Yves Saint Laurent: Στα 21 του ανέλαβε τον οίκο Christian Dior, στα 31 του μεσουρανούσε στον κόσμο της μόδας

«Η μόδα ξεθωριάζει, μόνο το στιλ παραμένει αιώνιο», είχε πει κάποτε ο Υβ Σεν Λοράν, ο άνθρωπος που ήξερε να συνδυάζει και τα δυο, δημιουργώντας τάσεις που σηματοδότησαν το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.

Ανατρεπτικός και αυτοκαταστροφικός μεσουράνησε στον χώρο της μόδας, αφήνοντας το στίγμα του, ενώ βασανιζόταν από την κατάθλιψη και τις καταχρήσεις.

Το χρυσό αγόρι με τα μαύρα κοκάλινα γυαλιά γεννήθηκε την 1η Αυγούστου 1936 στο Οράν της γαλλοκρατούμενης Αλγερίας και πέρασε τα παιδικά του χρόνια με οικονομική άνεση, καθώς ο πατέρας του ήταν ένας εύπορος έμπορος. Από πολύ μικρός έδειξε το ταλέντο του, όταν άρχισε να φτιάχνει φορέματα για τις κούκλες των αδερφών του, ενώ συνεχώς κριτίκαρε τα ρούχα της μητέρας του που ήταν την ενεργή σοσιαλίστρια. Στα 17 γράφτηκε σε μια σχολή μόδας και έλαβε μέρος σε έναν διαγωνισμό, σχεδιάζοντας ένα εντυπωσιακό βραδινό φόρεμα που κέρδισε το πρώτο βραβείο, κατατροπώνοντας τον Καρλ Λάγκερφελντ. Ο Κριστιάν Ντιόρ αναγνωρίζει την αξία του και τον προσλαμβάνει στο House of Dior, χωρίς όμως να του εμπιστεύεται κάποια συλλογή. Αντίθετα τον χρησιμοποιεί ως διακοσμητή, και του αναθέτει τον σχεδιασμό κάποιων αξεσουάρ. Τελικά, όμως, του δόθηκε η δυνατότητα να υποβάλει σκίτσα για τη συλλογή υψηλής ραπτικής και τα περισσότερα από τα σκίτσα του έγιναν αποδεκτά από τον μετρ.

Τον Αύγουστο του 1957, ο Ντιόρ, ο οποίος τότε ήταν μόλις 52 ετών, συνάντησε την μητέρα του Σεν Λοράν και της εκμυστηρεύτηκε πως ο γιος της θα τον διαδεχόταν. Η κυρία Λοράν δεν μπορούσε να καταλάβει τι σήμαινε αυτή η ανακοίνωση μέχρι που τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, έμαθε πως ο Ντιόρ πέθανε σε ιατρικό σπα στη βόρεια Ιταλία από καρδιακή προσβολή.

Έτσι ο Υβ αν και μόλις 21 χρόνων βρίσκεται επικεφαλής του διάσημου οίκου, που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Την άνοιξη του 1958 λανσάρει μια νέα κολεξιόν και ανανεώνει τις γραμμές και το ύφος που συνήθιζε ο Ντιόρ, προκαλώντας τον θαυμασμό, αλλά και την «ανάσταση» της επιχείρησης. Επιλέγοντας ευθείες γραμμές, δημιουργεί το γνωστό trapeze φόρεμα, ενώ αντικαθιστά τις βάτες και τα τούλια με σικ εφαρμοστά φορέματα και ανδρόγυνες δημιουργίες, πηγαίνοντας κόντρα στη μόδα της εποχής. Όμως το κοινό και ο Τύπος δεν είναι έτοιμοι ακόμα για μια τόσο μεγάλη επανάσταση, οπότε οι κριτικές που παίρνει κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές ήταν. Κι όμως αυτή η κολεξιόν θα του δώσει τον τίτλο του πρώτου φεμινιστή σχεδιαστή, που αναγνώρισε τις ανάγκες της σύγχρονης γυναίκας και αποφάσισε να τις κάνει πράξη. «Η Σανέλ έδωσε στις γυναίκες ελευθερία, ο Ιβ τη δύναμη που τους έλειπε», είχε πει ο Πιερ Μπερζέ, ο άνθρωπος που επί 30 έτη υπήρξε συνεργάτης του και σύντροφός του στη ζωή και είχε δίκιο.

Ο Ιβ ήταν πραγματικός αθλητής στην εκσφενδόνιση σταχτοδοχείων

Μετά από αυτή την ατυχία του, ο Υβ χάνει την εμπιστοσύνη του ιδιοκτήτη της φίρμας, του Μαρσέλ Μπουσάκ, που μέχρι τότε τον προστάτευε ώστε να μην υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία και έτσι το 1960 θα βρεθεί στο μέτωπο, κατά τη διάρκεια του Αλγερινού πολέμου της Ανεξαρτησίας. Η ψυχική του υγεία κλονίζεται, νοσηλεύεται σε κλινική, αρχίζει να παίρνει ηρεμιστικά χάπια και να υποβάλλεται σε θεραπείες με ηλεκτροσόκ, ενώ ταυτόχρονα καταθέτει μήνυση κατά του οίκου την οποία και κερδίζει. Τότε αποφασίζει μαζί με τον Μπερζέ να δημιουργήσουν τον δικό τους οίκο. Οι δυο τους γνωρίστηκαν σε ένα δείπνο που είχε διοργανώσει προς τιμή του Σεν Λοράν το περιοδικό Harper’s Bazaar. Εκείνος ήταν τότε εικοσιδύο χρονών και ο Μπερζέ, που μάλιστα τότε διατηρούσε δεσμό με τον ζωγράφο Μπερνάρ Μπιφέ, τριάντα. Η έλξη τους ήταν αμοιβαία, σύντομα θα γίνουν ζευγάρι και θα μείνουν μαζί «για πάντα».

Τη δεκαετία του ΄60 και του ’70, ο Σεν Λοράν μεσουρανεί στις πασαρέλες, το εμβληματικό κοστούμι Le Smoking που λάνσαρε για τις γυναίκες το 1966 και τα στενά ανδρικά παντελόνια γίνονται το απόλυτο trend, ενώ το 1967 ανοίγει το πρώτο κατάστημα υψηλής ραπτικής στην οδό Rive Gauche και βγάζει μια πλήρη συλλογή prêt-à-porter πράγμα που μέχρι τότε δεν είχε ξανακάνει ποτέ κανένας μεγάλος οίκος. Λανσάρει το safari jacket και τα see-through φορέματα, πείθει τις κυρίες να υιοθετήσουν τα leopard prints, αλλά και ένα λουκ που συνδυάζει το κλασικό με το avant-garde. Η πρώτη του πελάτισσα ήταν η Κατρίν Ντενέβ, που έκανε διάσημες τις δημιουργίες του σε όλο τον κόσμο.

Αυτό που τον διέκρινε είναι ότι μέσα από τα ρούχα του αποτύπωσε μια ολόκληρη εποχή. «Προσπάθησα να δείξω ότι η μόδα είναι τέχνη. Γι’ αυτό ακολούθησα τη συμβουλή του δασκάλου μου, Κριστιάν Ντιόρ και το αιώνιο μάθημα της Δεσποινίδας Σανέλ. Δημιούργησα για την εποχή μου και προσπάθησα να προβλέψω τι θα φέρει το μέλλον», έλεγε και πράγματι είναι από τους λίγους σχεδιαστές που κατάφερε να ενσωματώσει στα ρούχα του κοινωνικές αλλαγές με τόσο απαράμιλλο τρόπο.

Η δημιουργικότητά του δεν σταματάει εκεί. Έτσι το 1977 φτιάχνει το Όπιουμ, το πρώτο άρωμα με την υπογραφή του, το οποίο λανσάρισε με μια επαναστατική για την εποχή εκστρατεία, με πρωταγωνίστρια το διάσημο μοντέλο Τζέρι Χολ. Η σεξουαλική επανάσταση, τα ναρκωτικά και η μουσική ροκ-εν-ρολ πρωταγωνιστούν, προκαλώντας ποικίλα σχόλια.

Τη δεκαετία του 1980 εμπνέεται από τα ηλιοτρόπια του Βαν Γκογκ, τα οποία βάζει πάνω σε παλτά, δημιουργώντας ακόμα μια τάση, ενώ το 1983 έγινε ο πρώτος ζωντανός σχεδιαστής μόδας που τιμήθηκε από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης με ατομική έκθεση. Ακολουθώντας την εποχή, το 1996 πρωτοτύπησε ακόμα μια φορά, μεταδίδοντας την επίδειξή του μέσω του ίντερνετ.

Το 2001 του απονεμήθηκε ο βαθμός του διοικητή της Légion d’Honneur από τον Γάλλο πρόεδρο Jacques Chirac. Το 2002 ταλαιπωρημένος από τα προβλήματα υγείας και τους δαίμονες που τον κατατρύχουν, αποσύρθηκε στα σπίτια του στη Νορμανδία και στο Μαρόκο με το γαλλικό μπουλντόγκ του. Παρ’ όλα αυτά, το 2007 του απονεμήθηκε το βραβείο του Μεγάλου αξιωματούχου της Λαϊκής Οργάνωσης του Γάλλου Προέδρου Νικολά Σαρκοζί.

«Δεν αγαπούσε τη ζωή, δεν ήξερε να ζει», έλεγε ο Μπερζέ για τον σύντροφο του, που εθισμένος στα αντικαταθλιπτικά χάπια, στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά, πάλεψε με την κατάθλιψη και τον καρκίνο. Η Μαρί Ντομινίκ Λελιέβρ στο βιβλίο της «Σεν Λοράν: Το κακό παιδί» καταγράφει πόσο σκληρά ο Γάλλος μόδιστρος φερόταν στα πρόσωπα του περιβάλλοντος του. «Αρκετές φορές μάρτυρες τον είδαν να χάνει τον έλεγχο του εαυτού του και να πετάει αντικείμενα σε κόσμο. Η φυσική του δύναμη ήταν τόσο μεγάλη όσο και η ψυχική του. Ο Ιβ ήταν πραγματικός αθλητής στην εκσφενδόνιση σταχτοδοχείων. Οι αμφεταμίνες, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ δημιούργησαν ανεπανόρθωτα προβλήματα στην ψυχή του», γράφει χαρακτηριστικά.

Την 1η Ιουνίου 2008 έχασε τελικά τη μάχη. Κηδεύτηκε ως εθνικό σύμβολο, στο Église Saint-Roch στο Παρίσι. Το σώμα του αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του διασκορπίστηκαν στο Μαρακές, στο Μαρόκο και στον κήπο Majorelle, έναν οικισμό με βοτανικό κήπο που ανήκε στον Μπερζέ από το 1980 και επισκεπτόταν συχνά για να βρει έμπνευση και καταφύγιο. Το σπίτι του έγινε μουσείο, το όνομά του λεωφόρος, και ο ίδιος κέρδισε την αθανασία.

Το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Yves Saint Laurent: The Last Collections» του Ολιβιέ Μεϊρού, που πέρασε τρία χρόνια στο πλευρό των Ιβ Σεν Λοράν και Πιερ Μπερζέ αποκαλύπτει κρυφές πτυχές της προσωπικότητας του μετρ εστιάζοντας στην προετοιμασία της τελευταία του κολεξιόν, αυτή του 1999, πριν δηλαδή πουλήσει το brand YSL στον οίκο Gucci. Ο Μπερζέ όμως κινήθηκε νομικά εναντίον του σκηνοθέτη, εμποδίζοντας την κυκλοφορία του για κάποια χρόνια, όμως τελικά λίγο πριν πεθάνει έδωσε τη συγκατάθεσή του για τη κυκλοφορία του.