«Δεν μπορεί να πει όχι»: Οι άνδρες της Ουγκάντα που απαιτούν να θηλάζουν τις γυναίκες τους
Υπάρχει μια κοινή πεποίθηση σε ορισμένες κοινότητες της Αφρικής, η οποία θέλει το μητρικό γάλα να διαθέτει αναζωογονητικές και θεραπευτικές ιδιότητες. Σε κάποιες περιπτώσεις γιατρεύει το AIDS και σε άλλες τον καρκίνο.
Στον σύζυγο της Τζέιν αρέσει το μητρικό γάλα. «Λέει ότι του αρέσει η γεύση και ότι τον βοηθά να παραμένει υγιής. Αισθάνεται καλά αφού έχει πιει το γάλα μου» λέει η 20χρονη από την Ουγκάντα, η οποία είναι μητέρα ενός βρέφους έξι μηνών, στον Guardian.
Το πρώτο βράδυ που γύρισε από το μαιευτήριο, ο σύζυγός της, της ζήτησε να θηλάσει το στήθος της «Είπε ότι το κάνει για να με βοηθήσει με τη ροή του γάλακτος. Ένιωσα ότι δεν πειράζει» λέει η Τζέιν, η οποία δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Πολλοί άνδρες αναγκάζουν τις συζύγους τους -και νέες μητέρες- να τους θηλάζουν, με αποτέλεσμα το μητρικό γάλα να μην καταλήγει εκεί που πρέπει, δηλαδή στο μωρό.
Το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει έρευνα για την καταναγκαστική αυτή πρακτική στην Ουγκάντα, εν μέσω κραυγών αγωνίας προς την κυβέρνηση της χώρας ώστε να αντιμετωπίσει το θέμα.
Οι άντρες που καταναλώνουν το μητρικό γάλα των συντρόφων τους δεν είναι ασυνήθιστο θέαμα σε ορισμένες περιοχές της Ουγκάντας και σε κοινότητες της Τανζανίας και της Κένυας. Αυτή τη στιγμή η συγκεκριμένη πρακτική συνδέεται με την έμφυλη βία και την καταναγκαστική συμπεριφορά και υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο στη διατροφή των μωρών.
Το θέμα του καταναγκαστικού θηλασμού ήταν σχεδόν άγνωστο μέχρι το 2018, όταν η υπουργός υγείας της Ουγκάντα, Σάρα Οντέντι, έσπασε τη σιωπή της στο κοινοβούλιο και προειδοποίησε τους βουλευτές ότι «καλλιεργείται μια κουλτούρα οι άντρες να απαιτούν πλέον να θηλάζουν -γεγονός που αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για τις μητέρες και τα βρέφη».
Οι λόγοι για το φαινόμενο, αλλά και οι συνέπειές του αποτελούν πλέον το αντικείμενο της πρώτης μελέτης του Πανεπιστημίου Κιγιαμπόγκο στην Καμπάλα και του Πανεπιστημίου του Κεντ στη Βρετανία, και υποστηρίζεται από το Ταμείο Έρευνας για τις Παγκόσμιες Προκλήσεις.
«Ήταν μια εξερευνητική αποστολή. Δεν ήξερα αν θα βρούμε κάποιον που να είναι πρόθυμος να μας μιλήσει γι’ αυτό που του συμβαίνει. Δεν γνωρίζαμε καν αν μας λένε αλήθεια» δήλωσε η Δρ. Ροβένα Μέριτ, επικεφαλής ερευνήτρια στο πρότζεκτ.
Τα πρώτα ευρήματα της μελέτης έδειξαν ότι οι άνδρες συχνά πίνουν το γάλα πριν προλάβει η μητέρα να ταΐσει το παιδί, συνήθως μια φορά την ημέρα, μερικές φορές πιο συχνά, και για περίπου μία ώρα κάθε φορά.
Οι άνδρες ανέφεραν κατά τη διάρκεια της έρευνας ότι το βρίσκουν αναζωογονητικό. «Με βοηθάει, έρχομαι σπίτι για μεσημεριανό γεύμα και ο θηλασμός στη μέση της ημέρας με ανακουφίζει από το άγχος της δουλειάς» δήλωσε ο Τόμας.
Υπάρχει η θεωρία σε ορισμένες κοινότητες, ότι το μητρικό γάλα έχει θεραπευτικές δυνάμεις, και ότι θεραπεύει ακόμη και ασθένειες όπως ο HIV και ο καρκίνος», δήλωσε ο Δρ Πίτερ Ρουκόντο, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Κιγιαμπόγκο που βοήθησε στην έρευνα.
Οι άνδρες είπαν επίσης ότι είναι ένας τρόπος για να ξεκινήσουν/προκαλέσουν το σεξ και να δείξουν τρυφερότητα. «Αλλά το κάνουν σε γυναίκες που μόλις γέννησαν» πρόσθεσε.
Ένας άλλος άνδρας μάλιστα είπε ότι όταν θηλάζει, αισθάνεται ότι τον φροντίζουν σαν παιδί και αυτό γίνεται εθιστικό. «Νιώθω σαν πρίγκιπας».
Οι γυναίκες δεν φαίνεται να έχουν πολλές επιλογές στο θέμα, σύμφωνα με τη Μέριτ, αφού πρόκειται για μια εξαιρετικά καταναγκαστική συμπεριφορά. Όταν ρώτησαν μάλιστα μια γυναίκα τι θα συμβεί εάν αρνηθεί στον άντρα της τον θηλασμό, απάντησε: «Φοβάμαι ότι ο σύζυγός μου μπορεί να πάει αλλού αν δεν τον θηλάσω».
Ο Τόμας αναγνώρισε ότι η αντίσταση μιας γυναίκας στον θηλασμό, θα οδηγούσε πιθανότατα στον ξυλοδαρμό.
Η συμπεριφορά συνδέθηκε με την έμφυλη βία στην περιοχή Karamoja στη βορειοανατολική Ουγκάντα αφού εκεί οι μεθυσμένοι άνδρες, παίρνουν πολλές φορές βίαια το στήθος της γυναίκας στο στόμα τους.
Μαίες και διατροφολόγοι εξομολογήθηκαν στους ερευνητές αρκετές περιπτώσεις όπου τα μωρά δεν τρέφονταν σωστά και έπρεπε να λαμβάνουν άλλο γάλα επειδή οι σύντροφοι των γυναικών έπιναν όλο το μητρικό γάλα. Πολλές γυναίκες μάλιστα έφτασαν στην συγκεκριμένη κλινική με μολυσμένες ή δαγκωμένες θηλές προκαλούμενες από βίαιο θηλασμό. Τα μωρά κινδυνεύουν επίσης με μόλυνση.
Παρά την προσπάθεια να ακουστούν οι ερευνητές δεν έχει υπάρξει ακόμη κάποια αντίδραση από μέρους της κυβέρνησης. «Αν παραμείνουν σιωπηλοί, το ζήτημα θα συνεχίσει να είναι κρυφό», είπε η Μέριτ, η οποία φοβάται ότι όσο αυτή η πρακτική συνεχίζεται είναι πολύ πιθανό να γίνει μέρος του πολιτισμού και της παράδοσης για την επόμενη γενιά.
Με πληροφορίες από τον Guardian