Ιωάννης Μιχαλούδης: «Με ενδιαφέρει αυτό που εμπνέει, όχι αυτό που προκαλεί»

Ο Έλληνας δημιουργός της πολυσυζητημένης AirSwipeBag του οίκου Coperni, φτιαγμένης από 99% αέρα, μιλά για το ουράνιο υλικό της NASA, το πώς μεταφράζεται στη δική του τέχνη και τα προσεχή του σχέδια.

Καλλιτέχνης, ακαδημαϊκός, ερευνητής. Ο Ιωάννης Μιχαλούδης κινείται στο μεταίχμιο μεταξύ τέχνης και επιστήμης, ακολουθώντας τη δική του «μυθομεθοδολογία», όπως την αποκαλεί.

Αναζητώντας το μυθικό, που γοητεύει τους καλλιτέχνες αλλά και τη μεθοδολογία που θα καταστήσει μία ιδέα, απτή και υπαρκτή. Όπως η ιδέα του να δημιουργήσεις ένα τετράγωνο σύννεφο, που τον έφερε κοντά στη μελέτη της πυριτικής αερογέλης. Ένα υλικό με ουράνιο συμβολισμό, που βρίσκεται στο διάστημα και παγιδεύει την αστρόσκονη. Αυτό ήταν που αφύπνισε μέσα του την ιδέα να δημιουργήσει για πρώτη φορά «αερόπλαστα» έργα τέχνης.

Ο Ιωάννης Μιχαλούδης ή Μιχαλούς, όπως υπογράφει, παίζοντας με την έννοια της καλλιτεχνικής ευφυίας και ενίοτε τρέλας, έχει διανύσει έναν μεγάλο δρόμο είκοσι και πλέον ετών, δίνοντας κυριολεκτικά την υπόσταση του αιθέριου σε έργα τέχνης. Αυτή τη στιγμή είναι ο μοναδικός άνθρωπος, που μπορεί να δώσει τρισδιάστατη μορφή με καμπυλότητα σε αυτό το εξωτικό υλικό της NASA, που πρωτογνώρισε στο MIT. Υπήρξε, επίσης, ο πρώτος εν ζωή καλλιτέχνης, που παρουσίασε έργα του στο Κυκλαδικό μουσείο, στο πλαίσιο των εορτασμών των είκοσι χρόνων του. 11 κυκλαδικά ειδώλια με τη σφραγίδα του ουρανού.

Εκείνος μιλώντας για την τέχνη, μεταφέρει ότι η τέχνη είναι εξαίρεση. Μία παρένθεση. Και θέλει με τη σειρά του να αφήσει τη δική του παρένθεση στον χώρο. Και μάλιστα μετουσιώνοντας το ιδεατό, την προσωποποίηση του ουρανού σε κάτι γήινο και ποιητικά όμορφο. Ίσως η φράση noli me tangere, «μη μου άπτου», της Μαρίας Μαγδαληνής, που αποτέλεσε τίτλο για ένα έργο του, που στάλθηκε στο διάστημα μέσω του MoonArk Project να εκφράζει την ουσία αυτού που τον γοητεύει. Του μην με αγγίζεις, δεν είμαι ακόμα από αυτόν τον κόσμο, είμαι στο ενδιάμεσο. Κι, όμως, εκείνος κατάφερε να μας κάνει να αγγίζουμε ουρανό, έστω και για λίγο.

Πλέον, μέσα από τις συνεργασίες του με τους γαλλικούς οίκους κοσμηματοποιίας και μόδας Boucheron και Coperni, η δουλειά του έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης όχι μόνο στους κύκλους του luxury design, αλλά και σε όσους οραματίζονται ένα μέλλον βιώσιμο. Γι’ αυτό και θα είναι κεντρικός ομιλητής στην επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής για την Ενέργεια στην Αμερική.

Ο Ιωάννης Μιχαλούδης, στo πλαίσιo της διάλεξής του στο i DESIGN STUDIO για το κόσμημα, μίλησε για τη δική του συναρπαστική διαδρομή και για, μερικά μόνο, από όσα μας επιφυλάσσει μετέπειτα.

Τέχνη και επιστήμη… Μπορείτε να μας πείτε για αυτή την ιδιαίτερη συνάντηση στη δική σας διαδρομή; Όλα ξεκίνησαν από την ιδέα σας να δημιουργήσετε ένα τετράγωνο σύννεφο;

Οι σπουδές και οι ανησυχίες μου σαν καλλιτέχνης και περισσότερο σαν designer (γιατί ξεκίνησα ως textile designer) στην Ελλάδα, είχαν να κάνουν με το ύφασμα. Αλλά μετά αυτό το ύφασμα το πήρα και άρχισα να το κάνω εγκαταστάσεις, κάποια projects land art, δηλαδή, τέχνη της γης, είναι ένα κίνημα τέχνης αυτό… Εκεί στα projects της land art, δεν είχα ασχοληθεί με την τέχνη ή την επιστήμη ακόμη… δεν ήμουν ούτε καλλιτέχνης, ούτε designer, ήμουν in between και δεν είχα ακόμη καταλάβει τι σημαίνει αυτό το «ανάμεσα»… Ώσπου κάποια στιγμή διάβασα κάτι που είχε πει ο μαθηματικός Poincaré στην αρχή του προηγούμενου αιώνα, ότι δεν υπάρχουν μόνο δύο, τρεις ή τέσσερις διαστάσεις, αλλά υπάρχουν και διαστάσεις ανάμεσα σε αυτές και αυτές τις διαστάσεις δεν μπορούμε να τις μετρήσουμε…Όχι ακόμη. Όπως είναι το όνειρο, όπως είναι η φαντασία… Αυτές είναι διαστάσεις που δεν είναι μετρήσιμες… Η προσευχή είναι τέτοια διάσταση… Είναι in between. Και αυτές τις ενδιάμεσες διαστάσεις εφάρμοσα όταν άρχισα έργα τέχνης και επιστήμης. Δεν είμαι ούτε καλλιτέχνης, ούτε επιστήμονας είμαι κάτι ανάμεσα…Και όταν ψάχνεις αυτά τα ανάμεσα, εκεί αρχίζει να υπάρχει εφεύρεση. Η τέχνη και η επιστήμη ήρθε μετά το Διδακτορικό μου όταν πήγα στο MIT για ένα Μεταδιδακτορικό ως ερευνητής. Εκεί ήθελα να κάνω ένα τετράγωνο σύννεφο γιατί πίσω στην εργασία μου για το Διδακτορικό και τα κόκκινα δέντρα βρήκα μία φωτογραφία με ένα σύννεφο που έμοιαζε με αγκίστρι και σκέφτηκα ότι αν η φύση μπορεί να κάνει τέτοια σύννεφα γιατί να μην φτιάξω ένα τετράγωνο σύννεφο… Αυτό το τετράγωνο σύννεφο πήγα να κάνω στο ΜΙΤ, εκεί μου έδειξαν αυτό το υλικό που μοιάζει με ουρανό. Πήγα για το σύννεφο και τελικά βρήκα ολόκληρο τον ουρανό!

Οι σπουδές σας συνδυάζουν τη διακόσμηση, τον σχεδιασμό προϊόντος και τις πλαστικές τέχνες. Υπάρχει κάποια καινοτομία ή κάποιος σχεδιαστής μόδας, που έχει λειτουργήσει ως έμπνευση και σημείο αναφοράς για εσάς; Ο Thierry Mugler για παράδειγμα ήταν ο πρώτος σχεδιαστής που χρησιμοποίησε αντισυμβατικά υλικά όπως γυαλί, πλεξιγκλάς και χρώμιο στις δημιουργίες του.

Είναι αλήθεια ότι έχω επηρεαστεί από τη γαλλική τάση και την ιαπωνική… Ιδιαίτερα ο Issey Miyake με έχει επηρεάσει πολύ. Στις μεταπτυχιακές σπουδές μόδας που έκανα, είχα την ευκαιρία και την τύχη να δω αρκετές επιδείξεις μόδας του Issey Miyake στα εννέα χρόνια που ήμουν στο Παρίσι, οπότε από εκεί επηρεάστηκα πολύ. Ο Miyake παίζει πάρα πολύ με τη φόρμα, τον ενδιαφέρει η γεωμετρική φόρμα… Εμένα με ενδιέφερε η ματιέρα (η ύλη), αλλά ξεκίνησα με τη φόρμα. Η δουλειά του Mugler ήταν πολύ high-tech, ενώ ο Miyake έχει αυτό το πάντρεμα μεταξύ της ιαπωνικής παράδοσης και της εφευρετικότητας, που με ενδιαφέρει στη μόδα. Δηλαδή η μόδα πρέπει να προτείνει καινούρια πράγματα και έχει τη δυνατότητα. Επειδή φτιάχνει αντικείμενα, που πρέπει να καταναλωθούν πολύ γρήγορα έχει τη δυνατότητα να προτείνει πολλά και καινούρια αντικείμενα. Ο Paco Rabanne, επίσης, με είχε επηρεάσει, από την ιστορία της μόδας, γιατί υπήρχε τότε μία τάση τέχνης στη μόδα. Υπήρχε ένα βιβλίο τέχνη και μόδα που είχα χρησιμοποιήσει στην έρευνά μου στο διδακτορικό. Αυτή η σχέση μόδας και τέχνης ήταν που με ενδιέφερε. Ο Yves Saint Laurent, επίσης, έχει επηρεαστεί από τον Mondrian, υπάρχουν πολλές επιρροές, όπου η τέχνη δίνει στη μόδα και το αντίστροφο. Τώρα ας πούμε το ότι έχουμε fashion design μέσα σε Μουσεία, όπως το Pompidou. Είναι μεγάλο επίτευγμα! Και γι’ αυτό αυτές οι σχέσεις μεταξύ μόδας και τέχνης είναι ελαστικές και αυτό είχα ψάξει τότε στο Διδακτορικό μου. Τις σχέσεις μεταξύ Εφαρμοσμένων και Εικαστικών Τεχνών εψαχνα και τελικά βρήκα ότι οι τέχνες είναι «ελαστικές»… Κάνεις λίγο stretch τα εικαστικά και γίνονται μόδα, κάνεις λίγο stretch τη μόδα και γίνεται αρχιτεκτονική. Φανταστείτε τις Καρυάτιδες με τις κολώνες από το Ερέχθειο, δεν ήταν μόδα, ήταν όμως αυτό το αρχιτεκτόνημα, που επηρέασε το ένα το άλλο. Αυτά είναι biomimesis, δηλαδή όλα έρχονται από μίμηση της ζωής, της φύσης. Η έμπνευση έρχεται από τη φύση και μετά γίνεται αρχιτεκτόνημα, γίνεται μόδα… Φύγαμε από τον Thierry Mugler και φτάσαμε μέχρι τη φύση. Αυτό είναι που με ενδιαφέρει. Επηρεαζόμαστε αλλά για να δημιουργούμε, όχι για να αντιγράφουμε και να κάνουμε απλώς κόπιες.

Το silica aerogel (πυριτική αερογέλη) είναι το μόνο υλικό στο διάστημα που μπορεί να αιχμαλωτίσει την αστρόσκονη. Μιλώντας για αυτό στη διάλεξή σας για το κόσμημα, στο i DESIGN STUDIO, είπατε ότι είναι η «προσωποποίηση του ουρανού». Ομοίως υπάρχει η ιδέα σας με τα «μπουκαλάκια του εμφιαλωμένου ουρανού» ως εμπορεύσιμα έργα τέχνης. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το silica aerogel είναι το υλικό των ονείρων; Και κατ΄επέκταση του ονείρου για την ομορφιά και τη μόδα που σέβεται τον κόσμο μας και το περιβάλλον;

Ωραία ερώτηση, μεγάλη ερώτηση και έχει τα πάντα. Να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η πυριτική αερογέλη είναι 99% τίποτα και 1% κάτι. Αυτό το κάτι είναι γυαλί και επειδή είναι νανοπορώδες μοιάζει με ουρανό. Εγώ ειμαι που το μεταφράζω ως ουρανό. Στη NASA ας πούμε το αποκαλούν «παγωμένο καπνό». Εγώ το μεταφράζω ως ουρανό. Αυτή η σχέση ουρανού και γλυπτού είναι κάτι που με ενδιαφέρει και το προχωρώ. Τώρα τα μπουκαλάκια του ουρανού ξεκίνησαν από ένα ευτυχές επιστημονικό ατύχημα στην Ινδία, όπου είδα υγρασία μέσα στην πυριτική αερογέλη και είχε σχηματιστεί ένα άσπρο σύννεφο. Από εκεί και έπειτα έκανα πειράματα για τέσσερα χρόνια και δημιούργησα το http://skyforsale.com , όπου εκεί μπορείς να βρεις φιαλίδια ουρανού με ένα μοναδικό σύννεφο μέσα! Δεν μπορώ να επαναλάβω τα ίδια σύννεφα. Είναι ονειρικό, για μένα τουλάχιστον, είναι εξωτικό, δηλαδή είναι έξω από αυτόν τον κόσμο. Τώρα αν η μόδα ή αν αυτό το υλικό θα είναι ονειρικό, είναι πράγματα που θα τα μεταφράσουμε αργότερα. Αυτό θα το δείξει η ιστορία. Μετά τη Boucheron που ονόμασαν ως Contemplation ( το να ρεμβάζεις) και έγινε το θέμα της συλλογής με αυτό το υλικό, έρχεται και η Coperni και το λέει AirSwipe bag. Αέρας, ουρανός… Ναι σε κάνει να ονειρεύεσαι… Όμως, θα μείνει έτσι; Αργότερα μπορεί να το δούμε και σε άλλο design. Ας μην βιαστούμε να το κρίνουμε. Χαίρομαι να είναι ονειρικό και εξωτικό. Είναι από μόνο του έτσι το υλικό. Αλλά να μην μένουμε στο υλικό, να δούμε πώς το μεταφράζει ο καλλιτέχνης. Αυτή τη στιγμή, εγώ το έχω μεταφράσει ως ουρανό, άλλος το έχει μεταφράσει ως αέρα, άλλος πολύ χυδαία μπορεί να το μεταφράσει ως αέρα κοπανιστό. Είναι υποκειμενικό, πώς το μεταφράζουμε και συνήθως είναι τι κουβαλάμε μέσα μας. Δηλαδή αν κουβαλάμε καλές ερμηνείες, καλές ερμηνείες θα δούμε. Είτε θα το μεταφράσουμε ως κάτι που προκαλεί, είτε ως κάτι που εμπνέει. Εμένα με ενδιαφέρει περισσότερο αυτό που εμπνέει.

Ο αέρας πολλές φορές ως χαρακτηρισμός μπορεί συμβολικά να παραπέμπει στο τίποτα, όμως το υλικό αυτό μπορεί να σημαίνει τα πάντα για τη μόδα και τη βιωσιμότητα. Είστε επίτιμος προσκεκλημένος από το Υπουργείο Ενέργειας των Η.Π.Α στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής για την ενέργεια στο Τέξας. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για αυτό;

Αυτό και για μένα ήταν πολλή μεγάλη έκπληξη, ήρθε από τον αέρα της Coperni, πραγματικά ήταν πολλή μεγάλη έκπληξη όταν το είδα. Από την άλλη θα εξηγήσω ότι δεν είναι και τόσο μεγάλη έκπληξη γιατί, πλέον, έχουμε ξεκινήσει να είμαστε όλοι πράσινοι, με τη βιωσιμότητα και όλα αυτά που μας απασχολούν για το κλίμα. Και το να έχεις έναν καλλιτέχνη που μιλά για καθαρό αέρα, για ουρανό, ότι η ενέργεια μπορεί να μην έρχεται μόνο από τη γη και κάτω από τα έγκατα της γης αλλά μπορεί να έρχεται και από τον ουρανό… Έτσι ήρθε η πρόσκληση από το Αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας. Με καλούν μάλιστα, όπως γράφει το γράμμα της πρόσκλησης, να τους κάνω να σκεφτούν outside the box. Κάθε καλλιτέχνης και αυτό το πράγμα που κάνω εγώ, που είναι interdisciplinary, που παντρεύουν πολλούς κλάδους μαζί, βοηθούν στο να μην σκέφτεσαι με ειδικότητες, αλλά να σκέφτεσαι μέσα από τη διεπιστημονικότητα. Τότε, αρχίζει και υπάρχει εφευρετικότητα. Γι’ αυτό με καλούν εκεί. Με καλούν να δείξω κι εγώ τη δική μου εικοσαετή έρευνα και τη δική μου άποψη για την ενέργεια, γιατί είναι Σύνοδος Κορυφής Ενέργειας. Και είμαι Κεντρικός Ομιλητής και αυτή τη δική μου άποψη θα τη δουν ως κάτι ρηξικέλευθο και μπορεί να προκαλέσει κάτι. Θα προτείνω εκεί κάποια πράγματα, που θα σας τα αποκαλύψω σήμερα μιας και σε περίπου δεκαπέντε ημέρες, θα βρίσκομαι εκεί για να μιλήσω. Πέρα από την πρόσκληση, μου έδωσαν δωρεάν δύο εκθεσιακά περίπτερα. Το ένα θα έχει την τσάντα Air Swipe της Coperni, για την οποία μας έδωσε την άδεια ο οίκος μοδας και κάποια μπουκαλάκια εμφιαλωμένου ουρανού από το skyforsale.com τα οποία το κοινό θα μπορεί να τα περιεργαστεί, «χαράζοντας» τα με ένα μικρό κόκκινο laser. Γιατί όταν περνάς το laser pointer από τον εμφιαλωμένο ουρανό, το laser σταματά επάνω του, σχηματίζοντας μια κόκκινη γραμμή. Οπότε θα υπάρχει αυτή η διάδραση, γιατί η τσάντα της Coperni θα είναι κλεισμένη σε διαφανή προθήκη. Ξέρετε, είναι πολύ μεγάλη έκπληξη και πολύ μεγάλη τιμή για έναν Έλληνα και για έναν καλλιτέχνη να παρευρεθεί σε μία Σύνοδο Κορυφής Ενέργειας της Αμερικής και να προτείνει τα δικά του project. Και το άλλο project θα είναι ακόμη πιο επαναστατικό…. Τους πρότεινα να φέρουμε ένα shipping container (κιβώτιο μεταφορών), του εμπορίου, μικρό 3Χ3Χ3μ , θα είναι άσπρο και θα είναι άδειο. Θα γράφει απ’ έξω Sky for Sale και με κίτρινη ένδειξη SOLD. Πουλήθηκε ο άερας…. Αυτό είναι η μεγάλη επανάσταση και εκει απ’εξω με τη βοηθό μου την Έμιλυ θα μοιράσουμε κομμάτια ουρανού.

Σχεδιάσατε από κοινού με τον οίκο Boucheron το περιδέραιο «Goutte» (σταγόνα του ουρανού) και ένα βραχιόλι ειδικά για τη συλλογή υψηλής κοσμηματοποιίας Contemplation, με πρωταγωνιστή αυτό το ουράνιο υλικό, πλαισιωμένο με χαλαζία και διαμάντια. Και στη συνέχεια προέκυψε ο σχεδιασμός της Air Swipe Bag από τον οίκο Coperni, που αναζητά πάντα τεχνολογικές εξελίξεις που δημιουργούν μια ισχυρή εντύπωση στις επιδείξεις του. Τι είναι αυτό που πιστεύετε ότι προκαλεί το ενδιαφέρον σχετικά με αυτό το νέο υλικό και τους κάνει να σας προσεγγίζουν; Ο ιδιαίτερος συμβολισμός του;

Νομίζω ότι δεν είναι το υλικό μόνο. Είναι το πώς το έχω μεταφράσει εδώ και είκοσι χρόνια. Η πίστη που έχω δώσει σε αυτό και ο έρωτας που έχω για αυτό. Και, νομίζω, το πώς το έχω αποδώσει με τόσο ποιητική γραφή. Αυτό είναι που συγκινεί. Το να έχεις ένα κομμάτι υλικού, που -εντάξει- είναι μπλε, είναι πορτοκαλί, δεν κάνει τίποτα αν δεν μπορείς να δεις πίσω από αυτό το υλικό κάποιον που έχει αφιερωθεί το έχει αναπτύξει και δοκιμάσει για είκοσι τόσα χρόνια (από το 2001) δημιουργώντας αυτά τα αερόπλαστα, όπως τα ονομάζω. H συλλογή Contemplation ξεκίνησε το 2018 από μία παραγγελία στο skyforsale.com, είδα ότι είναι από τη Boucheron, ήρθα σε επαφή με την Creative Director, πήγα στο Παρίσι ξεκινήσαμε τη συνεργασία και σε δύο χρόνια μέσα στον Κορωνοἵό παρουσιάστηκε. Για την Coperni ήταν ακριβώς το αντίθετο, γιατί έγινε μέσα σε τρεις μήνες, μόνο 90 μέρες για να φτιάξουμε την τσάντα. Η παραγγελία έγινε στις 21 Νοέμβριου, η παράδοση στο Παρίσι στις 3 Μαρτίου και παρουσιάστηκε στις 4 Μαρτίου. Αυτό, λοιπόν, που τους ενδιαφέρει δεν είναι το υλικό. Είναι το πώς το βλέπεις. Πώς το μεταφράζεις. Τι είναι αυτό που εσένα σε κάνει, να κάνεις ποίηση απ’ αυτό, βιβλία, επιστημονικές δημοσιεύσεις, ή έργα τέχνης από αυτό. Και αυτή η πίστη και η αφιέρωση που έχω και η εφευρετικότητα που με χαρακτηρίζει, νομίζω ότι έφερε τις εταιρείες στο να έρθουν, με δειλά βήματα στην αρχή. Και είναι ακόμη η αρχή νομίζω.

Το aerogel επιλέχθηκε για ένα φαινομενικά μικρό αξεσουάρ, όπως μια μικρή τσάντα χειρός, η εμβληματική Air Swipe Bag, κι όμως ήταν η πρώτη φορά που δοκιμάστηκε να πάρει συγκεκριμένη μορφή σε τόσο μεγάλη έκταση. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τις προκλήσεις κατά τη διαδικασία παραγωγής του; Σχεδιάστηκε για παράδειγμα σε χρόνο ρεκόρ, μέσα σε 90 μέρες σε δύο πρωτότυπα δείγματα.

Εδώ μπορούμε να μιλήσουμε για τις κλίμακες. Το υλικό αυτό είναι νανοϋλικό και κανονικά μπορούμε να το δούμε μόνο με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Εγώ έχω τη χαρά να προσφέρω (και για αυτό είναι συγκερασμός, ώσμωση τέχνης και επιστήμης) να δείξω κάτι που μπορείς να δεις με ανοιχτά μάτια, χωρίς καν γυαλιά. Μπλε, όπως ο ουρανός και πορτοκαλί, όταν περάσει το φως από μέσα του. Αυτό, λοιπόν, να έχεις ένα κομμάτι ουρανού στα χέρια είναι πολύ σημαντικό. Και, όταν μάλιστα, το λέει κάποιος και το εννοεί, όταν στο δίνει και το κρατάς στο χέρι σου, εκεί λες ναι είναι κάτι αλλά δεν είναι και τίποτα. Και αυτό το 99% τίποτα σου δημιουργεί ερωτήσεις, αναρωτιέσαι τι γίνεται εδώ. Και σε αυτό το πράγμα μικρή κλίμακα, νανοκλίμακα, μικρή τσάντα αλλά που έχει μεγάλο αντίκτυπο και αμέσως δημιουργεί αντίδραση…. ή ομορφιά, η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο, δεν θα τον σώσει ο πόλεμος, αλλά αυτό που είναι μικρό και μεγάλο ταυτόχρονα . Ο κόσμος μας είναι μικρός και μέγας, κάπου λέει ο Ελύτης. Αυτός ο κόσμος, όταν συνταιριάζεις τα αταίριαστα, τότε προκαλείς τον κόσμο να δημιουργήσει ερωτήσεις… Και κάθε ερώτηση είναι ερωτική. Έρως-ερώτηση. Οπότε, μόλις αρχίσει το ψάξιμο για την απάντηση, τότε αρχίζει το ενδιαφέρον.

Σας έχουν προσεγγίσει για την αξιοποίηση αυτού του καινοτόμου υλικού από άλλα luxury brands; Αναφέρατε ότι η Moët & Chandon σας έχει ζητήσει τον σχεδιασμό θερμός ουρανού…

Ναι, είναι αλήθεια και νομίζω ότι, όπως σας λέω είναι ήδη η αρχή, έχουν γίνει πολλές προσεγγίσεις, περιμένουμε να δούμε ακριβώς ποιες θα είναι οι καλύτερες για να προχωρήσουμε. Ναι η Moët ίσως προχωρήσει δεν ξέρουμε, μου ζήτησε θερμός, εγώ τους πρότεινα θερμός ουρανού, εκείνοι μου ζήτησαν ένα θερμός, κάτι σαν ρούχο για τη σαμπάνια. Εγώ τους είπα, όχι ρούχο, θα σας δώσω γυαλί με ουρανό μέσα. Και είπαν ναι, γιατί όχι να το δούμε και να είναι αριθμημένα και συλλεκτικά. Δεν θέλουμε να γίνει κάλτσα το aerogel…. Κάτι τέτοιο μπορούν να το κάνουν εταιρείες για τους αθλητές τους, αλλά για μένα το σημαντικό είναι να μείνει περισσότερο σε αυτό το art and science και να είναι luxury product.

Υπάρχουν και άλλες καινοτομίες που σας κινούν το ενδιαφέρον συμπληρωματικά ή προς το παρόν εστιάζετε στην περαιτέρω τελειοποίηση του υλικού αυτού; Αναφέρατε ότι η ευρεία χρήση του ως πρώτη ύλη για χρηστικά αντικείμενα, μπορεί να προκύψει τυχαία ως ατύχημα εν μέσω πειραματισμών…

Για μένα δεν είναι υλικό, να μην το λέμε έτσι, αλλά κομμάτι ουρανού. Εγώ ασχολούμαι μόνο με αυτό. Είναι ο ουρανός που με ενδιαφέρει. Και είναι το μήνυμα που μεταφέρει ο ουρανός πίσω από αυτό. Αυτή τη στιγμή, η ενέργειά μας ασχολείται με τον αέρα και με τον ήλιο, που σημαίνει ότι ασχολούμαστε με τον αέρα, όχι με τη γη και τα πετρέλαια πια. Τώρα αν θα βγουν χρηστικά αντικείμενα, αν θα φτιάξουμε μπαταρίες από αυτό είναι κάτι που θα δούμε και πόσο συμφέρει, γιατί αυτή τη στιγμή το κόστος του είναι πολύ υψηλό. Και γι’ αυτό είναι και για luxury products πολύ καλό. Αργότερα θα το δούμε. Και ας περιμένουμε να βάλουμε ουρανό παντού. Στην τσέπη μας, στο αυτοκίνητό μας, στο κινητό μας, γιατί όχι;

Προς το παρόν αυτή η «προσωποποίηση του ουρανού» δεν μπορεί να στηρίξει δημιουργίες μεγάλης κλίμακας. Το όνειρό σας για αιθέριες Καρυάτιδες, που ίπτανται και αιωρούνται στα μαγνητικά πεδία, είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα;

Για μένα είναι σημαντικός αυτός ο συμβολισμός, η αλληγορία που κάνω. Εντάξει, μπορείτε να αφαιρέσετε τις Καρυάτιδες, αλλά τον ουρανό γύρω της δεν μπορείτε να τον αφαιρέσετε... Και αυτόν τον ουρανό τον βάζω και φτιάχνω τους βραχίονές τους , που λείπουν και δεν έχουν βρεθεί, αυτόν τον ουρανό τον βάζω και φτιάχνω τα κομμάτια γύρω από τα γλυπτά, που λείπουν μακριά από την Ελλάδα, αλλά και πάλι μιλάω με αλληγορίες και συμβολισμούς και μεταφορές, όπως μιλά πάντα η Τέχνη. Δεν είναι τα υλικά, αλλά η μετάφραση που κάνεις. Εγώ πήρα αυτό που λέτε εσείς υλικό και το έκανα ουρανό και αυτόν τον ουρανό είναι που θέλω να δω αργότερα παντού. Γιατί τον έχουμε από πάνω μας, είμαστε ουρανός και τον θέλουμε και γύρω μας.

Ετοιμάζετε και ένα βιβλίο που λέγεται Τέχνη Υψωμένη στη Δύναμη της Επιστήμης. Μπορείτε να μας δώσετε περισσότερες πληροφορίες για το περιεχόμενό του; Είναι ένας οδηγός για καλλιτέχνες με παράτολμες ιδέες;

Ναι λέγεται Τέχνη Υψωμένη στη Δύναμη της Επιστήμης, δηλαδή (art)^sci.Το πρώτο project που ξεκινήσα στο MIT ήταν το (Nephele)³ και τώρα κλείνουμε με αυτό το βιβλίο. Θα εκδοθεί από τη Springer Nature, θα είναι μονογραφία, θα είμαι ο μόνος που θα έχω μέσα υλικό, θα είναι φωτογραφίες από την έρευνα και τα επιτεύγματα που έχουν γίνει εδώ και 22 χρόνια, από τότε που ξεκίνησα αυτή την έρευνα στο MIT. Τώρα εάν αυτό θα είναι οδηγός για καλλιτέχνες, για επιστήμονες, αυτό θα το δείξει το μέλλον. Πιστεύω ότι θα βοηθήσει και θα εμπνεύσει, αυτή είναι η φιλοδοξία, να εμπνεύσω και επιστήμονες και καλλιτέχνες. Ανθρώπους που θα ανοίξουν τις σελίδες του και θα χαθούν στην ομορφιά του ουρανού, που είναι μέσα σε καλούπι, που από ένα νανοϋλικό της NASA έγινε γλυπτό.

Είπατε χαρακτηριστικά ότι «στα αταίριαστα βρίσκεται η σπίθα». Στη συνάντηση του αιθέριου αλλά και της γείωσης μέσω της τεχνολογίας που μπορεί να φέρει μία ιδέα στην πραγματικότητα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή είναι και η δική σας κοσμοθεωρία;

Είναι λίγο μεγάλες κουβέντες αυτές, αλλά ναι... Και η σπίθα μπορεί να μείνει σπίθα και να σβήσει. Αν δεν γίνει φωτιά και η φωτιά να γίνει φως, δεν κάνεις τίποτα. Ναι τα αταίριαστα μπορούν να προκαλούν σπίθα αλλά έχεις υλικό δίπλα η σπίθα να γίνει φωτιά; Δηλαδή, εδώ επιστρέφουμε στο υλικό, θέλει και εσύ να είσαι υλικό γιατί κι εσένα θα κάψει αυτή η φωτιά, παρανάλωμα γίνονται οι καλλιτέχνες με αυτό που κάνουν και μετά αυτή τη φωτιά που θα βγάλεις να είναι φως. Μην μείνεις στη φωτιά. Εντάξει, να ζεσταθούμε αλλά να μην φωτιστούμε και λίγο;