Διονύσης Καβαλλιεράτος: «Αν όλοι είχαν να φάνε, να πιουν νερό και πρόσβαση στην παιδεία, δεν θα υπήρχε εκμετάλλευση»

Έξυπνο χιούμορ, μοναδικό ταλέντο και ιδιοσυγκρασία που ξεχωρίζει στο ελληνικό καλλιτεχνικό προσκήνιο. Ο Διονύσης Καβαλλιεράτος ανήκει στους εικαστικούς που σε κερδίζουν και με την προσωπικότητά τους, πέρα από τη δεξιοτεχνία τους.

Πρόσφατα απολαύσαμε τη γλυπτική εγκατάσταση του Διονύση Καβαλλιεράτου στο Ηρώδειο -μάλιστα, ήταν η πρώτη φορά που ο εμβληματικός και ιστορικός αυτός χώρος φιλοξένησε μια εικαστική έκθεση- με τίτλο «Αποπροσανατολισμένος χορός / Παραπλανημένος πλανήτης», οποία παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, σε συνεργασία με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ.

Με αφετηρία τις θρησκευτικές, σωματικές, κοινωνικοπολιτικές διαστάσεις του τελετουργικού κυκλικού χορού, που συναντάται από τα προϊστορικά χρόνια, ο καλλιτέχνης μίλησε για τη σημασία της κοινότητας, της συντροφικότητας, της φιλίας, του γέλιου, της σωματικής έκφρασης. Ο ίδιος εμφανίστηκε ντυμένος γιαγιά-Διονυσία, σε μια προσπάθειά του να ξεγελάσει τον χρόνο και το γήρας.

Αυτήν την περίοδο, μπορείτε να απολαύσετε τη δουλειά του στην έκθεση «Chorus / Χορός», η οποία κινείται στην ίδια θεματική, στην γκαλερί Bernier/Eliades (Επταχάλκου 11, Θησείο, έως τις 18 Ιουλίου). Όταν, λοιπόν, μίλησα μαζί του, δε θα μπορούσα παρά να ξεκινήσουμε με αυτό. Αναρωτιέμαι τι ρόλο παίζει ο χορός στην καθημερινή του ζωή, όχι ως καλλιτέχνη. «Η δική μου σχέση με τον χορό είναι ερασιτεχνική και αδελφική. Χορεύω στα πάρτι και έχω αδερφή χορεύτρια-χορογράφο, δεν θα αναφέρω το όνομά της για να προστατέψω τα προσωπικά της δεδομένα».

Και γιατί λοιπόν επέλεξε τον χορό ως θεματική του στο νέο του πρότζεκτ; «Ο παραδοσιακός κυκλικός χορός ήταν μια αφορμή και ένας κεντρικός άξονας στον οποίο μπορούσα, ακολουθώντας τον, να βγαίνω σε παραδρόμους και μονοπάτια, κάνοντας σπουδή σε διαφορετικά “είδη” γλυπτικής, εξερευνώντας ιδέες, ό,τι μου κατέβαινε στο κεφάλι» μου απαντά, ολοκληρώνοντας την αινιγματική του απάντηση με μια φράση που θα μπορούσε άνετα να σταθεί στο τέλος κάθε συζήτησης. «Χρειάζεται μια δομή για να γίνει αποδόμηση».

Άραγε ποια συναισθήματα προκαλεί σε έναν καλλιτέχνη να βλέπει τα έργα του να κοσμούν ένα τόσο ιστορικό σημείο, όπως το Ηρώδειο; Ο ίδιος μου απαντά με τον χαρακτηριστικό, απολαυστικό του τρόπο «Μεγάλη τιμή και συγκίνηση. Στη δική μου περίπτωση θα μεταφραστεί σε τόνωση της ματαιοδοξίας, ψώνισμα και καβάλημα του καλαμιού». Και ποιος θα μπορούσε άραγε να τον κατηγορήσει, ακόμα και αν αυτό που μου λέει, μεταξύ σοβαρού και αστείου, ισχύει; Υπάρχει πιο μεγάλη τιμή για έναν εικαστικό;

Απολαμβάνοντας την ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία που φαίνεται ξεκάθαρα όχι μόνο στα νέα του έργα, αλλά σε κάθε του δουλειά, σκέφτομαι αν όλοι όσοι επισκέπτονται την έκθεση, μπορούν να την εκτιμήσουν στο ίδιο επίπεδο. «Σε ποιους απευθύνονται τα έργα σας;» τον ρωτάω, σε μια προσπάθεια να κατανοήσω το target group του, κάτι όμως που ο Διονύσης Καβαλλιεράτος δεν έχει. «Προσπαθώ να απευθύνομαι σε όλους. Με ενδιαφέρει να μπορούν να αναγνωστούν τα έργα μου εύκολα και από ανθρώπους μυημένους και από αυτούς που λένε “δεν καταλαβαίνω τη μοντέρνα τέχνη”. Από μικρούς και μεγάλους, ηλικιακά και πνευματικά»

Η καλλιτεχνική προσέγγιση του Διονύση Καβαλλιεράτου αγγίζει ζητήματα που αφορούν το σεξ και το φύλο. Θολώνει τα όρια μεταξύ αρσενικού και θηλυκού, καταρρίπτει ταμπού και αποφεύγει τις πεπατημένες. Σίγουρα κάποιοι λιγότερο προοδευτικοί ίσως να έβρισκαν τα έργα του ακόμα και προκλητικά. Σκέφτομαι ότι η ζωή του στο εξωτερικό, και συγκεκριμένα στο Βερολίνο, μάλλον έπαιξε καθοριστικό ρόλο για να αποτινάξει το άγχος της αποδοχής. Ο ίδιος εν μέρει συμφωνεί.

«Απευθύνεστε σε έναν συντηρητικό και άνθρωπο και καλλιτέχνη. Η τέχνη που φτιάχνω το αντικατοπτρίζει. Όσον αφορά το Βερολίνο, ναι, οι Γερμανοί έχουν μια άνεση (δεν λέω απελευθέρωση) σεξουαλική σχεδόν ρομποτική και έναν συντηρητισμό σε άλλους τομείς της ζωής. Μπορεί ένας cross-dresser ή ένας παλαιοχίπης να σου κάνει παρατήρηση επειδή πέρασες με κόκκινο πεζός… Άσχετο βεβαία το ένα από το άλλο. Εγώ εκεί απλά μπόρεσα να συγκεντρωθώ και να συνομιλήσω με τον εαυτό μου».

Από εκεί περνάμε στα ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας. Πόσο «προχωρημένοι» πιστεύει ότι είμαστε πια στην Ελλάδα για να αποδεχόμαστε όρους όπως «pansexual» και «non binary», όσον αφορά τη σεξουαλικότητα και ταυτότητα φύλου αντίστοιχα; «Υπάρχει βαθύς συντηρητισμός και πουριτανισμός στην ελληνική κοινωνία, όπως και σε όλες τις κοινωνίες. Απλώς σε κάθε μια μεταφράζεται με διαφορετικό τρόπο. Αν όλοι είχαν να φάνε και να πιουν νερό, πρόσβαση σε ουσιαστική παιδεία, ισότητα, δικαιοσύνη, οι άπληστοι και οι μαλάκες τιμωρούνταν, δεν θα υπήρχε εκμετάλλευση από άνθρωπο προς άνθρωπο, δεν θα υπήρχαν φασίστες, θα υπήρχε αλληλοσεβασμός, και δεν θα έκαναν εντύπωση σε κανέναν οι σεξουαλικές προτιμήσεις κανενός -όταν αυτές φυσικά δεν έβλαπταν ανθρώπους ή ζώα».

Με τον ίδιο να παραδέχεται ότι στα έργα του αντικατοπτρίζονται όλα τα στοιχεία του χαρακτήρα του, ακόμα και αυτά για τα οποία ντρέπεται, τον ρωτώ ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην εμπορευματοποίηση της τέχνης και σε έναν καλλιτέχνη που βιοπορίζεται από την τέχνη του. «Καλά είναι τα λεφτά, πότε όμως δεν πούλησα έργο όταν το σκεπτικό μου από πίσω ήταν εμπορικό. Υπάρχουν πολλοί πολύ καλοί καλλιτέχνες που πασχίζουν να μπουν στο παιχνίδι του εμπορίου της τέχνης και δεν τα καταφέρνουν για πολλούς λόγους, κυρίως ταξικούς ή λόγω έλλειψη ικανοτήτων στις δημόσιες σχέσεις. Και υπάρχουν άλλοι που θησαυρίζουν έχοντας κάνει μανιέρα μια αμφιβόλου ποιότητος τέχνη. Δεν θα ήθελα να ανήκω σε καμιά από τις δυο κατηγορίες».

«Ένα έργο τέχνης έχει εκπληρώσει τον στόχο του όταν έχει πουληθεί (...ακριβά). Όταν κάποιος συγκινήθηκε ή μπήκε σε διαδικασία να σκεφτεί, όταν έχεις βγάλει γκόμενα και όταν έχεις ενοχλήσει αυτούς που ήθελες να ενοχλήσεις. Η τέχνη το περισσότερο που μπορεί να κάνει είναι να συγκινήσει και να βάλει το κοινό σε σκέψη».

Όταν κουβέντα μας γυρίζει στη ζωή και την έμπνευση, ο Διονύσης Καβαλλιεράτος χωρίς κανέναν ενδοιασμό παραδέχεται ότι είναι «ανεπίδεκτος μαθήσεως» και ότι δε μαθαίνει από τα λάθη του «Κάνω συνεχεία τα ίδια!». Και για το τι μπορεί να πυροδοτήσει τη «γέννηση» του επόμενου έργου του, αναφέρει...

«Υπάρχουν έργα που έρχονται ουρανοκατέβατα και άλλα που χρειάζεται να βασανιστεί το μυαλουδάκι μέχρι να πετύχει η συνταγή».

Ο Διονύσης Καβαλλιεράτος έχει πολλές ποταπές απολαύσεις στη ζωή και αυτό που νιώθει ότι κερδίσει με το πέρασμα των χρόνων είναι… περιττά κιλά. Αποδέχεται ψύχραιμα τον χρόνο που περνάει, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε και αλλιώς, αλλά φοβάται το γήρας και τον θάνατο. «Γι’ αυτό ντύθηκα γιαγιά “κυρία Διονυσία“ στα εγκαίνια της έκθεσης μου, για να ξεγελάσω και τα δυο» αναφερόμενος φυσικά στην αξέχαστη εμφάνισή του, με κομψή πλισέ φούστα και λευκό πουκάμισο.

Για το τέλος, του άφησα δύο δύσκολες ερωτήσεις. Αρχικά, ήθελα να μου πει αν υπάρχει τέλειο γλυπτό. «Περίπλοκο. Γιατί δεν υπάρχει τελειότητα» μου απαντά ο ίδιος «Τελειότητα από ποια άποψη; Η Σφίγγα για παράδειγμα είναι τέλεια γιατί έχει όλες αυτές τις ατέλειες. Θα έπρεπε να αραδιάσω εκατομμύρια παραδείγματα αγαλμάτων και καλλιτεχνών. Ίσως μια απάντηση είναι ότι το τέλειο γλυπτό είναι όλα τα γλυπτά μαζί συνολικά». Και ύστερα, ποια είναι η μεγαλύτερη ευτυχία για έναν καλλιτέχνη; «Θέλω να γίνω Δικτάτορας, μόνο τότε θα ικανοποιηθώ».