«Μην ξεχνάτε τον λαό μου»: Η Αφγανή σκηνοθέτιδα που είδε τη ζωή της να αλλάζει σε 40 ώρες
Παρά τις διαβεβαιώσεις τους για το αντίθετο, η κυριαρχία των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν δεν αφήνει ιδιαίτερες ελπίδες για το μέλλον των γυναικών στην χώρα. Και αν οι δικές μας οι αναλύσεις από την ασφάλεια του σπιτιού μας, δεν έχουν ιδιαίτερη αξία, μπορούμε πολύ απλά να ακούσουμε τι έχει να μας πει μια νεαρή σκηνοθέτιδα, που είδε τη ζωή της να αλλάζει από τη μια στιγμή στην άλλη.
Η Sahraa Karimi γεννήθηκε το 1983 στην Τεχεράνη του Ιράν. Το 2012 εγκαταστάθηκε στην πατρίδα της, στο Αφγανιστάν. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Αφγανικού Οργανισμού Κινηματογράφου και πριν από τη διαφυγή της από τη χώρα, κατά τη διάρκεια της πτώσης της Καμπούλ το 2021, είναι επίσης η πρώτη, αλλά και η μόνη γυναίκα στο Αφγανιστάν που έχει διδακτορικό στον Κινηματογράφο και την Παραγωγή Ταινιών.
Όπως η ίδια έχει διηγηθεί, στις 15 Αυγούστου είχε πάει στην τράπεζα για να κάνει ανάληψη χρήματα. Ο διευθυντής της τράπεζας την ενημέρωσε πως οι Ταλιμπάν έχουν καταλάβει την Καμπούλ. Η Karimi αντιλαμβάνεται πως πρέπει να φύγει «Αφού όλοι με γνωρίζουν στην Καμπούλ, με έβγαλαν από την πίσω πόρτα» δήλωσε στο India Today. «Δεν μπορούσα να πάρω ταξί και άρχισα να τρέχω. Τότε, συνειδητοποίησα ότι είναι άδικο οι Ταλιμπάν να καταλάβουν με αυτόν τον τρόπο την πόλη, οπότε ξεκίνησα ένα Instagram Live για να μάθει ο κόσμος για εμάς».
Όπως δήλωσε στο Reuters, έχασε την πρώτη πτήση με την οποία θα μπορούσε να φύγει. «Το λεπτό που χάσαμε το πρώτο αεροπλάνο ήταν η πιο θλιβερή στιγμή της ζωής μου, καθώς σκέφτηκα πως πλέον δεν μπορούμε να φύγουμε. Άρα, μένουμε εδώ».
Αργότερα, δήλωσε πως αντίστοιχα και η απόφασή της να φύγει από τη χώρα της ήταν η πιο δύσκολη απόφαση της ζωής της. «Όσα γνωρίζουμε για τους Ταλιμπάν είναι από την εμπειρία μας στη δεκαετία του '90 (κατά την πρώτη διακυβέρνηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν). Υπάρχουν πολλά άρθρα, εικόνες και ταινίες από εκείνη την εποχή που δείχνουν πώς συμπεριφέρθηκαν οι Ταλιμπάν, ειδικά με τις γυναίκες» δήλωσε η Karimi στο The Hollywood Reporter, όπου και ανακοίνωσε τη δημιουργία της ταινίας της «Flight from Kabul», η οποία θα εξιστορεί τις 40 ώρες που άλλαξαν τη ζωή της -από τη στιγμή που οι Ταλιμπάν εισέβαλαν στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, μέχρι τη διαφυγή της Karimi και της οικογένειάς της, που ταξίδεψαν πρώτα στην Κωνσταντινούπολη για να καταλήξουν στο Κίεβο της Ουκρανίας. «Θέλω να δείξω στον κόσμο πώς όλα κατέρρευσαν, ενώ όλοι ζούσαμε μια φυσιολογική μέρα και όλα ήταν φυσιολογικά».
Παραδέχεται, ωστόσο, πως της είναι δύσκολο να θυμάται εκείνες τις στιγμές. «Αλλά την περασμένη εβδομάδα κάθισα και κοίταξα τον εαυτό μου στον καθρέφτη και είπα: "Sahraa θα λυπάσαι όλη σου τη ζωή για ό,τι έγινε; Αυτή είναι η πραγματικότητα: έχεις αυτό το τραύμα και ο μόνος τρόπος να το ξεχάσεις, έστω και για λίγο, είναι να το γράψεις και να το κάνεις ταινία"».
Η Karimi όμως δεν περιορίστηκε στην ανακοίνωση της δικής της ταινίας, αλλά έγραψε και μια ανοιχτή επιστολή σχετικά με την κατάσταση των συναδέλφων της κινηματογραφιστών πίσω στη χώρα της. «Σας γράφω με σπασμένη την καρδιά μου και τη βαθιά ελπίδα ότι μπορείτε να με βοηθήσετε να προστατεύσουμε τους όμορφους συνανθρώπους μου, ειδικά τους κινηματογραφιστές, από τους Ταλιμπάν. [...] Έσφαξαν τον λαό μας, απήγαγαν πολλά παιδιά, πούλησαν κορίτσια ως νύφες στους άντρες τους, δολοφόνησαν μια γυναίκα για το ντύσιμό της, έβγαλαν τα μάτια μιας γυναίκας, βασάνισαν και δολοφόνησαν έναν από τους αγαπημένους μας κωμικούς, δολοφόνησαν έναν ιστορικό μας ποιητή, δολοφόνησαν τον επικεφαλής του Πολιτισμού και των Μέσων Ενημέρωσης της κυβέρνησης, δολοφόνησαν άτομα που συνδέονταν με την κυβέρνηση, κρέμασαν δημόσια μερικούς από τους άνδρες μας, έχουν εκτοπίσει εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες» αναφέρει μεταξύ άλλων.
Το Φεστιβάλ της Βενετίας, που το 2019 είχε φιλοξενήσει την ταινία της Karimi «Hava, Maryam, Ayesha» δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχο σε αυτήν την έκκληση. Έτσι, το περασμένο Σάββατο διοργάνωσε ένα πάνελ συζήτησης με κεντρική προσκεκλημένη όχι μόνο την Karimi, αλλά και τη δημιουργό ντοκιμαντέρ και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καμπούλ, Sahra Mani. Σύμφωνα με το Associated Press η Karimi συγκινήθηκε όταν διηγήθηκε στους δημοσιογράφους τη δική της απόδραση -στην οποία είχε λίγες ώρες για να αποφασίσει αν θα μείνει ή θα φύγει. «Ήταν το όνειρό μας να αλλάξουμε την εικόνα του Αφγανιστάν, μας είχαν κουράσει πια τα κλισέ που ακούγονταν συνεχώς για τη χώρα μας» είπε. «Θέλαμε να δημιουργήσουμε ταινίες και να πούμε τις ιστορίες μας από διαφορετικές οπτικές γωνίες, για να δείξουμε την ομορφιά της χώρας μας. Φανταστείτε μια χώρα χωρίς καλλιτέχνες, μια χώρα χωρίς κινηματογραφιστές [...]. Μπορεί να μην είμαστε πρεσβευτές με την πολιτική έννοια του όρου, αλλά είμαστε πρεσβευτές των ιστοριών μας, είμαστε πρεσβευτές της ταυτότητάς μας».
Αλλά όπως και η ίδια είπε, όλα αυτά έχουν χαθεί, καθώς η κινηματογραφική κοινότητα της χώρας είτε έχει διαφύγει, είτε έχει κρυφτεί, ενώ τα αρχεία της βρίσκονται πλέον στον έλεγχο των Ταλιμπάν.