Είναι η μόδα πραγματικά ποικιλόμορφη; Μαύροι σχεδιαστές μοιράζονται τις εμπειρίες τους από τη βιομηχανία
Οι προσπάθειες της βιομηχανίας μόδας να βελτιώσει την ποικιλομορφία της γίνονται όλο και πιο ορατές τις τελευταίες δεκαετίες.
Από τη ραγδαία άνοδο της Ναόμι Κάμπελ στη δεκαετία του ‘90, μέχρι τον Έντουαρντ Ένινφουλ που έγινε ο πρώτος μαύρος που ανέλαβε διευθυντής στη βρετανική Vogue – μέχρι τον Virgil Abloh που έγινε ο πρώτος μαύρος δημιουργικός διευθυντής της Louis Vuitton το 2018.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι μαύροι δημιουργοί έχουν συμβάλει αναπόσπαστα στη διαμόρφωση της βιομηχανίας της μόδας, ωστόσο, δικαίως, πολλοί αισθάνονται ότι υπάρχει ακόμη δρόμος μέχρι να επιτευχθεί η πραγματική ισότητα.
Προς τιμήν του Μήνα Μαύρης Ιστορίας, ο Independent μίλησε με τους σχεδιαστές Rainy Womack και Emile Vidal Carr, αλλά και τον καθηγητή μόδας, Stefan Efobi, για τη πρόοδο, την κληρονομιά και τις προκλήσεις που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι μαύροι δημιουργοί στον κλάδο σήμερα.
Η κληρονομιά της μαύρης μόδας
«Η ιστορία της μαύρης μόδας είναι βαθιά συνυφασμένη με την αφρικανική κληρονομία, την πολιτιστική ανθεκτικότητα και την πλοήγηση στα συστημικά εμπόδια» λέει ο Efobi, λέκτορας στο Σχέδιο Μόδας στο Nottingham Trent University.
«Ιστορικά, πολλοί μαύροι σχεδιαστές χρησιμοποίησαν τα υφάσματα ως μέσο για την αφήγηση ιστοριών και την ικανότητά τους να αφηγούνται νέες ιστορίες. Στα σύγχρονα πλεκτά, σχεδιαστές όπως η Grace Wales Bonner εμπλουτίζουν τις αφηγήσεις της μαύρης κουλτούρας στα πλεκτά ενδύματα, συγχωνεύοντας την τέχνη με την ταυτότητα».
Η δουλειά της Bonner συχνά μας μεταφέρει πίσω σε ιστορικές πολιτιστικές στιγμές, όπως η συλλογή της για το πτυχίο BA που θύμισε το Λάγος της δεκαετίας του 1970. «Ο συνδυασμός ιστορικών αναφορών και πολυτελών υλικών αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο οι μαύροι σχεδιαστές υφαίνουν την πολιτιστική κληρονομιά στα σύγχρονα πλεκτά, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν» εξηγεί ο Efobi.
Στη μόδα του Ηνωμένου Βασιλείου, η γενιά μετά το σκάνδαλο Windrush (του πλοίου που μετέφερε τον μεγαλύτερο αριθμό κατοίκων της Καραϊβικής στο Ηνωμένο Βασίλειο), έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να φέρει το ζωντανό στυλ της Καραϊβικής και της Αφρικής στο βρετανικό street style, ιδιαίτερα τη δεκαετία του ‘70 και του ‘80, εξηγεί ο Efobi
«O Joe Casely-Hayford ήταν πρωτοπόρος, συνδυάζοντας τη βρετανική ραπτική με αφρικανικής έμπνευσης prints και κερδίζοντας αναγνώριση για τη δουλειά του με πολιτιστικά είδωλα όπως ο Μάικλ Τζάκσον, η πριγκίπισσα Νταϊάνα και οι Clash. Σήμερα, σχεδιαστές όπως η Martine Rose συνεχίζουν αυτή την κληρονομιά, ενσωματώνοντας την σε συλλογές που αμφισβητούν τις συμβατικές ιδέες για τη μόδα».
Πρόοδος ή συμβολισμός; Ο αγώνας για αυθεντική εκπροσώπηση
Παρά την αύξηση σε αριθμό και αναγνώριση των μαύρων σχεδιαστών, πολλοί σήμερα είναι δύσπιστοι ως προς το ποιες δράσεις είναι πραγματικά ειλικρινείς.
Ο Emile Vidal Carr, σχεδιαστής μόδας με πάνω από δύο δεκαετίες στον χώρο, λέει: «Δεν νομίζω ότι η βιομηχανία έχει προχωρήσει τόσο πολύ όσον αφορά τη φυλετική ποικιλομορφία. Υπάρχουν μερικά βρετανικά ιδρύματα μόδας εκεί έξω, αλλά δεν νομίζω ότι κάνουν πολλά για τη φυλετική ποικιλομορφία, όπως μπορεί να νομίζουν».
Οι εμπειρίες του ίδιου του Carr υπογραμμίζουν τις ορατές προκλήσεις. «Όταν χρησιμοποιούσα μαύρα μοντέλα, οι αγοραστές χαρακτήριζαν τα σχέδιά μου ως ‘αστικά’» θυμάται, μια ανεπαίσθητη αλλά επίμονη φυλετική προκατάληψη που μερικές φορές περιόριζε το έργο του σε στενές κατηγορίες.
Για τον Rainy Womack, τον Αμερικανό σχεδιαστή πίσω από το brand Tell The Truth, τα εμπόδια αφορούν περισσότερο την πρόσβαση. «Συνάντησα ανθρώπους με διασυνδέσεις και πόρους που δεν ήθελαν να βοηθήσουν», λέει.
Ο Womack έπρεπε να χτίσει το εμπορικό σήμα του μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των επιδείξεων μόδας, ενώ οι αγοραστές συχνά αγνοούσαν τη δουλειά του. Αν και βλέπει κάποια βελτίωση με προσωπικότητες όπως ο Pharrell Williams να αναλαμβάνουν ρόλους σε μεγάλους οίκους μόδας όπως ο Louis Vuitton, πιστεύει ότι οι ευκαιρίες παραμένουν απρόσιτες για πολλούς.
«Οι αγοραστές μπορεί να απορρίπτουν το επόμενο μεγάλο πράγμα χωρίς καν να το γνωρίζουν», σημειώνει ο Womack, «και σχεδιαστές όπως εγώ δεν ξεχνάμε πώς μας αντιμετωπίζουν όταν προσπαθούμε να κάνουμε την υπέρβαση».
Για τον Carr, το θέμα έγκειται στην επιχειρηματική γνώση. «Θεωρώ ότι το θέμα της επιχειρηματικής οξυδέρκειας πρέπει να εκφραστεί λίγο περισσότερο», εξηγεί, «Πολλές φορές, αυτό μπορεί να ξεπεράσει τη διαδικασία του σχεδιασμού».
«Δεν πιστεύω απαραίτητα ότι οι μαύροι σχεδιαστές πρέπει να δουλεύουν διπλάσια σκληρά από τους συναδέλφους τους», συνεχίζει ο Carr, «αλλά πιστεύω ότι πρέπει να βρουν έναν τρόπο να δουλεύουν διαφορετικά από τους συναδέλφους τους και να επιμείνουν σε αυτόν, ανεξάρτητα από την τρέχουσα τάση, καθώς αυτό είναι που θα τους εξασφαλίσει μακροζωία στη βιομηχανία».
Μοντέλα για τη βιώσιμη και την παραδοσιακή μόδα
Οι μαύροι σχεδιαστές δεν πιέζουν μόνο για προβολή - αλλά αναδιαμορφώνουν και τις συζητήσεις γύρω από τη βιωσιμότητα.
Ο Efobi υπογραμμίζει σχεδιαστές όπως ο Kenneth Ize, οι οποίοι συνυφαίνουν παραδοσιακές νιγηριανές τεχνικές στη δουλειά τους, συνεργάζονται με τεχνίτες και υπερασπίζονται την πολιτιστική διατήρηση. «Πρόκειται για κάτι περισσότερο από όμορφα ενδύματα», λέει ο Efobi. «Πρόκειται για την τιμή της παράδοσης και την υποστήριξη των κοινοτήτων».
Η Aurora James, η δημιουργική διευθύντρια της Brother Vellies, είναι μια άλλη σχεδιάστρια που ηγείται αυτής της προσπάθειας, εστιάζοντας στην ηθική παραγωγή και τη χρήση ανακυκλωμένων υλικών.
«Είναι αφοσιωμένη στη βιώσιμη παραγωγή, χρησιμοποιώντας συχνά ανακυκλωμένα υλικά και απασχολώντας τεχνίτες από όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα από την Αφρική», δηλώνει ο Efobi.
«Το έργο της αμφισβητεί την ιδέα ότι η πολυτελής μόδα πρέπει να προέρχεται από εκμετάλλευση ή περιβαλλοντική βλάβη».
Το μέλλον της μόδας
Οι προβληματισμοί των Efobi, Carr και Womack αναδεικνύουν τις προκλήσεις σχετικά με την ποικιλομορφία στον κλάδο. Ενώ η ορατότητα για τους μαύρους δημιουργούς βελτιώνεται σιγά σιγά, το ζήτημα της αυθεντικότητας και του συμβολισμού παραμένει ανησυχητικό για πολλούς.
«Η μόδα θα έπρεπε να αφορά τους ανθρώπους που εκφράζονται ελεύθερα και ντύνονται όπως νιώθουν χωρίς κανόνες ή όρια», λέει ο Womack και είναι καιρός η βιομηχανία να ανταποκριθεί σε αυτή την υπόσχεση.
