Οι θλιμμένες πριγκίπισσες της Ιαπωνίας
H Mako Komuro δεν ήταν το πρώτο μέλος της βασιλικής οικογένειας που κυνηγήθηκε από τον Τύπο και υπέφερε από μετατραυματικό στρες
Ο γάμος της πρώην πριγκίπισσας Mako Komuro, ανιψιάς του αυτοκράτορα της Ιαπωνίας Naruhito, και του επί χρόνια συντρόφου της, του «κοινού θνητού» Kei Komuro, πραγματοποιήθηκε χωρίς καμία μεγαλοπρέπεια. Στον αντίποδα, το ζευγάρι απλώς ανακοίνωσε την ένωσή του σε μια συνέντευξη Τύπου που δόθηκε σε ξενοδοχείο του Τόκιο στις 26 Οκτωβρίου.
Στην πραγματικότητα, κανείς δεν εξεπλάγη από την τόσο χαμηλών τόνων ανακοίνωση. Νωρίτερα αυτό το μήνα, αξιωματούχοι του κυβερνητικού Imperial Household Agency δήλωσαν ότι η Mako έπασχε από μετατραυματικό στρες λόγω της «υπερβολικής κάλυψης» που δέχτηκε η σχέση της με τον Komuro από τα ΜΜΕ.
Το ζευγάρι είναι μαζί από το 2017, το ενδιαφέρον του Τύπου όμως εκτινάχτηκε στις αρχές του 2018, όταν ήρθε στη δημοσιότητα ένα οικονομικό σκάνδαλο στο οποίο πρωταγωνιστούσαν η μητέρα του Komuro και ο πρώην αρραβωνιαστικός της. Θα ήταν όμως αφελές να θεωρήσουμε πως η υπόθεση της Mako αποτελεί ένα μεμονωμένο γεγονός, καθώς οι γυναίκες στις μοναρχίες βρίσκονται συχνά στο προσκήνιο -η βρετανική βασιλική οικογένεια το γνωρίζει πολύ καλά, αλλά όπως φαίνεται και ο αντίστοιχος ιαπωνικός οίκος έχει τη δική του ιστορία να διηγηθεί.
Ο Αυτοκράτορας και η οικογένειά του, όπου σύμφωνα με την παράδοση είναι απόγονοι μιας θηλυκής θεότητας, θεωρούνται από πολλούς Ιάπωνες ως εθνικά σύμβολα. Οι αυτοκρατορικές γυναίκες αναμένεται λοιπόν να συντηρούν τους άκαμπτους ρόλους τους και να υπομένουν τις πατριαρχικές συμπεριφορές που κυριαρχούν σε μια κοινωνία που κατατάσσεται στην 120η θέση από 156 χώρες στον Παγκόσμιο Δείκτη Χάσματος των Φύλων (η Ελλάδα είναι στην 98η) και όπου τα προβλήματα ψυχικής υγείας, αναπάντεχα, πλήττουν ανεπανόρθωτα τις γυναίκες.
«Αν και το μεταπολεμικό σύνταγμα της Ιαπωνίας ορίζει την ισότητα των φύλων, οι αυτοκρατορικές γυναίκες της χώρας αναμένεται να ενσαρκώνουν τις πιο συντηρητικές αξίες» εξηγεί στο περιοδικό TIME η Kayama Rika, καθηγήτρια και ψυχίατρος του Πανεπιστημίου Rikkyo στο Τόκιο. Σύμφωνα με την Kayama, οποιαδήποτε απόκλιση από την παράδοση (όπως το να φοράει ρούχα που είναι πολύ μοντέρνα ή να ψωνίζει από καταστήματα τύπου mini market) μπορεί ενδεχομένως να προκαλέσει κριτική.
«Η αυτοκρατορική οικογένεια είναι η μακροβιότερη οικογένεια στην Ιαπωνία, έτσι πολλοί Ιάπωνες βλέπουν σε αυτές τα ιδανικά της ιαπωνικής παράδοσης», συνεχίζει η Kayama στο TIME. Οι γυναίκες δεν μπορούν να κληρονομήσουν οι ίδιες τον θρόνο, ενώ αν παντρευτούν κάποιον κοινό θνητό χάνουν τον τίτλο και την θέση τους, -όπως ακριβώς συνέβη στην περίπτωση της Mako.
«Αν συνυπολογίσει κανείς την έντονη κριτική των μέσων ενημέρωσης και τον απίστευτο βαθμό ελέγχου στον οποίο υπόκεινται από μια πολύ συντηρητική, απαρχαιωμένη, πατριαρχική κυβέρνηση, νομίζω ότι αυτές οι γυναίκες εκτίθενται σε πιέσεις που στην πραγματικότητα θα ήταν αβάσταχτες για τους περισσότερους ανθρώπους στην Ιαπωνία -ή εκτός Ιαπωνίας», συμπληρώνει στο ΤΙΜΕ η Kristin Roebuck, επίκουρη καθηγήτρια ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης.
Η αρνητική κάλυψη των Μέσων Ενημέρωσης φέρεται να έχει συμβάλει στα προβλήματα ψυχικής υγείας αρκετών αυτοκρατορικών γυναικών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Shōda Michiko (πλέον γνωστή ως αυτοκράτειρα Emerita Michiko), μητέρα του αυτοκράτορα Naruhito. Πρόκειται για την πρώτη «κοινή θνητή» που έγινε μέλος της βασιλικής οικογένειας της Ιαπωνίας, όταν το 1959 παντρεύτηκε τον διάδοχο του θρόνου Ακιχίτο και αρχικά τα ιαπωνικά μέσα ενημέρωσης την αντιμετώπισαν με ιδιαίτερη συμπάθεια. Όταν όμως το 1989 ο Ακιχίτο ανέβηκε στον θρόνο οι απαιτήσεις του Τύπου άλλαξαν: δημοσίευσε ιστορίες που την επέκριναν για ασήμαντα ζητήματα -δημοσιεύματα υποστήριζαν ότι ζητούσε από το προσωπικό φαγητό στις 2 το ξημέρωμα και ήταν ιδιαίτερα αγενής. Το 1993 η Michiko κατέρρευσε στα γενέθλιά της και για τους επόμενους δύο μήνες δεν μιλούσε. Οι γιατροί απέδωσαν τη σιωπή της σε «βαθιά θλίψη» που προκλήθηκε από την αρνητική δημοσιότητα. Η ίδια περιέγραψε τον εαυτό της ως «πολύ λυπημένη και σαστισμένη» από τα «αναληθή δημοσιεύματα».
Η αυτοκράτειρα Masako, σύζυγος του αυτοκράτορα Naruhito, επίσης κυνηγήθηκε από τα ιαπωνικά μέσα ενημέρωσης επειδή δεν γέννησε αγόρι - κάτι που την οδήγησε στην εξαφάνισή της από τα φώτα της δημοσιότητας. Ήταν η τρίτη «κοινή θνητή» που μπήκε στη βασιλική οικογένεια. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, είχε μπροστά της μια πολλά υποσχόμενη καριέρα στο Υπουργείο Εξωτερικών, όταν ο 1986 συνάντησε τον τότε διάδοχο Naruhito. Ο ιστορικός Christopher Harding, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, εξηγεί στο βιβλίο του «Οι Ιάπωνες» ότι η Masako ήταν διστακτική στο να παντρευτεί τον Naruhito αλλά υποχώρησε το 1993, βάζοντας ουσιαστικά τέλος στις διπλωματικές της φιλοδοξίες.
«Η αυτοκράτειρα Masako ανακάλυψε ότι το βασικό καθήκον της ήταν να γεννήσει τον κληρονόμο του άντρα της και ότι το αυστηρό πρωτόκολλο, που συνδέεται με το σύνταγμα, σήμαινε ότι στις συνεντεύξεις Τύπου απαγορεύονταν να μοιραστεί τις σκέψεις της για οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί πολιτικό» εξήγησε ο Harding στο TIME.
Μετά από οκτώ χρόνια γάμου γέννησε την πριγκίπισσα Aiko, η οποία παραμένει το μοναχοπαίδι του ζευγαριού. To Imperial Household Agency απέδωσε τη μακρά απουσία της από τα αυτοκρατορικά καθήκοντα σε μια «διαταραχή προσαρμογής» που συνδέεται με το άγχος.
Για τη Shihoko Goto, που ειδικεύεται στα ζητήματα της Ιαπωνίας και είναι ανώτερη συνεργάτιδα της Βορειοανατολικής Ασίας στο Wilson Center στην Ουάσιγκτον, αυτό που συνέβη στον Mako δεν ήταν κριτική αλλά δημόσιος εκφοβισμός. Δεν θα έπρεπε να έχει υπάρξει διαμάχη για τον γάμο της με τον Kei Komuro.
Η Mako είναι πλέον η ένατη πριγκίπισσα της μεταπολεμικής περιόδου που εγκαταλείπει την αυτοκρατορική οικογένεια αφού παντρεύτηκε έναν «κοινό θνητό». Για την ψυχίατρο Kayama το βάρος των προσδοκιών που δέχτηκε ήταν πολύ μεγάλο για να το αντέξει και καταλήγει στην άποψη ότι «Η βασιλική οικογένεια είναι ένας θεσμός που κάνει τους ανθρώπους δυστυχισμένους».
*Με πληροφορίες από το περιοδικό TIME
