα να κάνεις μεταπτυχιακό. Επίσης, υπάρχει άλλη κοινωνική αντιμετώπιση. Στην Αγγλία αν πεις κάπου ότι είσαι χορευτής σε θαυμάζουν. Στην Ελλάδα η επόμενη ερώτηση είναι "σε ποια καφετέρια δουλεύεις;". Θεωρούν δηλαδή ότι το πιθανότερο σενάριο είναι να μην βιοπορίζεσαι από τον χορό. Γι΄ αυτό, προσωπικός μου στόχος είναι, μέσω της Culture Select, τους μήνες που θα βρίσκομαι στην Ελλάδα να προβάλλω τον χορό σαν κανονικό επάγγελμα. Επίσης, το κομμάτι του mentorship είναι στην ουσία αυτό που θα ήθελα εγώ να είχα δίπλα μου -κάποιον που θα έχει ήδη περάσει τη διαδικασία και θα έχει την εμπειρία να καθοδηγήσει έναν νέο χορευτή».
Θα ήθελες περισσότερα νέα αγόρια να βλέπουν το παράδειγμά σου; «Αυτό συμβαίνει ήδη και με συγκινεί πολύ. Επικοινωνούν μαζί μου παιδιά στα social media, αλλά εκείνο που με αγγίζει πραγματικά είναι όταν μου στέλνουν οι γονείς τους. Στέλνουν φωτογραφίες από τον γιο τους που κάνει μάθημα με το κολάν του. Βλέπουν ότι το παιδί τους έχει αυτή την κλίση και το σέβονται και θέλουν να μάθουν από άτομα σαν κι εμένα, που έχουν περάσει από αυτή τη φάση ή θέλουν να μάθουν από τους δικούς μου γονείς πώς το αντιμετώπισαν και πώς είναι το παιδί σου να ασχολείται επαγγελματικά με τον χορό».
H ιστορία του Στέφανου έγινε περισσότερο γνωστή στην Ελλάδα με αφορμή το εξώφυλλο του περιοδικού Attitude, με LGBT+ θεματολογία, όπου ο ίδιος φωτογραφήθηκε με τον πατέρα του. Το συγκεκριμένο τεύχος είχε ως θέμα την αποδοχή από ένα αγαπημένο πρόσωπο και η εικόνα ενός πατέρα που αγκαλιάζει ανοιχτά την ομοφυλοφιλία του γιου του συγκίνησε το ελληνικό κοινό.
«Το εξώφυλλο με βοήθησε στο θέμα της ορατότητας, που θεωρώ πολύ σημαντικό. Είναι ο ίδιος λόγος που θεωρώ σημαντικό το Pride και το Me Too και το Black Lives Matter -κάνουν τους άλλους τουλάχιστον να ακούν αυτά τα ζητήματα, να τα αντιλαμβάνονται, και αν δεν τα αντιλαμβάνονται να ψάχνουν περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτά. Τους δίνουν ένα ερέθισμα. Ωστόσο, είχαμε συμφωνήσει με τους γονείς μου ότι, ναι μεν θα προχωρούσαμε με τη πριν τη φωτογράφιση, αλλά θα σταματούσαμε εκεί. Δεν θέλαμε να δώσουμε παραπάνω έκταση, να το "πουλήσουμε"».
Η συζήτηση πάει αναπόφευκτα στο toxic masculinity, που ευδοκιμεί στην Ελλάδα. «Έχω υποφέρει κι εγώ από την τοξική αρρενωπότητα. Κάποτε το έπαιρνα κατάκαρδα. Ήμουν όμως από μικρός αρκετά δυναμικός και έτσι, όταν στα 8, στα 12, στα 16 και στα 18, το αγοράκι στο δρόμο με φώναζε όλα τα επίθετα που τελειώνουν σε -άρα, αποφάσισα ότι δεν θα γίνω εκείνο που θα ήθελε αυτό το αγοράκι, αλλά αυτό που ήθελα εγώ. Τώρα η αποδοχή ή η μη αποδοχή είναι στην καθημερινότητά μας, είτε είσαι τετράγωνος ή στρογγυλός, πικάντικος ή γλυκός. Ο καθένας πίνει τον καφέ του διαφορετικά, τι να κάνουμε!».
«Φυσικά, με βοήθησε πάρα πολύ το σπίτι μου. Είμαι τυχερός που έχω δύο όμορφες και εκπαιδευμένες ψυχές δίπλα μου, που με στηρίζουν τόσο πολύ. Είναι όμως μια αμφίδρομη σχέση και καλό είναι αυτό να το μάθουν, όχι μόνο οι γονείς, τους οποίους κατηγορούμε για τα πάντα, αλλά και τα παιδιά. Εγώ πιστεύω ότι τα παιδιά μπορούν να "εκπαιδεύσουν" τους γονείς. Αν θα έρθουν οι δικοί μου στην παράσταση; Ολόκληρο πούλμαν θα κατέβει!».
Η παράσταση Titan Prometheus
«Λάτρευα από μικρός τη μυθολογία. Τα κείμενα μου δημιουργούσαν πολλές εικόνες και ήθελα να τα βλέπω να κινούνται χορευτικά. Η ιστορία του Προμηθέα, που έκλεψε τη φωτιά από τον Δία και την έδωσε στους ανθρώπους, για να τους βοηθήσει, με συγκινεί. Τον ξεχωρίζω για τις εικόνες του, τα μυθικά στοιχεία, τις Ωκεανίδες. Στην παράσταση ακολουθώ την αφηγηματική δομή του έργου, με απόλυτο σεβασμό στον Αισχύλο, αλλά προσπαθώ ταυτόχρονα να μιλήσω και για τα ζητήματα που με απασχολούν -τους κοινωνικούς αποκλεισμούς, την ισότητα των φύλων, την ενδυνάμωση των γυναικών και τη θρησκοληψία».
«Χορευτικά είναι μία μίξη μπαλέτου, σύγχρονου χορού και physical theatre και την ατμοσφαιρική μουσική υπογράφει ο Ermis. Αυτό που εύχομαι είναι η παράσταση, μέσα σε αυτόν τον αρχαιολογικό χώρο, να ξυπνήσει συναισθήματα στους θεατές. Μου αρέσει, μέσα από συζητήσεις, εικόνες, και σκέψεις, να ανοίγουν συναισθηματικά συρτάρια που ίσως έχουμε ξεχάσει. Δεν έχουμε πάντα αυτές τις ευκαιρίες στην καθημερινότητά μας και έτσι ελπίζω η παράσταση να λειτουργήσει σαν μια τέτοια αφορμή. Με όλα αυτά που έχουμε ζήσει τον τελευταίο χρόνο, δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζουμε την τέχνη ως κάτι δευτερεύον. Εμένα η τέχνη είναι η ζωή μου -όπως πάει ένας οδηγός ταξί το πρωί να πιάσει το τιμόνι, πάω κι εγώ στο μάθημά μου. Νιώθω σαν "υποχρέωσή" μου να είμαι ενεργός, να ασχολούμαι με την τέχνη και να την παράγω».
Πόση πειθαρχία έχεις στην καθημερινότητά σου ως χορευτής; «Θέλει πειθαρχία, αλλά όχι ασφυκτική πειθαρχία. Θέλει αυστηρότητα, αλλά όχι τρομακτική αυστηρότητα. Δεν πρέπει να μπει ο χορογράφος και να αρχίσει να φωνάζει. Είναι κάτι που κάνουμε επειδή μας εκφράζει και το αγαπάμε. Κι εγώ δεν είχα ποτέ μου άψογη φυσική κατάσταση. Απλώς δούλευα, μελετούσα, έδινα χρόνο και προσπαθούσα να βρω πώς θα πάω εκεί που θέλω και πώς θα βρω ευκαιρίες. Στην πραγματικότητα δεν έκανα τίποτα που δεν μπορείς να κάνεις εσύ, ο διπλανός μου.
Δεν ξέρω ποτέ ποιο θα είναι το επόμενο βήμα μου και αυτό με γοητεύει αφάνταστα. Στο Λονδίνο τη μία μέρα δεν είχα δουλειά και την άλλη μου τηλεφώνησαν ότι ξεκινάω πρόβες για την La Traviata. Σκέφτηκα "Ποιος; Εγώ το αγοράκι από τον Βόλο; Μάλλον πήρατε λάθος αριθμό».
Και όμως, πήραν τον σωστό.
Η παράσταση Titan Prometheus θα παρουσιαστεί στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου στο Αρχαίο Θέατρο Δημητριάδος, στον Βόλο, στο πλαίσιο θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
